🥀✨🥀✨🥀✨🥀 🌕 خمس: ✨🍃در باب زکات خاطر نشان کردیم که در پاره ای از موارد اقتصادی، اگر درآمد و سود حاصله به حدّ نصاب برسد مشمول زکات می گردد و از آن جمله اند: گندم، جو، خرما، انگور، طلا، نقره، گوسفند، گاو و شتر، اینک بر آنیم پاره ای از موارد اقتصادی دیگر که مشمول «قانون خمس» می گردند را تذّکر دهیم. 👈اکثر فقهاء اهل سنت، خمس را فقط در غنیمت جنگی روا می دانند؛ گرچه شافعی در باب معدن طلا و نقره نیز خمس را لازم می داند. امّا اکثر فقهاء شیعه امامیه، خمس را به غنائم جنگی محدود نمی کنند و برخی از موارد کسب ثروت را از مقوله غنیمت می دانند. #موارد_خمس از نظر فقهاء #شیعه_امامیه عبارت اند از: 🔺1 - غنیمت جنگی 🔺2 - درآمد و کسب مال از راه غواصی 🔺3 - اموال مخلوط به حرام که جداسازی و تشخیص آن دشوار شده باشد 🔺4 - زمینی که توسط غیر مسلمان ذمی از مسلمان خریداری شود 🔺5 - کنوز 🔺6 - معادن 🔺7 - یک پنجم پس از انداز زائد بر مؤنه سال [منافع کسب] 💥#خمس از حیث مصرف، در زمان ما به دو بخش سهم امام و سهم سادات تقسیم می گردد؛ سهم امام به مراجع تقلید زمان یا امام المسلمین داده می شود تا آن را در راه مصالح اسلامی هزینه کند و سهم سادات به فقراء از «ذوی القربی»؛ یعنی اولاد رسول خدا صلی الله علیه و آله از ناحیه فاطمه زهرا علیهاالسلام داده می شود؛ البتّه به ابن السبیل شان نیز داده می شود البتّه دیدگاه مذاهب چهار گانه از اهل سنت را می توانید در کتاب الفقه الاسلامی و ادلته ج 8، ص 5902 مطالعه فرمائید که در آن آمده است: «سهم ذوی القربی و هم بنو هاشم من أولاد فاطمة و غیرها». مفسران، ذیل آیه: «وَاعْلَمُوا أَنَّمَا غَنِمْتُم مِن شَیْءٍ فَأَنَّ لِلّهِ خُمُسَهُ وَلِلرَّسُولِ وَ لِذِی الْقُرْبَی وَالْیَتَامَی وَالْمَسَاکِینِ وَابْنِ السَّبِیلِ إِن کُنتُمْ آمَنتُم بِاللّه وَمَا أَنْزَلْنا عَلَی عَبْدِنا یَوْمَ الْفُرْقانِ یَوْمَ الْتَقَی الْجَمْعانِ وَ اللّه ُ عَلی کُلِّ شَیْ ءٍ قَدِیرٌ».(1) 🗯«و بدانید هرگونه غنیمتی که به شما رسد، خمس آن برای خدا و برای پیامبر و برای ذی القربی و یتیمان و مسکینان و واماندگان در راه است، اگر شما به خدا و آنچه بر بنده خود در روز جدایی حق از باطل، روز درگیری دو گروه (با ایمان و بی ایمان؛ یعنی روز جنگ بدر) نازل کردیم، ایمان آورده اید و خداوند بر هر چیزی قادر و تواناست». 👌موضوع مهمّی که در این آیه باید مورد بررسی دقیق قرار گیرد، این است که آیا لفظ «غنیمت» که در آیه آمده است تنها شامل غنایم جنگی می شود یا هرگونه درآمدی را در بر می گیرد؟ 👈در پاسخ باید گفت که: آیه غنیمت معنی وسیعی دارد و هرگونه درآمد، سود و منفعتی را شامل می شود؛ زیرا معنی لغوی این لفظ عمومیت دارد و دلیل روشنی بر تخصیص آن در دست نیست. تنها چیزی که جمعی از مفسران اهل تسنّن روی آن تکیه کرده اند این است که آیات قبل و بعد، در زمینه جهاد وارد شده است و همین موضوع قرینه می شود که آیه غنیمت نیز اشاره به غنایم جنگی باشد؛ در حالی که می دانیم شأن نزول و سیاق، عمومیّت آیه را تخصیص نمی زنند و به عبارت روشن تر هیچ مانعی ندارد که مفهوم آیه یک معنی کلی است بوده باشد(2)؛ آری اگر خمس درآمد سال داده شود، سرمایه کلانی در خدمت بیت المال قرار می گیرد. 1- . انفال، آیه 41. 2- . ر.ک: تفسیر نمونه، ج 7، 171 و 175 و 180. 📚 اقتصاد خانواده: اخلاق معیشتی در قرآن و سنت/ محمد شفیعی مازندرانی.ص: 129،130 💠 @RoozieHalal 💠