باسمه تعالی رئوس مطالب #جلسه_بیست_و_نهم #إسراء/۲۳-۲۴ "وَقَضَىٰ رَبُّكَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِندَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلَاهُمَا فَلَا تَقُل لَّهُمَا أُفٍّ وَلَا تَنْهَرْهُمَا وَقُل لَّهُمَا قَوْلًا كَرِيمًا"(۲۳) (ﻭ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭ ﺗﻮ ﻣﻘﺮّﺭ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﺰ ﺍﻭ ﺭﺍ ﻧﭙﺮﺳﺘﻴﺪ ﻭ ﺑﻪ #ﭘﺪﺭ_ﻭ_ﻣﺎﺩﺭ ﺧﻮﺩ ﻧﻴﻜﻲ ﻛﻨﻴﺪ. ﺍﮔﺮ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺩﻭ ﻳﺎ ﻫﺮ ﺩﻭ، ﺩﺭ ﻛﻨﺎﺭ ﺗﻮ ﺑﻪ ﻛﻬﻨﺴﺎﻟﻲ ﺭﺳﻴﺪﻧﺪ ﺑﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﻛﻠﻤﻪ ﺍﻱ ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ ﻣﮕﻮﻱ، ﻭ ﺑﺎ ﺁﻧﺎﻥ ﭘﺮﺧﺎﺷﮕﺮﻱ ﻣﻜﻦ، ﻭ ﺑﺎ ﺍﺩﺏ ﻭ ﺍﺣﺘﺮﺍم ﺑﺎ ﺁﻧﺎﻥ ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﻱ). ۱. از آیه ۲۳ تا ۳۹ به حدود بیست مورد از کلیاتی از دین اشاره می کند و در حقیقت عطف است به آیه ۹ که فرمود: "إِنَّ هَٰذَا الْقُرْآنَ يَهْدِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ". ۲. "أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ" یعنی در نهایت اخلاص خداوند سبحان را بپرستید که شرک ورزیدن بزرگترین گناه است. ۳. اگر گناهان را تحلیل کنیم خواهیم دید که همه گناهان به شرک بر می گردد، زیرا اگر انسان غیر خداوند، یعنی شیاطین جنّ و انس و هوای نفس یا جهل را اطاعت نکند، هرگز مرتکب هیچ گناهی نمی شود و هیچ امر و نهیی را نافرمانی نمی کند، لذا می بینیم در آیه ۶۰ سوره یس، از پیروی وسوسه شیطان تعبیر به عبادت شیطان می کند: "أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَيْكُمْ يَا بَنِي آدَمَ أَن لَّا تَعْبُدُوا الشَّيْطَانَ"(ﺍﻱ ﭘﺴﺮﺍﻥ ﺁﺩم، ﺁﻳﺎ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺳﻔﺎﺭﺵ ﻧﻜﺮﺩم ﻛﻪ ﺑﺎ ﭘﻴﺮﻭﻱ ﺍﺯ #ﺷﻴﻄﺎﻥ ﺍﻭ ﺭﺍ ﭘﺮﺳﺘﺶ ﻧﻜﻨﻴﺪ) یا از #هوای_نفس تعبیر به "اِله" می شود، چنان که در آیه ۲۳ سوره جاثیه می فرماید: "أَفَرَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَٰهَهُ هَوَاهُ" (ﺁﻳﺎ ﺩﻳﺪﻱ ﺁﻥ ﻛﺴﻲ ﺭﺍ ﻛﻪ ﻣﻌﺒﻮﺩ ﺧﻮﻳﺶ ﺭﺍ ﻫﻮﺍﻱ ﺧﻮﺩ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ) بنابراین می توان گفت: همه طاعات به توحید برمی گردد و همه گناهان به شرک؛ حتی  کافری که منکر خداوند و صانعِ عالم است، نیز مشرک است، چون با اینکه #فطرت اولیه اش حکم می کند عالَم را موجودی برتر خلق کرده است، در عین حال تدبیر عالم را به ماده و طبیعت نسبت می دهد. ۴. عبارت "وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا" عطف است به جمله قبلی و معنایش این است که پروردگارت چنین حکم کرده که به پدر و مادر احسان و خوبی کنید، معلوم می شود مسئله احسان به پدر و مادر بعد از مسئله توحید از اهمّ واجبات است، همان طور که #عاقّ_والدین بعد از شرک به خداوند از بزرگ ترین گناهان کبیره است. لذا در آیه ۱۵۱ سوره انعام همین مضمون را بیان می کند: "قُلْ تَعَالَوْا أَتْلُ مَا حَرَّمَ رَبُّكُمْ عَلَيْكُمْ أَلَّا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئًا وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَلَا تَقْتُلُوا أَوْلَادَكُم مِّنْ إِمْلَاقٍ نَّحْنُ نَرْزُقُكُمْ وَإِيَّاهُمْ..." (ﺑﮕﻮ: ﺑﻴﺎﻳﻴﺪ، ﻣﻦ ﺁﻧﭽﻪ ﺭﺍ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺗﺎﻥ ﺑﺮ ﺷﻤﺎ ﺣﺮﺍم ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﺑﺮﺍﻱ ﺷﻤﺎ ﻣﻲ ﺧﻮﺍﻧﻢ ﻭ ﺁﻥ ﺍﻳﻦ ﻛﻪ ﭼﻴﺰﻱ ﺭﺍ ﺷﺮﻳﻚ ﺍﻭ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﺪﻫﻴﺪ ﻭ ﺑﻪ #ﭘﺪﺭ_ﻭ_ﻣﺎﺩﺭ ﺧﻮﺩ ﻧﻴﻜﻲ ﻛﻨﻴﺪ ﻭ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻧﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﺗﻨﮕﺪﺳﺘﻲ ﻣﻜﺸﻴﺪ، ﺯﻳﺮﺍ ﻣﺎﻳﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻭ ﺁﻧﺎﻥ ﺭﻭﺯﻱ ﻣﻲ ﺩﻫﻴﻢ...). ۵. چرا احترام به پدر و مادر این مقدار اهمیت دارد؟ چون #رابطه_عاطفی میان پدر و مادر و فرزندان مبنای مهمترین مسئله در #روابط_اجتماعی است که قوام و دوام جامعه انسانی به آن است، که اگر این حکم در جامعه رعایت نشود، شیرازه اجتماع و روابط انسانی از هم می پاشد. ۶. عبارت "إِمَّا يَبْلُغَنَّ" "إِمَّا" مرکب است از اِن+مای زائده، که چون "ما" زائده است در آخر فعل شرط يَبْلُغ نون تاکید ثقیله در می آید. ۷. "أُفٍّ" معنای انزجار را می رساند مثل آخ که در فارسی هم رایج است. ۸. عبارت "وَلَا تَنْهَرْ" از ماده "نهر" به معنای رنجاندن است که یا با داد زدن یا با حرف درشت زدن انجام می گیرد. ۹. اگر اُفّ نگفتن و نرنجاندن را در هنگام پیری مطرح کرد برای این است که نیازها و توقعات پدر و مادر در پیری بیشتر می شود و گر نه در همه زمانها و حالات احترام به آنها واجب و اُفّ گفتن به آنها حرام است. "وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَقُل رَّبِّ ارْحَمْهُمَا كَمَا رَبَّيَانِي صَغِيرًا"(۲۴) (ﻭ ﺍﺯ ﺳﺮ ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ ﺑﺎﻝ ﻓﺮﻭﺗﻨﻲ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﺁﻥ ﺩﻭ ﺑﮕﺴﺘﺮ ﻭ ﺑﮕﻮ: ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺍ، ﺑﺮ ﺁﻧﺎﻥ ﺭﺣﻤﺖ ﺁﻭﺭ، ﭼﻨﺎﻥ ﻛﻪ ﻣﺮﺍ ﺩﺭ ﻛﻮﺩﻛﻲ ﭘﺮﻭﺭﺩﻧﺪ). ۱. "جَنَاحَ الذُّلِّ" کنایه از مبالغه در تواضع زبانی و عملی است که از حالت بال زدن جوجه وقتی پدر و مادرش را می بیند، گرفته شده که نهایت ناتوانی خود را به پدر و مادر ابراز می کند. ۲. عبارت "وَقُل رَّبِّ ارْحَمْهُمَا كَمَا رَبَّيَانِي صَغِيرًا" علاوه بر اینکه سفارش به دعا برای پدر و مادر است، یادآوری به فرزند است که دوران ناتوانی و کودکی خود را به یاد آورد. @DailyCommentaryofQuran