#زندگینامه 🔰مرحوم «میرزا محمد حجت دریایی جولانی همدانی» فرزند مرحوم «میرزا محمد حسن حجت جولانی» در سال ۱۲۳۸ شمسی در همدان به دنیا آمد. نام فامیلی او «دریایی جولانی» است و جولان یکی از محله‌ های قدیم همدان است و چون ایشان از این محله ساکن بود، به ایشان «جولانی» هم می‌ گفتند. اما نياكان او از اهالی «نطنز كاشان» بود و او به دلیل زهد و ساده زیستی و مردم داری مورد توجه مردم و حتی باورمندان به ادیان مسیحیت و یهود در همدان بود. ایشان پس از طی مراحل مقدماتی تحصیل حوزوی نزد مرحوم والد در همدان، برای فراگرفتن علوم مقدماتی به بروجرد رفت و از ذخائر علمی علمایی چون؛ مرحوم «سید محمود طباطبائی»(صاحب المواهب السنیه) بهره ی وافری برد و سپس به اصفهان رفت و نزد مرحوم «شیخ محمّد باقر اصفهانی» تلمذ کرد و از آنجا به نجف اشرف رهسپار شد. او به مدت ۸ سال از محضر علمایی چون؛ حضرات آیات عظام؛ مرحوم «سید حسین کوه کمری» و مرحوم «ملا محمّد فاضل ایروانی» و مرحوم «شیخ لطف الله لاریجانی» و مرحوم «شیخ حبیب الله رشتی» و مرحوم «شیخ محمّد طه نجفی تبریزی» و مرحوم «شیخ حسین خلیلی تهرانی» و مرحوم «شیخ محمّد کاظم خراسانی» و مرحوم «سید محمّد کاظم طباطبائی یزدی» استفاده نمود. ایشان که سالها از حلقه ی درس علمای مشهور آنجا بهره برده بود، بنا به نقل مشهور، در سن ۲۰ سالگی از مرحوم «سید محمدکاظم طباطبايی یزدی» اجازه اجتهاد دریافت کرد. مرحوم طباطبایی یزدی در آن اجازه از مراتب فضل، تحقيق، استقامت فكر و رأی مرحوم میرزامحمد با تعابیری گهربار یاد و از او تمجید کرده است. در حکم اجازه نامه ایشان آمده است؛ «و كان يحضر عندی فی مدة متوالية و أزمنة متعالية، أختبرتُه فوجدتُه من أهل الاستباط و الاجتهاد و بالغا إِلی غاية الاتقان و السداد قوياً علی فهم المعقول والمنقول قادراً علی ردّ الفروغ إِلی الاصول و إِنّه بحمدالله من أهل التحقيق و التسديد و تحرم عليه التقليد بل يجب عليه العملُ بما استنبطه» ایشان در مدتی مداوم و سالهای طولانی در نزد من بوده و سالها او را آزمودم و سنجیدم و او را عالمی اهل استنباط و اجتهاد یافتم، در حالی که او به نهایت اتقان و علمیت تمام در فهم علوم عقلی و نقلی رسیده و قادر به «رد فروع بر اصول»(شیوه ای از اجتهاد نزد علمای شیعه) می باشد. او بحمدالله اهل تحقیق و راهنماگری استوار به راه صواب است که از این پس، تقلید بر او حرام و عمل به استنباطات خود، بر ایشان واجب است. مرحوم میرزامحمد پس از اخذ اجازه اجتهاد در سال ۱۲۶۲ شمسی به همدان بازگشت و به تدریس و نشر و اجرای احکام الهی پرداخت و به نوعی رياست دينی شهر و توابع را عهده‌دار گرديد و نزد مردم احترام کامل یافت. او در مسائل و احکام فقهی ماهر و از ریاضیات نیز بهره ای وافر داشته و رسائلی چند در فقه و اصول به رشتۀ تحریر درآورده است. از جمله آثار ایشان می توان به موارد زیر اشاره کرد : *رساله در مقدمه واجب *مسائل مختلف در ارث *رساله بر دليل انسداد *رساله بر قاعده لاضرر *رساله در اوامر و نواهی *رساله در تعادل و تزاجيح *رساله در اجتماع امر و نهی *حاشيه بر شبهه غير محصوره علم اجمالی *حاشيه بر مبحث قطع رسائل شيخ انصاری *حاشيه بر برائت رسائل مرحوم شيخ انصاری قابل ذکر است که رساله ی عملیه ایشان در سال ۱۳۱۹ شمسی در همدان به چاپ رسید. او دارای چهار فرزند ذکور به نام های؛ ۱)مرحوم میرزا #اسدالله_حجت_همدانی ۲)مرحوم آقارضا حجت(شاعر) ۳)دکتر محمود حجت(از پزشکان تهران) ۴)دکتر جواد حجت سرانجام ایشان در شب جمعه، در ۲۹ آبان سال ۱۳۲۱ شمسی مطابق با یازدهم ذی القعده سال ۱۳۶۱ قمری در سن ۸۳ سالگی در همدان درگذشت. تشييع جنازه او مقارن بود با تبعید رضاشاه از ايران، که دسته جات سينه‌ زنی تا آن موقع ممنوع اعلام شده بود، در این روز به راه افتاد و مراسم عزاداری مفصل و باشکوه برپا شد. ارامنه و یهودان همدان هم در كليساها و کنیسه های خود مجلس ختم و تعزیت ترتيب دادند و برای اول بار علمای مسلمان در این مجالس حاضر شدند. پس از تشییع پیکر ایشان در همدان، او را به قم انتقال داده و در «قبرستان حاج شیخ» قم به خاک سپرده شد. ✍کانال #علمای_همدان 🆔 @OlamayeHamedan