🔸 انتشار مقاله "ساز و کار تغییر اجتماعی از دیدگاه قرآن با تکیه بر سیر نزول" در صفحات ۴۷ تا ۸۲ شماره سوم سال نهم و شماره پیاپی ۳۵ (زمستان ۱۴۰۰) فصلنامه اسلام و مطالعات اجتماعی، مقاله "ساز و کار تغییر اجتماعی از دیدگاه قرآن با تکیه بر سیر نزول" که برگرفته از رساله دکتری آقای دکتر محمدحسن اخلاقی است، همراه با نام استاد راهنمای رساله منتشر شده است.  چکیده این مقاله با اندک تفاوت‌های ویرایشی در مقایسه با متن چاپ شده، چنین است: فهم جامعه و مسائل مربوط به آن، دست‌کم بخشی از تلاش‌های علمی دانشمندان از قدیم تاکنون بوده است. دغدغه‌ی تبیین تغییرات اجتماعی و دگرگونی‌هایی که در سطح نهادها و ساختارهای اجتماعی رخ می‌دهد و ارائه‌ی تبیینی درست از آن، مسأله‌ای بود که باعث ایجاد دانشی به نام جامعه‌شناسی شد. به دلیل نگاه به جامعه از زوایای مختلف و سطوح تحلیل متفاوت، جامعه‌شناسان دیدگاه‌های متعدد و در برخی موارد متضادّی از تغییر اجتماعی ارائه‌ کرده‌اند. دین (جهان‌بینی، شریعت و اخلاق)، انگیزه‌های روانی، اقتصاد و کُنش انسانی مهم‌ترین مولفه‌ها برای تحلیل دگرگونی‌های اجتماعی است. تدبّر در آیات قرآن و تحلیل آن‌ها بر اساس این مولفه‌ها با نظرداشت سیر نزول، می‌تواند در ارائه‌ی یک الگوی قرآنی در باب سازوکار تغییر اجتماعی راهگشا باشد. بر پایه چنین تدبری می‌توان گفت سازوکار تغییر اجتماعی از منظر قرآن، فراگردی چندبُعدی و دورانی است. در این فراگرد، جهان‌بینی و باور افراد جامعه به‌مثابه زیربنای تغییر اجتماعی بر کنش آن‌ها تأثیر می‌گذارد و باعث بازتولید یا تغییر ساختارها می‌شود، امّا این تأثیر یک‌طرفه نیست. در نهایت؛ از منظر قرآن، هرگونه تحلیلی برای فهم تغییرات اجتماعی و سازوکار آن باید بر رابطه متقابل باور و کنش افراد تمرکز کند. متن کامل مقاله به پیوست در دسترس است. ۱۳ خرداد ۱۴۰۱ @MohsenAlviri

مربوط به یادداشت بالا متن کامل مقاله ساز و کار تغییر اجتماعی از دیدگاه قرآن با تکیه بر سیر نزول  @MohsenAlviri

🔹 انتشار مقاله "دلالات شعر الغدیر و تطبیقاته؛ دراسة أحادیة للقصیدة الجُلجُلیة" در شماره دوم سال اول مجلة نیم‌سالانه التاریخ و الحضارة  الاسلامیة؛ رؤیة معاصرة (تابستان و پاییز ۱۴۴۳ ق.)، مقاله "دلالات شعر الغدیر و تطبیقاته؛ دراسة أحادیة للقصیدة الجُلجُلیة" از صفحه ۹ تا صفحه ۳۰ منتشر شده است.  چکیده فارسی این مقاله چنین است: شعر به عنوان یکی از بنیادی‌ترین شیوه‌های انتقال معنی و پیوند با دیگران بر دو رکن اندیشه و خیال در جامه آرایه‌های زبانی استوار است. اندیشه‌ای که بر بال خیال بنشیند آسان‌تر ره به دل و ذهن مخاطب می‌برد. رویداد غدیر از همان نخستین سال‌های پس از وقوع موضوع برخی سروده‌ها بوده است. شاعران غدیر به مثابه راویان این حدیث نبوی نقشی انکارناپذیر در زنده نگاه داشتن، دوام، بر جان مخاطبان نشاندن و تبیین ابعاد مختلف غدیر داشته‌اند. این نوشتار پس از توضیحی کوتاه در باره مفهوم شعر و جایگاه آن در فرهنگ اسلامی، با مبنا قرار دادن قصیدة جُلجُلیه سروده عمرو بن العاص بن وائل (۴۳ ق.) در قرن اول هجری کوشیده است با واکاوی دلالت‌های این سروده‌، سهم شعر غدیر را در ایضاح تاریخی و تبیین ابعاد رویداد غدیر و تبدیل آن به یک نشانه هویتی برای پیروان مکتب اهل بیت علیهم السلام و یا هویت‌بخشی به آن‌ها نشان دهد. متن کامل مقاله به پیوست در دسترس است. ۱۵ خرداد ۱۴۰۱ @MohsenAlviri

مربوط به یادداشت بالا متن کامل مقاله دلالات شعر الغدیر و تطبیقاته  @MohsenAlviri

🔸 انتشار مقاله "رهیافتی تاریخی در واکاوی مفهوم بداء در متون شیعی" مقاله‌ای با عنوان "رهیافتی تاریخی در واکاوی مفهوم بداء در متون شیعی" برگرفته از پایان‌نامه مقطع کارشناسی ارشد آقای محمدجواد پردل همراه با نام بنده به عنوان استاد راهنما در صفحات ۳۱ تا ۵۲ سال ۵۲، شماره ۲، شماره پیاپی ۱۰۵، پاییز و زمستان ۱۳۹۹ (منتشر شده در بهار ۱۴۰۱) فصلنامه جستارهایی در فلسفه و کلام به چاپ رسیده است. چکیده این مقاله، چنین است:  بداء از کاربردی ترین آموزه های معرفتی در علوم مختلف است. از این رو دستیابی به تعریف جامع از آموزۀ بداء ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است؛ چراکه بررسی آثار اندیشمندان این حوزه، حکایت از ارائۀ تعریف‌های متفاوتی از این آموزۀ شیعی تا به امروز دارد که حتی برخی، آن را خوانش دیگری از آموزۀ نسخ قلمداد کرده‌اند. جهت نیل به تعریف درست از این آموزه، پژوهش پیش رو بر آن است که از مسیر معنای لغوی و بیان عامل جدایی معنای اصطلاحی از معنای لغوی بداء، با روش توصیفی ـ تحلیلی به حضور و تطوّر تاریخی این آموزه در تألیفات شیعه پرداخته و با تکیه بر رویکرد جدید در تعریف این آموزه در دو سدۀ اخیر، مؤلفه‌هایی که از میان تعریف‌ها بیشتر مورد تکرار قرار گرفته است، را استخراج کرده و تعریف جامعی از بداء ارائه دهد و در نهایت با پیراستن قیدهایی از تعریف پیشینیان، به تکمیل تعریف بداء بپردازد. تعریف جامع بداء در دو محور (مقام ثبوت و مقام اثبات) که محور دوم آن از دو سطح (بداء در سطح شخصی و بداء در سطح عمومی) می‌باشد، در این پژوهش ارائه می‌گردد. جدا نمودن بین عنوان بداء با سایر معانی معرفتی هم‌عرض آن (نسخ، قضا و قدر) و همچنین افزودن قید “مخالفت واقعه با اخبار مخبر صادق” و تأکید بر قید “ظهر منه” از دقت‌هایی است که موجب برطرف شدن نقایص تعریف پیشنیان از این آموزه شده است. متن کامل مقاله به پیوست در دسترس است. ۱۷ خرداد ۱۴۰۱ @MohsenAlviri

مربوط به یادداشت بالا متن کامل مقاله "رهیافتی تاریخی در واکاوی مفهوم بداء در متون شیعی" @MohsenAlviri

🔹 توضیح و اعتذار در پنجاه روز گذشته به بهانه تنگی وقت و فشردگی برنامه‌ها، فرصت ارائه گزارشی از پاره‌ای فعالیت‌ها که معمولا اخبار آن در این‌جا بازتاب می‌یافت، دست نداد. امیدوارم بتوانم به تدریج آن‌ها را گزارش کنم. از دوستان عزیزی که از سر مهر از این وقفه شکایت داشتند، پوزش می‌خواهم. ۶ مرداد ۱۴۰۱ @MohsenAlviri

🔸 ارائه بحثی با عنوان "درنگ‌هایی در عرصه دین، فرهنگ و علم برای اصحاب رسانه ملی" در شورای فرهنگی سازمان صدا و سیما روز دوشنبه ۱۶ خرداد ۱۴۰۱ ، و به دنبال دعوت دوستان دست‌اندرکار تحول در سازمان صدا و سیما، با حضور در شورای فرهنگی سازمان به ریاست آقای دکتر وحید جلیلی، بحثی با عنوان "درنگهایی در عرصه دین، فرهنگ و علم برای اصحاب رسانه ملی" ارائه شد. در این بحث در سه عرصه دین و فعالیت‌های دینی، عرصه فرهنگ و فعالیت‌های فرهنگی و عرصه علم به تحلیل وضعیت کنونی این عرصه‌ها از دریچه چشم یک طلبه و دانشجوی تاریخ و ارائه پیشنهاد برای رسانه ملی به منظور کمک به بهبود وضعیت کنونی پرداخته شد. در بخش جمع‌بندی نیز با استناد به سخنان رهبر معظم انقلاب در مراسم ۱۴ خرداد ۱۴۰۱، بر کوشش برای زنده نگاه داشتن نام و مرام امام خمینی به عنوان مناسب‌ترین چارچوب برای پرداختن بایسته به همه این محورها تأکید شد. وظیفه می‌دانم از حُسن تعامل و استقبال دوستان تشکر و برایشان توفیق هر چه بیشتر آرزو کنم. متن کامل این سخنان در دو قالب وُرد و پی‌دی‌اف به پیوست در دسترس است. ۶ مرداد ۱۴۰۱ @MohsenAlviri

مربوط به یادداشت بالا متن کامل سخنرانی "درنگ‌هایی در عرصه دین، فرهنگ و علم برای اصحاب رسانه ملی" در قالب ورد @MohsenAlviri

مربوط به یادداشت بالا متن کامل سخنرانی "درنگ‌هایی در عرصه دین، فرهنگ و علم برای اصحاب رسانه ملی" در قالب پی‌دی‌اف @MohsenAlviri

مربوط به یادداشت بالا تصویر مربوط به حضور در شورای فرهنگی سازمان صدا و سیما @MohsenAlviri

🔹 برگزاری نشست "آشنایی با فرایندهای علمی و آموزشی پایان‌نامه‌نویسی" روز  دوشنبه ۳۰ خرداد ۱۴۰۱، به همت اداره پژوهش دانشگاه باقر العلوم علیه السلام، نشستی با حضور تنی چند از استادان و مدیران دانشگاه و حدود چهل تن از دانشجویان گروه تاریخ که در فرایند پایان‌نامه‌نویسی از زمان‌بندی مصوب عقب هستند (به عنوان مخاطبان اصلی این نشست)، تشکیل شد. گرچه نام این نشست به صورت رسمی، "کارگاه آشنایی با فرایندهای علمی و آموزشی پایان‌نامه‌نویسی" اعلام شده بود، ولی در حقیقت یک دورهمی دوستانه برای برانگیختن دانشجویان به  تسریع در اخذ موضوع و نگارش پایان‌نامه / رساله (که از این پس در این گزارش برای رعایت اختصار تنها از کلمه پایان‌نامه استفاده می‌شود) خود بود، نه یک کارگاه به مفهوم متعارف. استقبال دانشجویان از این جلسه بیش از حدی بود که انتظار می‌رفت. در این نشست که در حقیقت با پیگیری‌های آقای دکتر حامد قرائتی عضو محترم گروه شکل گرفت، آقایان دکتر قرائتی، آقای سیدمحمدحسین بهشتی مدیر محترم آموزش و تحصیلات تکمیلی، و آقای عباس ایزدی‌فر سخنانی را در باره فرایند و ضوابط پایان‌نامه‌نویسی ارائه کردند. محورهای اصلی صحبت کوتاه بنده در این نشست صمیمی در باره چرایی تشویق دانشجویان به نگارش پایان‌نامه جدای از ضرورت تسریع در پایان یافتن مراحل دانش‌آموختگی یک دانشجو چنین بود: • جلوگیری از هدررفت هزینه عمومی تحصیل رایگان یک دانشجو ـ با توجه به رایگان بودن تحصیل در دانشگاه‌های دولتی و نیز دانشگاه‌هایی مانند دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام (که تاکنون رایگان بوده است، هر چند قرار است از این پس مبلغی بسیار  ناچیز از دانشجویان گرفته شود)، آن چه دانشجو در مرحله آموزش فرا می‌گیرد، الزاما به کار جامعه نمی‌آید و در درجه نخست تنها برای خود او آورده‌هایی دارد و تنها فعالیتی که می‌تواند از این تحصیل رایگان، آورده‌ای برای جامعه هم داشته باشد، نوشتن پایان‌نامه است.  • تقویت پیوند بین تحصیل و گره‌گشایی از مشکلات جامعه و یا دست‌کم صورت‌بندی ریشه‌های تاریخی مشکلات جامعه امروز ـ با توجه به ثبات برنامه‌های آموزشی و قابل تغییر نبودن عناوین و سرفصل دروس، تنها عرصه دارای انعطاف و قابل مدیریت برای پیوند زدن دوره تحصیلی و نیازهای جامعه مرحله نوشتن پایان‌نامه است. شاید دانشجویان تاریخ نتوانند تنها با تکیه بر دانش تاریخ برای رفع مشکلات کشور راه حل ارائه کنند، ولی بدون تردید می‌توانند دست‌کم بر ریشه‌های تاریخی مشکلات کنونی پرتو بیافکنند و آن‌ها را صورت‌بندی کنند.  • فراهم ساختن یک کارنامه معتبر برای نشان دادن توانایی‌های علمی ـ وجه دیگر نوشتن پایان‌نامه فراهم آوردن یک کارنامه معتبر برای نشان دادن توانائی‌های علمی دانشجوست. درست است که کارنامه نمرات درس‌هایی که یک دانشجو گذرانده یک سند رسمی برای ارزیابی علمی اوست، ولی پایان‌نامه را می‌توان در دست گرفت و آن را علاوه بر نمره جلسه دفاعیه، به عنوان یک سند علمی که از سوی همگان قابل ارزیابی‌ است به دیگران هم عرضه کرد. بنا بر این دانشجویانی که به ادامه تحصیل و یا ورود موفقیت‌آمیز به عرصه کار می‌اندیشند باید اهتمام جدی به پایان‌نامه خود داشته باشند.  • فرصت سازی برای فعالیت‌های آتی دانشجویان ـ با وجود شرایط بسیار سخت اقتصادی کشور و نزدیک به تعطیل بودن بسیاری از فعالیت‌های پژوهشی آزاد، هر از گاهی از ما درخواست نیروی علمی و نیروی پژوهشی برای برخی از طرح‌های خُرد و کلان می‌شود. یکی از معیارهای ما برای معرفی، به روز بودن دانشجو در مراحل تدوین پایان‌نامه و البته قوت خود پایان‌نامه است. دانشگاه باقر العلوم علیه السلام نیز گزارشی کوتاه از این نشست را به نشانی کوتاه شده زیر منتشر کرده است: yun.ir/adqe8f ۷ مرداد ۱۴۰۱ @MohsenAlviri