#مطالعات_تطبیقی 🔺نمونه ای از کمک کردن روایات عامی به #فهم_فضای_روایات_شیعی ⬅️مقایسه سخن ابان بن تغلب و ربیعة الرأی➡️ ✍️علی عادل‌زاده، عمیدرضا اکبری 🔹بسیاری از روایات امامیه ناظر به وقایع و مباحثی ارائه شده‌اند، که در جامعه عامی (اهل سنت) آن دوران مطرح بوده، تا آن‌جا که از فقیه متتبعی چون آیت الله بروجردی نقل شده که: «فقه شیعه حاشیه‌ ای بر فقه سنی است». با این همه بسیاری از اوقات جزئیات این وقایع در منابع امامیه نمود نیافته است. روایت مشهور زیر از این دست است: 💠«علي بن إبراهيم عن أبيه و محمد بن إسماعيل عن الفضل بن شاذان جميعا عن ابن أبي عمير عن عبد الرحمن بن الحجاج عن أبان بن تغلب قال قلت لأبي عبد الله ع‏ ما تقول في رجل قطع إصبعا من أصابع المرأة كم فيها قال عشر من الإبل قلت قطع اثنين قال عشرون قلت قطع ثلاثا قال ثلاثون قلت قطع أربعا قال عشرون قلت سبحان الله يقطع ثلاثا فيكون عليه ثلاثون و يقطع أربعا فيكون عليه عشرون إن‏ هذا كان يبلغنا و نحن‏ بالعراق‏ فنبرأ ممن قاله و نقول الذي جاء به شيطان فقال مهلا يا أبان هكذا حكم رسول الله ص إن المرأة تقابل الرجل إلى ثلث الدية فإذا بلغت الثلث رجعت إلى النصف يا أبان إنك أخذتني بالقياس و السنة إذا قيست محق الدين.» (الكافي، ط - الإسلامية، ج‏7، ص299) 🔶حال این روایت عامی را ببینید: حَدَّثَنَا رَبِيعَةُ، أَنَّهُ سَأَلَ سَعِيدَ بْنَ الْمُسَيِّبِ: كَمْ فِي أُصْبُعٍ مِنْ أَصَابِعِ الْمَرْأَةِ؟ قَالَ: " عَشْرُ فَرَائِضَ "، قُلْتُ: فَكَمْ فِي أُصْبُعَيْنِ؟ قَالَ: " عِشْرُونَ "، قُلْتُ: فَكَمْ فِي ثَلاثَةٍ؟ قَالَ: " ثَلاثُونَ "، قُلْتُ: فَكَمْ فِي أَرْبَعٍ؟ قَالَ: " عِشْرُونَ "، قَالَ: قُلْتُ: حِينَ عَظُمَتْ مُصِيبَتُهَا وَاشْتَدَّ جَرْحُهَا قَلَّ عَقْلُهَا؟ فَقَالَ: " أَعِرَاقِيٌّ أَنْتَ؟ " قُلْتُ: بَلْ عَالِمٌ مُسْتَثْبِتٌ أَوْ جَاهِلٌ مُتَعَلِّمٌ، قَالَ: " فَإِنَّهَا السُّنَّةُ يَا ابْنَ أَخِي" (حدیث اسماعیل بن جعفر (م180)، ص404؛ تأویل مختلف الحدیث، ص109) ⚠️ربیعة در این جا همان ربیعة بن ابی عبدالرحمن مشهور به ربیعة الرأی، فقیه به‌نام عامه است. با در نظر گرفتن روایت ربیعة معنای جمله «کان یبلغنا و نحن بالعراق» بهتر روشن می شود. در واقع ابان بن تغلب فضای عمومی عراق را که اهل قیاس در آن جایگاهی داشته اند توصیف کرده است و مقصودش لزوماً تکذیب روایتی منسوب به امام صادق ع نبوده، بلکه گویا به طور کلی این فتوای مدنی را می شنیده اند و انکار می کرده اند و نمی دانسته اند که سنت واقعی و قول امام صادق هم همین است. یا شاید اساسا این مربوط به قبل از شیعه شدن ابان بن تغلب باشد. @Al_Rijal #کانال_علوم_ومعارف_حدیث @MaarefHadith