باسمه تعالی رئوس مطالب #جلسه_بیست_و_دوم #إسراء/۱۵ "مَّنِ اهْتَدَىٰ فَإِنَّمَا يَهْتَدِي لِنَفْسِهِ وَمَن ضَلَّ فَإِنَّمَا يَضِلُّ عَلَيْهَا وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَىٰ وَمَا كُنَّا مُعَذِّبِينَ حَتَّىٰ نَبْعَثَ رَسُولًا"(۱۵) (ﻫﺮ ﻛﻪ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﻳﺎﻓﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺳﻮﺩ ﺧﻮﺩ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻭ ﻫﺮ ﻛﻪ ﮔﻤﺮﺍﻩ ﺷﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺯﻳﺎﻥ ﺧﻮﺩ ﮔﻤﺮﺍﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ، ﻭ ﻫﻴﭻ ﮔﻨﻬﻜﺎﺭﻱ ﺑﺎﺭ ﮔﻨﺎﻩ ﺩﻳﮕﺮﻱ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺩﻭﺵ ﻧﻤﻲ ﮔﻴﺮﺩ، ﻭ ﻣﺎ ﻫﻴﭻ ﺍﻣّﺘﻲ ﺭﺍ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﻱ ﺑﻪ ﺳﻮﻳﺸﺎﻥ ﺑﻔﺮﺳﺘﻴﻢ ﺑﻪ ﻋﺬﺍﺏ ﻫﺎﻱ ﺩﻧﻴﻮﻱ ﻋﺬﺍﺏ ﻧﻜﺮﺩﻩ ﺍﻳﻢ). ۱. وزر: یعنی سنگینی که در اصل به معنای کوه بوده است. اتفاقاً در قرآن کریم گناه هم با واژه "وزر" و هم با واژه "ثقل" بکار رفته است. ۲. این آیه در حکم فرعی بر اصل کلی است که در آیه ۷ بیان شد که فرمود: "إِنْ أَحْسَنتُمْ أَحْسَنتُمْ لِأَنفُسِكُمْ وَإِنْ أَسَأْتُمْ فَلَهَا" (اگر خوبی کنید به خودتان برمی گردد و اگر بدی کنید بازگشتش به خودتان است) پس اگر کسی خوبی می کند نباید بر کسی منّت بگذارد حتی بر خداوند، و اگر بدی می کند مسئولیتش بر عهده کسی جز خود او نیست و کسی بار آن را به دوش نمی کشد. ۳. آیه ۱۵ در حکم نتیجه برای آیه ۱۳ است که فرمود: "وَكُلَّ إِنسَانٍ أَلْزَمْنَاهُ طَائِرَهُ فِي عُنُقِهِ" که #طوق_اعمال هر کسی را به گردن خودش می اندازیم، پس هر کس هدایت شد به نفع خود اوست و هر کس گمراه شد به ضرر اوست نه کسی دیگر. ۴. عبارت "وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَىٰ" تأکید جمله دوم است که فرمود: "وَمَن ضَلَّ فَإِنَّمَا يَضِلُّ عَلَيْهَا" یعنی هر کس مسئول عمل خویش است و هیچکس بار گمراهی دیگری را بدوش نمی کشد و اینکه برخی فکر می کنند گمراهیشان بر عهده دیگران مثل مسئولان یا پدرانشان است سخت در اشتباهند. بله پیشوایان یا پدران و گذشتگان به دلیل سنت سیّئه ای که گذاشته اند و به اندازه نقشی که در گمراهی دیگران داشته اند در کارنامه اعمال خودشان باید پاسخگو باشند و بار گناه خود را بدوش بکشند، اما این به معنای رفع مسئولیت از پیروان آنها نیست، پس هر کس که گمراه شود با صرف نظر از مسئولیت سنت گذاران و پایه گذاران، خودش مسئول گمراهی خود و عملکرد فکری و عملی اشتباه خویش است. یعنی نسبت به یک گناه دو نفر مواخذه و عذاب می شوند: یکی آن کسی که بنای گمراهی و گناهی را گذاشته و آن را سنت قرار داده است و یکی آن کسی که به شخصه مرتکب گناه و گمراهی می شود. ۵. عبارت: "مَا كُنَّا مُعَذِّبِينَ حَتَّىٰ نَبْعَثَ رَسُولًا" از قالب و سیاق این آیه و آیات قبل و بعدش چنین بدست می آید که مراد از تعذیب و عذاب، عذابِ دنیوی است؛ چون با فعل ماضی می فرماید: "مَا كُنَّا مُعَذِّبِينَ"  یعنی تا کنون در گذشته (در دنیا) عذاب نکردیم مگر اینکه قبلش رسولی را برای هدایت فرستادیم، که چنانچه بعد از هدایت اکثریت مردم دعوت را نپذیرفتند و دست به غارت و قتل انبیاء زدند، آنها را گرفتار عذاب دنیوی می کنیم. ۶. از این عذاب دنیایی تعبیر به #عذاب_استیصال می شود، یعنی عذابی که پس از بهرمندی از زندگی در مدتی معین نازل می شود. لذا در آیه ۵۹ سوره قصص می فرماید: "وَمَا كَانَ رَبُّكَ مُهْلِكَ الْقُرَىٰ حَتَّىٰ يَبْعَثَ فِي أُمِّهَا رَسُولًا يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِنَا وَمَا كُنَّا مُهْلِكِي الْقُرَىٰ إِلَّا وَأَهْلُهَا ظَالِمُونَ"(قصص/۵۹) (ﻫﺮﮔﺰ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭ ﺗﻮ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺭﺍ ﻧﺎﺑﻮﺩ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﺪ ﻣﮕﺮ ﺍﻳﻦ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﺮﻛﺰ ﺁﻧﻬﺎ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﻱ ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ ﻛﻪ ﺁﻳﺎﺕ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺑﺮ ﻣﺮﺩﻣﺶ ﺗﻠﺎﻭﺕ ﻛﻨﺪ؛ ﻭ ﻣﺎ ﺁﺑﺎﺩﻱ ﻫﺎ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻋﺬﺍﺏ ﻭﻳﺮﺍﻥ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﻣﮕﺮ ﺍﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﺮﺩﻣﺎﻥِ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺗﻜﺬﻳﺐ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻭ ﺍﻧﻜﺎﺭ ﺁﻳﺎﺕِ ﻣﺎ ﺳﺘﻤﻜﺎﺭ ﺷﻮﻧﺪ). ۷. نکته قابل توجه در این عبارت "مَا كُنَّا مُعَذِّبِينَ حَتَّىٰ نَبْعَثَ رَسُولًا" این است که مطابق با رحمت الهی است (و البته رحمت بر غضبش تقدم دارد) پس اول پیامبر می فرستد و سپس در صورت انکار و کفر عذاب را نازل می کند، پس تا پیامبری برای هدایت نفرستد عذابی در کار نیست، و این عذاب به دلیل قتل انبیا و مومنان است. @DailyCommentaryofQuran