❖﷽❖
#شرح_دعای_افتتاح
💠فراز نوزدهم
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي يَخْلُقُ وَ لَمْ يُخْلَقْ وَ يَرْزُقُ وَ لَا يُرْزَقُ وَ يُطْعِمُ وَ لَا يُطْعَمُ وَ يُمِيتُ الْأَحْيَاءَ وَ يُحْيِ الْمَوْتى وَ هُوَ حَيٌّ لَا يَمُوتُ بِيَدِهِ الْخَيْرُ وَ هُوَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
ستايش مخصوص خدايى است كه خالق همه چيز است، در حالى كه خودش مخلوق نيست. روزى دهنده است، درحالى كه كسى به او روزى نمىرساند. موجودات را غذا مىدهد، درحالى كه خودش را كسى غذا نمىدهد. زندگان را مىميراند و مردگان را زندگى مىبخشد، درحالى كهخودش زندهاى است كه نمىميرد، و او بر همه چيز توانا است.
🌤🕊🌤🕊🌤🕊
🔰نكتهها
💎 حمد الهى بر پايه خالقيت خداى متعال، يكى از نكاتى است كه در قرآن كريم نيز مورد توجه قرار گرفته است. براى مثال، در ابتداى سوره انعام چنين آمده است:
✨(الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِي خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ...)
پس ما نيز از آن غافل نشويم.
🔅 ( الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي يَخْلُقُ)
💎 ذات مقدس خداى متعال كه واجب الوجود است، نه در اصل پيدايش، محتاج ديگرى است و نه در ادامه و استمرارِ وجود.
🔅( الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي يَخْلُقُ وَ لَمْ يُخْلَقْ وَ يَرْزُقُ وَ لَا يُرْزَقُ...)
💎 بر اساس آيات قرآن كريم، در خلقت و آفرينش آسمانها و زمين، نشانههايى براى انسانهاى مؤمن است كه درك اين نشانهها ايشان را به حمد و ستايش الهى وا مىدارد.
🔅 ( الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي يَخْلُقُ)
💎 يادآورى نعمتِ آفريده شدن و نعمت بهرهمندى از رزق و روزى الهى، از جمله دستورات قرآن كريم است كه در اين بخش از دعاى افتتاح مورد توجه قرار گرفته و خداى متعال به خاطر آنها سپاسگزارى مىشود.
🔅 ( الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي يَخْلُقُ وَ لَمْ يُخْلَقْ وَ يَرْزُقُ وَ لَا يُرْزَقُ)
💎 معناى حيات درباره ذات پروردگار با ديگران فرق مىكند. اين صفت، مانند ساير صفات الهى، از ذات او جدايى ناپذير است و فنا در آن راه ندارد. قرآن كريم دراين باره مىفرمايد:
✨(وَ تَوَكَّلْ عَلَى الْحَيِّ الَّذِي لا يَمُوتُ).
🌺صفت «حيات» براى بخشى از مخلوقات به كار مىرود كه داراى نمو، تغذيه، توليد مثل، جذب و دفع و احياناً حس و حركت باشند؛ ولى در مورد خداوند حيات به معنى وسيع و واقعى كلمه، عبارت است از «علم» و «قدرت».
بنابراين وجودى كه داراى علم و قدرت بىپايان است، حيات كامل دارد. از اين رو، مراد از حيات خداوند، مجموعه علم و قدرت اوست.
🔺نمو، حركت، تغذيه و توليد مثل از آثار موجوداتى است كه ناقص و محدودند و داراى كمبودهايى هستند كه بايد به وسيله تغذيه، توليد مثل و حركت، آن را جبران كنند؛ اما آن كس كه كمبودى ندارد، اين امور هم درباره او مطرح نيست. از اين رو، خداوند در حيات خويش، نيازمند تغذيه، توليد مثل، جذب و دفع - كه لازمه حيات موجوداتى همچون انسان و حيوان و گياه است - نمىباشد.
به همين سبب در دعاى جوشن كبير چنين مىگوييم:
🔅 «يا حى الذى ليس كمثله حى».
💎 بخش پايانى اين فراز
🔅(بِيَدِهِ الْخَيْرُ وَ هُوَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِير)
برگرفته از قسمت پايانى آيه ٢٦ سوره مباركه آلعمران است كه مىفرمايد:
✨(قُلِ اللّهُمَّمالِكَ الْمُلْكِ تُؤْتِي الْمُلْكَ مَنْ تَشاءُ وَ تَنْزِعُ الْمُلْكَ مِمَّنْ تَشاءُ وَ تُعِزُّ مَنْ تَشاءُ وَ تُذِلُّ مَنْ تَشاءُ بِيَدِكَ الْخَيْرُ إِنَّكَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ؛
بگو: بارالها! مالك حكومتها تويى. به هر كس بخواهى، حكومت مىبخشى و از هر كس بخواهى، حكومت را مىگيرى. هر كس را بخواهى، عزت مىدهى و هر كه را بخواهى خوار مىكنى. تمام خوبىها به دست توست و تو بر هر چيزى قادرى).
💎 «خير» به معناى چيزى است كه به سبب برخوردارى از خوبىها و برترىها، مورد درخواست و رغبت باشد.
با توجه به اين معنى، مىتوان چنين استنباط كرد كه هر عرصهاى از عرصههاى زندگى، به تناسب خود، مقتضى خيرى است.
به عنوان مثال وقتى از جانب خداى متعال، وعده دستيابى به خير در پرتو رعايت برخى از مسائل اقتصادى بيان مىشود، هيچ منافاتى ندارد كه در جا و عرصهاى ديگر، دست يابى به خير، منوط به رعايت برخى ديگر از مسائل باشد.
ولى به طور كلى، آنچه مسلم است اين است كه رسيدن به خير در تمام مناسبات، مستلزم رعايت دستورهاى الهى است؛ چرا كه بر اساس آيه ١٠٧ سوره يونس، شرط رسيدن به خير، تعلق گرفتن اراده و مشيت خداى متعال بر آن است:
✨(... إِنْ يُرِدْكَ بِخَيْرٍ فَلا رَادَّ لِفَضْلِهِ يُصِيبُ بِهِ مَنْ يَشاءُ مِنْ عِبادِهِ وَ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ؛
اگر خداوند، اراده خيرى براى تو كند، هيچ كس مانعفضل او نخواهد شد. آن را به هر كس از بندگانش بخواهد مىرساند و او غفور و رحيم است).
ادامه مطلب👇👇
✴️از سوى ديگر در آيه ٥٩ سوره نساء، رسيدن به خير در سايه اطاعت از خداى متعال و پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و سلم و صاحبان امر عليهم السلام بيان شده است:
✨(يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ فَإِنْ تَنازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللّهِ وَ الرَّسُولِ إِنْ كُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ ذلِكَ خَيْرٌ وَ أَحْسَنُ تَأْوِيلاً؛
اى كسانى كه ايمان آوردهايد! خدا را اطاعت كنيد و نيز پيامبر خدا و اولو الأمر (اوصياى پيامبر) را اطاعت نماييد و اگر به خدا و روز رستاخيز ايمان داريد، هرگاه در چيزى نزاع داشتيد، آن را به خدا و پيامبر بازگردانيد [و از آنها داورى بطلبيد]. اين [كار] براى شما بهتر، و عاقبت و پايانش نيكوتر است).
🌺با كنار هم قرار دادن اين دو آيه نورانى، اين مطلب به دست مىآيد كه اراده و مشيت خداوند در عطا كردن خير، به كسانى تعلق مىگيرد كه در راستاى اطاعت از او و اوليايش قدم بر مىدارند.
❣البته روشن است كه اگر كسى يا جامعهاى اين شرط اساسى در رسيدن به خير را در همه شئون زندگى رعايت كند، يعنى همه مناسبات زندگى خويش را در دايره اطاعت از خداى متعال و اولياى او قرار دهد، گامى استوار براى رسيدن به «خير نهايى» برداشته كه بر اساس آيه ٨٦ سوره هود، تحت عنوان «بَقِيَّتُ اللّهِ» معرفى شده است:
✨(بَقِيَّتُ اللّهِ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ).
💎 نگاهى گذرا به منابع اسلامى، اين مطلب را روشن مىكند كه برخى درتشخيص خير يا ارزيابى آن، ملاكهاى اشتباهى دارند كه آشنايى با برخى از آنها، براى دورى از خودفريبى مناسب است:
💢الف) بخل:
✨(وَ لا يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ يَبْخَلُونَ بِما آتاهُمُ اللّهُ مِنْ فَضْلِهِ هُوَ خَيْراً لَهُمْ بَلْ هُوَ شَرٌّ لَهُمْ سَيُطَوَّقُونَ ما بَخِلُوا بِهِ يَوْمَ الْقِيامَةِ؛
كسانى كه بخل مىورزند و آنچه را خدا از فضل خويش به آنان داده انفاق نمىكنند، گمان نكنند اين كار به سود آنها است؛ بلكه براى آنها شر است. به زودى در روز قيامت، آنچه را نسبت به آن بخل ورزيدهاند، همانند طوقى به گردنشان مىافكنند).
💢ب) ويژگىهاى نژادى:
✨(قالَ ما مَنَعَكَ أَلاّ تَسْجُدَ إِذْ أَمَرْتُكَ قالَ أَنَا خَيْرٌ مِنْهُ خَلَقْتَنِي مِنْ نارٍ وَ خَلَقْتَهُ مِنْ طِينٍ؛
[خداوند به شيطان] فرمود: در آن هنگام كه به تو فرمان دادم، چه چيز تو را مانع شد كه سجده كنى؟ گفت: من از او بهترم؛ مرا از آتش آفريدهاى و او را از گِل).
💢ج) عذاب نشدن پس از كردار بد:
✨(وَ لا يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّما نُمْلِي لَهُمْ خَيْرٌ لِأَنْفُسِهِمْ إِنَّما نُمْلِي لَهُمْ لِيَزْدادُوا إِثْماً وَ لَهُمْ عَذابٌ مُهِينٌ؛
آنها كه كافر شدند [و راه طغيان پيش گرفتند] تصور نكنند اگر به آنان مهلت مىدهيم، به سودشان است! ما به آنان مهلت مىدهيم، فقط براى اينكه بر گناهان خود بيفزايند و براى آنها، عذاب خواركنندهاى [آماده شده] است).
💢د) اموال و اولاد در دنيا:
✨(أَ يَحْسَبُونَ أَنَّما نُمِدُّهُمْ بِهِ مِنْ مالٍ وَ بَنِينَ
✨ نُسارِعُلَهُمْ فِي الْخَيْراتِ بَلْ لا يَشْعُرُونَ؛
آيا آنها گمان مىكنند اموال و فرزندانى كه به عنوان كمك به آنان مىدهيم، براى اين است كه درهاى خير را با شتاب به روى آنها بگشاييم؟! [چنين نيست] بلكه آنها نمىفهمند).
💎 «قدير» صيغه مبالغه در داشتن قدرت است. راغب در مفردات نوشته است:» وقتى قدير به عنوان صفت براى خداى متعال آورده مىشود، منظور، نفى كردن عجز و ناتوانى از ذات مقدس او است».
✨ (وَ هُوَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ)
📝پيامها
❇️١. براى رسيدن به رزق و حيات حقيقى بايد سراغ سرچشمهاى زوال ناپذير رفت.
🔅 (يَرْزُقُ وَ لَا يُرْزَقُ... يُمِيتُ الْأَحْيَاءَ وَ يُحْيِ الْمَوْتى)
❇️٢. شايد خيلى چيزها در نگاه ظاهرى ما خير تلقى شوند، ولى در واقع، نه تنها خيرى براى انسان ندارند، بلكه بىضرر هم نيستند.
پس چه بهتر كه براى به دست آوردن خيرِ حقيقى به درگاه خدا متعال برويم كه خير در دست قدرت اوست.
🔅 ( بِيَدِهِ الْخَيْرُ)
❇️٣. در جمله «بيده الخير»، «الخير» مبتداى مؤخر و «بيده» خبر مقدم است و پيشى گرفتن خبر بر مبتدا دلالت بر حصر دارد.
🔺افزون بر اينكه «ال» در «الخير» براى استغراق است و تمامى خيرها را شامل مىشود. بر اين اساس بايد گفت: تمامى خيرها فقط در اختيار خداست و جستجو كردن آن در جاى ديگر اشتباه است.
📚شرح دعای شریف افتتاح
حجت الاسلام و المسلمين محسن قرائتى
کانال قرآن و امام حسین علیه السلام در ایتا
http://eitaa.com/Qoranwamamhoosin
❖﷽❖
#آیات_الولایة
#آیات_خاص_در_شان_14_معصوم
#تفاسیر_قرآن
#آیات_در_تاویل_فاطمة_زهراء_س
#آیات_در_تاویل_امام_حسن_مجتبی_ع
#آیات_در_تاویل_امام_حسین_ع
اللهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكاةٍ فيها مِصْباحٌ الْمِصْباحُ في زُجاجَةٍ الزُّجاجَةُ كَأَنَّها كَوْكَبٌ دُرِّيٌّ يُوقَدُ مِنْ شَجَرَةٍ مُبارَكَةٍ زَيْتُونَةٍ لا شَرْقِيَّةٍ وَ لا غَرْبِيَّةٍ يَكادُ زَيْتُها يُضيءُ وَ لَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نارٌ نُورٌ عَلى نُورٍ يَهْدِي اللهُ لِنُورِهِ مَنْ يَشاءُ وَ يَضْرِبُ اللهُ الْأَمْثالَ لِلنَّاسِ وَ اللهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَليمٌ
خداوند نور آسمانها و زمين است؛ و مَثَل نورش همانند چراغدانى است كه در آن چراغى [پرفروغ] باشد، آن چراغ در حبابى قرار گيرد، حبابى [شفاف و درخشنده] همچون ستارهاى فروزان، چراغى كه افروخته مىشود از [روغن] درخت پربركت زيتونى كه نه شرقى است و نه غربى؛ روغنش [آنچنان صاف و خالص است كه] نزديك است بدون تماس با آتش شعلهور شود؛ نورى است بر فراز نورى؛ و خدا هركس را بخواهد با نور خود هدايت مىكند، و خدا براى مردم مثلها مىزند و خداوند به هر چيزى داناست.
(نور/ ۳۵)
✨✨✨✨✨✨
📜الصّادق (- عَن صَالِحِبْنِسَهْلٍ الْهَمْدَانِی قال: سَمِعْتُ أَبَاعَبْدِاللَّهِ (یَقُولُ فِی قَوْلِ اللَّهِ اللهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ کَمِشْکاةٍ الْمِشْکَاهًُْ فَاطِمَهًُْ (فِیها مِصْباحٌ الْحَسَنُ (الْمِصْباحُ الْحُسَیْنُ (فِی زُجاجَةٍ الزُّجاجَةُ کَأَنَّها کَوْکَبٌ دُرِّیٌّ کَأَنَّ فَاطِمَهًَْ (کَوْکَبٌ دُرِّیٌّ بَیْنَ نِسَاءِ أَهْلِ الدُّنْیَا وَ نِسَاءِ أَهْلِ الْجَنَّهًِْ یُوقَدُ مِنْ شَجَرَةٍ مُبارَکَةٍ یُوقَدُ مِنْ إِبْرَاهِیمَ لا شَرْقِیَّةٍ وَ لا غَرْبِیَّةٍ لَا یَهُودِیَّهًٍْ وَ لَا نَصْرَانِیَّهًٍْ یَکادُ زَیْتُها یُضِیءُ یَکَادُ الْعِلْمُ یَنْفَجِرُ مِنْهَا وَ لَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نارٌ نُورٌ عَلی نُورٍ إِمَامٌ مِنْهَا بَعْدَ إِمَامٍ یَهْدِی اللهُ لِنُورِهِ مَنْ یَشاءُ یَهْدِی اللهُ لِلْأَئِمَّهًِْ مَنْ یَشَاءُ وَ یَضْرِبُ اللهُ الْأَمْثالَ لِلنَّاسِ وَ اللهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ.
📝امام صادق (- صالحبنسهل همدانی گوید: از امام صادق (شنیدم که درباره: اللهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ کَمِشْکَاةٍ میفرمود:
«مِشْکَاةٍ؛ فاطمه است؛
فِیهَا مِصْبَاحٌ؛ مصباح حسن و حسین هستند.
فِی زُجَاجَةٍ الزُّجَاجَةُ کَأَنَّهَا کَوْکَبٌ دُرِّیٌّ؛ گویی فاطمه ستارهای درخشان در بین زنان زمین است،
یُوقَدُ مِن شَجَرَةٍ مُّبَارَکَةٍ؛ از شجره ابراهیم نور میگیرد و برافروخته میشود.
لَّا شَرْقِیَّةٍ وَ لَا غَرْبِیَّةٍ؛ یعنی نه یهودی است و نه مسیحی است،
یَکَادُ زَیْتُهَا یُضِیءُ؛ نزدیک است که چشمههای علم از آن بجوشد.
وَ لَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ نُّورٌ عَلَی نُورٍ مراد از نورٌ علی نُورٍ، امامی بعد از امامی دیگر است،
یَهْدِی اللهُ لِنُورِهِ مَن یَشَاء یعنی خداوند بهسوی ائمّه هدایت میکند؛ هرکس را که بخواهد او را وارد نور ولایت آنها میگرداند؛ یَضْرِبُ اللهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ وَ اللهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ.
📚تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۲۴۴ بحارالأنوار، ج۲۳، ص۳۰۴/ بحارالأنوار، ج۴، ص۱۸
کانال قرآن و امام حسین علیه السلام در تلگرام
@qoranvamamhoosein
کانال قرآن و امام حسین علیه السلام در ایتا
http://eitaa.com/Qoranwamamhoosin