مراتب روزه بنا بر احاديث، روزه از نظر نقشى كه در تكامل انسان دارد، به سه مرتبه تقسيم مى شود و از همين روست كه علماى اخلاق و سير و سلوك روزه را به روزه عوام، روزه خواص و روزه خواصّ خواص تقسيم كرده‌اند. 🔹روزه عام مرتبه اول روزه عبارت است از اینکه انسان با انگیزه الهی و با نیت روزه، مبطلات فقهی روزه (خوردن، آشامیدن و ...) را که در رساله‌های عملیه ذکر شده، ترک کند. اين مرتبه آسان‌ترين و پايين‌ترين مرتبه روزه است. اين سخن پيامبر صلى الله عليه و آله به همين مرتبه روزه اشاره دارد: «إنَّ أيسَرَ مَا افتَرَضَ اللّهُ تَعالى عَلَى الصّائِمِ في صِيامِه تَركُ الطَّعامِ وَالشَّرابِ» آسان‌ترين چيزى كه خداى متعال بر روزه‌دار در روزه‌دارى‌اش واجب کرده، نخوردن و نياشاميدن است. 🔹روزه خاص مرتبه بالاتر عبارت است از اینکه انسان، علاوه بر ترک مبطلات فقهی روزه، از دیگر گناهان (دروغ، غیبت، ظلم، اسراف، ربا، رشوه، خیانت، ترک نماز، دزدی و ... ) نیز پرهیز کند و آنها را ترک نماید. در اين مرتبه، روزه‌دار تنها به پرهيز از مفطِرات روزه بسنده نمى‌كند، بلكه از همه حرامهاى الهى پرهيز مى‌نمايد. از اين رو ، اجتناب از مفطِرات، شرط درستىِ روزه است و اجتناب از حرامها، شرط قبولى آن. در واقع روزه عوام که مشتمل بر کاستن از بهره‌مندی از خوردن و آشامیدن است، با کاستن از غلبه وجه حیوانی نفس زمینه مناسبی برای پرهیز از سایر گناهان فراهم می‌آورد. چه‌بسا آیه شریف «يَـٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ كُتِبَ عَلَيكُمُ ٱلصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى ٱلَّذِينَ مِن قَبلِكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَتَّقُونَ» (بقره، 138) که نتیجه روزه‌داری را دستیابی به تقوا معرفی کرده، نظر به همین حقیقت دارد. سودمندی روزه‌داری برای تقوا حقیقتی تردیدناپذیر است، چون هر انسانى از درون خود اين معنا را درك می‌‏كند كه اگر بخواهد به عالم طهارت و رفعت متصل شود، و به مقام بلند كمال و روحانيت ارتقاء يابد، نخستين چيزى كه باید بدان ملتزم شود اين است كه از افسارگسيختگى خود جلوگيرى كرده، بدون هيچ قيد و شرطى سرگرم لذت‏هاى جسمى و شهوات بدنى نباشد، و خود را بزرگتر از آن بداند كه زندگى مادى را هدف بپندارد. و اين تقوا تنها از راه روزه و خوددارى از شهوات به‌دست می‌‏آيد، و نزديك‏ترين راه و مؤثرترين رژيم معنوى كه همه مردم در همه اعصار بتوانند از آن بهره‌‏مند شوند، عبارت است از خوددارى از شهوتى كه همه مردم در همه اعصار مبتلاى بدانند، و آن عبارت است از شهوت شكم از خوردن و آشاميدن، و شهوت جنسى كه اگر مدتى از اين سه چيز پرهيز كنند، به تدريج نيروى خويشتن‌‏دارى از گناهان در آنان قوت گرفته، به تدريج بر اراده خود مسلط می‌‏شوند. در این صورت، در برابر هر گناهى عنان اختيار از كف نمی‌‏دهند، و نيز در تقرب به خداى سبحان دچار سستى نمی‌‏گردند، چون كسى كه خدا را در دعوتش به اجتناب از خوردن و نوشيدن و عمل جنسى كه امرى مباح است اجابت می‌‏كند، ناگزیر در اجابت دعوت به اجتناب از گناهان و نافرمانی‌‏ها شنواتر، و مطيع‌‏تر خواهد بود. (المیزان، ج2، ص8) #روزه #مراتب_روزه #تقوا ●➼‌┅═❧═┅┅───┄ ✍️ مهدی عبداللهی 🆔 @MAbdullahi