◽️ جدال احسن هر چند دعوت به وسیله حکمت و موعظه حسنه کار عملیاتی امام صادق علیه السلام بود اما بدون تردید بخش زیادی از عمر علمی حضرت امام صادق علیه السلام مناظراتی است که ایشان با ادیان و مذاهب مختلف داشتند. ۱) مناظرات امام صادق علیه السلام اختصاص به هیچ موضوعی نداشت، گاه با ملحدین و زندیق های مشهور و غیر مشهور آن زمان به گفتگوهای جدی فلسفی و کلامی می پرداختند، گاهی با مخالفین و اهل سنت و حتی گاهی با پزشک هندی که اعتقادی به خداوند نداشت بحثی ترکیب یافته از اعتقادات، پزشکی، انسان شناسی و معرفت شناسی طرح می کنند. ۲) امام شاگردان متعددی برای مناظرات تخصصی تربیت فرموده بودند، هشام بن سالم را برای مباحث توحیدی، هشام بن الحکم در مسائل امامت و نبوت، زراره را در فقه، دیگری در حدیث و همین طور. شخصی از شام در موسم حج نزد امام علیه السلام آمد و گفت می خواهم با شاگردانت مناظره کنم. امام اجازه دادند و مناظره کرد. آخرین نفر هشام بن حکم بود، چنان مغلوب شد که خودش در میانه بحث متوجه تناقض مذهبش شد. سپس به دست امام علیه السلام شیعه شد. ۳) با ابن ابی العوجاء که شخصی مشهور در زندیق بودن و کفر بود چند جلسه مناظره کردند، ابن ابی العوجاء وسط بحث می گفت: هیبت شما اجازه نمی دهد درست صحبت کنم، امام علیه السلام طور سخن گفتن را تغییر دادند تا راحت باشد. یکی از نفس گیر ترین سؤال های امام از او این بود: - بگو بدانم تو مخلوقی یا مخلوق نیستی؟ (کنایه از این که خدایی هست یا نیست؟) - مخلوق نیستم! - پس بگو اگر مخلوق بودی چه ویژگی هایی داشتی (که اکنون آن ویژگی ها را در خود تطبیق نمی کنی؟) به تعبیر خودمان «هنگ» کرد، نمی دانست چه پاسخ دهد، بلند شد و ایستاد. امام ادامه دادند: اگر در تمام عالم یک مخلوق باشد و تو بخواهی آن را تشخیص بدهی چگونه برایت ممکن است در حالی که نمی دانی مخلوق چه ویژگی ای دارد؟ ۴) همین ابن ابی العوجاء وقتی پرخاشگری مفضل بن عمر شاگرد امام صادق علیه السلام هنگام مباحثات را دید گفت: تو چگونه شیعه ای هستی؟! جعفر بن محمد (علیهما السلام) وقتی با ما به گفتگو می نشیند آن قدر آرام و ساکت گوش می دهد که می گوییم سخن ما را پذیرفته است، ولی وقتی شروع به نقادی می کند می بینیم بنیاد سخنانمان بر هواست. #امام_صادق #شهادت_امام_صادق