🔴 زیارت عاشورا،
کلام امام یا شیعهای پیرو؟
✍️ #سید_مهدی_محمودی
🔸 شخصی که به عنوان پژوهشگر قرآن و متون دینی معرفی شده است، در کانال تلگرامی خود، متنی منتشر کرده است با عنوان: زیارت عاشورا؛ کلام امام یا شیعهای پیرو؟
🔻 متن شبهه:
🔹 او در بیان مدّعایش مینویسد:
🔸 دربارهی زیارت عاشورا ادّعا میشود که آن، سخن امام باقر و یا بنا به نقلی سخن امام صادق است و حتّی آن را حدیث قدسی دانسته و به رسولالله و خدا میرسانند! یا للعجب!
🔸 برخلاف این تصوّر رایج، خودِ متن زیارت عاشورا، بینیاز از بررسی سندی و اعتباری، در موارد بسیاری، از دور داد میزند که نمیتواند سخن امام و یا حدیث قدسی باشد بلکه بهروشنی دلالت بر نطق یک پیرو و شیعه دارد! تأکید میکنم: این زیارت باوجود شهرت بسیار، زمزمهی یک «پیرو» است و نه زیارتِ یک امام نسبت به امام قبلی، زیرا:
ائمه در پرداختن به امامانِ پیش یا پس از خود، از یک ادبیات مشخص و نیز در اشاره به آنان از عناوینی صمیمانهتر استفاده میکردند! و این زیارت فاقد هردوی آنهاست! صاحبِ این زیارت، انگار که خود جزو اهلبیت نیست: «فأسئل الله الذی اکرم مقامک و اکرمنی (بک!) أن یرزقنی طلب ثارک مع إمام منصور من اهلبیت محمدٍ» (از خدایی که مقام تو را بلند و گرامی داشت و مرا هم بهواسطهٔ دوستیِ تو عزت بخشید، از او درخواست میکنم که روزیِ من گرداند تا با امام منصور از اهلبیت محمد، خونخواهِ تو باشم). چنانکه پیداست این، آرزو و زمزمهی یک پیرو و یک شیعه است و نه یک امام نسبت به امام دیگر؛ ائمه معمولاً از دیگر امامان با عنوان امام یاد نمیکنند بلکه عبارت صمیمانهتری بکار میبرند.
🔹 نویسنده در ادامۀ این مطلب، به موارد متعددی از عبارات زیارت عاشورا اشاره میکند.
به دو مورد از این نمونهها، توجه فرمایید:
◽️ «فلعن الله امّة اسّست اساس الظلم والجور علیکم اهلالبیت»
به ضمیر «کُم» و نتیجتاً داخلِ مصداقِ اهلبیت نبودنِ گوینده دقت شود.
◽️ «اللهم ارزقنی شفاعة الحسین یوم الورود»
آرزوی یک پیرو است و نه امام باقر و امام صادق.
🔸 سپس نویسنده، نتیجهگیری کرده و میگوید:
... این زیارتنامه اساساً قابل انتساب به امامان (و از آن بدتر به رسولالله و خودِ خدا) نیست بلکه زمزمههای یک شیعهی متأثر از عاشورا است.
🔻 پاسخ شبهه:
🔸 زیارت عاشورا در دو منبع مهم و معتبر شیعی، یکی کامل الزیارات ابن قولویه قمی و دیگری مصباح المتهجد شیخ طوسی قدس الله سرهما از حضرت امام باقر و در نقلی از حضرت امام صادق علیهماالسلام نقل شده است. عالمان بزرگ رجالی، زیارت عاشورا را از دیدگاه سند، معتبر میدانند.
🔸 در پاسخ این شبهه اما میگوییم: زیارت عاشورا، توسط امام علیهالسلام در مقام تعلیم به شیعیان صادر شده است. تعلیمی بودن زیارت عاشورا، به این زیارت اختصاص ندارد؛ اکثر زیارتهای نقل شده از معصومین علیهمالسلام، تعلیمی است؛ مانند زیارت جامعه کبیره، زیارت آل یاسین، و زیارات ائمه علیهمالسلام در حرمهای مطهر آن بزرگواران.
🔸 تعلیم دعا و زیارت توسط اهل بیت علیهمالسلام، از افتخارات ما شیعیان است؛ آری! سایر مسلمانان و غیر مسلمانان از چنین فرهنگ غنی و سرشاری، بیبهرهاند. ما نیز، نه خود را درست شناختهایم و نه نسبت به پروردگار و همچنین نسبت به اهل بیت علیهمالسلام معرفت شایستهای داریم. اگر راهنمایانی که هم ما را و هم خدای بزرگ را بهخوبی میشناسند، طریق سخن گفتن با خداوند را به ما نمیآموختند، حقیقتاً در هنگام مناجات، دستمان کوتاه بود و زبانمان الکن! اگر به ما ادب زیارت را نمیآموختند، در آن بیوتی که «أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَ يُذْكَرَ فيهَا اسْمُه» میباید لب فرو میبستیم و از خوف آنکه نسنجیده سخن گوییم، باید زبان در کام فرو میکشیدیم!
🔸 بهترین دلیل اما برای اینکه زیارت عاشورا یک زیارت تعلیمی میباشد، این است که در نقلهای این زیارت، شخصی به نام علقمة بن محمد حضرمی از امام محمد باقر علیهالسلام درخواست میکند که آن حضرت زیارتی به او تعلیم فرماید که بتواند با آن، حضرت سیدالشهداء علیهالسلام را در روز عاشورا زیارت کند.
🔸 حضرت امام باقر علیهالسلام به او میفرماید:
...فقل بعد الايماء إليه من بعد التكبير هذا القول... [۱]
... پس از اشاره به سوی او (امام حسین علیهالسلام)، بعد از تکبیر، این سخن را بگو!...
آنگاه زیارت عاشورا را تعلیم میفرماید.
🔸 با این توضیح، تمام دلایلی که نویسندۀ این متن ارائه کرده است، باطل میگردد و طبعاً تلاش او برای بیاعتبار ساختن این زیارت ارزشمند و نورانی را بیثمر میگرداند.
مصباح المتهجد: ص ۷۷۳
کامل الزیارات: ص ۳۲۷