💠#معرفی_کتاب
کتاب عقل و اعتقاد دینی؛ درآمدی بر فلسفه دین، نوشته مایکل پترسون، ویلیام هاسکر، بروس رایشنباخ، دیوید بازینجر؛ با ترجمه احمد نراقی و ابراهیم سلطانی، به چندین دلیل از مهم‌ترین آثار ترجمه شده در حوزه فلسفه دین بشمار می‌رود. در زیر ضمن معرفی کتاب ضمنا به این دلایل خواهیم پرداخت.
یک دلیل این که نویسندگان این اثر از جمله شاخص ترین اساتید حوزه فلسفه دین در سطح بزرگترین دانشگاه‌های جهان هستند.
دلیل بعدی که بر اهمیت این اثر می‌افزاید توجه پرسش‌وار به مهم ترین مسائل حوزه فلسفه دین است که شما می‌توانید با درنگی در فهرست این کتاب آن را بخوبی ببینید.
دلیل دیگر اینکه خواننده در مطالعه این کتاب با سیری کاملا هارمونیک و منظم از مسائل و پرسش های حول اندیشه دینی مطلع خواهد شد. عناوین و پرسش‌های هر فصل این اثر، هریک بصورت جدا از مهم ترین مسائل حوزه اندیشه دینی هستند و مخاطب می‌تواند با مراجعه به این اثر از آن ها به طور اجمالی و البته دقیق با خبر شود.
نگاهی به فهرست و مسائل موجود در این اثر
فصل ۱. تامل در باب خداوند؛ در جستجوی حقیقت غایی (#خداشناسی)
فصل ۲. تجربه دینی؛ مواجهه با امر الوهی چه معنایی دارد؟ (#تجربه_دینی)
فصل ۳. ایمان و عقل: رابطه عقل و ایمان چگونه است؟ (#عقل_و_ایمان)
فصل ۴. صفات خداوند: خداوند شبیه چیست؟ (#صفات_خدا)
فصل ۵. براهین خداشناسی: ادله‌ای در تایید وجود خداوند (#براهین_اثبات_خدا)
فصل ۶. مسئله شر: مسئله‌ای علیه وجود خداوند (#مسئله_شر)
فصل ۷. شناخت خداوند بدون توسل به برهان: آیا اعتقاد به خدا نیاز به مبنا و پایه دارد؟ (#قرینه‌گرایی)
فصل ۸. زبان دین: چگونه می‌توانیم به‌نحو معناداری درباره خداوند سخن بگوییم؟ (#زبان_دین)
فصل ۹. معجزات: آیا خداوند در امور زمینه دخالت می‌کند؟ (#معجزه)
فصل ۱۰. فصل حیات پس از مرگ: آیا دلیلی برای امیدواری وجود دارد؟ (#جاودانگی)
فصل ۱۱. علم و دین: آیا علم و دین با یکدیگر سازگارند یا ناسازگار؟ (#علم_و_دین)
فصل ۱۲. کثرت‌گرایی دینی: چگونه می‌توان تنوع ادیان را تبیین کرد؟ (#پلورالیسم)
فصل ۱۳. اخلاق دینی: نسبت خداوند با اخلاق (#دین_و_اخلاق)
فصل ۱۴. فلسفه و آموزه‌های الهیات: آیا فلسفه می‌تواند اعتقادات دینی را وضوح بخشد؟ (#دین_و_فلسفه)
فصل ۱۵. جستجوی مدام: خداوند و خطر کردن انسان (#ایمان‌گرایی)
#فلسفه #فلسفه دین #فلسفه دین اسلامی
https://eitaa.com/Islamic_Philosophy_of_Religion/12
🔰 تفاوت «فلسفه دین» با «کلام»، «کلام جدید» و «الهیات فلسفی»
✳️#فلسفه_فلسفه_دین - ۲
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔸#کلام یا #الهیات رشته‌های #دین‌پژوهی هستند که متصدی اثبات، تبیین و دفاع از عقائد دینی هستند. #کلام_جدید نیز همین وظیفه را برعهده دارد و صرفا به‌خاطر تازه بودن مسائل به کلام جدید موسوم شده است.
🔸#الهیات_فلسفی نیز رشته دیگری در مجموعه رشته‌های دین‌پژوهی است که به دنبال تبیین فلسفی از آموزه‌های دینی است.
🔸#فلسفه_دین هم بنا بر تعاریفی که در یادداشت گذشته (فلسفه فلسفه دین ۱) ارائه دادیم، عبارت است از دانشی که بدون تعهد به دین خاصی، با روش عقلی به موضوعاتی می‌پردازد که در فهم حقیقت دین و پذیرش آن تأثیرگذارند.
⭕️این سه رشته دین‌پژوهی با وجود شباهت‌ها، تفاوت‌هایی نیز دارند. تفاوت اینها را در سه بخش موضوع، روش و غایت بررسی می‌کنیم:
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1️⃣ #موضوع و مسائل:
🔹رابطه میان مسائل فلسفه دین و مسائل کلام و الهیات فلسفی عموم و خصوص من وجه است. فلسفه دین به موضوعاتی می‌پردازد که در فهم حقیقت دین و پذیرش آن تاثیرگذارند. ولی کلام و الهیات فلسفی همه آموزه‌های اعتقادی را مورد بحث قرار می‌دهند. و از سوی دیگر برخی از موضوعات فلسفه دین مورد توجه کلام یا الهیات فلسفی نیست.
🔹بنابراین فلسفه دین دین با کلام و الهیات فلسفی یک حوزه مشترک و دو حوزه متفاوت دارند.
🔹حوزه مشترک میان اینها مباحثی مانند #اثبات_وجود_خدا، #صفات_خدا، #فعل الهی، #معجزه و #مسئله_شر است.
🔹حوزه اختصاصی کلام و الهیات فلسفی، باورهای فرعی اعتقادی هستند، مانند ویژگی‌های برزخ و قیامت است. همچنین آموزه‌های خاص هر دین در الهیات آن دین بحث میشود، مانند #تثلیث و #تجسد در #مسیحیت یا #وحی و #مهدویت در #اسلام.
🔹حوزه اختصاصی فلسفه دین شامل مباحثی همچون #علم_و_دین، #عقل_و_ایمان، #زبان_دین و #تجربه_دینی میشود که بیشتر جنبه معرفت‌شناختی دارند.
🔹کلام یا الهیات فلسفی اصالتا توجهی به این مسائل ندارند، اما ممکن است الهیدانی در اثر الهیاتی خود به این مسائل بپردازند که در این صورت الهیدان نقش فیلسوف دین را بازی کرده است.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
2️⃣ #روش:
🔹کلام از هر روشی که برای اثبات، تبیین و دفاع از دین مفید باشد، استفاده می‌کند. حتی ممکن است از جدل یا مغالطه نیز بهره ببرد ولی در قرون اخیر متکلمین سعی کرده‌اند روش‌هاب نادرست را کنار بگذارند و از روش‌های معرفت‌زا اعم از عقلی، نقلی و تجربی استفاده کنند. بر خلاف الهیات فلسفی و فلسفه دین که فقط با روش عقلی سروکار دارند.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
3️⃣ #غایت:
🔹هر سه دانش کلام، الهیات فلسفی و فلسفه دین از رشته‌های دین‌پژوهی هستند که #صدق_و_کذب_ادیان برایشان مهم است. لکن تفاوت‌هایی نیز با یکدیگر دارند:
🔹الهیات فلسفی و کلام به دنبال اثبات صدق و تبیین دین خاصی هستند. در حالی که فلسفه دین چنین التزام و محدودیتی را نمی‌پذیرد. یعنی:
🔹اولا، کلام یا الهیات دغدغه اثبات صدق دین و مدعیاتش را دارد، ولی فلسفه دین دغدغه اثبات صدق را ندارد بلکه صدق و کذب را بررسی می‌کند. ممکن است حکم به صدق کند و ممکن است حکم به کذب کند. از همین رو نمی‌توان خبر از متکلمی بی‌دین داد، اما فیلسوفان دین ملحد به وفور یافت می‌شوند.
🔹ثانیا، الهیات متصدی اثبات و دفاع از دین متبوعش است ولی برای فلسفه همه #ادیان اهمیت دارند.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🛑 نکته مهم: باید میان #هدف_علم و #هدف_عالم تفاوت قائل شد. آنچه گفته شد در مورد هدف علم است نه عالم. از این رو ممکن است فیلسوف دینی که متعهد به دین خاصی است، با روشی کاملا سکولار به۸ بررسی مسائل فلسفه دین بپردازد و مطالبش را به نحوی ارائه دهد که هیچ نشانی بر جانبداریش وجود نداشته باشد.
#ویلیام_آلستون، #آلوین_پلانتینگا، آیت‌الله #مصباح یزدی و آیت‌الله #جوادی_آملی نمونه‌هایی از این #فیلسوفان_دین هستند.
۲۱ آذر ۹۹
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
#فلسفه #فلسفه_اسلامی #فلسفه_دین_اسلامی #میرباباپور
https://eitaa.com/Islamic_Philosophy_of_Religion/52
لینک این مطلب در اینستاگرام:
https://www.instagram.com/p/CIpdtqWh3YQ/?igshid=1qotbgg06xok
📗#معرفی_کتاب
🧾شناسنامه کتاب:
🔸عنوان کتاب: جستارهایی در کلام جدید
🔸نویسنده: محمد محمدرضایی و دیگران
🔸ناشر: انتشارات سمت و دانشگاه قم
🔸اولین انتشار: ۱۳۸۱ ه.ش
🔷در کتاب جستارهایی در کلام جدید ده گفتار به ظاهر مستقل آمده که تماماً حول محور #کلام_جدید نگاشته شده‌اند.
📄فهرست کتاب
۱. #برهان_نظم: محمد محمدرضایی
۲. #دلیل_انباشتی: محمدرضا بیات
۳. #علم_الهی_و_اختیار_آدمی: محمد سعیدی‌مهر
۴. #معجزه: محمدامین احمدی
۵. #ایمان_و_عقلانیت: محسن جوادی
۶. #تجربه_دینی: علی شیروانی
۷. #خاستگاه_دین: ابوالفضل محمودی
۸. #زبان_دینی: امیرعباس علی‌زمانی
۹. #علم_و_دین: محمدعلی عبداللهی
۱۰. #زندگی_پس_از_مرگ: امیر دیوانی
#ادله_اثبات_خدا #صفات_خدا #فعل_الهی #عقل_و_ایمان #تجربه_دینی #منشاء_دین #زبان_دین #جاودانگی #فلسفه #فلسفه_اسلامی #فلسفه_دین #فلسفه_دین_اسلامی #میرباباپور
https://eitaa.com/Islamic_Philosophy_of_Religion/56
🔰تاریخ فلسفه دین
✳️#فلسفه_فلسفه_دین - ۳
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔴در مورد #تاریخ_فلسفه_دین شایسته است که چند بحث از هم تفکیک شوند:
🔻تاریخ استعمال و رواج اصطلاح فلسفه دین؛
🔻تاریخ مباحث فلسفه دین؛
🔻تاریخ دانش فلسفه دین.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
◼️ تاریخ استعمال اصطلاح فلسفه دین
▪️اصطلاح «فلسفه دین» را ابتدا #هگل برای سلسله سخنرانی‌های علمی خود که در سالهای ۱۸۲۱ تا ۱۸۳۱ درباره دین ارائه می‌کرد، برگزید و اندکی بعد از آن و در قرن نوزده، این اصطلاح همگانی شد.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔶 تاریخ مباحث فلسفه دین
🔸عمده مسائل و مباحثی که در فلسفه دین مطرح میشود ناظر به مسائل بنیادین زندگی معنوی بشر است و به همین سبب از دیرزمان این مسائل مورد توجه متفکران بوده است.
🔸در #جهان_باستان و در میان پیروان ادیان شرقی همچون #هندوئیسم، #بودیسم، #شینتو مباحثی راجع به حقیقت غایی و برهمن مورد بحث بوده و در میان یهودیان و زرتشتیان نیز مباحث خداشناسی وجود داشته است.
🔸با آغاز #فلسفه_یونان در قرن پنجم پیش از میلاد، سرعت و دقت مباحث فلسفه دینی بیشتر شده و اوج آن را در فلاسفه پساسقراطی همچون #افلاطون و بویژه #ارسطو مشاهده می‌کنیم که مباحث خداشناسی، مبدا اول و محرک نخستین محور مباحث بوده و چند برهان مهم نیز برای اثبات وجود خدا ابداع میشود و در مورد #صفات_خدا و #رابطه_خدا_و_جهان نیز مباحثی مطرح میشود.
🔸در #قرون_وسطی نیز در میان مسلمانان، مسیحیان و ادیان دیگر میاحث فلسفه دینی بیش از پیش مورد توجه قرار می‌گیرد که برخی از آنها عبارتند: براهین #اثبات_وجود_خدا، #صفات_الهی، رابطه #عقل_و_ایمان، #جاودانگی و غیره. این مباحث تا امروزه نیز ادمه پیدا کرده و با دستاوردهای جدید مورد مطالعه قرار می‌گیرد.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔷 تاریخ دانش فلسفه دین
🔹تاریخ رشته فلسفه دین همچون دیگر #فلسفه‌های_مضاف به دوره‌ای از تاریخ #تفکر_غرب باز می‌گردد که متفکران غربی از نظام‌سازیِ فلسفی ناامید شده و وظایفی را که پیش از آن فلسفه مطلق انتظار داشتند، به فلسفه‌های مضاف حواله دادند. ازاین‌رو، پژوهش‌های عقلیِ دینی نیز همچون علم، اخلاق، هنر و ... در شاخه خاصی از فلسفه و با عنوان #فلسفه_دین فعالیت خود را آغاز کرد.
🔹اولین فیلسوفان دین را رابرت فلینیت، توماس گرین، هربرت برادلی، ادوارد کیرد و جوس رویس می‌دانند که در سالهای 1875 تا 1900 مهم‌ترین تلاش آنها این بود که #ایدئالیسم مطلق هگلی را با مباحث دینی تطبیق دهند و از این طریق از #باورهای_دینی دفاع کنند.
🔹آثار زیادی توسط این گروه از اندیشمندان به تبعیت از میراث هگلی بوجود آمد، لکن این گرایش در فلسفه دین پایدار نبود و با نقد و افول ائیدآلیسم، پرونده آن نیز بسته شد.
🔹در دو دهه اول قرن بیستم، عمده تلاش فیلسوفان دین برای رهائی از گرایش پیشین بود و بعد از آنها با فیلسوفان دینی همچون ساموئل الکساندر، ویلیام تمپل، وایتهد و ویتشگنشتاین مواجهیم و با شکل‌گیری #فلسفه_تحلیلی، عمده مباحث فلسفه دینی در قالب فلسفه تحلیلی انجام می‌گرفته است.
🔹از دهه پنجاه و شصت قرن بیستم نیز شاخه وجودی فلسفه دین پا به میدان گذاشت و مباحثی جدیدی در آن مطرح شد و #فلسفه_دین_قاره‌ای شکل گرفت.
🔹فلسفه دین تا به امروز نیز توسط متفکران زیادی پیگیری شده و هم‌اکنون یکی از رشته‌های پویا و فعال در عرصه پژوهش‌های عقلی در رابطه با دین است.
یادداشت از: حجت‌الاسلام دکتر جواد قلی‌پور ـ ۲۳ آذر ۹۹
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
#فلسفه #فلسفه_اسلامی #فلسفه_دین_اسلامی #میرباباپور
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
https://eitaa.com/Islamic_Philosophy_of_Religion/60
#معرفی_کتاب
📘 نام کتاب: درآمدی به نظام حکمت صدرایی
👤 مؤلف: عبدالرسول عبودیت
🔶 ناشر: انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)
📚 تعداد جلد: ۳ جلد
📑 تعداد صفحات: ۱۲۰۰ صفحه
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔹کتاب «درآمدی به نظام حکمت صدرایی» به منظور معرفی نظام فلسفی حکیم بزرگ، صدرالمتالهین شیرازی نگاشته شده است. فیلسوفان نظام ساز خود در بند معرفی نظام فلسفی خویش نیستند. آنها غالبا انبوهی از مطالب را در آثاری متعدد، در نظم و نسقی ابتدایی ارائه می کنند بی آن که مسائلی را که سازه اصلی نظام را تشکیل می دهند از سایر مسائل متمایز کنند و نقش آنها را در سازه مذکور مشخص نمایند.
🔸آنها بیشتر به اثبات مدعیات فلسفی اهتمام دارند و کمتر به تصویر آنها می پردازند. آنها خود را با مخاطبان خاص روبرو می دانند. مخاطبانی که هم صاحبنظرند هم از اطلاعات وسیع فلسفی برخوردارند ، هم با رای یا آراء مشهور در هر مسئله ای آشنایند و هم نحوه اثبات یا نفی آن را می دانند به طوری که درک درست آراء آنها و تصویر دقیق نظامشان برای چنین مخاطبانی میسر است نه برای دیگران.
🔹این کتاب در سه جلد برای دانشجویان رشته فلسفه به عنوان کتاب مبنایی در حکمت متعالیه تدوین شده است.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1️⃣جلد اول: هستی‌شناسی و جهان‌شناسی
فصل اول: صدرالمتألین
فصل دوم: حکمت متعالیه
فصل سوم: اصالت وجود و اعتباریت ماهیت
فصل چهارم: وجود رابط معلول
فصل پنجم: حرکت
فصل ششم: حرکت جوهری
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
2️⃣جلد دوم: معرفت‌شناسی و خداشناسی
فصل اول: علم حصولی
فصل دوم: علم حضوری
فصل سوم: وجود ذهنی
فصل چهارم: اثبات ذات الهی
فصل پنجم: توحید
فصل ششم: علم خداوند به اشیاء (علم مع‌الفعل)
فصل هفتم: علم خداوند به اشیاء (علم پیشین مغایر)
فصل هشتم: علم خداوند به اشیاء (علم پیشین ذاتی)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
3️⃣جلد سوم: انسان‌شناسی
فصل اول: مزاج
فصل دوم: وجود نفس
فصل سوم: چیستی نفس
فصل چهارم: تجرد نفس
فصل پنجم: قوای نفس
فصل ششم:مراتب نفس
فصل هفتم: حدوث نفس
فصل هشتم: بدن و نفس
فصل نهم: انفعال نفس
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
#فلسفه_اسلامی #فلسفه_دین_اسلامی #فلسفه_دین #فلسفه_ذهن #معرفت #فلسفه #خداباوری #صفات_خدا #اثبات_وجود_خدا #معرفت‌شناسی #انسان‌شناسی #خداشناسی
کانال فلسفه دین اسلامی
@Islamic_Philosophy_of_Religion
💦 انکار خدا؛ محصول ذهن های تنبل
🔴عوامل متعددی برای توهم انکار خدا وجود دارد. از جمله آنکه برخی از کودکی به صورت صحیح و کامل خدا را نشناخته‌اند و تنها از شنیده‌ها و افسانه‌ها و منابع نادرست خدا را دریافته‌اند. لذا پس از آنکه به سن فهم و درک رسیده اند، متوجه غلط بودن آن مفاهیم می‌شوند. حال آنکه از نظر دین، هم آن مفاهیم غلط است و هم این انکار صحیح است اما، نمی‌تواند ثابت کند که خدا وجود ندارد.
🔵انکار خدا یکی از نتایج پذیرش مادی‌گری است. کسانی که این دنیا را در ماده منحصر می‌دانند، خدا را زائیده ذهن انسان می‌دانند. هر چند این رویکرد تازگی ندارد اما ریشه آن را می‌توان چنین توضیح داد:
🟣چيزى كه در برخى تعليمات دينى و مذهبى مشاهده مى‌شود و متأسفانه كم و بيش در ميان مومنان نیز هست، اين است كه در ايام کودکی مفهومى با مشخصات خاصى با نام و عنوان خدا به خورد كودك مى‌دهند. كودك وقتى بزرگ شده و باسواد می‌گردد، متوجه میشود که چنين چيزى معقول نيست و نمى‌تواند موجود باشد، چه خدا باشد يا غير خدا. كودك پس از آنكه بزرگ شد، بدون اينكه فكر كند يا انتقاد كند كه ممكن است مفهوم صحيحى براى خدا تصور كرد، يكسره الوهيت را انكار مى‌كند. او خيال مى‌كند خدايى را كه انكار مى كند همان است كه خداشناسان قبول دارند. پس چون اين ساخته شده ذهن خود را- كه اوهام عاميانه برايش ساختهاند- قبول ندارد، خدا را انکار می کند؛ ديگر فكر نمى‌كند خداى به آن مفهوم را كه او انكار مى‌كند، خداشناسان نيز انكار دارند و انكار او انكار خدا نيست، بلكه انكار همان تصور غلطی از خداست كه بايد انكار كرد.
🟢به هر حال، نکته قابل توجه آن است که سخن از خدا و اثبات آن، یک مقوله کاملا فلسفی و مربوط به عالم وجود است. کسانی که خدا را زائیده ذهن می‌دانند، متوجه نشده‌اند که خدا یک مفهوم نیست بلکه یک وجود خارجی و واقعی است که هیچگاه با وسائل آزمایشگاهی و از طریق تجربه قابل انکار و یا اثبات نیست. بلکه حتی می‌توان ادعا کرد کسانی که ذهن‌های تنبل دارند، خدا را انکار می‌کنند و طبق حدیثی از امیرالمومنین (علیه السلام) مردم دشمن چیزی هستند که از آن بی خبرند.
🟠انسان‌ها از مسیر فطرت خدا را می‌یابند و این اوهام و خیالات است که مانع از دیدن و رسیدن به این فطرت میشود.
#فلسفه #فلسفه_اسلامی #فلسفه_دین #فلسفه_دین_اسلامی #خداشناسی #براهین_اثبات_خدا #صفات_خدا
کانال فلسفه دین اسلامی
@Islamic_Philosophy_of_Religion
#یادداشت معرفت‌شناسی ۱
🔰نسبت فلسفه دین و معرفت‌شناسی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
❓دو مسئله:
1️⃣آیا فلسفه دین ماهیتی معرفت‌شناختی دارد؟
2️⃣اگر خیر آیا ارتباطی میان این دو دانش برقرار است؟ چه ارتباطی؟
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
✅ پاسخ مسئله اول:
🔸#فلسفه_دین همان #معرفت‌شناسی یا معرفت‌شناسی مقید نیست، اگرچه برخی از مباحثش چنین خصلتی دارند. فلسفه دین همان‌طور که در تعریف آن گفته شد، تأمل عقلانی در مورد مهم‌ترین #موضوعات_دینی است و به‌خودی خود تداخلی با معرفت‌شناسی ندارد.
🔹ولی اگر برخی موضوعات دینی زمینه‌معرفت‌شناختی داشته باشند، مانند مباحث «#زبان_دین»، «#عقل_و_دین» و «#علم_و_دین»، این موضوعات نیز خصلت معرفت‌شناختی می‌یابند.
🔸برخی موضوعات فلسفه دین نیز اساسا ماهیت معرفت‌شناختی ندارند، مانند «#براهین_اثبات_خدا»، «#صفات_خدا» و «#مسئله_شر». لذا این موضوعات خصلت معرفت‌شناختی پیدا نمی‌کنند، اگرچه حتما از مباحث معرفت‌شناختی متأثر می‌شوند.
🔹بنابراین خلاصه پاسخ مسئله اول این است که بخشی از فلسفه دین ماهیت معرفت‌شناختی دارد و بخشی ندارد ولی با آن در ارتباط است.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
✅ پاسخ مسئله دوم:
🔸تاثیر معرفت‌شناسی بر بخش اول فلسفه دین که ماهیت معرفت‌شناختی دارند، مشخص است. اما در مورد بخش دوم که ماهیت معرفت‌شناسی ندارد و در عین حال از آن متأثر است، نکات زیادی می‌توان ذکر کرد؛ لکن اجمالا می‌دانیم که معرفت‌شناسی در هر علمی تأثیرگذار است.
🔹در یادداشت‌های قبلی هم اشاره شد که یکی از اشکالات فلسفه دین رایج، پذیرش #واقع‌گرایی_انتقادی است که به نوعی #نسبیت می‌انجامد یا اساساً حق و باطل معرفتی برایش مهم تلقی نمی‌شود.
🔸در صورتی که فلسفه دین بر یک معرفت‌شناسی مستحکم تکیه داشته باشد، می‌تواند مهم‌ترین مدعیات دینی را بررسی کرده و در مورد آنها داوری قطعی نماید.
ان شاء الله در یادداشت‌های بعدی به مهم‌ترین مباحث معرفت‌شناسی اشاره خواهیم کرد.
🖋#میرباباپور ۲۰ آبان ۱۴۰۱
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
#فلسفه_اسلامی #فلسفه #فلسفه_دین_اسلامی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
📤کانال فلسفه دین اسلامی
🆔 @islamic_philosophy_of_religion