یک 1️⃣
آیا حضرت زینب(س) پس از دیدن سر برادرشان، پیشانی خود را به چوبه محمل زدند؟ آیا این ماجرا میتواند تأییدی بر جواز قمهزنی باشد؟
آیا این قضیه که حضرت زینب(س) پس از دیدن سر امام حسین(ع)، پیشانی خود را به چوبه محمل زدند، صحیح است؟ بر فرض صحت؛ آیا این ماجرا میتواند تأییدی بر جواز قمهزنی باشد؟
پاسخ کوتاه
جریان «سر به چوبه محمل زدن حضرت زینب(س)» که در برخی کتابهای روایی از مسلم جَصّاص(گچکار) نقل شده است، با توجه به تحقیق انجام گرفته؛ از نقل چندان قابل اعتمادی برخوردار نبوده و با فرض پذیرش نیز مشخص نیست حضرت زینب(س) در آن شرایط سخت و بحرانی، به صورت عامدانه با این کار تصمیم به شکستن سر خود داشته است، تا مجوزی برای قمهزنی عامدانه بشمار آید.
پاسخ تفصیلی
در برخی از کتابهای روایی مرتبط با واقعه کربلا نقل شده است؛ مسلم جَصّاص(گچکار) به استقبال اسراى کربلا رفت و گزارشى از چگونگى حضور آنها در شهر کوفه ارائه داده است که در ضمن آن به ماجرای کوبیدن سر حضرت زینب(س) به محمل نیز اشاره شده است.
علامه مجلسی چنین نقل میکند: در بعضى از کتب معتبره دیدم از مسلم جصّاص نقل شده است: «ابن زیاد مرا خواست تا دارالاماره کوفه را تعمیر نمایم. زمانی که درهای دار الاماره را گچکارى میکردم، ناگاه شنیدم فریادهایى از اطراف بلند شد. از کارگر زیر دستم پرسیدم: چرا کوفه دچار زاری و فغان گشت!؟
گفت: همین حالا سر یکى از خارجیهایی که بر یزید خروج کرده را آوردهاند!
گفتم: آن خارجى کیست!؟
گفت: حسین بن على(ع)! من صبر کردم تا کارگر رفت؛ چنان به صورتم زدم که ترسیدم چشمم کور شود. دست خود را شسته، دست از کار کشیدم و وارد میدان کوفه شدم؛ جایی که مردم منتظر ورود اسیران و سرهاى بریده بودند. در این هنگام حدود چهل شتر با هودج پیدا شدند که در میان آنها اهلبیت حضرت سیدالشهداء(ع) و اولاد فاطمه(س)، بودند؛ دیدم که على بن الحسین(ع) بر شترى برهنه سوار است و غل و زنجیر به او آسیب رسانده و خون از رگهاى گردنش جارى است. او گریه میکرد و اشعاری با این مضامین میخواند:
"اى امت بد رفتار! خدا شما را از باران رحمتش سیراب نکند، اى امتى که احترام جدّ ما را درباره ما مراعات نکردید.
اگر روز قیامت پیغمبر خدا(ص) ما را جمع کند، شما در جواب چه خواهید گفت؟!
شما ما را بر پشت شتران بیجهاز میگردانید. گویا ما آن افرادى نیستیم که پایه دین را براى شما محکم کرده باشیم!"
در همین زمان، مردم کوفه از روی دلسوزی به بچهها نان، گردو و خرما میدادند. ام کلثوم آنها را از دست و #دهان کودکان میربود و دور میافکند و فریاد میزد: "اى مردم کوفه! صدقه بر ما حرام است...". زنان کوفه با مشاهده این وضعیت براى مصیبت اهلبیت گریه میکردند.
امکلثوم سر خود را از محمل خارج کرد و گفت: اى اهل کوفه! آرام باشید. مردانتان ما را میکشند و زنانتان براى ما گریه میکنند!؟ خدا در روز قیامت بین ما و شما داورى خواهد کرد. در همان هنگام بود که ناگاه صداى ضجه بلند شد و سر شهیدان که سر امام حسین(ع) پیشاپیش آنان بود را آوردند.زینب(س) با دیدن سر برادرش، پیشانی خود را بر چوب جلوی محمل زد و خون از زیر مقنعهاش فرو ریخت، سپس با یک قطعه پارچه به سر امام حسین(ع) اشاره کرده و اشعارى را خواند:
اى ماهی که چون بسر حدّ کمال رسید، به ناگاه خسوف او را ربوده و غروبش را مقدّر کرد.
پاره قلبم! گمان نمیکردم که چنین مصیبتی در انتظارت باشد.
برادرم! با فاطمه کوچکت سخنی بگو؛ زیرا نزدیک است که قلبش آب شود.
برادرم! قلب مهربانت چه شد که اکنون سفت و سخت شده است! ...».
اینک به بررسی این روایت در بخشهای زیر میپردازیم.
الف. بررسی سندی
چند اشکال به سند این گزارش وارد است:
1. شیخ عباس قمى(صاحب مفاتیح الجنان) منبع این گزارش علامه مجلسى را کتابهای «نور العین فی مشهد الحسین» اسفراینى(م 418ق) و «المنتخب فی جمع المراثی و الخطب» طریحى(م 1085ق) میداند و به دنبال آن در صحت ماجرای کوباندن سر حضرت زینب(س) به محمل #تردید میکند.2
به نظر میرسد که مجلسى(ره) این مطلب را از «المنتخب» طریحى نقل کرده است؛ زیرا نقل «بحار الانوار» منطبق با همان متن نقل شده در کتاب «المنتخب» بوده؛3
و در گزارش اسفراینی در «نور العین» - که از مقاتل اولیه است - سخنی از بخش اخیر داستان نیست:
«و بعد مدت کمى شترها آمدند، در حالیکه بر آنها خانواده حسین و شهدا بودند؛ آنان بر شتران برهنه بودند و هیچ پوششى نداشتند و زین العابدین در حال ضعف بر شترى سوار بود و دیدم که رانهاى آنها آمیخته به خون بود...».4
در این گزارش، سخنی از آن نیست که حضرت زینب(س) پیشانى خود را به محمل زده باشد، بلکه طبق نقل این کتاب، اساساً محملی بر روی شتران نبوده تا زینب(س) سرشان را به چوبه آن بکوبند! این کوباندن سر در نسخه چاپى مقتل الحسین(ع) منسوب به أبى مخنف، نیز نیامده است.
1️⃣
⬇️
مطالب مفید نذر فرج
یک 1️⃣ آیا حضرت زینب(س) پس از دیدن سر برادرشان، پیشانی خود را به چوبه محمل زدند؟ آیا این ماجرا میت
نوشته دست و #دهان کودکان
نظر شخصی منه
مگه کودکان امام حسین علیه السلام
افراد معمولی بودند؟! مطمئن باشید همه شون مثل حضرت سکینه سلام الله علیها و حضرت رقیه سلام الله علیها بودند
🚫🚫🚫