✏️ #گزارش_هفته | چه کسی باید میداندار باشد؟
👈 دوازده معیار رهبر انقلاب برای تعیین کابینهی دولت چهاردهم
🔸کمتر از دو ماه پس از حادثهی دلخراشی که منجر به شهادت رئیسجمهور فقید و همراهانش شد، انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری طیّ دو مرحله برگزار شده و منتخب مردم برای مسؤولیت ریاست جمهوری مشخّص شد. مهمترین مسئلهای که در حال حاضر فضای کشور درگیر آن است، انتخاب اعضای کابینه و آغاز دولت چهاردهم است. رئیسجمهور منتخب، پس از مراسم تنفیذ ــ طبق بند نهم از اصل یکصدودهم قانون اساسی ــ و به دست گرفتن رسمی سکّان ریاست جمهوری، باید اعضای پیشنهادی خود را برای به دست گرفتن مدیریّت نوزده وزارتخانهی دولت به مجلس شورای اسلامی معرّفی کند.
🔹دو اصل قانون اساسی به طور مشخّص به مسئولیّت رئیسجمهور در پیشنهاد وزیران و مسئولیّت مجلس در بررسی و رأی اعتماد به وزیران پیشنهادی پرداخته است.
در اصل هشتادوهفتم قانون اساسی آمده است: «رئیسجمهور برای هیئت وزیران، پس از تشكیل و پیش از هر اقدام دیگر، باید از مجلس رأی اعتماد بگیرد. در دوران تصدّی نیز در مورد مسائل مهم و مورد اختلاف میتواند از مجلس برای هیئت وزیران تقاضای رأی اعتماد كند.»
و در ادامه، در اصل یكصدوسیوسوّم تأکید شده: «وزرا توسّط رئیسجمهور تعیین و برای گرفتن رأی اعتماد به مجلس معرّفی میشوند. با تغییر مجلس، گرفتن رأی اعتماد جدید برای وزرا لازم نیست. تعداد وزیران و حدود اختیارات هر یک از آنان را قانون معیّن میکند.»
همانطور که در قانون نیز بهصراحت مشخّص شده، رئیسجمهور با پیشنهاد و مجلس با رأی اعتماد یا عدم رأی اعتماد، در تعیین ترکیب وزرا نقش و مسئولیّت قانونی دارند. سؤال مهم و اساسیای که در این میان وجود دارد، معیارهای انتخاب اعضای کابینهی جدید است.
رهبر معظّم انقلاب اسلامی، در دو ماه گذشته و درحالیکه مباحث انتخاباتی داغ و رقابت در جریان بود، برخی شاخصها را دربارهی جهتگیری دولت بعدی و معیارهای همکاران رئیسجمهور بیان فرمودند؛ امّا در دیدار اخیر نمایندگان مجلس،۱۴۰۳/۴/۳۱ ایشان به طور مشخّص معیارهایی را برای تعیین کابینه بیان فرمودند که از آن میتوان به قطبنمایی برای انتخاب گزینهها، هم از سوی رئیسجمهور به عنوان پیشنهاددهنده و هم مجلس به عنوان ارزیابیکننده، تعبیر کرد.
🔸تعیین کابینهی جدید، با تعامل سازندهی دولت و مجلس
🔹حضرت آیتاللّهالعظمی خامنهای، در این دیدار، هشت نکته و توصیه داشتند که معیارهای تعیین کابینه در هشتمین نکته بیان شد. پیش از ورود به این بحث، تأمّل در دوّمین نکتهی ایشان خطاب به مجلس لازم و ضروری به نظر میرسد. ایشان در این قسمت به موضوع همکاری میان قوا اشاره کردند و تأکید کردند: «نکتهی دوّم در باب همکاری بین قوا است. مجلس بخش مهمّی از نظام سیاسی کشور است. بدیهی است که بخشهای مختلف نظام باید در کنار هم یک «کل» را تشکیل بدهند، یک «مجموعهی واحد» را تشکیل بدهند؛ یعنی قوّهی مقنّنه، قوّهی مجریّه، قوّهی قضائیّه، نیروهای مسلّح ــ که به یک صورت جزو قوّهی مجریّه هستند ــ باید مجموعاً یک کل را به وجود بیاورند. اگر لازم باشد که یک کل از اینها به وجود بیاید، پس باید با هم تعامل داشته باشند، باید با هم کار کنند، باید به هم کمک کنند ... بالاخره شما به عنوان برادران و خواهران عزیز نمایندهی مجلس، یکی از کارهای مهمّتان مسئلهی تعامل است. من توصیهی مؤکّدی که اینجا یادداشت کردهام، تعامل سازندهی با دولت جدید است.»۱۴۰۳/۴/۳۱ روشن است که این توصیه و در واقع مطالبهی رهبر انقلاب، فراتر از موضوع تعیین کابینه و نقش دولت و مجلس در آن است. «تعامل سازنده» یک سرفصل مهم و جدّی و همیشگی است و البتّه که تعیین کابینه و اعضاء هیأت وزیران، به نوعی اوّلین و مهمترین آزمون چنین تعاملی میان دو قوّهی مجریه و مقنّنه است. قطعاً «تعامل سازنده» به معنای نفی هر گونه اختلافسلیقه و دیدگاههای متفاوت نیست، و چگونگی برخورد با این اختلافات و نظرات متفاوت میتواند انواعی داشته باشد که موضوع این گزارش نیست؛ امّا آنچه مسلّم است، یکی از وجوه کلیدی و ضروری جلسات رأی اعتماد به وزیران در عین عمل به انجام وظایف قانونی، باید دوری از تشنّجآفرینی باشد و این همان چیزی است که رهبر معظّم انقلاب در توصیهی بعدیِ خود به آن اشاره کردند.
🔰 ادامه👇
✏️ ادامه #گزارش_هفته
🔸مجلس؛ مرکز انتشار آرامش، نه منشأ تشنّج
🔹«نکتهی سوّم مربوط به حاکمیّت اخلاق در مباحثات صحن عمومی مجلس است. عزیزان من! مجلس باید مرکز انتشار و صدور آرامش و طمأنینه به سطح افکار عمومی کشور باشد؛ باید شما از مجلس امواج مثبت صادر کنید برای مردم؛ مجلس نباید منشأ تشنّج در افکار عمومی مردم بشود؛ یا سیاهنمایی کردن، منفیبافی کردن، که گاهی اوقات در بعضی از مجالس، از ناحیهی بعضی از نمایندگان دیده شد؛ البتّه اغلب نمایندگان همیشه پایبند به این مبانی مهم و معتبر بودهاند؛ واقعاً ما این را بدون تعارف عرض میکنیم، واقعیّت این است؛ امّا در مواردی هم خلاف این مشاهده شد.»۱۴۰۳/۴/۳۱
🔹قطعاً و مانند همهی ادوار، در بررسی صلاحیّت وزرای پیشنهادی دولت، مباحث متعدّد و داغی پیش خواهد آمد؛ امّا رعایت اخلاق، انصاف، آرامش افکار عمومی و نکات مهمّی از این قبیل، میتواند فضایی امیدوارکننده برای مردم و مأیوسکننده برای دشمنان ایران به وجود آورد. همانطور که رهبر انقلاب در این دیدار تاکید کردند، دشمنان جمهوری اسلامی «در دنیا گوش تیز کردهاند که نشانههای اختلاف و دوگانگی را پیدا کنند»۱۴۰۳/۴/۳۱ و «لشکر سایبری دشمن منتظر سوءاستفاده است».۱۴۰۳/۴/۳۱
🔸دوازده معیار برای تعیین کابینهی چهاردهم
🔹و امّا آخرین نکتهی رهبر انقلاب در این دیدار به موضوع مهمّ تعیین کابینهی جدید اختصاص داشت. اوّلین نکتهای که از بیانات ایشان استنباط میشود تسریع در تشکیل کابینه است، به طوری که عبارت «کار فوری و فوتی» را در این خصوص بیان نموده و تأکید کردند: «البتّه هر چه زودتر کابینهی پیشنهادی ــ حالا بعد از کارهایی که باید انجام بگیرد ــ تصویب بشود و دولت مشغول کار بشود، برای کشور بهتر است.» لذا، هم رئیسجمهور منتخب پس از طیّ مراحل قانونی میبایست در تعیین وزرای پیشنهادی سرعتعمل به خرج داده و هم نمایندگان مجلس در بررسی و رأی اعتماد به افراد تسریع کنند. البتّه که این «تسریع» به معنای کار ضعیف و بدون تدبیر نیست، چرا که اگر چنین بود اساساً چه نیازی به تعیین دوازده معیار در این زمینه وجود داشت؟
رهبر انقلاب کابینه را جمع میدانداران میدانهای اساسی و مهمّ کشور میدانند: «در این زمینه، هم شما، هم رئیسجمهور منتخب محترم، مسئولیّتهای سنگینی دارید. چه کسی میخواهد میداندار این میدان باشد؟ میدان اقتصاد، میدان فرهنگ، میدان فعّالیّتهای سازندگی، میدان تولید؛ چه کسی میخواهد میداندار باشد؟»
ایشان، در ادامه، دوازده معیار را برای انتخاب افراد از سوی رئیسجمهور و رأی اعتماد از سوی نمایندگان بیان میفرمایند که عبارتند از:
🔸امین
🔹صادق
🔸متدیّن
🔹معتقد به نظام و جمهوری اسلامی از بُن دندان
🔸باایمان
🔹امیدوار به آینده
🔸داشتن نگاه مثبت به افق
🔹متشرّع
🔸اشتهار به پاکدستی و صداقت
🔹نداشتن سابقهی سوء
🔸داشتن نگرش ملّی
🔹کارآمدی
معیارهای فوق ترکیبی از ویژگیهای اعتقادی، دینی، اخلاقی، سیاسی و مدیریّتی است. بیاغراق، باید گفت جمع شدن تمام این ویژگیها در حدّ اعلای آن در یک فرد، امر آسانی نیست؛ امّا اگر به این نکته نیز توجّه کنیم که قرار است میدانهایی کلیدی همچون اقتصاد، فرهنگ، سیاست، دیپلماسی و مانند اینها را که با مسیر جمهوری اسلامی و سرنوشت ملت ایران و زندگی بیش از هشتاد میلیون ایرانی پیوند خورده، به چنین جمعی بسپاریم، آیا میتوان از چنین معیارهایی گذشت؟
بههرحال، هم رئیسجمهور و هم نمایندگان مجلس در این زمینه مسئولیّتی فوری، خطیر و سنگین بر دوش دارند؛ مسئولیّتی که در قبال آن باید پاسخگو نیز باشند، از جمله در این دنیا در مقابل مردم و در عقبیٰ در مقابل خداوند.
🔖 منتشرشده در شماره جدید نشریه خط حزبالله
📝 خط حزبالله ۴۵۴ | چه کسی باید میداندار باشد؟
🔹چهارصد و پنجاه و چهارمین شماره هفته نامهی «خط حزبالله» منتشر شد.
🔸خط حزبالله در گزارش هفته خود، دوازده معیار رهبر انقلاب برای تعیین کابینه دولت چهاردهم را بررسی کرده است.
🔹یادداشت هفته خط حزبالله به مناسبت ایام ماه محرم و شهادت امام سجاد علیهالسلام، ضرورت انس با صحیفه سجادیه و تدبر در آن را مبتنی بر بیانات رهبر انقلاب تبیین کرده است.
🔸این شماره هفتهنامه خط حزبالله به روح مطهر دانشمند هستهای شهید داریوش رضایینژاد تقدیم میشود.
📥 «خط حزبالله» را از اینجا دریافت کنید
farsi.khamenei.ir/weekly
🌷 این شماره هفتهنامه خط حزبالله به روح مطهر شهید داریوش رضایینژاد تقدیم میشود.
📜 khl.ink/khat | #با_این_ستارهها
🔰 هر جامعه اسلامی در معرض خطر برگشت و عقبگرد است
📜 khl.ink/khat | #خطبه_های_انقلاب
🔰 تنفیذ احکام ریاست جمهوری اسلامی ایران از ابتدای انقلاب اسلامی تا کنون
📜 khl.ink/khat | #قاب_ماندگار
🔰 اگر رئیسجمهور با نصب فقیه نباشد، غیر مشروع است
📜 khl.ink/khat | #کلام_امام_نقشه_راه_انقلاب
🔰 توجه و توسل به امام حسین علیهالسلام راهگشاست
📜 khl.ink/khat | #حدیث_زندگی
🔰 ارکان مهم «حیات طیبه» در نمازجمعه جمع شدهاند
📜 khl.ink/khat | #به_رسم_آیهها
🔰 تاکید مجدد رهبر انقلاب درباره قانون بسیار خوب اقدام راهبردی مجلس
📜 khl.ink/khat | #خبر_هفته
📝 دغدغهی اول دولت، معیشت مردم و اقتصاد قوی است؛
👆نقشهی راه سرافرازی دولت و ملت در خطحزبالله ۴۵۵ منتشر شد
📢 چهارصدوپنجاهوپنجمین شمارهی هفتهنامهی «خط حزبالله» درهمزمان با سومین روز آغاز به کار رسمی دولت جدید منتشر شد.
🖼 چاپ و توزیع به همت نیروهای مؤمن و انقلابی سراسر کشور
📥 نسخه چاپی را از اینجا دریافت کنید.
📝 #گزارش_هفته | نقشه راه سرافرازی دولت و ملّت
👈 هشت توصیه کلیدی رهبر انقلاب در آغاز کار دولت چهاردهم
🔸دولت چهاردهم، روز یکشنبه هفتم مردادماه، با تنفیذ حکم ریاست جمهوری آقای پزشکیان از سوی رهبر معظّم انقلاب اسلامی به طور رسمی کار خود را آغاز کرد. دولت در شرایطی کار خود را شروع میکند که هم در سطح داخلی و هم در سطح خارجی، مسائل متعدّد و پیچیدهای را پیش روی خود دارد؛ مسائلی که بین تهدید و فرصت در نوسان هستند و مواجهه با آنها ظرافت و تدبیر فراوانی میطلبد و اگرچه دولت، تنها نهاد متولّی این مسائل نیست، امّا بهجد میتوان گفت که اصلیترین نهاد کشور در این میدان است و یکی از ابعاد نکتهی مهمّی که رهبر معظّم انقلاب در دیدار اخیر با نمایندگان مجلس دربارهی لزوم همکاری و تعامل با دولت جدید فرمودند نیز به همین قضیّه بازمیگردد: «اگر ما توانستیم جوری رفتار کنیم که رئیسجمهور موفّق بشود، این موفّقیّت همهی ما است؛ اگر او در ادارهی کشور، در پیشبرد اقتصاد کشور، در مسائل بینالمللی کشور، در مسائل فرهنگی کشور به موفّقیّت دست پیدا کند، همهی ما به موفّقیّت دست [پیدا] کردهایم؛ پیروزی او پیروزی همهی ما است؛ این را باید واقعاً از بن دندان باور کنیم.»۱۴۰۳/۴/۳۱
🔸اگرچه همهی ارکان و بخشهای مختلف کشور موظّف به همکاری و تعامل با دولت هستند، امّا در نهایت این خود دولت است که باید از آزمون دشوار اداره امور سربلند خارج شود. این سربلندی، لوازم و شروطی دارد؛ بیانات رهبر معظّم انقلاب در مراسم تنفیذ، نقشهی راه و شروط ورود موفّق به این میدان خطیر و پیمودن این مسیر را برای دولت جدید و ملت ترسیم کرد که در این گزارش به آن پرداخته میشود.
🔹توجّه به ثروت عظیم ملت و ظرفیّتهای بزرگ کشور؛ حتّی صدای معترض
🔸نخستین توصیهی دقیق رهبر انقلاب دربارهی ظرفیّتهای بزرگ کشور و مطالبه از دولت برای توجّه به آن است. سه نکتهی مهم و قابل تأمّل دربارهی این بخش از بیانات ایشان وجود دارد. اوّل آنکه ظرفیّتهای انسانی، فکری و غیرمادّی را به نوعی بر ظرفیّتهای مادّی ارجحیّت دادند. دوّم آنکه حتّی اعتراض افراد را نیز در زمرهی ظرفیّتها دانستند که واجد پیام ظریف و مهمّی است از این باب که اگر کسی به چیزی و موضوعی اعتراض داشت، نهتنها نباید او را نفی و طرد کرد بلکه باید به چشم ظرفیّت به او نگریست: «کشور ما کشور بزرگی است، ملّت ما ملّت بزرگی است. در میان ملّت ما کسانی که صاحب فکرند، صاحب ابتکارند، صاحب تجربهاند، صاحب آراء جدیدند، بیشمارند؛ وقتی انسان پای صحبت این و آن مینشیند، اینقدر حرف نو، فکر نو، ابتکار نو در سخنان گوناگون افراد در قشرهای مختلف میشنود که شگفتزده میشود. پیشنهادهایی که به صورت مکتوب میدهند، حرفهایی که حضوری میزنند، آنچه به عنوان اعتراض میگویند، آنچه به عنوان پیشنهاد میگویند، همه برای انسان از این جهت مژده است که نشاندهندهی فکر نو، ابتکار نو، تجربهی خوب و راهگشایی برای آینده است.» نکتهی سوّم اینکه ایشان، به درستی و دقّت، دایرهی این ظرفیّت را آحاد ملّت میدانند نه گروه و قشری خاص و محدود.
🔹لزوم کار جهادی و اجتناب از کنترل از راه دور
🔸توصیهی بعدی رهبر انقلاب لزوم کار جهادی است. ایشان در تشریح این توصیه تأکید کردند در عین حال که باید ضوابط و قوانین اداری را رعایت کرد، امّا کار جهادی مربوط به کیفیّت کار است: «یعنی خستگیناپذیری، بیمزد و بیمنّت کار کردن، هدف را انجام وظیفهی انسانی و خدایی قرار دادن، و پیش رفتن.» نکتهی کلیدی و مهمّ این توصیه آنجا بود که ایشان مصداق و بُروز کار جهادی را حضور در میدان دانستند: «ورود مجاهدانه در میدان و اجتناب از کنترل از راه دور؛ اینکه مدیری بخواهد از راه دور کارها را کنترل کند، نمیشود؛ باید برود در دل کار.»
🔹تعامل ارکان مختلف کشور
🔸توصیهی بعدی رهبر انقلاب دربارهی لزوم تعامل میان ارکان مختلف کشور است؛ از سه قوّه گرفته تا نیروهای مسلّح و سایر نهادهای مهم و اثرگذار در مباحث کلان. این توصیه کاملاً بدیهی است و تجربه کشور نیز بر اهمّیّت آن مُهر تأیید زده است. اگر تعامل درست و مستمرّی بین ارکان کشور نباشد، هزینههای مادّی و غیرمادّی افزایش یافته و در مقابل، بهرهوری و خروجی کار کاهش مییابد. رهبر انقلاب جلسهی سران قوا را محملی مناسب برای این سطح از تعامل معرّفی کردند که خوشبختانه این جلسات با حضور رئیسجمهور جدید برقرار است.
🔰 ادامه👇
📝 ادامه #گزارش_هفته
🔹تأکید بر رعایت اولویّتها؛ اول، اقتصاد
🔸نکتهی مهمّ بعدی رهبر انقلاب در خصوص رعایت اولویّتها است: «همه میدانند که بنده نسبت به مسائل فرهنگی خیلی حسّاسم؛ مسائل فرهنگی و مسائل اجتماعی مسائل بسیار مهمّی است، شاید بیش از همهچیز اهمّیّت دارد؛ لکن امروز از لحاظ زمانی، اولویّت با مسائل اقتصادی است.» دولت نباید اجازه دهد موضوعات دیگر توجّه و تمرکز اصلی آن را از این اولویّتِ شمارهی یک منحرفسازد.
🔹عبور از فضای ملتهب و چالشیِ انتخابات
🔸توصیهی بعدی رهبر انقلاب فراتر از دولت است و آحاد مردم را در بر میگیرد. ایشان، در این بخش، بر لزوم عبور از فضای ملتهب و چالشیِ انتخابات تأکید کردند؛ موضوعی که پیش از این نیز نسبت به آن تذکّر داده بودند: «نباید به وسوسههای دوقطبیسازی اعتنا کرد و ترتیب اثر داد؛ این توصیهی مؤکّد بنده است. نباید احساساتی که افراد را در دورهی انتخابات وادار به مجادلهی با یکدیگر میکرد ادامه پیدا کند؛ نگذارید ادامه پیدا کند.» رهبر انقلاب، بار دیگر، بر منطق اصیل انتخابات تأکید کرده و فرمودند در نظام جمهوری اسلامی کسی در انتخابات شکست نمیخورد. این توصیه از این باب اهمّیّت دارد که انرژی و تمرکز بخشهای مختلف کشور و آن ظرفیّت عظیم مردمی، مصروف اولویّتها شوند نه مسائل حاشیهای و فرصتسوز و هزینهزا. بدون شک، دولت در عبور از این فضا نقش مهمّی دارد.
🔹توجّه و تکیه به توان داخلی کشور
🔸مطالبهی جدّی بعدی رهبر انقلاب توجّه و تکیه به توان داخلی کشور و تداوم عملی شعار کلیدی «ما میتوانیم» است. این مطالبه بر اساس تجربیّات پیشین کشور است. در دههی گذشته، دیده شد که موقوف کردن مسائل مهم و اساسی کشور به عوامل و شرایط خارجی چه خسارتهایی را به بار میآورد. البتّه ناگفته پیدا است که این مهم به معنای طرد و نفی توان و فرصتهای خارجی نیست، «منتها توان داخلی را ندیده نباید گرفت؛ هیچ مسئلهی داخلی را متوقّف و آویزان به یک موضوع خارجی نباید کرد.»
🔹سیاست خارجی پویا، فعّال و مبتنی بر منافع ملّی
🔸آخرین توصیهی رهبر انقلاب، در بیانات مراسم تنفیذ، مربوط به بحث مهمّ «سیاست خارجی» بود. ایشان در این بخش که تقریباً نسبت به سایر توصیهها مبسوطتر نیز بیان شد، چند محور مهم و اساسی را بیان فرمودند که عبارتند از:
🔸تحکیم ارتباط با همسایگان یک اولویّت مهم است. ایران چهارده همسایه دارد و باید از این فرصت و امتیاز ارزشمند بهره برد.
باید میدان دیپلماسی کشور را گسترش داد؛ برای نمونه، تعمیق و گسترش همکاری با آفریقا یکی از این میدانها است.
🔸گسترش همکاری و قدرشناسی نسبت به کشورهایی که در سالهای سخت و فشارهای دشمن در صحنهی بینالمللی و کاهش فشارهای اقتصادی در کنار ایران بودند. اگرچه رهبر انقلاب از کشور خاصّی در این موضوع نام نبردند، امّا مصادیق این موضوع روشن به نظر میرسد.
🔸ارتباط با اروپا اولویّت نیست. علّت این قضیّه نیز به نوع رفتار و عملکرد خود کشورهای اروپایی بهخصوص در چند سال اخیر بازمیگردد. این کشورها در این سالها نتوانستند سیاست مستقلّی از آمریکا داشته باشند و عملاً به بازوی کاخ سفید برای تحمیل فشارهای مختلف به ایران تبدیل شدند. اروپا میتواند با تغییر رفتار خود به مدار اولویّت دیپلماسی کشور بازگردد.
👈این هفت توصیه و مطالبه اگر به صورت جدّی و عملی در دستور کار دولت جدید قرار گیرد و سایر ارکان کشور نیز به آنچه مربوط به آنها است توجّه و عمل کنند، بدون شک، آثار و نتایج آن را بهزودی در عرصههای مختلف شاهد خواهیم بود، کام ملّت شیرین و جمهوری اسلامی ایران در جهان سرافراز خواهد شد، انشاءالله.
🔖 منتشرشده در شماره جدید نشریه خط حزبالله
May 11
تابلو اعلانات خطحزبالله۴۵۵.pdf
716.8K
📝 نسخه #تابلو_اعلانات | شماره ۴۵۵ نشریه خط حزبالله
📝 #یادداشت_هفته | «دغدغه اوّل، معیشت مردم و اقتصاد قوی»
🔸رهبر انقلاب، در مراسم تنفیذ حکم چهاردهمین دورهی ریاست جمهوری اسلامی ایران، ذیل توصیه به «رعایت اولویّتها» در دولت چهاردهم، از لحاظ زمانی اولویّت را با مسائل اقتصادی دانستند، سپس توصیه کردند از دو منظر به حلّ مسائل اقتصادی پرداخته شود: یکی از منظر «مسائل کلان، اساسی و کلّی» و دیگری از منظر بهبود وضع معیشت مردم به عنوان یک کار «فوری و کوتاهمدّت». در پایان نیز ضمن تأکید بر ضرورت ادامه یافتن کارهای باارزشی که در دولت سیزدهم انجام گرفت، فرمودند: «کارهای دیگری هم باید اضافه بشود.»
🔸امّا چرا اولویّت زمانی با مسائل اقتصادی است؟ چرا باید اقدامات دولت سیزدهم ادامه پیدا کند و کدام «کارهای دیگر» هستند که با شهادت رئیسجمهور فقید و پایان زودهنگام دولت سیزدهم، امکان اجرای آنها فراهم نشد و حالا «باید اضافه بشود»؟
🔹دگرگونی بزرگ اقتصادی
🔸به لحاظ زمانی، امروز اولویّت با مسائل اقتصادی است؛ چون «اقتصاد یک نقطهی کلیدیِ تعیینکننده است. اقتصاد قوی، نقطهی قوّت و عامل مهمّ سلطهناپذیری و نفوذناپذیری کشور است و اقتصاد ضعیف، نقطهی ضعف و زمینهساز نفوذ و سلطه و دخالت دشمنان است. فقر و غنا در مادّیات و معنویّات بشر اثر میگذارد. اقتصاد البتّه هدف جامعهی اسلامی نیست، امّا وسیلهای است که بدون آن نمیتوان به هدفها رسید.» بیانیّهی «گام دوّم انقلاب» خطاب به ملّت ایران (۱۳۹۷/۱۱/۲۲)
🔸اقتصاد ایران، پیش از انقلاب اسلامی، بهشدّت وابسته به صادرات نفت بود. بر اساس گزارش سالانه و ترازنامهی بانک مرکزی ایران، در سال ۱۳۵۶، صادرات نفتی ایران برابر با ۲۳۵۰۰ میلیون دلار بود، درحالیکه صادرات غیرنفتی کشور تنها ۵۰۰ میلیون دلار بود؛ یعنی تنها ۲ درصد صادرات کلّ کشور. همچنین، ترکیب آن ۲ درصد صادرات غیرنفتی در سال ۱۳۵۶ نیز جالب توجّه است: ۵۱ درصد صادرات غیرنفتی ما کشاورزی بود، ۲۸ درصد نیز صادرات محصولات سنّتی مانند فرش، کفش و انواع پارچه بود و تنها ۲۱ درصد آن تولیدات صنعتی مانند پودر لباسشویی، صابون، وسایط نقلیّه و مانند اینها بود؛ یعنی چیزی حدود چهارهزارم کلّ صادرات!
🔸پس از انقلاب اسلامی، ساختار اقتصادی ایران دگرگون شد. بر اساس بررسی آمارهای گزارش اقتصادی سالانهی بانک مرکزی در سال ۱۳۹۷ ــ چهار دهه پس از انقلاب و در سال صدور بیانیّهی گام دوّم ــ ارزش صادرات غیرنفتی به ۳۲۶۵۵ میلیون دلار در این سال رسید؛ این رقم معادل ۳۵ درصد صادرات کلّ کشور در سال ۱۳۹۷ و تقریباً ۶۳ برابر سال ۱۳۵۶ است. نگاهی به ترکیب صادرات غیرنفتی در این سال نیز جالب است: سهم بخشهای کشاورزی و سنّتی از صادرات غیرنفتی در سال ۱۳۹۷ برابر با ۱۶ درصد است و ۸۴ درصد باقیمانده به صادرات کالاهای صنعتی اختصاص دارد. با وجود این دگرگونی بزرگ اقتصادی در سالهای پس از انقلاب، وضعیّت آمارهای اقتصادی در سالهای دههی ۱۳۹۰ نشان میدهد هنوز مردم با مشکلات اقتصادی زیادی مواجه هستند و با آرمان «اقتصاد قوی» فاصلهی قابل توجّهی داریم.
🔹یک دهه درس عبرت
🔸آغاز دههی ۱۳۹۰ با تشدید تحریمهای اقتصادی غرب علیه ایران همراه شد. سیاستهای کلّی اقتصاد مقاومتی ــ که نقشهی راه تحقّق اقتصاد «مولّد، درونزا، پیشرو و برونگرا» است ــ در ابتدای این دهه ۱۳۹۲/۱۱/۲۹ ابلاغ شد تا از طریق راهبرد «خنثیسازی تحریمها» کشور را به آرمان «اقتصاد قوی» نزدیکتر کند. با این حال، کمتوجّهی به این سیاستها و شرطیشدن اقتصاد ایران نسبت به حلّ مناقشات هستهای از طریق مذاکره و البتّه بدعهدی آمریکا، دههی ۱۳۹۰ را به درس عبرت تبدیل کرد. بر اساس دادههای مرکز آمار ایران، میانگین رشد اقتصادی در این دهه به ۰.۹ درصد کاهش یافت. همچنین، دادههای بانک مرکزی (بخش تراز پرداختها) نشان میدهند صادرات غیرنفتی در این دهه، به طور میانگین، برابر با ۳۰۹۵۱ میلیون دلار بود و در این دهه تقریباً ثابت ماند. یک دهه «عقبماندگی و بهاصطلاح تعطیل نسبی مسائل اقتصادی» ۱۴۰۱/۱۱/۱۰ منجر به کاهش درآمد سرانه و افزایش فقر مطلق و نابرابری درآمدی شد. ضرورت جبران عقبماندگیهای اقتصادی این دهه همچنان مسائل اقتصادی را در اولویّت نگه داشته است.
🔰 ادامه👇
📝 ادامه یادداشت_هفته
🔹الگوی هزارروزه
🔸دولت سیزدهم با «تکیهی به ظرفیّتهای داخلی» ۱۴۰۳/۴/۱۷، «تمرکز بر کارهای زیربنایی» ۱۴۰۲/۶/۸ و «فردا را قربانِ امروز نکردن» ۱۴۰۲/۶/۸، پس از یک دهه، اقتصاد را به ریل پیشرفت بازگرداند. بر اساس دادههای مرکز آمار ایران، در هزار روز خدمت دولت سیزدهم، میانگین رشد اقتصادی به ۵.۴ درصد رسید و میانگین صادرات غیرنفتی نیز در این دوره به ۵۰۸۰۰ میلیون دلار افزایش یافت. بر اساس گزارش بانک جهانی (۲۰۲۴ Iran Economic Monitor, Spring)، در همین دوره بیش از ۶ میلیون نفر از زیر خطّ فقر خارج شدند و بر اساس دادههای بانک مرکزی ایران، نابرابری درآمدی (ضریب جینی) از ۰.۴۲ در سال ۱۳۹۹ به ۰.۳۶ در سال ۱۴۰۲ کاهش یافت. مجموعهی عملکرد اقتصادی هزار روز خدمت دولت شهید رئیسی را میتوان یک «الگوی هزارروزه» نامید. بررسی آمارهای اقتصادی در سه سال دولت سیزدهم نشان میدهد که اگر این دولت ادامه پیدا میکرد، به احتمال زیاد، «بسیاری از مشکلات کشور، عمدتاً مشکلات اقتصادی، حل میشد.» ۱۴۰۳/۴/۵ به همین دلیل، توصیهی رهبر انقلاب به دولت چهاردهم این است که کارهای باارزش دولت قبل ادامه پیدا کنند.
🔹زمینهسازی برای مشارکت مردم
🔸با وجود اقدامات باارزش دولت سیزدهم در حلّ مسائل اقتصادی، شهادت رئیسجمهور و پایان زودهنگام دولت سیزدهم امکان تلاش برای اجرای برخی توصیههای اقتصادی رهبر معظّم انقلاب از دولت قبل را سلب کرد. از جملهی مهمترینِ این توصیهها زمینهسازی «مشارکت مردم» برای تحقّق هدف «جهش تولید» بود. حضرت آیتاللّه خامنهای معتقدند: «راه ورود مردم در عرصههای اقتصادی بایستی باز بشود؛ این، کشور را نیرومند میکند، اقتصاد را باثبات میکند. البتّه سیاستهای اصل ۴۴ بخشی از این قضیّه است، که سالها پیش این سیاستها ابلاغ شده و این سیاستها مستفاد از خود قانون اساسی است.» ۱۴۰۳/۱/۱۵ علاوه بر ضرورت بازنگری در شیوههای ناصحیح اجرای سیاستهای کلّی اصل ۴۴ و تلاش برای اجرای صحیح آن، وجه دیگر مشارکت مردم یافتن پاسخ برای این پرسش است که اگر آحاد مردم خواستند با «توان مالی، توان فکری و ذهنی، توان ابتکاری» ۱۴۰۳/۱/۱۵ خود وارد میدان اقتصاد شوند، چه باید بکنند؟ «یکی از وظایف مهمّ مسئولین این است که بنشینند زمینههای حضور مردم و مشارکت مردم در تولید را، در کار تولیدی را تبیین کنند و زمینهها را آماده کنند.» ۱۴۰۳/۲/۵
🔹درمان تولید و معیشت
🔸بنابراین، به لحاظ زمانی، اولویّت اوّل در میان مسائل کشور اقتصاد است؛ چون به رغم دگرگونی بزرگ در ساختار اقتصاد ایران پس از انقلاب اسلامی، هنوز با آرمان «اقتصاد قوی» فاصله داریم. یک دهه عقبماندگی و تعطیل نسبی مسائل اقتصادی نیز مشکلات بلندمدّت و کوتاهمدّتی را بر اقتصاد ایران تحمیل کرده است. لذا ضروری است اقدامات باارزش دولت سیزدهم ادامه پیدا کنند؛ چون در این دورهی هزارروزه، شاخصهای کلان اقتصادی بهبود یافتند و اگر دولت رئیسجمهور شهید ادامه پیدا میکرد، به احتمال زیاد، «بسیاری از مشکلات کشور، عمدتاً مشکلات اقتصادی، حل میشد.» همچنین ضروری است دولت چهاردهم کارهای دیگری را نیز اضافه کند؛ از جمله تلاش برای زمینهسازی «مشارکت مردم» در اقتصاد. در مسیر درمان دردهای اقتصاد ایران نیز، هم باید به مسائل بلندمدّت ــ نظیر تولید، سرمایهگذاری، بهبود فضای کسبوکار و ارزش پول ملّی ــ توجّه کرد و هم نباید از مسائل کوتاهمدّت و فوری ــ به طور خاص، بهبود وضع معیشت مردم ــ غافل بود. ۱۳۸۷/۲/۱۴
🔖 منتشرشده در شماره جدید نشریه خط حزبالله