و امام صادق(علیه السلام) فرمود: «همانا براي «صاحب الامر» غيبتي تخلف ناپذير است به طوري كه اهل باطل در آن ترديد مي كنند. عرض كردم: يابن رسول الله! چرا غيبت مي كند؟ فرمود: به علتي كه به ما اجازه نداده اند آشكار سازيم. عرض كردم: چه حكمتي در غيبت اوست؟ فرمود: همان حكمتي كه در غيبت حجت هاي پيش از او بوده است. حكمت غيبت قائم بعد از آمدن خود او ظاهر مي شود. چنان كه حكمت سوراخ كردن كشتي توسط خضر، و كشتن آن بچه و تعمير ديوار، براي حضرت موسي(علیه السلام) ظاهر نگشت، مگر موقعي كه خواستند از هم جدا شوند.»(كمال الدين، شيخ الصدوق، قم: جامعه مدرسين، 1405 ق، ج 2، 1482)

- هيچ زماني خالي از حجت الهي يا به صورت نبي و يا اما نبوده و نخواهد بود. چرا كه حجت واسطه فيض الهي است. امام صادق(علیه السلام) فرمود: «اگر زمين بدون وجود امام بماند، ساكنان خود را در كام خود فرو مي برد.»(همان، ج 1، صص 201-204، ح 1-5)

امام سجاد(علیه السلام) فرمود: «در پرتو وجود ماست كه خداوند آسمان را از فروپاشي -جز به اذن او- نگه مي دارد. در پرتو وجود ماست كه خداوند زمين را از لرزش و سلب آرامش ساكنانش نگه مي دارد، به واسطه ماست كه خداوند باران نازل مي كند و رحمت خود را مي گستراند و بركات و نعمت هاي زمين را بيرون مي آورد و اگر آن كس از ما كه در زمين است نبود زمين اهل خود را فرو مي برد.»(همان، ج1، ص 207، باب 21، ح 22)

با توجه به نكات پيش گفته اولا بايد گفت: پيشفرض شما كه فاصله به طور متوسط كمتر از 100 سال بوده درست نيست چرا كه فاصله بين پيامبر(صلی الله علیه و آله) و حضرت عيسي(علیه السلام) چندين قرن بوده است. و فاصله بين امامت امامان اصلا وجود نداشته چرا كه بعد از رحلت پيامبر اكرم(صلی الله علیه و آله) بلافاصله حضرت علي(علیه السلام) جانشين او شد هر چند به ظاهر خلافت را به عهده نداشت و بعد از علي(علیه السلام) امام حسن(علیه السلام) و بعد از او بلافاصله امام حسين(علیه السلام) و همين طور ادامه مي يابد تا زمان امام حسن عسكري(علیه السلام) كه بعد از شهادت آن حضرت بلافاصله امام زمان(عج الله تعالی) به امامت مي رسد، و هيچ فاصله وجود نداشته است.

ثانيا بايد گفت: غيبت امام زمان(عج الله تعالی) به اين معني نيست كه او در جهان ديگري غير از اين جهان زندگي مي كند و يا وجود جسماني او به وجود ناپيدايي مانند امواج «اثر» تبديل گرديده است. بلكه آن حضرت مانند ساير انسان ها از يك زندگي طبيعي، عيني و خارجي برخوردار است به طوري كه آن حضرت در ميان مردم و در دل جامعه رفت و آمد دارد و گفتار مردم را مي شنود و بر اجتماعات آن ها وارد مي شود و سلام مي كند. او مردم را مي بيند ولي اين مردمند كه نمي توانند جمال مبارك آن حضرت را ببينند. و يا مي بينند ولي نمي شناسند. به عبارتي ديگر هر چند امام زمان(عج الله تعالی) ظهور ندارند ولي حضور دارند. به يك معني اين مردمند كه از امام خويش غايبند.(درك در ساحل انديشه، اكبر اسد عليزاده، ص 207)

علي(علیه السلام) در اين باره مي فرمايد:⤵️ «هنگامي كه امام غايب از نسل من از ديده ها پنهان شود، و مردم با غيبت او از حدود شرع بيرون روند و توده مردم خيال كنند كه حجت خدا از بين رفته و امامت باطل شده است؛ سوگند به خداي علي[در چنين روزگاري] حجت خدا در ميان آنهاست در كوچه و بازار آنها گام بر مي دارد و در خانه هاي آنها وارد مي شود و در شرق و غرب جهان به سياحت مي پردازد و گفتار مردم را مي شنود و بر اجتماعات آنها وارد مي شود، و سلام مي كند و او مردمان را مي بيند ولي مردم تا روز معين و وقت معين او را نمي بينند [و يا نمي شناسند] تا جبرئيل ميان آسمان و زمين بانگ برآورده و ظهور را اعلام كند.»(كامل سليمان، يوم الخلاص، بيروت: دارالكتاب اللبناني، چاپ سوم، 1411 ق، ص 139)

روايت فوق 👆👆به خوبي گويايي دارد كه امام زمان(عج الله تعالی) در ميان مردم و با مردم است و آن حضرت بر امورات آنها نظارت دارد.

ثالثا: اين پرسش پيشينه طولاني دارد حتي از زمان پيامبر(صلی الله علیه و آله) اين پرسش مطرح بوده كه با وجود غيبت طولاني امام زمان(عج الله تعالی) مردم چه كار كنند؟ از جمله از پيامبر اكرم(صلی الله علیه و آله) سؤال شد كه آيا شيعه در زمان غيبت از وجود قائم فايده اي مي برد؟⤵️ حضرت فرمود: «بلي سوگند به پروردگاري كه مرا به پيامبري برانگيخت در دوران غيبتش از او نفع مي برند و از نور و لايتش بهره مي گيرند، همان گونه كه از خورشيد به هنگام قرار گرفتن در پشت ابرها استفاده مي كنند.» («فقال: اي والذي بعثني بالنبوه انهم لينتفعون له و يستفيدون بنور ولايته في غيبته كانتفاع الناس بالشمس ... »؛ بحارالانوار، محمد باقر مجلسي، تهران: المكتبه الاسلاميه، 1393ق، ج 52، ص 92)

و امام صادق(علبه السلام) فرمود: 👇 «از روزي كه خداوند حضرت آدم را آفريده تا روز رستاخيز، زمين هيچگاه خالي از حجت نبوده و نخواهد بود، يا حجت ظاهر و آشكار و يا غايب و پنهان و اگر حجت خدا نباشد خدا ستايش نمي شود. راوي پرسيد: مردم چگونه از امام غايب و پنهان استفاده مي كنند؟ حضرت فرمود: آن چنان كه از خورشيد پشت ابر استفاده مي كنند.»(همان، ص 92، ح 6) و خود نيز فرمود: «اما چگونگي استفاده مردم از من همچون استفاده آنهاست از خورشيد، هنگامي كه در پشت ابرها پنهان مي شود.»(كشف الغمه، علي بن عيس اربلي، تبريز: مكتبه نبي هاشمي، 1381 ق، ج 3، ص 322)

بهره رساني حضرت حجت به صورت هاي مختلفي است كه برخي از آنها از اين قرار است:⤵️⤵️ - هدايت معنوي: مرحوم علامه در اين باره مي گويد: «وظيفه اما تنها بيان صوري معارف و راهنمايي ظاهري مردم نيست و امام چنان كه وظيفه راهنمايي صوري مردم را به عهده دارد همچنان ولايت و رهبري باطني اعمال را به عهده دارد و اوست كه حيات معنوي مردم را تنظيم مي كند و حقايق اعمال را به سوي خدا سوق مي دهد.»

بديهي است كه حضور و غيبت جسماني امام در اين باب تأثيري ندارد و امام از راه باطن بنفوس و ارواح مردم اشراف و اتصال دارد اگر چه از چشم جسماني ايشان مستور است وجودش لازم است اگر چه موقع ظهور و اصلاح جهانيش نرسيده است.»(علامه سيد محمد حسين طباطبايي، شيعه در اسلام، قم: دارالتبليغ اسلامي، 1348 ش، ص 152) - دستگري علما در مسائل درمانده و يا اشتباه فتوا داده مانند شيخ مفيد، علامه حلي، سيد بحر العلوم، مقدس اردبيلي و شيخ انصاري ... .(درك: حسين علي پور، جلوه هاي پنهاني امام عصر، فرهنگ شيعه، اول، 1376، صص 135-153) - شفا دادن بيماران، نجات درماندگان و ... . - برآوردن حاجت ها، هر كس در هر زمان و مكاني از راه خلوص متوسل به آن حضرت بشود حاجت هاي او برآورده مي شود. مسائل احكام و فروعات و عقايد و ... هم كه توسط علما و مراجع عالي قدر بيان مي شود.

رابعا: مانع ظهور آن حضرت، خود انسانهاست چرا كه خداوند يازده امام را در بين مردم قرار داد مردم از آنها درست استقبال نكردند و دور آنها را رها كردند تا آنجا كه شاهان ستمگر آن بزرگواران را به شهادت رساندند خداوند امرش بر اين قرار گرفت كه امام دوازدهم از نظر ها پنهان شود تا آن زمان كه مردم واقعا آمادگي پيدا كنند و لياقت ظهور را در خود ايجاد نمايند. امام هفتم موسي بن جعفر(علیه السلام) فرمود: «لو كان فيك عدد اهل بدر لقائمنا؛ اگر به عدد [سپاهيان اسلام، سيصد و سيزده نفر در جنگ] انسان هايي مستعد و آماده موجود بود هر آينده قائم(عج الله تعالی) قيام مي كرد.»(مشكوه الانوار، ص 63)