📝درس سیزدهم
🍃🌸🍃🌸🍃
🍃🌸
علامت مَد ــــٓــ
🍃🌸
🍃🌸🍃🌸🍃
✏در اين درس با علامت «مد» آشنا مي شويم.
💢 تعریف مــد ( ~ )
👌 مد ( ~ ) در لغت به معنای #افزودن و #زیادی ، #کشش است مثلاً کمیته ی امداد به خاطر کمک های مالی و معنوی اضافی که به قشر فقیر و تنگدست جامعه می کند، به این نام معروف است.
➖مد اصطلاحی به معنای کشش بیش از حد معمول در حروف مدی است یعنی آ - ای - او (کشش بیش از دو حرکت)
🌀هـرگاه بعد از حروف مدّى ، حرف #ساكن يا #مشدّد و يا #همزه قرار گيرد، حروف مدّى را بايد بيش از حالت طبيعى مدّ و كشش داد؛ در بعضى از قرآنها در چنين مواردى براى راهنمايى قارى علامتى به اين شكل ( ـَّ ) روى حروف مدّى قرار داده اند، مانند:
ضآلّينَ ـ سُوَّءِ ـ فىَّ اَنْفُسِهِمْ ـ الَّمَّ
⏬⏬⏬
ايـن عـلامـت از كـلمـه (مـدّ) گـرفـتـه شـده كـه قـسـمـت زيـريـن مـيـم و طـرف بـالاى دال را براى اختصار، حذف كرده اند. ( ـَّ ، مدّ)
✳️علامت مد در قرآن به این شکل (ــــٓــ) بر روی حروف قرار می گیرد.
چنانچه این علامت بر روی حرفی قرار گیرد آن حرف بیش از حد طبیعی خود کشیده می شود.
مانند:
سَآءَ ٬ سُوٓءُ ٬ سِیٓءَ
@KhatmeNoor
✏این مبحث از مباحث مهم و شیرین تجوید است که اجرای احکام آن نقش زیادی در زیبایی لحن تلاوت دارد.
🔸قصر
از لحاظ لغوی ،قصر به معنای «کوتاهی» و ضد مد است. و در تجوید به معنای «اداء حرف مد به اندازه طبیعی» می باشد.
✳️میزان کشش مد طبیعی «دو حرکت» است.
🔸مد
گفتیم که :
مد از لحاظ لغوی به معنای
«زیادت-فزونی» یا کشش می باشد و از نظر تجوید عبارت است از:
"امتداد صوت در حروف مد بیش از میزان طبیعی"
پس در اصطلاح یعنی کشش حرکات کشیده ( آ ای او) حروف مدی وهمچنین (واو) ساکن ماقبل مفتوح و( یاء ) ساکن ماقبل مفتوح که مدلین نام دارد.
↩️پس در عربی فقط روی این 3 حرف (ا- و-ی) که حروف مدّ نام دارند با شرائطی که ذکر خواهد شد این علامت (~) را میگذارند و کشیدهتر میخوانند و آنها عبارتند از:
1- الف ساکن ما قبل مفتوح، مانند (بَا- تَا- خَا- جَا) که حرف قبل این الفها همه مفتوح می باشند.
2- واو ساکن ما قبل مضموم، مانند(بُو- تُو- سُو- قُو) که حرف قبل این واوها همه مضموم میباشند.
3- یاء ساکن ما قبل مکسور، مانند(بِی- جِی- سِی-فِی) که حرف قبل یاء در این کلمات همگی مکسورند.
@KhatmeNoor
📝 #چگونگی_بوجود_آمدن_مد
✏هرگاه بعد از حرف مد (حروف کشیده: ــــَــا ، ــــِــی ، ــــُــو) یکی از دو سبب مد «همزه و سکون» باشد. مد پدید می آید.
👌تشدید هم به خاطر آن که یک حرف ساکن در درون آن نهفته است، سبب مد محسوب می شود.
مانند:
جَآءَ ٬ اِنَّآأَنْزَلْنَا ٬ سُوٓءُ ٬ قَالُوآ إِنَّا ٬ جِیٓءَ
فِیٓ ءَایَاتِنَا ٬ ءَآلْاٰنَ ٬ حِسَآبْ «در وقف»
مُفْلِحُوٓنْ «در وقف»
مُؤْمِنِیٓنْ «در وقف»
ضَآلّیٖنَ ٬ اَتُحَآجُّوٓنّٖی ٬ الٓمٓ (اَلِفْ لَآمْ مِیٓمْ)
⏬⏬⏬
🏨 #ساختمان_مد
عبارت است از حروف مدی بعلاوه ی سبب مد.
#اسباب_مد
۱. سبب معنوی 👇
سببی که از نظر معنا باعث مد میشود و هدف از آن مبالغه در نفی است که به آن #مد_مبالغه گویند
دونوع است⏬
مدتعظیم 🔙برای مبالغه در نفی خدایان خیالی واثبات وتعظیم خداوند باری تعالی است مثل مد الف مدی لا در لا إلهَ إلّا الله ـ لا إله إلا أنت
و مد تبرئه🔙برای مبالغه در دوری وبرائت از چیزی مثل مد الف مدی لا در عبارات لاإڪراه فی الدین ـ ذلڪ الڪتاب لا ریب فیه
۲. سبب لفظی👇
سببی ڪه در لفظ بیاد عبارت است از همزه و سڪون
⬇️⬇️⬇️⬇️
🚩پس #سبب_مد
عواملی است که باعث کشش بیش از حد طبیعی حروف مدی می گردند ( سبب مد ) عبارت است از سکون ، همزه ، تشدید که همیشه بعد از حروف مدی قرار می گیرند.
@KhatmeNoor
شرط کشش (بیش از دو الف) در موارد فوق داشتن سبب میباشد و سبب مدّ دو چیز است:
1- همزه
2- سکون، که روی حرف ما بعد قرار میگیرد و البته سکون خود به دو نوع است:
1- سکون لازم، مانند: "الْانَ" و مانند سکون حروف مقطعه.
2- سکون عارضی، مانند وقف بر روی کلمات و ساکن کردن آخرین حرف آنها.
♨️ #مقادیر_کشش_مد
مقدار مد از دو حرکت کمتر نبوده واز شش حرڪت نیز بیشتر نمی باشد
۱. دوحرڪت🔙 قصر
۲. سه حرڪت🔙 فوق قصر
۳. چهارحرڪت🔙 توسط
۴. پنج حرڪت🔙 فوق توسط
۵. شش حرڪت🔙 طول
توضیحات 👇
قَصر: به اندازه دو حرکت کوتاه یا یک الف مدی ( به اندازه بازکردن دو انگشت دست )
فوق قَصر : به اندازه 3 حرکت
توسّط: به اندازه 4 حرکت کوتاه یا دو الف مدی
فوق توسط : به اندازه 5 حرکت
طول: به اندازه 6 حرکت یا 3 الف مدی
🔴#توضیحات_مهم
1⃣باید دانست که کشیدن حروف مدّ در موقع خواندن قرآن مجید از زمان حضرت رسول اسلام(ص) معمول بوده و در این مورد اختلافی نیست فقط در میزان کشش صوت بین قراء اختلافاتی مشاهد میشود
2⃣ اصولاً سه راه برای شناختن میزان کشش مدّ میتوان ذکر کرد که عبارتند است از:
الف) به اندازه هر الف مدّ، یک بار کلمه الف تلفظ شود.
ب) به اندازه هر الف مدّ یک بار صدای الفی (ا) تلفظ شود.
ج) به میزان هر الف مدّ یک انگشت از روی دست باز کرده و یا به ازای هـر الف مدّ ، یک انگشت بر روی دست بسته شود.
@KhatmeNoor
✅انواع مد
👈 مد اصلی: ( مد طبیعی )
موقعی است که پس از حرف مد هیچ سببی نیاید که به آن مد طبیعی نیز گویند. که در این صورت میزان کشش آن هم طبیعی یعنی(دو الف) میباشد
و در علم تجوید اصطلاحاً بدان "قصر" گویند، مانند: اتُونی – "أتُونِی" (که هر سه حرف مدّ، در این کلمه جمع است) و چنین مدّی در قرآن کریم همیشه بدون علامت مدّ میباشد.
مد اصلی به میزان دو حرکت ( قصر ) کشیده می شود
🔹مثال: قَالَ نَاسِ بُرُوجَ کِتَابُ سَبِیلِ
🌀🌾🌀🌾🌀🌾🌀🌾🌀🌾🌀
✅ مد فرعی: ( مد غیر طبیعی )
موقعی است که پس از حروف مدی، یکی از سبب های مد ( سکون - همزه - تشدید ) قرار گیرد.
⏬⏬⏬
پس در مد فرعی: سکون یا همزه + حروف مد لین
مدفرعی به دو دسته تقسیم می شود به سبب آن که سببش همزه یا سکون باشد
کلا #پنج دسته مد فرعی داریم
@KhatmeNoor
dars14_mad.mp3
5.18M
📢فایل صوتی/ #تجوید
تعریف مد
💠علامت مد💠
توسط استاد سید محسن موسوی بلده
⏰زمان فایل: ۱۰:۴۷ دقیقه
📁حجم فایل: ۴٫۹۰ مگابایت
@KhatmeNoor
📝انواع مد و میزان کشش آن
1⃣ مد متصل :
مدی است که حرف مد و سبب آن که همزه است ، در یک کلمه قرار داشته باشند و به آن «مد واجب» یا طول هم می گویند.
✳️میزان کشش مد متصل ۲ تا ۲/۵ برابر مد طبیعی(۴ تا ۵ حرکت) است.
مانند :
تَشَآءُ ٬ اُولٰٓئِکَ ٬ ٱَلْمَلَآئِکَةُ ٬ سُوٓءُ ٬ لَتَنُوٓءُ
لِیَسُوٓءُوا ٬ سِیٓئَتْ ٬ جِیٓءَ ٬ خَطِیٓئَةً
↩️پس مد متصل آن است که حرف مدّ و سبب آن در یک کلمه باشند،
مثل (سُوءَ – جاءَ – مَلائِکَهَ)
(و کلمه آن است که به تنهایی معنا دهد مانند: "سُوءَ" یعنی بد و غیره) .
✳️مد متصل علامت مد ندارد
🛑مدّ متّصل مُدْغَم:
همان مدّ متصل است با این تفاوت که سبب آن مدغَم یعنی مشدّد میباشد،
مانند:(ضالّین– حاقَّ – دابَّهٍ – الله) که کشش این نوع مدّ نیز پنچ الف میباشد و به این قسم اصطلاحاً "مدّ" گفته میشود.
#مد_متصل
@KhatmeNoor
dars14_mad_motasel.mp3
2.61M
📢فایل صوتی/ #تجوید
مد متصل
💠علامت مد💠
توسط استاد سید محسن موسوی بلده
⏰زمان فایل: ۰۵:۲۵ دقیقه
📁حجم فایل: ۲٫۵۰ مگابایت
@KhatmeNoor
📝انواع مد و میزان کشش آن
2⃣مد منفصل :
مدی است که حرف مد در آخر کلمه قبلی و همزه (سبب مد اینجا همزه است) در اول کلمه بعدی واقع شود.
به این نوع مدّ اصطلاحاً "توسط" گفته میشود.
✳️میزان کشش مد منفصل، ۲ تا ۲/۵ برابر مد طبیعی(۴ تا ۵ حرکت) است.
نکات:
👌مد منفصل را به روایت حفص از عاصم می توان به اندازه طبیعی (دوحرکت) هم آورد. لذا به «مد جائز» نیز مشهور است.
👌مد منفصل می تواند مساوی یا کمتر از مد متصل کشیده شود اما قطعاً بیشتر از مد متصل نمی شود.
مانند :
لَآ إِلٰهَ إِلَّا ٱللّٰهُ ٬ لَآ أَسْئَلُکُمْ ٬ اَحَدُهُمَآ أَبْکَمُ
وَٱحْفَظُوٓا أَیْمَانَکُمْ ٬ اَخْبَتُوٓا إِلَی رَبِّهِمْ
اِنْ اَدْرِیٓ أَقَرِیبٌ ٬ یُوحِیٓ إِلَیَّ رَبِّی
↩️ فرمول مد منفصل :
حرف مد + سبب مد
☝️مد منفصل مدی است که بعد از حرف مد می آید ودر 2 کلمه جدا از هم قرار دارند . درواقع حرف مد آخرین حرف کلمه قبل و سبب مد اولین حرف کلمه بعدی می باشد.
👈 میزان کشش حرف مد در این حالت، 2 یا 4 یا 5 حرکت است.
#مد_منفصل
@KhatmeNoor
dars14_mad_monfasel.mp3
2.39M
📢فایل صوتی/
مد منفصل
💠علامت مد💠
توسط استاد سید محسن موسوی بلده
⏰زمان فایل: ۰۴:۵۸ دقیقه
📁حجم فایل: ۲٫۳۰ مگابایت
@KhatmeNoor
📝انواع مد و میزان کشش آن
3⃣مد عارض :
مدی است که سبب آن سکونی است که از خود کلمه نیست بلکه قاری و تلاوت کننده قرآن آن را إعمال می کند. که میزان کشش آن 2 یا 4 یا 6 حرکت است. ( قصر - توسط - طول)
قابل ذکر است که #انواع_سکون از قرار زیر است:
🌀سکون ذاتی: سکونی که از خود کلمه است و قاری در آن دخیل نیست.
مانند: حرف سین در کلمه یَسجُدُونَ - حرف شین در کلمه یَشکرُوُنَ
🌷نکته : سکون ذاتی شامل همه گ تشدید ها و سکون وسط کلمه که جزء ذات کلمه است و سکونی که در اسامی حروف الفباست ، می شود.
🌀سکون عارضی: سکونی است که از خود کلمه نیست و قاری آنرا إعمال می کند.
➰مانند: حرف آخر در کلمه الرَّحِیمِ که در پایان آیه و با وقف توسط قاری، به الرّحیمˆ تبدیل می گردد.
↩️پس مد عارضی ،مدی است که سبب آن «سکون عارض» است؛ یعنی سکون موقتی که به خاطر وقف در حرف آخر کلمه ایجاد می شود.
✳️میزان کشش مد عارض، حداکثر ۳برابر مد طبیعی(۶حرکت) است.
مانند :
ٱَلْحِسَابُ »»»»» ٱَلْحِسَآبْ
ٱَلْاَبْصَارَ »»»»» ٱَلْاَبْصَآرْ
کِتَابٌ »»»»» کِتَآبْ
اَطِیعُونِ »»»»» اَطِیعُوٓنْ
ٱَلْمُفْلِحُونَ »»»»» ٱَلْمُفْلِحُوٓنْ
تُوعَظُونَ »»»»» تُوعَظُوٓنْ
مُؤْمِنِیٓنَ »»»»» مُؤْمِنِیٓنْ
🔸در میزان ڪشش #مد_عارض سه قول وجود دارد👇
✅ طول، بخاطر رفع التقای ساڪنین
✅ توسط بخاطر رفع التقای ساڪنین و در نظر گرفتن سڪون آن ڪه عارضی است
✅ قصر بخاطر جواز التقای ساڪنین هنگام وقف
🔱 #توجه 👇
#مد_عارض چون مورد اتفاق قراء نیست و به قصر هم خوانده شده به آن #مد_جایز میگویند
↩️فرمول مد عارضی:
حرف مد+ سکون عارضی
بنابراین سکون علامت مد ندارد.
#مد_سکون_عارضی
@KhatmeNoor
dars14_mad_arez.mp3
1.77M
📢فایل صوتی/
مد عارضی
💠علامت مد💠
توسط استاد سید محسن موسوی بلده
⏰زمان فایل: ۰۳:۴۰ دقیقه
📁حجم فایل: ۱٫۷۰ مگابایت
@KhatmeNoor
📝انواع مد و میزان کشش آن
4⃣مد لازم :
وقتی سبب مد ، سکون لازم باشد (ثابت و همیشگی) و یا سبب تشدید باشد، مد لازم پدید می آید.
✳️میزان کشش مد لازم، ۳برابر مد طبیعی(۶حرکت) است. نه کمتر و نه بیشتر.
مانند :
ءَآلْاٰنَ ٬ ضَآلّیٖنَ ٬ ٱَلْحَآقَّةُ ٬ وٱلصَّآفَّاتِ
اَتُحَآجُّوٓنِّی ٬ الٓر (اَلِفْ لَآمْ رَا)
نٓ وَٱلْقَلَمِ (نُوٓنْ وَٱلْقَلَمِ)
الٓمٓ (اَلِفْ لَآمْ مِیٓمْ = اَلِفْ لَآمِّیٓمْ)
طسٓمٓ (طَا سِیٓنْ مِیٓمْ = طَا سِیٓمِّیٓمْ)
↩️فرمول مد لازم :
حروف مدی+سکون ذاتی( سکونی که جزء ذات کلمه است ودر اثر وقف برکلمه به وجود نمی اید ) بنابرین این شامل همه تشدید ها می شود چون همه تشدید ها تو دلشون سکونه و همچنین همه سکونهای ذاتی
( سکون ذاتی بلافاصله بعد از مد می آید علامت مد را روی حرف مد می گذاریم) وبه اندازه 6حرکت کشیده می شود.
بلندی وکوتاهی علامت مد به مقدار کشش ربطی ندارد براساس رسم الخط قران بعضی از علامت ها کشیده و بعضی از علامت ها مقدار کشش کمتر است
#مد_لازم
@KhatmeNoor
dars14_mad_lazem.mp3
3.17M
📢فایل صوتی/
مد لازم
💠علامت مد💠
توسط استاد سید محسن موسوی بلده
⏰زمان فایل: ۰۶:۳۵ دقیقه
📁حجم فایل: ۳ مگابایت
@KhatmeNoor