#25_تیر_1396
☀️ #غروب_خورشید_برجام ...؛
🔹دو سالگی برجام و عدم تحقق نتایج و دستاوردهای اقتصادی
سرانجام پس از سالها مذاکره میان نمایندگان ایران و غرب بر سر #پرونده_هستهای_ایران، توافق برجام میان ایران و گروه ۱+۵ در چهاردهم ژوییه ۲۰۱۵ برابر با ۲۳ تیرماه ۱۳۹۴ به امضا رسید.
#فدریکا_موگرینی و #محمد_جواد_ظریف در #ژنو از این روز به عنوان #یک_روز_تاریخی یاد کردند.
با #توافق_برجام و #رفع_تحریمها، #بازگشت_رونق_اقتصادی به کشور و #گشایش_بازار مخصوصا افزایش صادرات، برای مردم و فعالان اقتصادی کشور به انتظاری موجه تبدیل شده بود. چنانکه خبرهای مختلفی که از سوی #هیئت_مذاکره_کننده مخابره میشد، همگی خبر از ثمرات اقتصادی مهم این توافق بین المللی برای شهروندان، از کارشناسان و اصحاب رسانه گرفته تا کارفرما و مزدبگیر داشت و موجب خوشبینی به نتایج برجام برای همگان شده بود.
اما بسیاری هم واقعبینتر بودند و چندان به نتایج این توافق سرنوشت ساز نظر نداشتند،چرا که تکرار تحریم های غیر هسته ای از سوی آمریکا که مبتنی بر رویکرد مبارزه این کشور با سیاست های نظام جمهوری اسلامی و به بهانه های مختلفی همچون حقوق بشر قابل انجام بود (که بعد از برجام هم ادامه یافت) و نیز قدرت مداخله این کشور و استفاده از اهرم فشار بر بانک ها و شرکت های مختلف برای شروع و یا ادامه هر گونه رابطه اقتصادی با ایران و نیز تبادل های ارزی و ریالی که لازمه فعالیت اقتصادی بین المللی است، #منتقدان را مجاب به قبول و پذیرش این نوع توافق نمی نمود. علاوه براینکه قدرت چانه زنی بر سر تحقق نتایج این توافق و یا عدم آن در صورتی امکان پذیر بود که طرف ایرانی از اهرم های بین المللی لازم برخودار میبود که با توجه به قدرت و توان نفوذ طرف عملا چنین مسئله ای به درستی قابل تحقق نبود.
🔻اما نکته ای که پس از دو سال از پذیرش برجام و نیز تمام بدعهدی ها و به نتیجه نرسیدن نتایج مورد انتظار اقتصادی و سیاسی قابل گفتن است این است که دولت یازدهم دکتر روحانی هنوز بر مثمر ثمر بودن این توافق تاکید داشته و روند اقتصادی کشور را رو به رشد ارزیابی می نماید. چنانکه انجام قراردادهایی چون قرارداد توتال را در همین راستا ارزیابی می نمایند. چنانکه علی_طیب_نیا، وزیر امور اقتصادی و دارایی چند ماه پیش مثبت شدن رشد اقتصادی در کشور و روند کاهشی نرخ تورم را از ملموس ترین دستاوردهای برجام و همچنین ایجاد صدها هزار فرصت شغلی را نتیجه مثبت برجام توصیف کرد.
🔻با رجوع به آمارها و ارقام منتشر شده و نیز مشاهده میدانی وضعیت بازار کسب و کار و تجارت کشور می توان به وضوح متوجه شد که نه تنها کالاها و محصولات ارازن تر نشده بلکه قدرت خرید مردم نیز کاهش یافته و تورم روند خود را هر چند به شکل نامحسوس و کند طی می نماید و قیمتها همچنان بالا میرود. در حقیقت آنچه در خصوص کنترل تورم شاهد هشتیم این است که از سرعت و میزان افزایش قیمتها کاسته شده است. چنانکه بسیاری از منتقدان سیاستهای آقای روحانی، کنترل نرخ تورم را نه ثمره توافق هستهای، بلکه نتیجه رویکردهای انقباضی دولت یازدهم میدانند و بهای کنترل نقدینگی در جامعه را رکود_کم_سابقه در بخش تولید توصیف میکنند.
علاوه بر این بسیاری امیدوار بودند که با برجام نرخ_برابری_واحد_پولی_ایران با ارزهای بینالمللی بویژه دلار کاهش پیدا کند. که اگر چنین انتظاری به وقوع میپیوست،ارزش کالاهای وارداتی مصرفی و سرمایهای کاهش مییافت و از سوی دیگر این موضوع، قیمت تمام شده تجهیزات مورد نیاز کارخانهها، صنایع و زیرساختها را هم پایین میآورد. اما در عمل نه تنها بازار ارز شاهد کاهش قیمت دلار و دیگر ارزهای خارجی نبود، بلکه رشد قابل توجهی را هم تجربه کرده است.
☑️اکنون با گذشت دو سال از توافق برجام بسیاری از منتظران نتایج برجام، از اوضاع مایوس شده و به منتقدان برجام و احتمالا مخالفان دولت پیوستهاند. چنانکه حتی بسیاری از کارشناسان اقتصادی هوادار #دولت_روحانی هم در زمان مذاکرات و هم پس از آن، نسبت به ایجاد #انتظارات_کاذب از فضای «پسابرجام» هشدار داده بودند، توصیه ای که بدان توجهی نشد و تنها باعث ایجاد انتظارات کاذب، عدم واقع بینی نسبت به شرایط اقتصادی و عدم اتکا به توان داخلی و پیروی از اصول اقتصاد مقاومتی شد.
بی ثمر ماندن نتایج برجام و بدعهدی طرف مقابل، مسئله ای است که از #دولت_دوازدهم انتظار می رود آن را حداقل در برنامه ریزی ها و سیاستگذاری های کلان اقتصادی کشور لحاظ نموده و تصمیمات مهم بر اساس واقعیت امروز و پس از #برجام و نیز مبانی و اصول #اقتصاد_مقاومتی اتخاذ نماید.