تحولات مهمّ اقتصادی
و کارشکنی ذینفعان تورم - ۲
۳- مهندسی اغتشاشات در پاییز پارسال، تلاش اتاق جنگ اقتصادی غرب و نیروهای نیابتی آن، برای ایجاد دستانداز در مقابل جهش اقتصادی ایران بود. تورمِ در حال مهار تا شهریورماه، پس از اغتشاشات و در اثر فضاسازی برای تلقین تورم انتظاری، مجددا شدت گرفت. برای فهم بهتر عمق جنایت، جا دارد واکنش بسیار تند دولتهای غربی در موارد به مراتب کوچکتر در کشورهای خودشان بازخوانی شود.
در انگلیس، «ریشی سوناک» نخستوزیر اعلام کرد: «اصلا پذیرفتنی نیست که زندگی مردم، با تظاهرات اقلیتی خودخواه مختل شود؛ فرماندهان پلیس از حمایت کامل من برای سرکوب برخوردارند. مردم به اندازه کافی از این هرج و مرجها رنج بردهاند و کسانی که قانون را میشکنند، باید قدرت پلیس را احساس کنند و بترسند».
وزیر کشور آلمان نیز، چند ماه قبل گفت: «بستن خیابانها، جان انسانها را به خطر میاندازد. ما این را در هفته اخیر به طرز وحشتناکی در برلین دیدیم. پلیس، حمایت کامل من برای برخورد سخت و خشن با آنها را دارد». وی، همچنین پس از بازداشت ۲۵ نفر به عنوان«مظنون برنامهریزی برای حمله به پارلمان» گفت: «آنها متهم به توطئه برای کودتا هستند. این، تهدیدی تروریستی است و کشور، آن را نمیپذیرد. ما به شدّت با تلاشهای براندازانه برخورد میکنیم».
۴- سال گذشته، هنگامی که برای سرکوب اعتراضات محدود در کانادا، «وضعیت اضطراری» اعلام شد، «جاستین ترودو» نخست وزیر گفت: «بانکهای کانادا، حساب افراد مظنون به تامین مالی اعتراضات را مسدود، و بیمه خودروهای مورد استفاده را معلق میکنند. اعتراض، با بند آوردن خیابانها فرق دارد. زور کردن به تغییر سیاستهای عمومی، نگرانکننده است. اینکه جایی را اشغال کنیم، آن هم به شکلی مخرب و بالقوه خطرناک، با اعتراض فرق میکند».
وزیر دارایی کانادا هم درباره خسارتهای اقتصادی ماجرا هشدار داد: «دولت آمریکا، ما را برای جمع کردن سریع اعتراضات تحت فشار قرار داده؛ زیرا ممکن بود بر زنجیره تأمین کالاها اثر منفی بگذارد. مدیران بانکها هم هشدار داده بودند که تجمعات موجب خواهد شد اعتبار کانادا به عنوان مکانی امن برای سرمایهگذاری زیر سؤال برود».
اگر چند روز یا چند هفته اعتراض محدود سیاسی، تبعات اقتصادی چنان گزافی دارد، پنج ماه آشوب آمیخته با شرارت، جنایت، تخریب و تجزیهطلبی، چه خسارات هنگفتی برای ملت ایران به همراه داشته است؟
رادیو فردا، ارگان سازمان سیا، اواسط آبان ۱۴۰۱، گزارشهایی با عنوان «جهش ۱۶ درصدی نرخ دلار از آغاز اعتراضات» و «رکود ۸۰ تا ۹۰ درصدی بازار لوازم خانگی؛ اعتراضات اخیر بر رکود بازار دامن زد» را منتشر کرد که اشاره سربسته، به گوشهای از آثار مخرب اغتشاشات بر اقتصاد ایران بود.
💢 ادامه دارد
@IMANI_mohammad
تحولات مهمّ اقتصادی
و کارشکنی ذینفعان تورم -۳
۵- عجیب نیست که محافل ذینفع «اقتصاد و دیپلماسی بیمار»، از تحولات مثبت دو سال اخیر در ایران به دست و پا بیفتند و جیغ بلند بکشند. از آمریکا و برخی دولتهای اروپایی بگیرید، تا سیاستبازان داخلی، رانتخواران، و رسانههای آبستن از لقمههای حرام. این، همان شبکه بههمتنیدهای است که ۱۴ سال قبل با دروغ تقلب و برپایی آشوب، فرصت مشارکت ۸۵ درصدی ملت ایران در انتخابات را تبدیل به تهدید کرد. بعد از آن هم که از مردم سیلی خورد، آدرس «تحریمهای فلجکننده» را به مقامات آمریکایی داد، خود را ناجی اقتصاد از تحریم جا زد، و با گروگانگیری هشت ساله اقتصاد کشور، به ادراکسازی مسموم برای نابودی ارادهها همت گماشت.
۶- دستاندرکاران آشوب پاییز سال گذشته، در اثر غفلت دستگاهها برای محاکمه متهمان اصلی «محاربه اقتصادی و سیاسی- امنیتی»، برای تبعات اقتصادی خیانت خود اشک تمساح میریزند و دولت و نظام را متهم میکنند! ذینفعان بیثباتی اقتصادی، همچنان سعی میکنند تاثیر اخبار خوب را مهار کنند و در مقابل، در نگرانی و ناامیدی بدمند. در حالی که بازار، شاهد کاهش ۲۰ تا ۲۵ درصد قیمت مسکن، کاهش چند هزار تومانی نرخ دلار، کاهش چند میلیون تومانی طلا و سکه، و کاهش چند ده میلیون تومانی خودرو است؛ برخی رسانهها، دست و پا میزنند تا روند کاهش قیمتها ادامه پیدا نکند و حباب تورم انتظاری نترکد.
۷- برخی تحلیلگران، تحولات اخیر را به شایعات مربوط به برجام نسبت میدهند و حال آنکه شایعات، نهتنها در چند هفته گذشته، بلکه طی چند سال اخیر همواره برقرار بوده و غالبا هم به جایی نرسیده است. بنابراین، شایعات نخنما نمیتواند عامل اصلی در روند کاهشی اخیر باشد و ماجرا را باید عمیقتر دید.
به تازگی، «آژانس آماری اتحادیه اروپا» اعلام کرد: «رشد اقتصادی منطقه یورو برای دومین دوره سه ماهه متوالی، منفی بوده و منطقه یورو وارد رکود شده است».
اما همزمان، بانک جهانی در گزارش «دورنمای اقتصادی جهان»، از رشد ۴.۷ درصدی اقتصاد ایران در پاییز سال گذشته خبر داده است. عملکرد ایران، با وجود تحریمها و جنگ ترکیبی غرب، مثبت و چشمگیر بوده است.
درآمدهای خارجی، پس از یک سقوط شدید در سه سال آخر دولت قبل، به وضعیت نسبتا پایدار با شیب افزایشی در دو سال اخیر رسیده است. دولت، توانسته صادرات نفت را به بیش از دو برابر سالهای ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ برساند، و بدون برجام و FATF، به متنوعسازی شرکای خارجی و منابع درآمدی حاصل از آن بپردازد. تفاوت مهم دوره فعلی، این است که ثبات و حیات و ممات اقتصادی کشور در گذشته، به اخم و لبخند آمریکا و تروئیکای اروپایی گره زده شده بود و بنابراین پس از سرخوشی کوتاه یکی دو ساله، تب و لرز ناشی از اعتیاد به اراده غرب، به جان اقتصاد کشور افتاد. اعتیاد در کوتاهمدت پدید میآید، اما زدودن آثار آن، بازه زمانی به مراتب طولانیتری را میطلبد.
💢 ادامه دارد
@IMANI_mohammad
تحولات مهمّ اقتصادی
و کارشکنی ذینفعان تورم - ۴
۸- روندهایی که در دولت سیزدهم با کمک مجلس و دستگاه قضایی آغاز شده، تدریجا در حال ثمر دادن است؛ از جمله، پایدارسازی و تنوع بخشی به منابع درآمدی کشور، و اهتمام به اصلاح زیرساختها برای بهبود کسب و کارها و معیشت مردم.
همچنین، تامین زیرساختها برای بهبود وضعیت آبرسانی به مناطق مختلف (از کردستان و خوزستان و همدان و آذربایجان، تا سیستان و بلوچستان و یزد و هرمزگان)، گسترش دسترسی به شبکه برق و گاز در دوردستترین نقاط، مدیریت مصرف در کنار دو برابر کردن تولید برق و کاهش تعطیلی کارخانهها، مبادلات سودآور انرژی با همسایگان، گسترش چشمگیر ناوگان ریلی و جادهای که میتواند کشور را به قطب ترانزیتی منطقه در دو محور «شمال- جنوب» و «شرق- غرب» تبدیل میکند و تا ۳۰ میلیارد دلار درآمد به ارمغان بیاورد،
دلارزدایی و شکستن بنبست در مبادلات خارجی، کاهش کسری بودجه، تسویه بالغ بر ۱۱۰ هزار میلیارد تومان بدهی دولت قبل، افزایش دو برابری خرید تضمینی گندم و تامین امنیت غذایی در شرایط بحران جهانی، گسترش قدرت بازدارنده دفاعی و مهار تکانههای روانی ناشی از تهدیدهای دشمن، و اقدامات گوناگون دیگر از این دست، از جمله سیاستگذاری های مهمی است که ظرف کمتر از ۲۰ ماه، تدریجا توانسته از پیکره اقتصاد و مدیریت کشور «سمّزدایی» کند.
فهرست تحولات مثبت و امیدبخش در حالی رخ داد که آقای رئیسی، دولت را با کسری بودجه ۴۸۰ هزار میلیارد تومانی، بدهی ۱۵۰۰ میلیاردی و نقدینگی حدودا ۱۰ برابر شده تحویل گرفت. دولت، توانسته میراث «ناترازی درآمد- هزینه» را مهار کند.
۹- مدیران در کشوری که آماج جنگ اقتصادی است، هم باید همت مضاعفی برای حمایت از تولید و تنوع صادرات به خرج دهند، و هم واگذاری «تسهیلات ارزی و یارانههای تولید و مصرف و انرژی» را به نفع طبقات کمبرخوردار، هدفمند کنند. دولت یازدهم و دوازدهم، در موارد بسیاری، عکس این ضرورت عمل کرد و متاسفانه برخی از همان روندهای غلط، در اثر ضعف زیرساختهای اطلاعاتی جامع و هوچیگری محافل مغرض، همچنان ادامه دارد.
دولت باید با عبور از دو بیراهه «واگذاری غیر هدفمند» یا «حذف مطلق» انواع تسهیلات و منابع یارانهای، مسیر سوم یعنی «واگذاری هوشمند و عدالت محور» را که دشوار اما خوشعاقبت است، به شاهراه مدیریت اقتصادی تبدیل کند. اینجا، پای صدها هزار میلیارد تومان در میان است که در قالب انواع تسهیلات و یارانههای ارزی و ریالی واگذار میشود. این منابع اگر درست توزیع میشد، میتوانست اقتصاد کشور و معیشت مردم را حتی در شرایط تحریمی موجود رونق بدهد، اما متاسفانه عامل تورم و شکاف طبقاتی شده است.
انتظار جدی از دولت و دو قوه دیگر، این است که حلقههای زنجیره «لیبرالیسم اقتصادی گلهگشاد» و «نسخه مطلوب اتاق جنگ دشمن» را قطع کنند. در برخورد حکیمانه با چالشهایی از این دست، هرگز نباید از انگ «مداخله دستوری» ترسید. سیاستگذاری و هدایتگری هوشمندانه، غیر از اقتصاد دولتی و دستوری است.
۱۰- رئیس محترم قوه قضائیه، سه هفته قبل عنوان کرد: «متأسفانه شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا، با توجه به اختیارات و ظرفیتهایی که دارد، نتوانسته به نحو مطلوبی عمل کند. لذا باید نواقص موجود در امر هماهنگیها، برای غلبه بر مشکلات اقتصادی مرتفع گردد». تلاشهای سازنده سه قوه، شایسته تقدیر است؛ اما بدون عزم جدی و تدبیر هماهنگ برای رانتزدایی، و بازتوزیع «هوشمندانه» و «عادلانه» منابع، حلاوت سختکوشی مدیران، آنچنان که باید و شاید، کام مردم را شیرین نمیکند.
غیر از عوامل طبیعی تورم که باید چارهاندیشی شود، علل غیر طبیعی در قالب اخلال در بازار فعالند که باید با کلاننگری و قاطعیت، با آنها مبارزه کرد. همچنین نباید از نقش ضد کارکردی برخی یانکها و شرکتهای فعال در حوزه پتروشیمی و فولاد و بورس (اعم از خصوصی یا دولتی) غفلت کرد. اقتدار حاکمیت، در هیچ کشوری ثنویتبردار و دوگانهپذیر نیست. دشمنان و جریانهای همسو با آن، ظرف چهار دهه گذشته، هرگز از نقشه ترویج حاکمیت دوگانه دریغ نکردهاند. باید منطبق بر راهبرد «عقلانیت انقلابی»، با ذینفعان گرانی و بیثباتی اقتصادی، بدون کمترین اغماض برخورد کرد.
💢 یادداشت روز کیهان
@IMANI_mohammad
.
اردوکشی سلیمانی
از سوریه به آمریکای لاتین
https://eitaa.com/IMANI_mohammad/4148
@IMANI_mohammad
اردوکشی سلیمانی
از سوریه به آمریکای لاتین
🔹عقب نشینی های آمریکا در مصاف با ایران، حد و مرز نمی شناسد. کاخ سفید، زمانی پشت صدام ایستاده بود برای فتح یک هفته ای تهران!
♦️اما این ایران بود که تدریجا، آمریکا را پس راند و میدان را تغییر داد. رویارویی، ابتدا در عراق و افغانستان شکل گرفت؛ ضد نقشه ایران بر نقشه آمریکا چیره شد. حالا، دست ایران باز تر شده بود.
🔹آمریکا، روی لبنان و فلسطین دست گذاشت؛ اما ایران نگذاشت نقشه آمریکا پیش برود. آمریکا، سوریه را موی دماغ خود دید و خیال کرد اگر کار بشار اسد را یکسره کند، زنجیره نفوذ ایران از هم می گسلد.
♦️از اوباما و ترامپ تا مقامات اروپایی و برخی سران ارتجاع در منطقه گفتند بشار اسد باید برود. ایران اما معتقد بود اسد جایی نمی رود. منطق ایران بر کرسی نشست. آمریکا برای چندمین بار تحقیر شد.
🔹اما سوریه در غرب آسیا، دورترین منطقه زور آزمایی نبود. آمریکا، ونزوئلا را در آمریکای لاتین، حیاط خلوت خود می دانست؛ گفت: مادورو باید برود!
♦️سازمان سیا از شورشیان به سرکردگی خوان گوایدو حمایت کرد و ۸۰۰ میلیون دلار پول داد. ونزوئلا در معرض شدید ترین تحریم ها قرار گرفت.
🔹در مقابل، ایران از دولت قانونی حمایت کرد. اراده ایران بود که چیره شد.
♦️آمریکاییها اصرار داشتند تا «ونزوئلایی شدن» را به عنوان ضرب المثلی برای عبرت دیگران بیندازند. اما روند تحولات که قطعا ایران در آن نقش راهبردی داشت، موجب شکست آمریکا شد تا جایی که مجبور شدند تحریمهای خود را زیر پا بگذارند.
🔹ایران در چند سال اخیر، بیاعتنایی به تحریمهای آمریکا را با گسترش تجارت نفتی و غیرنفتی به رخ کشید و از جمله، در ازای دریافت ۹ تن طلا، بنزین به ونزوئلا صادر کرد.
♦️ایران همچنین، از پیشنهاد تاسیس پالایشگاه در ونزوئلا، و همچنین سفارش ساخت ۴ کشتی به ارزش ۹۶۰ میلیون دلار ر (توسط شرکت صدرا) استقبال کرد. دومین کشتی با نام آفراماکس-۲ ، در جریان سفر آقای مادورو به تهران، تحویل طرف ونزوئلایی شد.
🔹رئیس جمهور ونزوئلا پیش از این گفته بود: "من، مارس و آوریل ۲۰۱۹ با #سردار_سلیمانی آشنا شدم. او زمانی به ونزوئلا آمد که از حملات سایبری آمریکا علیه تأسیسات برق رنج میبردیم. من واقعاً نمیدانستم که او چقدر عالی است، اما صحبتی که با او داشتم بسیار دلنشین بود. او پیشنهاد کمک داد و دو یا سه روز بعد، کارشناسان ایرانی برای تعمیر تأسیسات برق به ونزوئلا آمدند".
♦️سردار سلیمانی، زنده تر از همیشه است. ایران، آمریکا را نه فقط در سوریه و عراق، بلکه در ونزوئلا هم شکست داد. سفر مهم آقای رئیسی به کاراکاس، پیامی مهم برای کشورهای متعادل و متعارف دنیا دارد: با ایران قدرتمند شراکت کنید و از منافع راهبردی آن بهره مند شوید.
@IMANI_mohammad
شرق: گره زدن اقتصاد به تحریم
دروغ بزرگی بود
🔹روزنامه شرق با پس گرفتن و ابطال ادعای همیشگی محافل غربگرا تأکید کرد: تحریم و رابطه با آمریکا، عامل تعیین کننده در پسرفت و پیشرفت اقتصادی نیست و اقتصاد کشور با وجود تحریمها، توقف برجام و عدم رابطه با آمریکا، روند رو به رشدی را طی کرده است.
♦️شرق در پژوهشی به قلم سعید لیلاز (عضو مرکزیت حزب کارگزاران) نوشت: آیا اقتصاد ایران در حال پسرفتن است؟ آیا با برقراری رابطه با آمریکا، مسائل اقتصادی حل خواهد شد؟
🔹بهویژه پس از موج دوم تحریمها، تلاش برای انجام مصالحه، عملا معنایی جز دستشستن از برنامه هستهای ایران و کوتاهآمدن آن از موضع یک قدرت منطقهای مستقل در جنگل خاورمیانه ندارد.
♦️صرف نظر از آمار شگفتانگیز بانک جهانی که رشد اقتصادی پیوسته را نشان می دهد، اطلاعات و آمار بانک مرکزی نیز نشان میدهد که اقتصاد ایران از زمستان سال 1398 (به «قیمت ثابت» و نه «جاری» مدنظر بانک جهانی)، بیوقفه در منطقه رشد قرار دارد و از نیمه سال 1400 به بعد، رکورد تاریخی حجم تولید ناخالص داخلی به قیمت ثابت در سال 1396 را پشت سر گذاشته است.
🔹رشد اقتصادی دو سال 1399 و 1400، کاهش حجم اقتصاد ایران در دو سال قبل را پشت سر گذاشت و حجم اقتصاد در سال 1400 معادل 3.2 درصد بزرگتر از بالاترین عملکرد ماقبل آن، یعنی سال 1396 بود.
♦️شرق میافزاید: در این فرازوفرودهای درخور توجه در یک دوره 21ساله، فقط ایران تحریمزده نیست، بلکه کشورهایی با مسائل و منافع و روابط خارجی کاملا متفاوت با ایران مانند ترکیه، مالزی، مصر، روسیه (قبل از حمله به اوکراین)، آرژانتین، افغانستان، اسرائیل، مراکش و بسیاری دیگر نیز با مسئله نوسانات شدید یا نسبتا شدید در رشد اقتصادی، بدون کمترین درگیری با مسئله تحریم، روبهرو بودهاند.
🔹آنها که سالها هرگونه بهبود بنیادین در اوضاع اقتصادی را در گرو حل مسئله هستهای ، رفع تحریمها و برقراری روابط با آمریکا دانستهاند، در همه این سالها و به مدد شواهد متقن، بر سر قبری گریستهاند که مردهای در آن دفن نشده است.
♦️من نمیگویم تحریم اهمیت ندارد یا حتی کماهمیت است؛ اما تعیینکننده نیست. بر پایه شواهد موجود، درجه مقاومت اقتصاد ایران در برابر تحریمها به روشنی در حال افزایش است و به موازات کاهش سهم نفت در تولید ملی ، آسیبپذیری اقتصاد در برابر تحریمها نیز کاهش یافته است.
🔹سعید لیلاز، ادعای تعیینکننده بودن تحریمها را "تکرار یک اشتباه علمی و یک دروغ سیاسی بزرگ" عنوان، و تأکید کرد مخالفان جمهوری اسلامی، دنبال مصالحه یکجانبه و از سر وادادگی با آمریکا هستند.
@IMANI_mohammad
.
🔹کاهش قیمت ها، از بازار مسکن، خودرو، طلا و ارز، به بازار لوازم خانگی و گوشی همراه رسیده است؛
♦️بدون برجام و FATF.
🔹جریان تحریف، ۸ سال به ملت ایران دروغ گفت؛ و حالا دست و پا می زند تا مثل سرعت گیر، از شتاب ریزش قیمت ها بکاهد.
♦️این، بازی حیثیتی، و ماجرای مرگ و زندگی برای خیانتکاران است.
@IMANI_mohammad
بیبیسی: آمریکا
هیچ گزینهای مقابل ایران ندارد
♦️شبکه دولتی انگلیس تصریح کرد: هیچ گزینهای روی میز دولت آمریکا برای فشار علیه ایران باقی نمانده است.
🔹وبسایت بیبیسی نوشت: بسیاری از رسانهها، هر روز خبر توافق منتشر میکنند. در آمریکا، با نزدیک شدن موسم انتخابات و آرامتر شدن خیابانهای ایران، دولت بایدن، میخواهد با توافق موقت، «مشکل ایران» را به بعد موکول کند.
♦️جمهوری اسلامی، همواره برای رؤسایجمهوری آمریکا یک چالش محسوب شد. در حال حاضر عدم دستیابی ایران به سلاح هستهای نهتنها اولویت استراتژیک آمریکا، که موضوعی مهم برای بحث در انتخابات نیز هست.
🔹حال که جمهوری اسلامی، به لطف خروج یکجانبه ترامپ از برجام، در مسیر رسیدن به مرز بازدارندگی هستهای است، بایدن چه راهکارهایی برای مهار مشکل در اختیار دارد؟ گزینههای روی میز بایدن چیست؟
🔸۱- تحریم اقتصادی؛ به نظر نمیرسد دیگر چیزی برای تحریم باقیمانده باشد.
🔸۲- فشار سیاسی؛ در دوران اوباما، آمریکا توانست اغلب کشورها، از جمله چین و روسیه را در اعمال فشار با خود همراه کند. این روزها نه آمریکا، نه هیچ کشور دیگری توان ایجاد اجماع علیه کشور دیگری را ندارد.
حتی در جنگ روسیه علیه اوکراین هم، چنین اجماعی به دست نیامد. فشار اروپا و آمریکا هم تاثیر چندانی بر جمهوری اسلامی ندارد، چراکه روابط چندانی بینشان نیست.
🔸۳- مشوق اقتصادیِ میتواند آزاد کردن داراییهای ایران، تعلیق یا رفع تحریمها باشد. هرگونه تعلیق تحریمهاُ پای کنگره آمریکا را به موضوع باز میکند و با اینکه احتمالا بایدن میتواند اعتراض کنگره را وتو کند، اما دردسری که برایش در انتخابات ایجاد میشود، زیاد خواهد بود.
لغو تحریمها هم که کلاف پرگره دیگری است. بنابراین، کمترین و سادهترین مشوق در ازای نوعی توافق با ایران، آزاد کردن داراییهای مسدودشده است که نیازی به گزارش به کنگره هم نخواهد داشت.
🔸۴- حمله سایبری؛ سالهاست در پس پرده بین ایران و آمریکا در جریان است و گاهی هم فروکش میکند؛ اما کاری از پیش نبرده. تنها چند ماه پس از استاکسنت، ایران توانست قابلیتهای غنیسازیاش را بازسازی کند.
🔸۵- حملات پهپادی؛ شبیه حملات سایبری است. به عقب راندن چند هفتهای یا چند ماهه قابلیتهای هستهای ایران.
🔸۶- حمله نظامی؛ آخرین گزینه همیشه روی میز است که روی میز تمام رؤسایجمهور آمریکا بوده، اما هزینه آن، بیشتر از فوایدش است. در صورت وقوع درگیری حتی محدود، اولویتهای مهمتر یعنی حمایت از اوکراین در جنگ با روسیه و کنترل چین، تحتتاثیر قرار میگیرند.
🔹کم هزینهترین راه بایدن، کنترل سطح تنشها از طریق دیپلماسی و نوعی توافق محدود است که منابعی هرچند محدود در اختیار دولت ایران قرار میدهد و در عین حال ترمزی هم بر پیشرفتهای هستهای، توان موشکی و قابلیتهای پهپادیاش نمیکشد.
@IMANI_mohammad
درک دیر هنگام
🔹آقای ظریف، در تحلیلی نوشته اشت:
🔻"پس از ۴۰ سال کنشگری دیپلماتیک – در کنار آموزش و نگارش در زمینه روابط بینالملل - و تأمل و آموزش تمام وقت به دور از کانون توجه سیاست جهانی در دو سال گذشته، به چند نتیجه ابتدایی در مورد نظم جهانی کنونی رسیدهام. اینک، نکاتی برای تفکر و تأمل بیشتر تقدیم میکنم:
🔻تلاش سه دههای برای ایجاد یک نظم هژمونیک تکقطبی از طریق «جنگهای بیپایان»، «امنیتیسازی» و «اجبار اقتصادی» موفق نبوده است
🔻... جنگ کاربرد خود را به عنوان یکی از ابزارهای سیاست خارجی بکلی از دست داده است. تقریباً همه آغازگران جنگها در قرنهای ۲۰ و ۲۱ در جنگهایی که آغاز کردهاند شکست خوردهاند و گاهی حتی نابود شدهاند، یا در بهترین حالت نتوانستهاند به اهداف اعلامشده خود دست یابند.
🔻بسیاری از کنشگران دولتی و غیرحکومتی به طور همزمان در زمینههای مختلف «همکاری»، «رقابت» و «شبکهسازی» میکنند.
🔻ساختارهای جهانی سیال شدهاند و دیگر نتایج را تعیین و تحمیل نمیکنند."
🔹ظریف چه رنجی می کشد برای فهمیدن واقعیات و فاصله گرفتن از توهمات القایی غرب! چقدر دیر! او و روحانی، آن روز که باید افول قدرت آمریکا را می فهمیدند، می ایستادند و به مقاومت پیروز فرا می خواندند، روایت تحریف شده به خورد مخاطبان دادند؛
🔻آمریکا می تواند ظرف پنج دقیقه می تواند توان نظامی ما را نابود کند.
🔻اگر توافق نکنیم، جنگ می شود.
🔻آمریکا کدخداست.
🔻باید همراه شویم؛ نمیتوانیم در برابر قدرتهای بزرگ بایستیم؛ با شعارهایی که گاهی هم توخالی است.
@IMANI_mohammad
💢 فشار هوشمند
چگونه به التماس ختم شد؟ -۱
۱) دولت آمریکا در دهه اخیر و در موضوع جنگ ترکیبی علیه ایران، چگونه فکر میکرد اما در واقعیت، با چه چیزی رو به رو شد؟ تصور آنها این بود که تصاعد تحریمها و آشوبافکنی همزمان، بهمثابه دو اهرم هم افزا، دائما توانمندیهای ایران را تحلیل میبرد و به براندازی یا تسلیم ایران در پای میز مذاکره میکشاند.
روزنامه نیویورک تایمز تیر ماه ۱۳۹۴، برجام را موفقیت بزرگ دولت اوباما با «غلاف خالی از اسلحه» خواند. روند نامتوازن برجام، دولت اوباما را به طمع انداخت تا پس از گرفتن امتیازات نقد، تحریمها را برخلاف تعهدش گسترش دهد.
انفعال دولت روحانی همچنین، به ترامپ جرات داد تا با خروج از توافق، گروکشی بیشتری انجام دهد.ترامپ تصور میکرد با فشار جدید، دولت ایران پای مذاکرات میرود و امتیازات بیشتری میدهد.
۲) بایدن و مشاورانش هم، امیدوار به امتیازگیری فرابرجامی بودند و از برجام پلاس سخن میگفتند. او گفته بود: «فشار حداکثری ترامپ علیه ایران شکست خورد. سیاستهای ترامپ باعث نزدیکتر شدن روسیه و چین به ایران شده و روابط فرا آتلانتیک را متزلزل کرده است. روشهاى زيركانهتر و هوشمندانهتری هم براى سختگيرى علیه ايران وجود دارد».
۳) آنها حاضر نشدند تضمینهای معتبر برای لغو تحریمها و عدم تکرار عهدشکنی بدهند و حالا ناامید از بازگشت بدون هزینه به برجام، در پی توافقی هستند که از سرعت پیشرفتهای ایران بکاهد.
دولت آمریکا به ویژه پس از شکست اغتشاشات، میانجیهای متعددی را نزد مقامات ایرانی فرستاده و ضمنا درخواست مذاکره با وساطت عمان را داشته است.
ظرف چند هفته اخیر، محافل رسانهای مانند نیویورکتایمز، والاستریت ژورنال، اکسیوس، هاآرتص، میدلایستآی و...، گزارشهایی را مبنی بر نزدیکی توافق منتشر کردهاند که تکذیب شده و با این وجود، درست از آب درآمده استِ
چنان که سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، با یک هفته تاخیر؛ دسترسی ایران به ۳ میلیارد دلار از وجوه خود در عراق را تایید کرد.
۴) آمریکا از یک سو ناچار و نیازمند توافق است و از سوی دیگر، سعی میکند تا حد ممکن، از تاثیرات روانی توافق به نفع ایران بکاهد. برای آمریکا، سنگین و دردناک است که در دنیا گفته شود آزادی بالغ بر ۲۱ میلیارد دلار از درآمدهای بلوکه شده ایران در کشورهای دیگر را «بدون توقف برنامه هستهای ایران طبق برجام»، پذیرفته است. روز گذشته، متیو میلر سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، ضمن تکذیب گزارش نیویورک تامز گفت: «برای بازگرداندن شهروندان تلاش میکنیم؛ اما تا این لحظه توافق یا تفاهم یا هرچه اسمش را میگذارید حاصل نشده است».
این چندمین تکذیبیه درباره خبرهایی است که نه طرف ایرانی، بلکه رسانههای آمریکایی و غربی منتشر میکنند.
واکنش میلر، به این گزارش نیویورکتایمز (متعلق به دموکراتها) است: «یک توافق غیررسمی و نانوشته در مرحله اجرای قریب الوقوع قرار دارد. مقامهای تهران پذیرفتهاند در قبال آزادی پولهایشان در عراق و کره جنوبی، غنیسازی را از ۶۰ درصد بالاتر نبرند، و حمله به نیروهای آمریکایی در سوریه و عراق، و فروش موشک و تجهیز تسلیحاتی روسیه را متوقف کنند.».
💢ادامه دارد💢
@IMANI_mohammad
💢 فشار هوشمند
چگونه به التماس ختم شد؟ -۲
۵) اما نیویورکتایمز تنها نشریهای نبود که از عقبنشینی آمریکا خبر میداد؛ چنانکه خبرگزاری بلومبرگ نوشت: «ایران و آمریکا، به توافق غیررسمی نزدیک شدهاند.
مارک فیتزپاتریک از مقامات سابق وزارت خارجه گفت مقداری دیپلماسی در جریان هست و حداقل یک آتشبس برقرار خواهد شد تا تنشها تشدید نشود. آمریکا در مرحله اول طرح، تمهیداتی را برای امکان پرداخت 2/7 میلیارد بدهی عراق به ایران انجام داده و انتظار میرود معافیت مشابهی برای ۷ میلیارد دلار بدهی کره جنوبی به ایران اتخاذ شود و در ازای آن، سه زندانی آمریکایی آزاد شوند. دیپلمات ارشد ایران، ماه مارس اعلام کرده بود دو کشور در آستانه تبادل زندانیان هستند».
اشاره بلومبرگ به اظهارات سخنگوی وزارت امور خارجه ایران است که گفت «از ماه مارس از طریق یک واسطه، توافق مکتوبی درباره تبادل زندانیان به امضا رسیده و نماینده رسمی آمریکا نیز آن را امضا کرده، اما به بهانههای مختلف، از سوی دولت آمریکا اجرا نشده است. در هفتههای اخیر نیز تبادل پیام غیرمستقیم برای بهروزرسانی آن در جریان بوده است».
۶) به جز نیویورک تایمز، خبرگزاری رویترز هم گزارش داده: «دولت آمریکا در حال تفاهم با ایران برای محدود کردن برنامه هستهای و آزادی شهروندانش، در برابر آزادی بخشی از داراییهای ایران است».
روزنامه هاآرتص نیز نوشت: «برخی از مقامات اسرائیل میگویند مذاکرات ایران و آمریکا، جدیتر از آن چیزی است که گفته میشود. بایدن به دنبال تفاهمی است که نیازی به تایید به کنگره نداشته باشد. توافق، ظاهرا شامل توقف فرآیند غنی سازی در سطوح بالا، در مقابل کاهش تحریم ها و آزادسازی ۲۰ میلیارد دلار دارایی ایران در کره جنوبی، عراق و صندوق بین المللی پول است».
از سوی دیگر، منابع مطلع به پایگاه رسانهای «اکسیوس» گفتهاند: «طرح توافق موقت، شامل برداشتن برخی تحریمها در ازای توقف غنی سازی ۶۰ درصد و برخی فعالیتهای دیگر است».
وزیر خارجه عمان هم میگوید: «ایران و آمریکا به حصول توافق برای تبادل زندانیان نزدیک شدهاند. تا زمانی که آمریکا با حسن نیت جواب دهد، ایرانیها هم مایل به انجام این کار هستند».
پایگاه خبری اکسیوس، دو هفته قبل از سفر مشاور ارشد بایدن به عمان، جهت بررسی امکان توافق با ایران خبر داده بود.
۷) ناظران اتفاقنظر دارند که مذاکرات دوره اخیر، تفاوت جدی با مذاکرات گذشته پیدا کرده است. ایران به ویژه در سه سال اخیر و مقارن با روی کار آمدن مجلس و دولت انقلابی، اقدام به افزایش چشمگیر منابع قدرت سیاسی، اقتصادی، دفاعی، دیپلماتیک و هستهای خود کرده است.
گسترش چتر دیپلماسی اقتصادی و موفقیتهای منطقهای، همگی بدون برجام و FATF به دست آمده است. ایران همچنین در هفت فصل متوالی، رشد اقتصادی پیوسته داشته و در یک سال اخیر، رشد 4/8 درصدی را تجربه کرده است.
برجام، به مفهوم زنجیری بر پای ایران، سالهاست که مرده و دیگر با آن شکل نامتوازن احیا نخواهد شد. آمریکا با وجود قانون اقدام راهبردی مجلس و گسترش برنامه هستهای ایران در سطح غنیسازی ۶۰ درصد، چارهای جز مذاکره و توافق نمیبیند.
ایران امروز، برخلاف دولت قبل، عجلهای برای توافق (توافق بد/ توافق به هر قیمت) ندارد و صرفا دنبال توافق خوب (نقد/ تضمین شده/ معتبر) است.
۸) واقعیت اقتدار ایران و تهیدستی آمریکا چنان روشن است که وبسایت شبکه دولتی انگلیس نوشت: «هیچ گزینهای روی میز دولت آمریکا برای فشار علیه ایران باقی نمانده است. بسیاری از رسانهها، هر روز خبر جدیدی از توافق قریب الوقوع منتشر میکنند. گزینههای روی میز بایدن چیست؟ 1- تحریم اقتصادی؛ به نظر نمیرسد دیگر چیزی برای تحریم باقی مانده باشد. 2- فشار سیاسی؛ در دوران اوباما، آمریکا توانست اغلب کشورها، از جمله چین و روسیه را در اعمال فشار با خود همراه کند. این روزها هیچ کشوری توان ایجاد چنین اجماعی را ندارد. 3- مشوق اقتصادی 4- حمله سایبری و پهپادی؛ سالهاست در جریان است؛ اما کاری از پیش نبرده. 5- حمله نظامی؛ گرچه روی میز تمام رؤسایجمهور آمریکا بوده، اما هزینه آن، با توجه به اولویتهای استراتژیک آمریکا، بیشتر از فوایدش است».
💢ادامه دارد💢
@IMANI_mohammad
💢 فشار هوشمند
چگونه به التماس ختم شد؟ -۳
۹) راهبرد ایران در حوزه هسته آنچنان که رهبر حکیم انقلاب به تازگی بیان کردند، «تجاریسازی و مردمیسازی مصارف برنامه هستهای برای بهرهمندی ملت ایران، تولید دستکم 20 هزار مگاوات برق هستهای»، در کنار تعامل با آژانس است.
ایشان فرمودند: «توصیه مؤکّد من این است که ارتباط و تعامل با آژانس را حفظ کنید؛ البتّه در چهارچوب مقرّرات پادمانی؛ زیر بار بیشترش نروید...
از قانون مجلس که به نفع کشور و صنعت هستهای است، تخطّی نشود... به طور خاص یک تعهّداتی در اسفند گذشته انجام گرفت، که [طبق] گزارشی که من دیدم، طرف مقابل به این تعهّدات عمل نکرده، ما عمل کردهایم؛ طرف مقابل در این تعهّدات، آژانس است.
یک توصیه مهمّ دیگر: زیرساختهای موجودِ صنعتیِ هستهای دست نخورد... ممکن است در یک زمینههایی بخواهید توافقهایی بکنید؛ عیب ندارد، توافق کنید، امّا زیرساختها دست نخورد».
۱۰) توافق موقت، به این معنا که به آمریکا اجازه دهد بدون جبران خسارتها، مجددا عضو برجام شود و به مکانیسم ماشه آن دسترسی پیدا کند، هیچ مجوزی ندارد. بر همین مبنا، نمایندگی کشورمان در سازمان ملل اعلام کرد: «هیچ توافق موقتی بهعنوان جایگزینی برجام، در دستور کار نیست».
آمریکا و تروئیکای اروپایی با عهدشکنی، به ایران خسارت زدهاند و برای احیای برجام، باید ضمن جبران این خسارتها، تضمین معتبری برای لغو پایدار تحریمها ارائه کنند.
دولت آمریکا، امروز حتی نسبت به دو سال قبل خود هم در موقعیت به مراتب ضعیفتری قرار دارد. دولت اوباما موفق شده بود از طریق برجام، به تعطیلی یا تعلیق ۹۵ درصد برنامه هستهای ایران دست یابد و ضمنا اهرمهای فشار تحریمی را حفظ کند و در پسابرجام، به گسترش تدریجی آنها اقدام کند.
دولت ترامپ هم با خروج از برجام، خواستار تسلیم کامل ایران بود. حتی دولت بایدن در آغاز کار، با وجود انتقاد از ترامپ، اقدام او را فرصتی برای گرفتن امتیازات بیشتر از ایران میدانست.
ما حالا همین دولت، برحسب گزارش رسانههای آمریکایی، از ایران میخواهد در ازای آزادسازی منابع مالی مسدود شدهاش، از غنیسازی بیش از ۶۰ درصد فراتر نرود (این سقف در برجام 3/5 درصد بود) و به حملات نیابتی علیه نیروهای آمریکایی در منطقه و تجهیز نظامی روسیه ادامه ندهد. اکنون کارشناس بیبیسی میگوید «آمریکاییها به غنی سازی ۶۰ درصدی فراتر از توافق برجام تن دادهاند». و مایکل مک کال، رئیسکمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا هشدار میدهد:
«دولت بایدن، به ایران پاداش میدهد و نتوانسته از اهرم دیپلماتیک و بازدارندگی برای ممانعت از فعالیتهای جمهوری اسلامی استفاده کند».
💢یادداشت روز کیهان💢
@IMANI_mohammad