❇️ تعریف مزاج #آموزش مزاج کیفیتی است متشابه که از ترکیب کیفیات ارکان اربعه به وجود می آید. علت این که گفتیم کیفیات ارکان، چون این ارکان یک ماده دارد و یک صورت. 🔅 ماده ارکان اربعه عبارتند از: آتش، آب، هوا و خاک و صورت ارکان عبارت است از: تری، خشکی، گرمی و سردی. از بین این چهار ماده و چهارصورت، صورت برای ما مهم است(که همان کیفیت است). از ترکیب تری و خشکی و سردی و گرمی مزاج تشکیل می شود. مثلا طبیعت اولیه گلاب می شود سرد و تر. وقتی می گوییم گلاب سرد است یعنی گرمی ندارد؟ خیر، گرمی هم دارد، منتهی سردی آن غلبه دارد بر گرمی آن. همه اشیائ متشکل از اضدادند، حتی انسان از این قاعده مستثنی نیست. امیرالمومنین(ع) می فرماید: خداوند انسان را متشکل از اضداد قرار داده، در کنار سردی گرمی قرار داده، در کنار تری خشکی قرار داده. بدن انسان مجموعه ای از سردی ها و گرمی هاست. ❓اما چرا می گوییم این انسان سرد است یا گرم است؟ این را در ادامه خواهیم گفت... ⏪ حکیم محسن اسماعیلی 🍎 طب مبین 🍎 @MobinTeb213

♈️ اقسام مزاج اقسام مزاج ٩گونه است. مزاج یا معتدل است یا غیر معتدل. مزاج معتدل دو قسم می شود: مزاج معتدل یا معتدل حقیقی است یا معتدل غیرحقیقی(فرضی). مزاج غیر معتدل دو قسم است: یا مزاج مفرد است یا مرکب. مزاج مفرد چهار قسم است: گرمی، سردی، تری، خشکی. مزاج مرکب هم چهار قسم است: گرم و تر، گرم و خشک، سرد و تر، سرد و خشک. ⬅️ حکیم محسن اسماعیلی 🍎 طب مبین 🍎 @MobinTeb213

♈️ مزاج معتدل حقیقی اگر شما یک وجودی را در نظر بگیرید که این چهار کیفیت سردی و گرمی و تری و خشکی در آن به میزان مساوی وجود داشته باشد، این مزاج می شود مزاج معتدل حقیقی. یعنی مثلا پنجاه درصد گرمی داشته باشد و پنجاه درصد هم خشکی داشته باشد. این می شود معتدل حقیقی. که البته ما در طبیعت گشتیم، موجودی نبوده و نیست که این کیفیات در آنها به طور مساوی وجود داشته باشد. مزاج معتدل حقیقی در واقع وجود خارجی ندارد. 🌀 مزاج معتدل فرضی این مزاج در طبیعت وجود دارد و هر کجا کلمه معتدل را دیدید یا شنیدید، بدانید که مراد از معتدل، معتدل فرضی است. این مزاج کیفیات گرمی و سردی، تری و خشکی را به اندازه نیاز دارد. مزاج معتدل فرضی به این معنی است که اگر یک موجود را با افراد از نوع خودش مقایسه کنید، اگر حیوان است با حیوانات دیگر، اگر جماد است با جمادات دیگر، وقتی مقایسه بشود، نسبت به بقیه افراد از نوع خودش معتدل تر است. مثلا در بین انسانها کسانی که مزاج دموی دارند اگر حرکت و سکونشان، ورزششان، هوایی که مصرف می کنند، سالم باشد، این افراد معمولا مریض نمی شوند یا کمتر مریض می شوند. به همین جهت است که نسخه های زیادی برای مزاج دمویها نداریم یا خیلی کم داریم. اما از بین ٢٠٠ نفر بیماری که مراجعه می کنند، مزاج پایه عموم آنها صفراوی است و کمتر مزاج دم پیدا می شود که مریض شود. ✳️ نکته مهم این است که باید بدانید خط سلامتی، یعنی خط گرمی و تری. اگر می گوییم دموی ها سالم ترند چون مزاج آنها گرم و تر است و خط سلامتی همین است. دموی ها را وقتی به نسبت دیگر انسانها مقایسه می کنیم، کمتر مریض می شوند. معمولا افراد دموی مزاج عمر طولانی تری دارند. ⬅️ حکیم محسن اسماعیلی 🍎 طب مبین 🍎 @MobinTeb213

♦️ معتدل ترین مزاج بین حیوانات مزاج انسان است معتدلترین مزاج بین حیوانات مزاج انسان است. در کتاب قراضه بوعلی تحلیلی در رابطه با علت این مطلب بیان شده: 🐂 حیوانات همگی روی چهار دست و پا حرکت می کنند، اما انسان روی دو پا حرکت می کند و عمودی است. وقتی انسان عمودی باشد حرارت از پایین به بالا حرکت می کند. از طرفی یک ارتباطی باید بین مغز و قلب می باشد. مغز طبیعتش سرد است و قلب طبیعتش گرم است. وقتی گرمی قلب بالا می رود و به سردی مغز می رسد، یک اعتدال نسبی بین گرمی و سردی در مزاج اتفاق می افتد. لذا یک فکر و اندیشه بهتر و یک تصمیم بهتر توسط نوع انسان گرفته می شود. ⬅️ حکیم محسن اسماعیلی 🍎 طب مبین 🍎 @MobinTeb213

🌎 ساکنان خط استواء معتدلترین مزاج را دارند بین انسانها کسانی که در خط استوا زندگی می کنند معتدل ترین مزاج را دارند. خط استوا خطی است که زمین را به دو نیم کره شمالی و جنوبی تقسیم می کند. افرادی که در آن مکان زندگی می کنند معتدلترین مزاج ها را دارند. چون خط استواء نسبت به شمال و جنوب می شود خط وسط. این وسط بودن آن را گفتند معتدل، نه اینکه آنجا هوای معتدل تری دارد. خیر، بلکه تابش آفتاب آنجا مستقیم تر است. 🌏 اگر از خط استوا تا قطب شمال را به هفت قسمت تقسیم کنند، به هر کدام از این هفت قسم می گویند یک اقلیم. همگی با هم می شوند اقلیم های هفتگانه. اقلیم اول نزدیکترین اقلیم به خط استوا است، اقلیم دوم، سوم... تا اقلیم هفتم که از خط استوا بسیار فاصله دارد و به آن قطب می گویند. گرمی خط استوا و سردی قطب شمال را که در نظر بگیریم، وسط آن می شود اقلیم چهارم که در سردی و گرمی معتدل ترین مزاج را دارد، و کشور ایران در بین اقلیم سوم و چهارم قرار دارد. لذا کشور ایران معروف است به کشور چهار فصل. لذا بهترین مغزها و فکرها را در ایران می توان پیدا کرد. نیم کره جنوبی هم همانند نیم کره شمالی به هفت اقلیم تقسیم بندی می شود که اقلیم چهارم، معتدل ترین مزاج را دارد. ⬅️ حکیم محسن اسماعیلی 🍎 طب مبین 🍎 @MobinTeb213

🌤🌤 اهمیت منطقه زندگی و آب و هوا در مزاج شناسی ⛈ گفتیم ساکنان اقلیم چهارم از مزاج معتدل تری برخوردار هستند. آب و هوا در تعیین مزاج افراد موثر است. امام رضا(ع) فرمود: «مزاج الابدان تابعه لتصرف الهواء». به همین علت است که بحث مکان زندگی جغرافیایی انسانها در مزاج شناسی بسیار مهم است. مثلا منطقه اصفهان گرم و خشک است. 🌦 اولین عامل تشخیص مزاج، هوای منطقه است. بیشتر ایرانی ها مزاجشان صفراست. در بین شهرها، معتدل ترین هوا را شهرکرد دارد. بهترین آب و بهترین هضم غذا در شهرکرد اتفاق می افتد. چرا که بهترین و معتدل ترین آب و هوا را دارد. یا مثلا شهر قم هوای گرم و خشک دارد. ☀️ مسئله منطقه زندگی و آب و هوا آنقدر مهم است که گاهی در درمان برخی بیماری ها یک تغییر آب و هوا، زندگی فرد را دگرگون می کند، و هزینه درمان ها را بسیار کم می کند. مثلا گاهی شخص مشکل پوستی دارد یا مشکل گوارشی دارد، یک مسافرت و تغییر آب و هوا باعث درمان او میشود. یا مثلا کسانی که سرفه های خشک دارند باید فضای اطراف تنفسی خود را مرطوب تر کنند، و خشکی هوا را کم کنند. از طرفی کنار بخاری نباید باشند، چون بخاری بیشتر خشکی ایجاد می کند؛ این افراد باید فضا را از حالت خشکی در بیاورند. یا مثلا با یک آب خالی بخور بدهند. بخور با آب بهترین درمان برای کسانی است که سرفه های خشک دارند. رطوبتی که آب دارد خیلی مناسب است. برای اینکه هوای پیرامون ما عوض بشود، گلاب نیز رطوبت و تری بسیار خوبی دارد. لذا مقداری نمک و یک مقدار گلاب اگر به آب اضافه شود و بخار بشود برای دفع میکروب و تغییر هوای اتاق بسیار مناسب است. یا مثلا طب جدید می گوید آسم درمان ندارد. در آسم خشکی زیاد شده، لذا نباید با دارویی بخور داد که خشکی ریه ها افزایش پیدا کند. در آسم چروکیدگی سلولهای ریه اتفاق افتاده است و از حالت طبیعی خارج شده. طب جدید می گوید تا آخر عمر درمان ندارد. اما در طب سنتی و اسلامی آسم درمان دارد و با تجویز داروهای گرم و تر این چروکیدگی برطرف میشود. ⏪ حکیم محسن اسماعیلی 🍎 طب مبین 🍎 @MobinTeb213

👪 مزاج سنین مختلف 👨 در بین سنین مختلف، بهترین مزاج را جوانان دارند. چرا که جوان نه ضعف پیری را دارد و نه ضعف و آسیب پذیری دوران کودکی را. لذا بهترین سن همین سن جوانی است، از ١۴ سال تا ١۴ سال بعد یعنی نزدیک سی سالگی سن جوانی را تشکیل می دهد. البته با مزاج گرم و خشک، منتهی باز ما می گوییم کسی که مزاج گرم و تر دارد، سالم تر و مزاج بهتری را دارند. 👦 جوان و کودک در گرمی اشتراک دارند، اما در خشکی و تری تفاوت دارند. گرمی کودکان خیلی احساس نمی شود، اما تری آنها زیادتر از تری جوانان است. اما در جوان گرمی بیشتر است. 🧔 اشخاص میانسال و افراد مین سرد و خشک هستند. 👴 اما کسی که به سن پیری رسیده است رطوبتش بیشتر است. منظور از رطوبت هم رطوبت غریبه است. رطوبت غریبه آن رطوبتی است که به خاطر عدم تحرک در بدن در سن پیری ایجاد می شود و بدن سست می شود. لذا بیماریهای جسمی و بخصوص مفصلی، در افراد مسن بیشتر است، و علت آن هم غلبه این سردی و تری عارضی است. ⬅️ حکیم محسن اسماعیلی 🍎 طب مبین 🍎 @MobinTeb213

💯 تمام مفاهیم و اشیاء مزاج دارند ❗️ ♻️ این ادعا در طب سنتی مطرح است که همه چیز مزاج دارد و همه چیز از کیفیت تری و خشکی و سردی و گرمی تشکیل شده، و هر چیز در این عالم یا گرمی دارد یا سردی، یا تری دارد یا خشکی. حتی الفاظ و اصوات و رنگها و حتی جهات اربعه، مکانها، زمانها، همه دارای مزاج هستند❗️ مثلا صبح مزاجش یک چیز است و شب یک چیز دیگر. خواب مزاج دارد. شغلها مزاج دارند. رشته تحصیلی مزاج دارد. تمامی مفاهیم مزاج دارند. ❌ لذا اگر کسی طب سنتی را منحصر کرد در چند گیاه دارویی این اجحاف به این طب است. طب تمام ابعاد زندگی انسان را در بر دارد و کافی است که شما مزاج شناسی را خوب یاد بگیرید؛ وقتی این گونه شد تمام سوالات را می توانید حل کنید و هیچ بیماری بدون علت و درمان نمی ماند. اینکه می گویند علت بیماری ناشناخته است این سخن دیگر باطل می شود. امام رضا(ع) می فرماید غذایی که می خواهی مصرف کنی مزاج خودت را در نظر بگیر، مزاج معده ات را هم در نظر بگیر، مزاج مکانی را هم که در آن زندگی می کنی در نظر بگیر، که مثلا در قم هستی یا در جنوب. مزاج فصلی که در آن قرار داری را هم در نظر بگیر. همه اینها را مد نظر داشته باش، بعد برای انتخاب غذا اقدام کن! ⬅️ حکیم محسن اسماعیلی 🍎 طب مبین 🍎 @MobinTeb213

💢 یک قاعده اساسی در طب یک قاعده هست که اگر این قاعده را یاد بگیریم در همه مباحث طب و مباحث بعدی به درد ما می خورد؛ و آن این قاعده است که: «کل شی اذا تجاوز عن حده انعکس علی ضده» یعنی هر چیز که از حد خودش تجاوز کرد به ضد خودش تبدیل می شود. مثلا وقتی انسان زیاد خوشحال می شود بعد گریه می کند. گرمی بیش از حد وقتی بالا برود تبدیل به سردی می شود. لذا غالب سوداهایی که ما داریم علتش از صفرای زیاد است. صفرا و گرمی وقتی به حد اعلاء برسد این خلط می سوزد و به ضد خودش تبدیل می شود. مثلا شما یک غذا را چقدر باید حرارت بدهید که پخته شود؟ مثلا یک ساعت. حال به جای یک ساعت اگر دو ساعت شعله زیر آن روشن باشد غذای شما می سوزد. سوختن غذا می شود سوداء. لذا در درمان این قاعده خیلی به کار می آید. خیلی مواقع شما سودا را تشخیص می دهید، اما متوجه نمی شوید که منشأش از صفرا و گرمی زیاد است. مثلا صفراوی ها گرمای بدنشان بیشتر از دموی هاست. یک فرد دموی وقتی خرما می خورد اتفاق خاصی برای او نمی افتد، اما یک فرد صفراوی وقتی خرما می خورد بدن او واکنش نشان می دهد، مثلا جوش می زند. یعنی بدن نمی تواند بپذیرد، چون خشکی بدن زیاد است. در کنارش این خشکی هم گرمی است و شدت گرمی هم زیاد است. لذا مقداری گردو یا مقداری شیرینی که بخورد و گرما بالا برود، سریع صورتش جوش می زند. ⬅️ حکیم محسن اسماعیلی 🍎 طب مبین 🍎 @MobinTeb213

🌀 مزاج اعضای بدن معتدلترین عضو بدن پوست است، و معتدل ترین پوست، پوست دستهاست، و معتدلترین قسمت پوست دست، پوست کف دستهاست، و معتدلترین قسمت پوست کف دست پوست انگشت سبابه است. به خاطر اینکه این پوست لایه محافظتی است. اولین لایه ای که حد فاصل بین فضای بیرون بدن با فضای درون بدن است همین پوست است. هوای سرد به پوست می خورد هوای گرم هم به پوست می خورد. حساس ترین نقطه پوست انگشت سبابه است که گرمی ها و سردی ها را تشخیص می دهد، چون اعتدالش بیشتر است. در نبض گیری انگشت اشاره نقش مهمی دارد. در نبض گیری انگشت اشاره کنار انگشت شصت قرار می گیرد، اینجا آخرین نقطه ای است که وضعیت سودا را در بدن نشان می دهد. دریافت وضعیت سودا چون پنهان است، لذا انگشت اشاره در این امر نقش مهمی دارد. ⏪ حکیم محسن اسماعیلی 🍎 طب مبین 🍎 @MobinTeb213

🌀 مزاج اعضای بدن 2⃣ بعد از پوست انگشت سبابه، پوست بقیه سر انگشتان مزاج معتدل دارد. وقتی شما می خواهید غذا بخورید با دست و انگشتان می خورید، چون گرمی و سردی غذا را می فهمید. لذا استحباب دارد با دست بخورید، چرا که حرارت غذا را می توانی لمس کنی. سپس پوست قسمتهای دیگر انگشتان. سپس پوست قسمت داخلی دستها. سپس پوست پشت دست. سپس پوست کل دست. و سپس پوست کل بدن. ⏪ حکیم محسن اسماعیلی 🍎 طب مبین 🍎 @MobinTeb213

🖐 اهمیت عضو پوست دست در تشخیص مزاج 🖐 برای تعیین مزاج شخص یکی از راهها ملمس است. در لمس پوست شخص، خشکی حس می شود یا نرمی؟ گرمی حس می شود یا سردی؟ طبق این قاعده کف دست اعتدالش از پشت دست بیشتر است. در کف دست حساسیتی داریم که هر چهار کیفیت و چهار خلط را می توان فهمید: گرمی سردی، تری و خشکی. البته کسی که می خواهد مزاج را بفهمد و نبض بگیرد، خودش باید دارای مزاج معتدل باشد. شما باید تا آنجا که می توانید مزاج خود را در حد تعادل گرمی و تری نگه دارید، یعنی به سمت گرمی و تری پیش بروید، تا بتوانید یک طبیب و حکیم خوبی باشید. حکیم و طبیب خوب بهتر است که حرکت و سکون و هوا و غذا و سبک زندگیش اصلاح بشود تا بتواند خوب یک مزاج را تشخیص دهد. ⬅️ حکیم محسن اسماعیلی 🍎 طب مبین 🍎 @MobinTeb213