#تحلیل_بازار
تلو تلو خوردن بعد ضربه سهمگین
منفی 2.5 درصدی دیروز بورس در شرایط فعلی به شدت سنگین بود. در واقع بازاری که کلا کسب بازده در آن بسیار سخت شده و عموما شاهد کم واکنشی به اخبار مثبت و بیش واکنشی به اخبار منفی در آن هستیم و در نتیجه به سختی بازده می دهد، اینکه در یک روز روی شاخص کلش (با همه حمایت ها) 2.5 درصد منفی بخورد مشتی نیست که به این راحتی بتوان فراموشش کرد. بورس مدتی است که از این نوسان های سنگین نمی کنه. به سمت مثبت که اصلا نوسان نمی کند به سمت منفی هم خیلی کم پیش می یاد. لذا امروز شاهد تلو تلو خوردن اکثر فعالین بورسی بودیم و کمتر کسی از تصمیم نگهداری و فروش یا حتی خرید احساس اطمینان داشت. ارزش معاملات خرد هم نسبت به دیروز کاهش پیدا کرد و در حد 4200 میلیارد تومان بود.
دلار بالاتر از 53 هزار تومان
در حالی که در معاملات امروز، تب خرید طلا و سکه در بورس نسبت به دیروز فروکش کرد، دلار در معاملات آزاد با گپ باز شد و بالاتر هم رفت. دیروز گواهی شمش در بورس کالا با یک رشد وحشتناک 150 میلیارد تومان معامله شد در حالی که در روزهای قبل از آن عمدتا کمتر از 10 میلیارد تومان معامله می شد. اما امروز شاهد کاهش ارزش معاملات این دارایی مبتنی بر طلا بودیم به طوری که تا لحظه نگارش این گزارش حدود 55 میلیارد تومان شمش مورد معامله قرار گرفته است. اما دلار در بازار آزاد در معاملات امروز داغ تر از دیروز در حال معامله است. می توان گفت که عکس العمل غیربورسی ها نسبت به اخبار با تاخیر صورت گرفته است.
بازگشت به کف تابستان و حتی پایین تر
بسیاری از سهم ها از کف تابستان پایین تر هستند. تعداد این نمادها کم هم نیستند. اکثرا در موج دو سه هفته ای رشد بازار در شهریور رشد قابل توجهی نداشتند و به محض تمام شدن آن موج وارد فرسایش منفی شدند و در این چند روز همپای بازار افت کردند. از طرف دیگر نسبت به آن مقطع شاهد رشد حداقل 10 درصدی دلار هستیم. به این ترتیب کف ارزش دلاری بورس ایران که در تابستان اتفاق افتاده بود شکسته شد و ارزش دلاری بورس ایران در یک فرایند دو طرف (کاهش ارزش سهام و افزایش نرخ دلار) با افت سنگین به 153 میلیارد دلار کاهش پیدا کرد. در تابستان اخیر این ارزش دلاری به کمت از 160 میلیارد دلار نفوذ نکرده بود. در حال حاضر هم هیچ سیگنالی از تمایل به افزایش ارزش در بورس دیده نمی شود. باید ببینیم آیا کف 150 میلیارد دلاری حفظ خواهد شد یا مجددا در دولت آقای رئیسی شاهد تجربه یک کف جدید خواهیم بود.
نوسان گیرها به کار نمی آیند
خرید نوسان گیرها در شرایط فعلی به درد بازار نمی خورد. بازار دچار تنش منفی بعد از چندین ماه فرسایش بد شده است. اکثر معامله گران کوتاه مدت در این مدت فقط زیان کرده اند. معامله گران بلندمدت نیز اگر زیان نکرده باشند، سودی نیز نکرده اند. در حالی که در مقام مقایسه اگر کسی همان خرداد نقد می کرد و پولش را در ابزارهای درآمد ثابت می گذاشت الان حداقل 10 درصد بازده کسب کرده بود. این بازار خریدار بلندمدتی می خواهد تا درست شود. هر زمان خریدار بلندمدتی وارد بازار شد این روند فرسایشی نیز به اتمام می رسد.
1402/07/17
#حسن_کاظمزاده
#تحلیل_بازار
بهتر از انتظارات
بورس امروز را بهتر از انتظارات شروع کرد و حتی تا اواخر زمان معاملات قیمت ها بالاتر از شروع بودند اما در نیم ساعت اخر فشار فروش زیاد شد و تقریبا بورس بدون تغییر نسبت به شورع معاملات به کارش پایان داد. توجه به گزارش های عملکرد بازهم بالا بود و شرکت هایی که گزارش های خوبی منتشر کردند، مثبت و صف خرید بودند. از جمله ی این نمادها می توان به #سامان #خکار #حسینا اشاره کرد. نکته ی جالب اینجاست که بسیاری از تحلیلگران انتظار گزارش های خوب از این شرکت ها داشتند. به عنوان نمونه می توانید به #تکنوفاند #حسینا که در کانال فردانامه منتشر شده است مراجعه فرمایید. در کنار این جریان خرید با گزارش های عملکرد خوب، یک جریان خرید نمادهایی که خیلی اصلاح کرده اند هم در بازار در جریان است. در مجموع با وجود ارزش معاملات 3200 میلیارد تومانی می توان گفت بورسی بهتر از انتظار در روز شنبه رقم خورد.
فروش خردها خرید درشت ها
یکی از نکات جالب توجه امروز بالاتر بودن سرانه ی خرید از سرانه ی فروش بود. خریداران با مبلغ خرید بالای 50 میلیون تومان نیز امروز بیشتر خریدار بودن تا فروشنده. در واقع کدهای درشت تر امروز خریدار بودند و در مقابل کدهای خردتر بیشتر فروشنده. به نظر می رسد عامه ی مردم به بحث جنگ و تبعات آن وزن بیشتری می دهند، در حالی که کسانی که سرمایه ی به نسبت بزرگتری دارند، متغیرهای غیرسیاسی مثل عملکرد یا نمودار تکنیکال را بیشتر از اخبار سیاسی مدنظر دارند. این هم در نوع خودش جالب است در صورت ادامه دار بودن می تواند روند بازار را به سمت بالا تغییر دهد.
خرید انفجاری
برخی از فعالان بورس که دارای سرمایه قابل توجه هستند به شکل انفجاری اقدام به خرید نمادهایی که اشباع فروش هستند می کنند. نمادهایی که اصلاح زیادی کرده اند و دارنده ی سهم در زیان سنگین است تارگت این خریداران هستند. در نتیجه با یک خرید انفجاری و استفاده از تحلیل تکنیکال شاهد رشد شتابان در اینگونه نمادها هستیم و عمدتا به مرور نیز همین گروه شروع به فروش با سود کم می کنند. در واقع اگر در لحظه اولیه خرید متوجه داستان بشویم و اقدام به خرید کنیم، احتمالا سود می کنیم اما اگر بعدا متوجه ماجرا بشیم، در نقش خریداران گروه اول ظاهر خواهیم شد. اگر نمادی شرایط بنیادی جذابی (پی بر ای پایین یا سود رشدی) ندارد و به یکبار با افزایش تقاضا روبرو می شود، برای دور ماندن از ضرر باید به میزان رشد اولیه توجه کنیم.
ملک در اوج دلاری
قیمت میانگین آپارتمان در تهران در شهریور ماه به 77 میلیون تومان برای هر مترمربع رسیده است که معادل 1550 دلار می شود. این ارزش هر متر براساس دلار سقف یک دهه گذشته است و بعد از سال 90 تجربه نشده بود. شرایط بازار مسکن و دشواری های ساخت و ساز که عمدتا ناشی از سیاست شهرداری در اعطای تراکم و همچنین قیمت بالای زمین در شهر تهران باعث شده است که شاهد این قیمت دلاری بسیار بالا باشیم. احتکار زمین توسط نهادهای دولتی و شبه دولتی اصلی ترین دلیل این وضعیت در شهر تهران است و با توجه به مرجعیت تهران در قیمت ملک، به دیگر شهرها نیز سرایت می کند. تورم کمرشکن اینجاست، آقایان دلار زدا اگر شهامت دارید به سراغ این بازار بروید. با روند حاکم بر احتکار زمین و همچنین سختگیری در ساخت و ساز این روند رشد قیمت ادامه دار خواهد بود و شاید قیمت دلاری هر مترمربع به پیک دهه 80 یعنی 2000 دلار برای هر مترمربع نیز برسد
1402/07/29
#حسن_کاظمزاده
#تحلیل_بازار
برگشت به دو میلیون واحد
یک روز معاملاتی شدیدا منفی که تقریبا اکثر نمادها منفی بودن و فروشنده ها با رنج منفی اقدام به فروش می کردند به ثبت رسید و مجددا شاخص به دو میلیون واحد افت پیدا کرد. کدهای درشت تر بیشتر از کدهای خرد فروشنده بودن و تقریبا هر کسی به هوای گزارش عملکردهای خوب سهم خریده بود، امروز در نقش فروشنده ظاهر شد و از بازار بیرون رفت. مجددا اعتراض ها و سر و صداها نیز افزایش پیدا کرد. این بار آپشن ها هدف بهانه گیری ها بود و بیشترین انتقادات به این ابزار بود. با ثبت ارزش معاملات 4000 میلیارد تومانی بازار برگشت به کفی که در یک ماه گذشته حداقل دوبار آن را تجربه کرده و در هر دوبار فغان سهامداران به فلک رسیده است.
منشا مشکلات
لازم است بازهم به این موضوع تاکید کنیم که منشا مشکلات دولت و سیاست هایش است. گیر دادن به هر چیز دیگری آدرس غلط دادن است. دولت حاضر نیست از ریالی از درآمدهایش بگذرد و از طرف دیگر با تمام قوا سیاست های پوپولیستی خودش را از جیب شرکت های سهامی خاص و عام پیگیری می کند. به قدری این موضوع تکراری شده که دیگر برای خود ماهم بیانش خسته کننده شده است. همین امروز خبر آمد که عوارض واردات خودرو افزایش پیدا کرده است. یعنی دولت حاضر است مصرف کننده و تولید کننده و همه نابود بشوند ولی درآمد خودش محقق شود. فعلا درآمد نفتی نسبتا قابل توجه و منابع ارز آزاد شده باعث شده عزیزان دولت تصور کنند سیاست هایشان کار می کند. تورم کنترل شده، کسری بودجه با فشار مضاعف به صنایع و کسب و کارها رفع شده و رشد نقدینگی نیز کنترل شده است. اولین ماهی که درآمد نفتی کاهشی شود، آن موقع است که قیافه ای این عزیزان دیدنی خواهد شد.
عدم تحقق درآمد نفتی بودجه
عدم تحقق درآمد نفتی دولت در بودجه با آن اعداد رویایی که دیده شده بود در همان زمان تصویب بودجه مشخص بود. بحث همه روی میزان کسری این درآمد بود. امروز آقای منظور گفته علی رغم رشد صادرات نفت، درآمد نفتی دولت محقق نشده است. در بودجه صادرات روزانه نفت به اندازه 1.5 میلیون بشکه در روز و با نرخ 80 دلار برای هر بشکه دیده شده بود. هم مقدار صادرات کمتر از این عدد بوده و هم نرخ (با توجه به تخفیف های داده شده) حداقل 20 دلار در هر بشکه کمتر از این عدد بوده. در خوش بینانه ترین حالت در صورت تداوم مقدار فعلی صادرات و نرخ فعلی صادرات، 150 همت از درآمد نفتی در بودجه محقق نخواهد شد که معادل 20 درصد درآمد نفتی می شود. 200 همت ناشی از واگذاری سهام و مولدسازی دارایی ها نیز که مشخص بود محقق نمی شود. حالا باید ببینیم دولت این کسری را از کجا جبرا می کند. دولت می تواند بودجه ی عمرانی کمتری تخصیص دهد، از انتشار اوراق یا استقراض استفاده کند و یا برداشت از صندوق توسعه ملی را تجربه کند.
وفور سهم ارزان
بعضی از سالها برخی محصولات کشاورزی مثل هندوانه در مناطق کشاورزی با تولید بسیار زیاد همراه می شود و با اینکه هندوانه ها شیرین و خوش مزه هستند، ولی خریداری پیدا نمی شود که اینها را از کشاورزها بخرد. بعضا حتی قیمت خرید هم دیگر مطرح نیست. به همین دلیل است که می گویند بعضا ارزانی ها بی دلیل نیستند. بازار پر شده است از سهم ارزان. سهم های کوچک و متوسطی که پی بر ای 4 واحد و کمتر دارند، تقسیم سود بالایی دارند و سال آینده نیز سود آنها رشد خواهد کرد. وفور اینگونه سهم ها به قدری شده که در پیشنهاد سهام ارزان تر به مشکل می خوریم. خوبی سهام این است که مثل هندوانه زود فاسد نمی شود و بالاخره این ارزان فروشی تمام می شود.
1402/08/02
#حسن_کاظمزاده
#تحلیل_بازار
پیش به سوی کف
بالاخره سد مهم دو میلیون واحد نیز شکسته شد و بورس به بهانه ی تشدید جنگ غزه و افزایش تبعات آن یه منفی سنگین خورد. با اعلام شروع حمله ی زمینی به تصور گسترش جنگ و درگیر شدن غیرمستقیم ایران در آن امروز واکنش بازارها کاملا مبتنی بر ترسی بود و طبیعتا این فشار ترس باعث شد بالاخره سطح دو میلیون واحد مهم برای سیاستگذار از دست برود. دلار هم با گپ مثبت باز شد و مجددا به بالاتر از 52 هزار تومان رشد کرده است. البته در بازارهای جهانی هم این موضوع از طرف بازارها جدی گرفته شد و قیمت طلا برای هر انس به بالای 2000 دلار رفت. در مجموع با اینکه این رفتارها عمدتا از ترس است ولی یکی از واقعیت های بازارها، خصوصا بورس است و نمی توان به آن خرده گرفت. امروز با ثبت ارزش معاملات 4500 میلیارد تومان شاخص کل و شاخص هم وزن به شدت منفی خوردن و روزی شبیه به شروع جنگ غزه مجددا رقم خورد. شاخص کل در اواخر مرداد ماه کف یک میلیون 930 هزار واحدی را تجربه کرد و البته بلافاصله بعد از آن یک رشد سریع تا 2 میلیون 100 هزار واحد داشت. باید ببینیم این کف حفظ خواهد شد یا ممکن است کف جدیدتری شکل بگیرد.
بورس ایران 150 میلیارد دلار
ارزش دلاری بورس ایران (مجموع بورس، فرابورس و بازار پایه) امروز با رشد دلار و افت قیمت سهم ها به 150 میلیارد دلار نزول کرد. بعد از سقف اردیبهشت امسال، ارزش دلاری بورس دو بار تا 160 میلیارد دلار افت کرده بود و از آن برگشت بود. اما نیمه ی مهر ماه 160 میلیارد دلار از دست رفت و فعلا ارزش دلاری بورس در حال کاهش است. سال گذشته کف 128 میلیارد دلار نیز تجربه شد که البته بلافاصله و در چند هفته ارزش دلاری به شدت رشد کرد و به 180 میلیارد دلار رسید. در مجموع می توان گفت از نظر دلاری ارزش بورس در محدوده ی جذاب به لحاظ تاریخی قرار دارد و بعید خریداران این محدوده در بازه یکساله کمتر ضرر کنند. اما دو مساله مهم است. بعد از افت شدید هم اعتماد به نفس کم می شود و هم هیجان بر منطق غلبه می کند. از سوی دیگر مشخص نیست این کف واقعا در چه محدوده ای باشد، شاید همین 150 و شاید 130 میلیارد دلار.
رهاشدگی
یکی از ویژگی های بورس در دولت رئیسی رهاشدگی در بحرانهای نزولی و کنترل سخت در صعودهاست. در واقع در دوره ی آقای رئیسی بیشتر همه نگران رشد بورس می شوند تا نگران افت آن. من مطمئن هستم مثلا در اردیبهشت ما 10 برابر امروز، جلسه مدیریت و کنترل بورس در ارکان مختلف دولت و سایر قوه ها تشکیل می شده. همین رویکرد باعث شده مثلا ما در شرایط بحرانی مثل امروز یا 8 اکتبر هیچ عکس العمل قوی از دولت نبینیم. ارکان درگیر بازار سرمایه مثل صندوق های حمایتی و غیره هم که چون همیشه درگیر بازار هستند معمولا در بحران ها کارکرد ندارد و زورشان به ترس نمی چربد. خلاصه این رفتار یک طرفه هم در نوع خودش جالب است.
نوسان زیاد در سیاست گذاری
یکی ویژگی ثابت در دولت ها، نوسان زیاد در سیاست گذاری است. این مختص دولت رئیسی هم نیست. حتی در دوره ی روحانی سیاست گذاری اقتصادی کاملا در رفت و برگشت بود. دو فصل شاهد سیاست سوپر انبساطی پولی می شدیم و دو فصل چفت و بست نقدینگی. الان هم همین است. فعلا بانک مرکزی سیاست انقباضی سنگین در حال اجرا دارد. البته کنترل دلار زیر 50 هزار تومان فعلا شکست خورده. اما می توان مطمئن بود که این سیاست ها ادامه دار نمی شوند. اصلا مشکل همین است. شما 6 ماه وفور پول دارید و 6 ماه قحطی آن. سیاست گذاری اقتصادی ایران مثل دمای کویر شده که شب ها سرد و روزها گرم است و همین باعث می شود در کمبود آب هیچ گیاهی امکان رشد نداشته باشد. با روند حاکم بر بودجه ی دولت و بانک های ناتراز و کسب و کارها می توان با اطمینان گفت بانک مرکزی در محدوده اواخر آذرماه تا اواخر دی ماه مجبور به عقب نشینی از سیاست کنترل ترازنامه ی بانک ها خواهد شد. دوباره روز از نو روزی از نو.
1402/08/06
#حسن_کاظمزاده
#تحلیل_بازار
تکرار مکررات
برای چندمین بار در چند هفته ی اخیر، یه روز بازار شدید منفی خورده و سپس روز بعد شاهد یک مثبت خفیف بودیم. دیروز جو جنگ همه را فراگرفته بود و دوست داشتند فقط بفروشند. شاید هم از دست رفتن دو میلیون واحد این حس فروش دسته جمعی را ایجاد کرده بود. شاید هم دلایل دیگر. اما وقتی بازار برای مدت طولانی منفی می شود و هیچ برگشت خاصی هم در آن اتفاق نمی افتد، اصلا در زمان فروش، فروشنده دلیل تصمیم اش را نمی داند. در واقع زمانی که به اواخر موج نزولی نزدیک می شویم، دیگر دلیل مشخصی برای فروش وجود ندارد و فرد با یک حس خشمی فقط می خواهد از دست نماد راحت شود. حتی اگر یک هفته بعد از ایشان دلیل این تصمیم پرسیده شود، نمی تواند دلیل قانع کننده ای دهد. منظور ما این نیست که روند منفی تمام شد، در واقع ممکن است مثلا چند روز دیگر بازهم شاهد یک منفی جانانه باشیم. منظورمان این است که حتی در روزهای آتی اگر این منفی های سنگین شکل گرفت بازهم دلیل مشخصی برای تصمیم عنوان نخواهد شد. برعکس این حس خشم در حس شیدایی بازارهای صعودی هم وجود دارد. در واقع آنجا هم فرد دلیل خرید سهام را دقیق نمی داند و فقط می خواهد بخرد. در روز تکراری بعد از منفی های سنگین شاهد ارزش معاملات خرد 3300 میلیارد تومانی بودیم و بازار نصف و نیمه مثبت خورد.
گزارش و تجدید
امروز نمادهایی که گزارش های خوبی داده بودند و هفته ی قبل مورد توجه بودند مجددا مثبت خوب خوردند. نمادهایی مثل #حسینا #خکار #حفاری #پکویر و امثالهم با رویکرد عملکردی مثبت خوردند. نمادهای دیگری مثل ذوب هم براساس داستان و برنامه تجدید ارزیابی مثبت خوردند. در مجموع اما فعلا تحول خاصی در بازار وجود ندارد که خرید با هیجان و سریع را توجیه کند. با اینکه بازار در سطح ارزندگی خوبی قرار دارد اما بهتر است فعلا با دید مثلا 6 ماهه به بازار نگاه کرد و با این فرض اقدام به خرید کرد. در کوتاه مدت هنوز شرایطی که نیاز به عجله را توجیه کند نداریم.
چشم انداز آتی
بورس و سایر بازارها به شدت به دو متغیر کلان وابسته هستند. متغیر اول نرخ ارز است و متغیر دوم سیاست های پولی بانک مرکزی. البته مثلا سیاست یارانه ای و سیاست مالی (بودجه ای) دولت نیز مهم است اما سطح اهمیت دو متغیر اول ذکر شده به شدت نسبت به بقیه متغیرها بیشتر است. در مورد نرخ ارز بررسی صادرات، واردات، تقاضای خروج سرمایه و تقاضای سفته بازی نشان می دهد بیشترین فاکتور تاثیر گذار بر کنترل نرخ ارز، افزایش عرضه ناشی از افزایش صادرات نفتی و همچنین دسترسی به ارزهای بلوکه شده است. البته چشم انداز افزایش عرضه، اثر نهایی بالایی در کاهش تقاضای سفته بازانه دارد. سایر اقلام صادراتی، مجموع واردات و تقاضای خروج سرمایه در 7 ماهه ابتدای تغییر چندانی نسبت به سال گذشته نداشته است. یا اگر هم داشته بیشتر تراز ارزی را منفی تر کرده تا مثبت و به نوعی محرک رشد قیمت ارز بوده. اما ارز نفتی کاملا توانسته شرایط را کنترل کند. به همین دلیل برای بررسی روند آتی سرمایه گذاری، چک کردن میزان صادرات نفت می تواند مهمترین کمک کننده به ما در تخمین نرخ ارز در ماه های آتی باشد.
سیاست پولی
اما در متغیر دیگر چه خبر است؟! بانک مرکزی برای کاهش تقاضا روی کالاهای مختلف در بازارهای مختلف به شدت ایجاد پول را کنترل می کند. هم رشد پایه پولی کاهش پیدا کرده و هم رشد نقدینگی. از سوی دیگر رشد ترازنامه ی بانک ها را نیز به شدت کنترل می کند. البته چون تمایلی به افزایش نرخ بهره ندارد، فعلا نرخ های رسمی را کنترل می کند و اجازه رشد به بالاتر از 24 درصد را نمی دهد اما در بازار بدهی و نرخ های سود غیررسمی سپرده، نرخ موثر 30 درصد چیز رایجی برای سررسید های یکساله شده است. اما به نظر می رسد این سیاست شدید انقباضی تا زمانی که دولت چندان به تامین مالی نیاز ندارد ادامه پیدا کند و به محض نیاز دولت به انتشار بیشتر اوراق یا استقراض، سیاست بانک مرکزی تغییر کند. دولت چه زمانی تامین مالی بیشتری خواهد خواست؟! هر زمان که درامد نفتی کاهش پیدا کند. البته در ماه های پایانی سال به دلیل عدم تحقق بودجه حداقل به اندازه 400 همت، نیاز به 200 همت انتشار اوراق بیشتر یا استقراض بیشتر وجود خواهد داشت. اما حتی چاپ پول در این ابعاد نیز نمی تواند محرک بازارها باشد و تنها می تواند کمی رکود و رخوت را کاهش دهد. پس بازهم چک کردن صادرات نفت می تواند مهترین فاکتوری باشد که باید در نظر بگیریم
1402/08/07
#حسن_کاظمزاده
#تحلیل_بازار
مثبت نسبتا قوی
بورس امروز یک روز مثبت قوی پشت سر گذاشت و با ثبت ارزش معاملات خرد 3800 میلیارد تومانی روز متفاوتی نسبت به دو ماه گذشته تجربه کرد. امروز شاخص کل 1.02 درصد مثبت خورد که از 13 شهریور به بعد این بازده سابقه نداشت و معمولا اگر بازار مثبت هم می شد، در این حد شاهد رشد نمی شدیم. حالا آیا می توان این مثبت قابل توجه را به عنوان نشانه ای از اتمام نزول و شروع شدن یه موج صعودی در گرفت؟ سنس عمومی بورسی ها کماکان همراه با ترس است. یعنی هنوز خیالشان از اوضاع راحت نشده است. به نظر می رسد همه منتظر یه منفی هستند و می خواهند براساس قدرت بازار در آن منفی تصمیم بگیرند.
جبران افت های بزرگ
از زمان شروع جنگ غزه، بورس دو روز منفی سنگین داشته که در هر دوبار تقریبا شاخص کل 50 هزار واحد افت کرده است. بار اول مربوط به 16 مهر ماه و بار دوم شنبه ی همین هفته یعنی 6 آبان ماه. بعد از افت 16 مهر ماه، شاخص کل طی 10 روز توانست حدود 30 هزار واحد رشد کند و 60 درصد افت را جبران کرد. سرعت کند همان جبران نشان داد که نمی توان به شروع موج صعودی امیدوار بود. بعد از افت 50 هزار واحدی این هفته، شاخص در دو روز 30 هزار واحد رشد کرد و توانست تنها در دو روز 60 درصد افت را جبران کند. برای قضاوت زود است اما شاید منفی مورد انتظار آتی حتی به کف شنبه نیز نرسد و بازار بالاتر از سطحی که خیلی ها فکر می کنند از موج نزولی خارج شود و شاید موج صعودی بگیرد. البته توجه به این نکته ضروری است که هر اتفاق سیاسی نظامی دیگر می تواند کندل مشابه دو روز منفی سنگین ایجاد کند.
آیا ارزش دلاری بورس مهم است
از نظر برخی کارشناس های حوزه ارزشگذاری، توجه به ارزش دلاری بورس نمی تواند منطق درستی داشته باشد و برای تعیین ارزش هر شرکت و ارزش کل بورس بایستی از روش های ارزشیابی مبتنی جریان های نقد (سود) استفاده کرد. به نظر می رسد قیمت گذاری یا قیمت یابی مبتنی بر ارزش دلاری بورس یا هر شرکت بسیار کمک کننده است. بورس ایران متشکل از شرکت هایی است که چندان رشد در فعالیت ندارند (البته شرکت های دارای طرح توسعه وجود دارند اما نسبت به مجمع بورس عدد قابل توجهی نیستند) و می تواند گفت بعد از رشد چشم گیر فعالیت شرکت های بورسی تا اواخر دهه گذشته، در حال حاضر با شرکت هایی طرف هستیم که اکثر ظرفیت عملیاتی ثابتی دارند. نرخ های فروش این شرکت ها هم اکثر با نرخ دلار خودش را تطبیق می دهد. در واقع در حال حاضر بورس ایران متشکل از شرکت هایی است که فروش دلاری با نوسان کم و سود دلاری با نوسان کم دارند. لذا اتفاقا ارزشیابی بر پایه دلار خیلی می تواند به ما در تصمیمات کمک کند.
افت نرخ فولاد در بورس کالا
معاملات شمش فولاد در بورس کالا این هفته همراه با افت قیمت انجام شد. حتی ورق گالوانیزه نیز تقاضای بالایی نداشت و آن هم مثل شمش در قیمت پایه معامله شد. سال گذشته نیز پاییز فصل رکودی برای فولاد بود و به نظر می رسد امسال نیز پایین ترین قیمت های شمش و مقاطع در بازار فولاد، در پاییز رقم خواهد خورد. در ماه های قبل فروش اعتباری کمی جلوی افت قیمت را گرفته بود اما ظاهرا در حال حاضر اعتبار نیز کارکرد ندارد. برای شرکت هایی که بازار صادراتی ایجاد کرده، صادرات می تواند کمک کننده باشد. جالب اینجاست که با نرخ های موجود و کمی پایین تر و باتوجه به نرخ گاز بالای فولادی ها، به مرور تولید کننده ها به مرز تعطیلی خواهند رسید اما با همین وضعیت هم رانت خوارها تمایل دارند اگر امکان داشت، بازهم با قیمت پایین تری فولاد بخرند.
1402/08/08
#حسن_کاظمزاده
#تحلیل_بازار
تعادل قابل پیش بینی
بعد از دو روز معاملاتی مثبت که بسیاری از نمادها رشد قابل قبولی داشتند، تعادل امروز قابل پیشبینی بود. نوسانگیرهایی که شنبه و یکشنبه اقدام به خرید کرده بودند، امروز شناسایی سود کردند و منتظر روزهای آتی ماندند. ارزش معاملات خرد در این روز متعادل در حدود 3200 میلیارد تومان بود و کاملا نشان از فاز انتظاری در بازار داشت. البته ما کماکان شاهد تراز منفی حقیقیها در بورس هستیم و این روند فروش حقیقیها اصلا متوقف نمیشود.
سناریوی پیشرو
بعد از افت و خیزهای این هفته، سناریوی پیشرو در روزهای معاملاتی آتی برای بسیاری مورد سوال است. اولا یک نکته مهم را در نظر بگیرید، حجم پول در بورس و کلا بازارها به گونهای نیست که بتواند حرکت همه جانبه یا رشد در نمادهای بزرگ و پرتراکنش ایجاد کند. به همین دلیل هر حرفی که برای روزهای آتی زده میشود، بیشتر برای نمادهای کوچک و متوسط و کمتراکنش میتواند کارکرد داشته باشد. بسیاری منتظر هستند تا رفتار بازار در منفی احتمالی آتی را ببینند. پیشبینی میشود که در چند روز آتی یک روز منفی قابلتوجه داشته باشیم. شاید البته این منفی بیش از یک روز باشد. در هر صورت اگر منفی روزهای آتی در یک روز یا مجموع چند روز کمتر از نیم درصد باشد، میتوان امیدوار بود کف 1 میلیون و 950 هزار واحد برای شاخص فعلا حفظ شود و بعد از آن بورس روند ملایم صعودی به خود بگیرد. البته شایان توجه است هر گونه درگیری یا تنش نظامی میتواند شرایط را متفاوت از این سناریو کند.
رشد خزندهی نرخ بهره
نرخ اوراق انتشاری دولت تقریبا هر هفته یک دهم درصد افزایش پیدا میکند. در آخرین عرضه نرخ اوراق دوساله به 25.7 درصد رسیده است. البته این نرخ، نسبت سایر تامینکنندگان بسیار نرخ خوب و پایینی است. نرخ سود بینبانکی در حال حاضر در حدود 23.7 درصد است اما بانکهای ناتراز با نرخ بالاتری (حدود 27) امکان اخذ وام بین بانکی دارند. نرخ تامین مالی برای بخش خصوصی چه از طریق انتشار اوراق و چه از طریق سایر روشها در حال عبور از 35 درصد است. در واقع در حالیکه دولت کمی با نرخ بالاتر از دو ماه پیش توان تامین مالی دارد، بخش غیردولتی اصلا چنین انتخابی ندارد و در دو ماه گذشته حداقل نرخ تامین مالیاش 3 درصد رشد کرده است. ما معتقد هستیم بالاخره بانک مرکزی مجبور میشود از سیاست سه قفله کردن نقدینگی دست بکشد اما زمان دقیق آن فعلا قابل تخمین نیست.
بازگشت قیمت نفت به قبل از جنگ
قیمت نفت به سطح قبل از شروع جنگ غزه بازگشت و تمام رشد ناشی از ترس جنگ را از دست داد. طلا البته هنوز رشد ناشی از جنگ را حفظ کرده است و بسیاری هم میگویند جنگ بهانه شد و طلا بدون این جنگ همین مسیر را میرفت. این در حالی است که قیمت گاز در اروپا رشدی شده است. در مجموع اوضاع بازارهای جهانی چندان به نفع شرکتهای کامودیتی بورس ایران نیست. در صورت فروکش کردن جنگ غزه، احتمال افت بیشتر قیمت نفت دور از ذهن نیست.
1402/08/09
#حسن_کاظمزاده
#تحلیل_بازار
آخرین منفی؟
امروز بازار به هوای تشدید جنگ غزه منفی شروع شد و منفی هم ادامه پیدا کرد اما در اکثر نمادها، قیمت آخرین معامله از قیمت پایانی بالاتر بود. دلیل این توجه مجدد به جنگ غزه اعلام ورود یمن به جنگ با اسرائیل و همچنین سخنرانی برنامهریزی شده سید حسن نصرالله در روز جمعه است. بسیاری نگران هستند که با ورود اسرائیل به غزه، سایر گروههای مقاومت وارد درگیری با اسرائیل شوند و بهاینترتیب دامنه جنگ غزه به گونهای افزایش پیدا کند که ایران هم درگیر آن بشود. واقعیت این است که شروع جنگ یمن تغییری در روند ایجاد نخواهد کرد، اگر جمعه از سخنان نصرالله خروجی شروع جنگ از طرف حزبالله بیرون نیاید، میتوان انتظار داشت این نگرانی تشدید جنگ مجددا فروکش کند. امروز در یک روز منفی که قابل پیشبینی بود و در "پیشبینی بورس فردا"ی 10 آبان یعنی دیروز به آن اشاره کرده بودیم، ارزش معاملات خرد به 3500 میلیارد تومان رسید که کمتر از روزهای منفی قبلی بود. بازار فروشندهی قوی امروز نداشت. البته مثبت آخر وقت تاحدودی هم در نتیجه برنامههای حمایتی بود و باید در نظر داشت بدون این حمایتها احتمالا قیمتهای آخرین معاملهها بالا نمیآمد. در هر صورت بهنظر میرسد اگر جمعه اتفاق خاصی نیافتد و بهطور کلی روند جنگ بههمین شکل ادامه پیدا کند، امروز آخرین منفی نسبتا سنگین تجربه شد و پروندهی منفیهای سنگین بسته شد.
آیا بازار توان رشد دارد؟
به نظر میرسد اگر سایه جنگ کمرنگ شود، بازار توان رشد داشته باشد. بخش قابلتوجهی تمایل به فروش در بازار در سایه جنگ اتفاق افتاده و اگر این سایه کنار رود، بورس توانایی رشد قابلقبولی را خواهد داشت. بهعنوان مثال شاخص کل میتواند تا محدودهی 2100000 واحد در کوتاهمدت بالا بیاید. اما این بدان معنا نیست که بورس مشکلات دیگری ندارد. سیاستهای دولت کماکان به گونهای است که شرایط برای سرمایهگذاری خوب نیست. لذا هم سرمایهگذاری در بورس و هم سایر انواع سرمایهگذاریهای مولد حال و روز خوشی ندارند. برای شکلگیری روند حتی در صورت از بین رفتن سایه جنگ، باید تغییراتی در متغیرهای کلان بوجود بیاید.
برنامههای واهی
ظاهرا بنا به درخواست وزارت مسکن، وزارت صمت بهدنبال افزایش تولید سیمان به اندازه دو میلیون تن در ماه است. صنعت سیمان در حال حاضر توان تولید 24 میلیون تن سیمان مازاد را ندارد. از طرف دیگر سالها سرکوب صنعت سیمان باعث شده، سرمایهگذاری برای نوسازی خطوط تولید یا انجام طرحهای توسعه صورت نگیرد. بهعنوان مثال خط تولید جدید سیمان آبیک فعلا تولیدی ندارد، خطوط جدید سیمان کارون و سیمان لار مدتهاست در انبار خاک میخورند. لذا این برنامهها بیشتر به اوهام میخورد تا کار کارشناسی شده. وگرنه این فشار مضاعف به صنعت، همزمان با سرکوب قیمتی میتواند حتی در نهایت منجر به کاهش ظرفیت تولید نیز شود.
تصمیم مناسب در صورت مثبت شدن
فرض کنیم سایه جنگ فروکش کرده است و بورس هم طبق انتظارات مثبت شده، در این شرایط چه کار باید بکنیم؟! برای کسانی که سهم دارند، طبیعتا نگهداری یا در نهایت اصلاح پرتفو تنها راه در پیش است. اما اگر بخواییم سهم جدید بخریم انتخاب گروهی که میتوان بازده خوب و کمریسک بدهد میتواند بسیار مهم باشد. به نظر میرسد برای کسانی که ریسکگریز هستند، خرید نمادهایی که پی بر ای فوروارد پایینی دارند و در فصول اخیر عملکرد خوبی داشتند استراتژی مناسبی باشد. اما ریسکپذیرها میتوانند گزینههای کوچکی که دامنه نوسان بزرگی دارند و در این مدت افت کردهاند یا ابزارهای اهرمی (صندوقها یا آپشنها) را تارگت خرید کنند. اما به این موضوع دقت کنید، فارغ از موضوع جنگ، بورس کماکان درگیر مشکلات است، پس در انتخاب سطح ریسکی که میخواهید بردارید، احتیاط کنید.
1402/08/10
#حسن_کاظمزاده
#تحلیل_بازار
مثبت محکم
بعد از هفتههای شرایط نامساعد و بد در بورس که عمدتا با شنبههایی بسیار بد شروع میشدند، امروز بورس شروع قدرتمندی داشت و همهی شاخصها بهترین رشدهای دو ماه اخیر خودشان را تجربه کردند. تقریبا 4000 میلیارد تومان سهام خرد در بازار مورد معامله قرار گرفت و با وجود تقاضای بهنسبت خوب در بسیاری از نمادها، فروشنده نسبت به چند وقت اخیر بسیار ضعیفتر بود. در واقع علت اصلی مثبت قابلتوجه بازار و مثبت ماندن آن تا انتهای زمان معاملات، نبود فروشندهی قوی بود تا وجود خریدار پرقدرت. امروز جریانهای خرید مختلفی در بازار حاکم بود اما چیزی که مشخص است این است که بازار نمیتواند رشد همهجانبه داشته باشد. به احتمال زیاد مثلا دو هفته بعد وقتی به بازار نگاه میکنیم، شاهد تفاوت عمده در بازده نمادهای مختلف خواهیم بود. در واقع آنقدری پول در بازار نیست که بتواند کل بورس را تکان اساسی دهد.
فاصله از سقف و کف
امروز شاهد جریانهای خرید مختلف در بازار بودیم. جریانی فکر کرد که کلیت بازار رشد خواهد داشت بههمین دلیل صندوقهای اهرمی و برخی نمادهای پرتراکنش بزرگ را خریداری کرد. گروهی به لیدرمحوری تمایل داشتند و مستقیم رفتند سراغ خودروییها. برخی تجدید ارزیابی را بهانه خرید چند نماد بزرگ مثل اخابر و ذوب کردند. برخی که بنیادیکار هستند، نمادهای پی بر ای پایین می خریدند تا حتی اگر موج صعود بوجود نیامد، ضرر نکنند. اما چیزی که کاملا مشهود بود، جریان خرید قیمت محوری که تمایل به خرید نمادهایی با فاصلهی کم از کف اخیر و با فاصله زیاد از سقف اردیبهشت دارند، امروز بسیار قویتر ظاهر شدند. در واقع بهنوعی نمادهایی که زیاندیدگان سنگینی دارند و فعلا فروشنده نیستند، بیشتر مورد توجه بودند. از شاخص دو میلیون و 100 هزار واحدی که بازار وارد یک روند نزولی جدید شد، حمایتها از برخی نمادها باعث شد که افت محسوسی نداشته باشند و برعکس برخی نمادهای دیگر به شدت افت کردند. به نظر میرسد در این موج همین طرز فکر فاصله از سقف و کف بیشترین بازده را کسب کند.
سیاستهای انقباضی و رشد بازده مورد انتظار
در یک دههی گذشته چندین بار سیاستهای انقباضی پولی با شدت بالایی اجرا شده است. از آنجاییکه مشکلات زنجیرهی تولید کالا در کشور حل نشده است، سیاستهای انقباضی صرفا یک مسکن کوتاهمدت بوده و هیچ وقت نتوانسته راه میانمدت یا بلندمدتی برای تورم باشد. از سوی دیگر وجود بانکهایی با انباشت داراییهای راکد، باعث شده هر بار که در اثر سیاستهای انقباضی نرخ بهره بالا بیاد، در دورههای بعد از آن متوسط نرخ بهرهی جاری در کشور بالاتر بیاد. مثلا در حالحاضر نرخ بهره بالای 30 درصد در حال نرمال شدن است. بار دیگر که شرایط اقتصادی بنگاههای اقتصادی و دولت اجازه تداوم سیاست انقباضی را ندهد و بانک مرکزی مجبور به باز کردن شیر بشود، کف نرخ بهره بالاتر خواهد آمد و از آنجاییکه نرخ تامین مالی در کشور گران شده، نرخ بازده مورد انتظار و تورم نیز بالاتر خواهد آمد. برای بررسی بیشتر شرایط کشور آرژانتین را میتوانید بررسی کنید.
خرید میانمدتی
شرایط بورس و کلا بازارهای سرمایهگذاری بهشدت از نبود نقدینگی رنج میبرد. در واقع ما با جریان مداوم سرمایهگذاری در بورس مواجه نیستیم و هر از چندگاهی یک پولی وارد خرید میشود و با کسب یک بازده از بازار خارج میشود. به همین دلیل اگر سهمی را امروز خریدهایم یا برنامهی خرید در روزهای آتی را داریم، باید یا با دید میانمدت خریداری کنیم (به این معنی که فرض کنیم 3 تا 6 ماه قرار است این سهم را نگه داریم) و یا بسیار نوسانگیرانه به داستان نگاه کنیم و با حد ضرر و حد سود کم معامله کنیم و حتیالمکان از یک جایی به بعد خریدار نباشیم. در غیر این صورت ممکن است بازهم دچار زیان شویم و نقد کردن سبد نیز برایمان هزینهزا باشد.
1402/08/13
#حسن_کاظمزاده
#تحلیل_بازار
متعادل مثبت
بعد از رشد قوی روز گذشته، امروز شاهد یک روز متعادل مثبت بودیم که البته تعداد نمادهای با مثبت قوی و نزدیک صف خرید نسبت به دیروز کاهش قابل توجهی داشتند. حال و هوای معاملات هم به گونه ای بود که انگار آن تقاضای اولیه بعد از فروکش کردن سایه ی جنگ، امروز به طور کامل تخلیه شد. دیروز در پیش بینی بازار فردا، وضعیت متعادل تر بورس امروز را پیش بینی کرده بودیم. ارزش معاملات خرد هم در این روز متعادل در حدود 4000 میلیارد تومان بود که نشان از حفظ شرایط رکودی در بورس است. با توجه به رشد نسبت قیمت اکثر سهم در چند روز گذشته می توان ادعا کرد که فعلا کف قیمتی هفته ی گذشته برای مدتها حفظ خواهد شد و احتمالا به مرور شاهد بازگشت خریداران به بازار و افزایش ارزش معاملات باشیم. البته این فرایند چند هفته طول خواهد کشید لذا در خریدها بهتر است با دید میان مدت و بلندمدت عمل کنیم و از گزینه های ریسکی نیز پرهیز کنیم.
نرخ گاز
بالاخره نرخ گاز خوراک و سوخت برای صنعت پتروشیمی و دیگر صنایع ابلاغ شد که البته صرفا برای شهریور و مهر این اتفاق افتاده است. البته نرخ خوراک حتی برای مهر نیز ابلاغ نشده است. در نامه ای که این نرخ ها ابلاغ شده، نرخ های ماه های قبل غیرقابل محاسبه عنوان شده و آنها نیز تعیین تکلیف نشده است. گمانه زنی می شود که نرخ شهریور برای ماه های قبل مورد محاسبه قرار بگیرد و البته یک گمانه زنی دیگر وجود دارد مبنی بر اینکه نرخ های سال قبل برای 5 ماه ابتدای سال مدنظر قرار بگیرد. برای مهر به بعد نرخ خوراک نیز هنوز مشخص نیست و طبیعتا نرخ سوخت نیز از آبان به بعد قابل محاسبه نیست. سهامداران با دیدن نرخ 4880 تومانی برای گاز خوراک در شهریور ماه به سمت خرید نمادهای پتروشیمی مصرف کننده گاز حرکت کردند که همین باعث رشد بیشتر شاخص نسبت به اکثر نمادها شد.
آیا رکود تمام می شود
بعد از این فعل و انفعال جنگ غزه و بازگشت دوباره ی شاخص به بالای 2 میلیون واحد، سوالی که ذهن بسیاری را درگیر کرده، ادامه روند رکودی حاکم بر بورس و احتمالا سایر بازارهاست. البته وضعیت بورس نسبت به بقیه بازارها بدتر است چون در سه سال گذشته به طور مداوم نسبت به سایر بازارها بازنده بوده است. یک اتفاق نامطلوب دیگر در بورس بازگشت شاخص کل به کمتر از سقف تاریخی شکسته شده است. هیچ وقت سابقه نداشت بعد از یک روند صعودی و شکست شده سقف تاریخی، مجدد به کمتر از آن سقف بازگشت تجربه شود. از سوی دیگر به دلیل حمایت از سهم های شاخص ساز، علی رغم تثبیت شاخص در 2 میلیون واحد، بسیاری از نمادها در قیمت های آبان سال قبل یا نزدیک به آن در حال معامله شدن هستند. همه ی این شرایط باعث یک یاس و ناامیدی عمیق در بورس شده و اکثریت فکر می کنند این رکود کماکان ادامه دارد. سیاست شدید انقباضی و نرخ سود بالا در انواع ابزارهای درآمد ثابت و سپرده های بانکی نیز در تداوم این ناامیدی مزید بر علت شده و خاطرات دولت اول روحانی را زنده می کند. اما به نظر می رسد حداکثر تا دی ماه امکان ادامه ی سیاست انقباضی شدید وجود دارد. دلار هم روند ملایم صعودی را در همه ی معاملات از معاملات آزاد گرفته تا معاملات نیمای توافقی ،به خود گرفته است. به همین دلیل با توجه به اینکه یک کفی در بورس تثبیت شده، به نظر می رسد منفی احتمالی روزها و هفته های آتی می تواند فرصتی برای تشکیل سبد سرمایه گذاری یا اصلاح آن باشد.
تحولات بانکی
به نظر می رسد بانک مرکزی از گزینه انحلال بانک ها دست کشیده و بیشتر به فکر احیای آنهاست. تا چندماه پیش رئیس بانک مرکزی شهریور را آخرین مهلت اصلاح در بانک های ناتراز اعلام کرده بود و صحبت از انحلال برخی بانک ها نیز می شد. با توجه به اخباری که منتشر شده، ظاهرا حتی ناترازترین بانک هم برنامه احیا گرفته و فعلا خبری از انحلال نیست. به این ترتیب یکی از سوالات مهم در مورد صنعت بانکداری برطرف شد و به نظر می رسد بجز دو موسسه مالی اعتباری بقیه بانک ها فعلا به کار خودشان ادامه بدهند و برنامه ی احیا در پیش داشته باشند. اما خبر مهم در مورد صنعت بانکداری که هنوز تعیین تکلیف نشده است، نرخ تسعیر ارز است که احتمالا مشخص شدن آن در این روزها بسیار زیاد است.
!402/08/14
#حسن_کاظمزاده
#تحلیل_بازار
محکم در استراحت
همانگونه که پیش بینی می شد، بعد رشد دور روزه، امروز شاهد بازار متعادلی بودیم اما این تعادل بسیار امیدوارکننده بود. تقریبا فروش هیجانی به سمت منفی نداشتیم. امروز ارزش معاملات خرد به ۴۲۰۰ میلیارد تومان رسید البته یک نکته قابل توجه داشت. در شروع معاملات که قیمت سهم ها پایین بود، ارزش معاملات بیشتری ثبت شد. در واقع می توان گفت بسیاری به منفی های ابتدای معاملات به دید فرصت خرید نگاه کردند. در مجموع می توان گفت در روزی که منفی بازار می توانست ناامید کننده باشد، این اتفاق نیافتاد و سهامداران به ادامه رشد بازار امیدوار شدند
۲۰ هزار واحد تا قبل از جنگ
شاخص کل امروز به ۲ میلیون ۳۰ هزار واحد رسید که تنها ۲۰ هزار واحد کمتر از عدد شاخص قبل از شروع جنگ غزه است. در روزهای آتی اگر شاخص ۲۰ هزار واحد دیگر رشد کند، اثر منفی این تنش به طور کامل از بین می رود . دو نکته در این رابطه اهمیت دارد. اول اینکه احتمالا کلیت بازار توان رشد دارد و کماکان رشد کوتاه مدت می تواند ادامه پیدا کند. دوم اینکه سهم های کم تاثیر روی شاخص، افت بیشتری در اثر جنگ تجربه کردند و می توانند به روزهای مثبت ادامه دهند
تاثیر تفاوت انتخاب سهم
بورسی ها در کل کماکان یه معاملات کوتاه مدت دارند و همین باعث می شود سراغ گزینه های داغتر بروند. این تصمیم دو پیامد در پی دارد. پیامد اول تفاوت بازده سهم هاست. در حالی که ممکن است یک سهم ۲۰۰ میلیارد تومان صف خرید داشته باشد، سهم های دیگر به زور ۱۰ میلیارد تومان معامله می شوند و طبیعتا بازده هم متفاوت می شود. لذا در مقطع فعلی انتخاب سهم بسیار اهمیت دارد. پیامد دوم اما امکان سواستفاده از طریق حجم دادن و تحریک تقاضاست که احتمالا گروه متاخر خریدار را متضرر کند
انتظار رشد کم
معامله گران آپشن چندان بی پروا اقدام به خرید نمی کنند و نوسان ضمنی این قرارداد رسد چندانی نکرده است. این مساله نشان می دهد معامله گران ریسک پذیر انتظار رشد شتابان در سهم های پایه را ندارند. معمولا زمانی که انتظار رشد شتابان در بازار وجود دارد، قیمت آپشن ها نسبت به قیمت منصافانه بسیار بالاتر می خورد
۱۴۰۲/۰۸/۱۵
#حسن_کاظمزاده
#تحلیل_بازار
بازگشت به قبل از جنگ
امروز تقریبا شاخص کل و شاخص کل هموزن به محدودههای قبل از ریزش بهخاطر جنگ غزه برگشتند. این بازگشت در شرایطی اتفاق افتاد که برخلاف تصور، امروز یک روز مثبت همهجانبه تجربه کردیم و اکثر سهمها با حجم معاملات بالا مثبت خوردند. البته در بین نمادهای پرتراکنش و بزرگ، بیشتر ارزش معاملات در گروه خودرو و برخی بانکها بود و بههمیندلیل با وجود رشد 1 درصدی شاخص کل، شاخص کل هموزن، 1.6 درصد رشد کرد. بهعبارت دیگر این رشد همهجانبه بیشتر در نمادهای کوچک و متوسط بود تا نمادهای بزرگ و علت این موضع ریزش بیشتر نمادهای کوچک بدون متولی در یک ماه گذشته و همچنین بهبود سیر معاملات در آنها بود. امروز پس از مدتها ارزش معاملات به بیشتر از 6000 میلیارد تومان رسید و امیدواری به بهبود شرایط در آینده را بین اهالی بورس افزایش داد. مثبت امروز بورس بزرگ به نظر میآید اما اگر دقت کنیم این رشد کلا یک درصد بوده و با سابقهی روندهای رشدی در این بازار کماکان فاصلهی زیادی دارد. در واقع هنوز صرفا خود بورسیها درگیر بازار هستند و هیچ نوع ورود پولی از بیرون بازار نداریم.
خرید جاماندهها
برخی نمادها در 10 روز گذشته که بازار کف زده و یک رشدی کرده، بازده چندانی نداشتند و درجا زدند. امروز اکثر این نمادها، بهخصوص آنهایی که شناور کمی دارند مورد توجه قرار گرفتند و صف خرید شدند. البته نمادهایی که در یکی دو ماه گذشته افت داشتند در این دسته مورد توجه قرار گرفتند. و نمادهایی که افتی نداشتند، تقریبا در 10 روز گذشته درجا بودند و امروز هم مورد توجه نبودند. به هر حال ما تازه یک برگشت و رسیدن به سطح حدود یک ماه پیش را در بازار تجربه کردیم، طبیعتا اگر سهمی در یک ماه گذشته افت نکرده باشد، الان هم جذابیت برگشتی ندارد و بایستی با منطق خود آن سهم روند بگیرد.
حجم در خودرو
گروه خودرو معمولا در روندهای نزولی بیشترین افت را تجربه میکند و بههمیندلیل در برگشتهای بازار هم بهدلیل افتوخیز فراوان مورد توجه قرار میگیرد. بعد از برگشت از کف هفتهی پیش، امروز شاهد خرید سنگین و صف خرید در خودروییها بودیم. یک شایعهای در پس بازار در مورد تجدید ارزیابی این شرکتها نیز به گوش میرسید. اگر طبق دستورالعمل و قانون بخواهیم جلو برویم، خودروییها فعلا نمیتوانند افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دهند، اما حدود دو ماه پیش مدیران خودرو با تایید وزارت صمت از سران قوا خواسته بودند که اجازه این افزایش سرمایه پیش از اتمام موعد قانونی را بدهند. معمولا هر جا خودروییها به مقاومتی بخورند یا نیازی به حمایتی باشد، این شایعه مجددا در بازار میچرخد که با این درخواست موافقت شده.
عرضههای زیاد
بازار مثبت بود و نباید این را کتمان کرد، اما عرضهی نمادهای مختلف در صفهای خرید امروز افزایش قابلتوجهی نسبت به روزهای قبل پیدا کرد و فروشندگان بیدار شدند. اگر قرار باشد فردا نیز بازار مثبت بخورد، قطعا عرضهها افزایش بیشتری خواهند داشت. اگر آدم ریسکگریزی هستید و در این مدت سهمی نخریدید، بهتر است فردا سعی کنید با احتیاط بیشتری رفتار کنید و اجازه دهید روند بازار در هفتهی بعد مشخص شود تا اقدام به تشکیل پرتفو کنید.
1402/08/16
#حسن_کاظمزاده
#تحلیل_بازار
پایان هفتهی خوب
هفتهی دوم آبان با یک بازده خوب 4 درصدی در شاخص کل به پایان رسید و بعد از هفتهی اول شهریور، این بهترین بازده هفتگی 17 اردیبهشت به بعد بود. بورس بدون اینکه پول خاصی از بیرون بازار به آن سرازیر شود، یک برگشت خوب تجربه کرد و امیدواری سهامداران به ادامه سال و تجربهی روزهای پررونق بسیار افزایش پیدا کرد. امروز مطابق پیشبینیها، بازار متعادل و شلتر از دیگر روزهای این هفته بود و ارزش معاملات خرد نیز به حدود 4000 میلیارد تومان افت کرد. به نظر میرسد بعد از یک رشد نسبی خوب در اکثر سهمها، این توقف و استراحت طبیعی باشد. نکته قابلتوجه در مورد بازار امروز، افزایش سرانه خرید با منفی شدن سهمها بود. در واقع زمانی که سهمها منفی میشدند، خریداران قدرتمندی روی تابلو برای خرید آماده بودند. همین شرایط باعث شد، برخلاف انتظار خیلیها، نمادها منفی خاصی ندهند.
خریداران حقوقی
حقوقیها این روزها تقاضای خوبی در خرید سهام دارند. معاملات بلوک خرده فروشی (نمادهای 2) به خوبی نشان میدهد روزانه بسیاری از حقوقیها در پی خرید نمادهای مدنظر خودشان هستند. روی تابلو نیز زمانی که نمادها در محدودههای جذاب قرار میگیرند، شاهد افزایش تقاضا از سوی حقوقیها هستیم. به نظر میرسد شرایط نقدینگی شرکتهای سرمایهگذاری و هلدینگها به گونهای است که توانایی خرید سهام در شرایط فعلی را دارند. البته از طرف دیگر بسیاری از اشخاص حقوقی مانند خیلی از حقیقیها برنامه فروش نیز دارند. این طبیعت بازار است و نمیتوان همیشه انتظار خرید از همه داشت. در هر صورت یکی از دلایل پایدارتر شدن شرایط بازار در دو هفته اخیر، افزایش تقاضای خرید توسط حقوقیها است.
جایگزینی خودروهای زیانده با خودروهای سودده
کارشناسان حوزه صنعت خودرو معتقد بودند، امکان تحویل خودروهای ثبتنام شده در طرح یکپارچه با زیان عملیاتی بهازای هر تحویل وجود ندارد و باید قیمت فروش این کارخانه افزایش پیدا کند یا خودروهایی که نرخ فروش کارخانهی آنها بالاست و زیان عملیاتی ندارد، جایگزین اینها بشود. پیشبینیها درست درآمد و شاهد آن هستیم که خودروسازها در حال جایگزین کردن خودروهای جدیدتر (که قیمت کارخانهی بالاتری دارند) با خودروهای قبلی است. به این ترتیب به نظر میرسد به مرور زیان عملیاتی خودروسازها خصوصا ایرانخودرو کاهش پیدا کند. البته آن انتظار تحول را از این شرکتها دیگر نمیتوان داشت. سیاستگذار صرفا میخواهد خط تولید نخوابد و سودآوری و اصلاح واقعی ترازنامه این دو شرکت برایش اهمیتی ندارد.
روند کاهشی نفت
بازار نفت با فروکش کردن تب تقاضا، توانایی حفظ قیمتهای بالا را ندارد. بحرانهای مختلکننده عرضه (مانند جنگ غزه) یا برنامههای کنترل عرضه (کاهش تولید خودخواسته) نیز نمیتواند بهصورت پایدار داغی بازار را حفظ کند. به نظر میرسد قیمت نفت در کوتاهمدت توانایی کاهش تا 70 دلار (هر بشکه نفت برنت) را دارد. قیمتهای کمتر از 70 دلار محدودهای است که آمریکا قصد پر کردن ذخایر استراتژیک خودش را دارد و به همین دلیل افت به کمتر از 70 دلار فعلا در کوتاهمدت تصور نمیشود. این افت قیمت برای برخی شرکتهای کامودیتیمحور ما (قیمت کامودیتیهای دیگر مثل فلزات یا محصولات پتروشیمی برخلاف نفت داغ، چندان بالا نرفت) میتواند باعث افت درآمد و سود شود. اما از سوی دیگر بهشدت میتواند درآمدهای نفتی بودجه را دچار کاهش کند. افزایش کسری بودجه معمولا منجر به تورم و رشد نرخ دلار میشود.
1402/08/17
#حسن_کاظمزاده
#تحلیل_بازار
درجا
بورس امروز درجا زد .شاخصهای اصلی بازار یعنی شاخص کل و شاخص کل هموزن تغییر چندانی نداشتند. البته شاخص کل یک دهم درصد منفی و شاخص هموزن یک دهم درصد مثبت بود. ارزش معاملات خرد هم در حدود 4100 میلیارد تومان بود و تقریبا روی میانگین این چند وقت اخیر حرکت کرد. بازار گروهی یا صنعت محور نبود و نمادهایی که مثبت بودند یا صف خرید شدند، از همهی گروهها یا صنایع بودند. البته اکثر نمادهای مثبت، از نمادهای کوچک و متوسط بودند و نماد بزرگی که صف خرید باشد یا مورد توجه باشد، در بازار نداشتیم.
فولاد و فلز کوچک
نمادهای فولادی و فلزی کوچک امروز تعداد نماد مثبت زیادی داشتند. با فرض دلار نیمای توافقی (دلار در دسترس این شرکتها) پی بر ای نمادهای این شکلی بین 4 تا 5 است. با توجه به رشد اندک اندک دلار آزاد، نرخ دلار در نیمای توافقی نیز در حال بالا آمدن است. به همین دلیل همین اندک رشد دلار (در حدود 10 درصد)، باتوجه به پی بر ای پایین این نمادها، میتواند محرک قوی برای خرید باشد. از سوی دیگر نرخ بیلت در منطقهی cis تا 490 دلار بالا آمده است و خود این نیز میتواند محرکی برای افزایش درامد و سود شرکتهای ذکر شده باشد. در مجموع با فرض تداوم شرایط موجود (نرخهای جهانی در همین محدوده و نرخ دلار با روند رشدی ملایم) نمادهای گروه فولاد و فلزات دیگر که پی بر ای آیندهنگر پایینی دارند، جزو بهترین گروهها در ایجاد بازده خواهند بود.
داستان واگذاریها
در چند روز گذشته، نماد واتی به بهانه واگذاری دو سیت شیران مورد توجه بازار بود و رشد خوبی کرد. مدیران این مجموعهها وجود مشتری برای بلوک را تایید کردهاند. اما فارغ از شیران و واتی، این روزها اخبار مختلفی در مورد واگذاریها خواهیم شنید. عمدهی این واگذاریها در بانکها مطرح خواهد شد. در سالهای گذشته بارها دیدهایم که بلوک شرکتهای مختلف زیرمجموعهی بانکی اگهی شده و در نهایت معاملهای هم صورت نگرفته. در مورد بلوک شیران نام چند خریدار مطرح شده اما واقعا مشخص نیست چقدر از این مشتریها پای کار باشند و در نهایت اقدام به خرید کنند. با توجه به برنامه شدید وزارت اقتصاد و بانک مرکزی برای واگذاری داراییهای بانکها، قطعا بخشی از این داراییها به نتیجه خواهد رسید. البته قطعا این وسط یه جاهایی از اخبار سواستفاده نیز خواهد شد. شاید تشکیل پرتفویی از شرکتهای زیرمجموعهی بانکی یا خود بانکهایی که پتانسیل واگذاری دارایی دارند و در عین حال، قیمت فعلی آنها ارزنده است، بهترین استراتژی برای کسب بازده کم ریسک از این داستان باشد.
تراکنش راحت در بورس
علاوه بر تمام سیاستهای انقباضی بانک مرکزی و همچنین کنترل ترازنامه، محدود کردن تراکنشهای بانکی (خصوصا تراکنشهای آنلاین) به منظور جلوگیری از سفتهبازی در بازارهای مختلف، از مهمترین دلایل رکود در بازارهاست. خصوصا اینکه حتی اگر تراکنشها حضوری انجام شود، بدون وجود اسناد توسط شعب بانکها انجام نمیشود. تسهیل تراکنشها در بورس آن هم به صورت آنلاین، خواه ناخواه باعث بزرگ شدن بازار سرمایه میشود. معمولا این نوع تصمیمات در کوتاهمدت اثری بر معاملات ندارد، اما در بلندمدت خصوصا زمانی که بازار داغ میشود، بهخوبی اثر تصمیمات تسهیلی را در مقایسه با سایر بازارها خواهیم دید.
1402/08/20
#حسن_کاظمزاده
#تحلیل_بازار
حال و هوای صعود
با وجود اینکه امروز بازار در ظاهر متعادلی داشتیم و شاخص کل تقریبا تغییری نکرد، اما شاخص هم وزن توانست کمی رشد کند و با ثبت ارزش معاملات حدود 4000 میلیارد تومان بازار به نسبت خوبی داشتیم. ارزش معاملات کماکان پایین است و به سختی از 5 صدم درصد ارزش بازار بالاتر می رود و همین باعث شده بسیاری نسبت به رشد بازار خوشبین نباشند، اما در پس این درجا و این ارزش معاملات پایین، شاهد حرکت های مثبت گاه و بیگاه در نمادهای مختلف و تثبیت قیمت های جدید هستیم. سهامداری که در کمتر از یک هفته در سود قرار بگیرد، استرس ندارد و همین استرس نداشتن جلوی ترس و رنج های منفی را می گیرد. بازار حال و هوای ریزش ندارد و علی رغم درجای ظاهری، حال و هوای صعود دارد.
مشکل ارزش معاملات پایین
معمولا ما عادت داریم هر رشدی در بازار با افزایش ارزش و حجم معاملات همراه باشد. در واقع زمانی که کمی قیمت سهم بالا می آید فروشندگان جدیدی فعال می شوند و در صورتی روند صعودی شکل می گیرد که خریداران از پس این فروشندگان بر بیایند. اما این موضوع همیشه صادق نیست، در واقع ما نمی توانیم بگوییم حتما باید ارزش افزایش باشد تا بازار صعودی شود. تغییر محسوس در انتظارات می تواند بدون اینکه فروشنده ها را فعال کند، باعث شود خریداران حاضر به پرداخت قیمت بالاتری بابت هر سهم شوند. محدود شدن دامنه رشد (narrow market) می تواند باعث شود بازار به شکل گروهی و در تعداد نمادهای محدود رشد کند در حالی که کلیت بازار به شکل درجا به نظر برسد. آن روند صعودی شتابان و شدید است که حتما باید با رشد ارزش معاملات همراه باشد، وگرنه ممکن است کلیت بازار مثلا در یک فصل 15 درصد رشد کند، اما ما شاهد رشد محسوس ارزش معاملات نباشیم.
کانی های غیرفلزی در کانون توجه
کانی های غیرفلزی که عمدتا تولیدکننده شیشه یا مواد نسوز هستند عمدتا امروز مورد توجه بودند. شرایط این شرکت ها خصوصا تولیدکنندگان شیشه در دو سال گذشته بسیار خوب شده است. نرخ انرژی برای این شرکت ها در کمترین حالت صنایع قرار دارد و از سوی دیگر مازاد تولید داخلی باعث شده به راحتی بتوانند صادرات انجام دهند. از آنجائیکه قیمت داخلی PET و ورق هم به نسبت گذشته بالاست، شیشه برای بسته بندی توانسته است در بسیاری از موارد جایگزین این مواد بشود. در کلیت هم نمادهای این گروه به خوبی می توانند تورم را فالو کند و از طرف دیگر نرخ ارز در دسترس آنها برای صادراتی که انجام می دهند، نرخ نیمای توافقی است که در یک ماه گذشته حدود 15 درصد رشد کرده است. لذا نمادهای گروه کانی های غیرفلزی، خصوصا تولیدکنندگان شیشه می توانند در نیمه دوم عملکرد خوبی از خود نشان دهند.
اوضاع خوب قطعه سازها
بعد از بلایی که سر صنعت خودرو با قیمت گذاری دستوری آمد، سیاست فشار به قطعه سازها در نرخ خرید قطعات توسط دو خودروساز تغییر پیدا کرد و حاشیه سود قطعه سازها بهتر شد. از سوی دیگر به نظر می رسد بخش عمده ای از ماشین های ثبت نامی در طرح جامع با ماشین های جدید تر جایگزین خواهد شد و درنتیجه خودروسازها (خصوصا ایران خودرو) با زیان کمتری خواهند توانست به تولید ادامه دهند. البته افزایش مطالبات قطعه سازان از دو خودروساز یک ریسک برای این گروه است. اما در هر صورت بهبود حاشیه سود و رشد درامد در گروه قطعه سازی باعث افزایش جذابیت این گروه برای سرمایه گذاری شده است. امروز بسیاری از نمادهای گروه قطعه سازی مثبت بودند و صف خرید نیز شدند.
1402/08/21
#حسن_کاظمزاده
#تحلیل_بازار
شروع خوب
بورس امروز در نمادهای کوچک و متوسط خوب شروع شد و تعدا زیادی از نمادها مثبت بودن و حتی تا اخرین لحظات بازار شاخص هم وزن مثبت بود اما منفی نمادهای بزرگ و همچنین عرضه ی زیاد روی نمادهای کوچک و متوسط باعث شد بازار در قیمت های پایین تر از شروع بسته شود. بازار در شرایطی بسته شد که 61 درصد نمادها منفی بودند اما، ارزش اوردهای خرید روی تابلو بیشتر از اوردرهای فروش بود. این موضوع نشان می دهد در منفی ها خریدار بیشتری نسبت به فروشندگان داریم که البته در مثبت ها نیز دقیقا برعکس این اتفاق می افتد. ارزش معاملات خرد نیز نسبت به شروع هفته ها پایین بود و حدود 3700 میلیارد تومان معاملات خرد به ثبت رسید. ارزش معاملات بلوکی نیز 710 میلیارد تومان بود که نسبت به چهارشنبه کاهش داشت اما کماکان عدد قابل توجهی است.
مثبت لاستیکی ها
وزیر صمت در یک مصاحبه گفته است که قیمت لاستیک آزاد شده است. باتوجه به پیگیری های انجام شده به نظر می رسد تخصیص ارز 28500 تومانی برای واردات لاستیک و مواد اولیه (کائوچو) متوقف شده است و از طرف دیگر تعرفه ی واردات به 10 درصد کاهش پیدا کرده و همچنین قیمت گذاری نیز از ذیل سازمان حمایت خارج شده است. البته چون این موضوع هنوز شفاف نشده، بهتر است منتظر اخبار رسمی باشیم چون تجربه نشان می دهد شخص اول قیمتگذاری دستوری، بارها در این فرایندها دخالت کرده و مسیر ترسیم شده را تغییر داده است. در صورتی که این سیاست اجرا شود، به نظر می رسد صنعت لاستیک می توان روزهای بهتری را در پیش داشته باشد. امروز همان سخن وزیر صمت کافی بود تا کل صنعت به صورت دسته جمعی صف خرید بشود. البته عرضه ها هم کم نبود ام در نهایت نمادهای اصلی گروه با صف خرید بسته شدند.
ادامه ی ماجرای بانکها
بانک خاورمیانه شفاف سازی کرده و به نکته ی جالبی اشاره نموده است. این بانک گفته که طبق دستورالعمل اعطای تسهیلات به طرح مسکن ملی، بانک ها باید به کسانی تسهیلات دهند که توسط وزارت مسکن معرفی شده اند. این در حالی است که در دوره ی مورد جریمه، اصلا متقاضی تایید شده توسط وزارت مسکن به این بانک معرفی نشده است. در واقع اصلا متقاضی برای وام نبوده که این بانک تسهیلات به آن دهد. به همین دلیل جریمه مالیاتی را قبول نکرده و نسبت به حل آن در حال پیگیری هستند. روند این ماجرای جریمه مالیاتی به گونه ای است که انگار در پایان توافق می شود بعد از این تسهیلات پرداخت شود و جریمه ها اجرایی نشود.
مثبت ساختمانی ها
ساختمانی ها اصلا با روند کلی بورس کاری ندارند. ورود پول سنگین خاص به این گروه باعث شده در روزهای اخیر معاملات خوبی داشته باشند. امروز هم تعداد نماد مثبت در این گروه کم نبود. به نظر می رسد روند مثبت در گروه ساختمانی فعلا ادامه پیدا کند. البته باید به این نکته توجه کرد که به دلیل عدم تخمین درست از ارزش شرکت ها، نوسان گیری روی نمادهای گروه با تزریق منابع به شدت انجام می پذیرد و بدون رعایت جانب احتیاط، حتما متضرر می شویم.
1402/08/27
#حسن_کاظمزاده
#تحلیل_بازار
شروع خوب پایان بد
بورس امروز بهنسبت شروع خوبی داشت و بیشتر نمادها مثبت بودند. البته بازهم در مثبتها فروشنده دست قویتر داشت. هر چه به پایان معاملات نزدیک شدیم، نمادها منفیتر شدن و بازار منفی بست. البته بازم در منفیها حجم خریدار قویتر از فروشنده بود. این روند شروع مثبت و پایان منفی اگر زیاد ادامه پیدا کند شرایط خوبی نیست و نمیتواند زیاد دوام بیاورد. ارزش معاملات خرد نسبت به دو روز اخیر رشد کرد و به 4400 میلیارد تومان رسید.
کنترل
اقتصاد ایران در حال حاضر در شرایطی قرار دارد که همه چیز کنترل میشود یا حداقل سیاستگذار دوست دارد همه چیز را کنترل کند. سیاستگذاری که تا قیمت شامپو را میخواهد با تایید خودش انجام شود آیا از کنترلگرایی در ساختارهای مالی مثل بانکها و بورس دست میکشد. طبیعتا خیر. در واقع ما اینجا با بازاری طرف هستیم که کاملا کنترلگرایانه به آن نگاه میشود. این نگاه هم در مثبتها وجود دارد و هم در منفیها. انتظار اینکه این بازار با سازوکارهای بازاری به پیش برود، انتظار بیهودهای است.
سه شنبه برای بودجه
این سه شنبه لایجه بودجه تقدیم مجلس میشود. پیشبینی درامد نفتی، کسری بودجه و برنامه استقراض، تبصرهی 14 (نرخگذاری انرژی)، احکام درآمدی مثل حقوق دولتی و غیره از جمله مواردی است که مثل هر سال مورد توجه خواهد بود. در مورد سیاست نرخگذاری انرژی و احکامی مانند حقوق دولتی انتظار بهبود از دولت نمیرود و همین که بدتر از شرایط موجود نشود میتواند خبر امیدوارکنندهای برای سرمایهگذاران باشد. اما بودجهی امسال از نظر قوانین مالیاتی میتواند مهم باشد. امکان تغییر دوره معافیت تجدید ارزیابی دارایی از 5 به 3 سال، سیاست مالیاتی در مورد عملکرد شرکتها (کاهش مالیات عملکرد به 15 درصد) و مالیات بر درآمدهای صادراتی مواردی هستند که امسال بیشتر مورد توجه خواهند بود.
گذر از ایرانخودرو
مدیران خودرو در 7 ماهه ابتدایی امسال 86 هزار دستگاه خودرو تولید کرده و فروخته است. میانگین قیمت محصولات این شرکت حدودا 1.5 میلیارد تومان است و بهاینترتیب فروش مدیرانخودرو به حدود 130 همت رسیده است. پس از عبور مدیرانخودرو در مبلغ فروش از گروه خودروسازی سایپا، حالا این شرکت در حال عبور از ایران خودرو و تبدیل شدن به بزرگترین خودروساز از نظر مبلغ فروش است. بهنظر میرسد با روندی که مدیرانخودرو در حال طی کردن است، تا انتهای امسال این شرکت بتواند از ایرانخودرو جلوتر بزند. از سوی دیگر گروه خودروسازی کرمان نیز در 7 ماهه 30 هزار خودرو تولید کرده و فروخته است. این خودروساز خصوصی نیز در حال رشد سریع است و احتمالا امسال از نظر مبلغ فروش بتواند خودش را به گروه سایپا برساند.
1402/08/28
#حسن_کاظمزاده
#تحلیل_بازار
متعادل منفی
بورس امروز را منفی شروع کرد. بعد از چند روز که بازار مثبت شروع میشد و بعد منفی میشد، اینبار دیگر خریداران اقدام به خرید در مثبتها نکردند و بازار از همان شروع منفی بود. البته شدت منفی بالا نبود ولی بههر حال بازار درحالی به کار خودش پایان داد که 75 درصد نمادها منفی بودند. معمولا زمانی که بازار چند روز پشت سر هم سعی میکند مثبت شود اما ناکام میماند، بعد دلیلی برای منفی شدن پیدا میکند. البته کلا بازار بهشدت تحت کنترل است و انتظار عکسالعمل منفی یا مثبت شدید از آن را نداریم.
عرضههای بدون برنامه
عرضههای اولیه و پذیرهنویسیها خوب هستند اما بهشرطی که با برنامه باشند. در حالی که بازار در رکود عمیقی فرو رفته، یک روز قبل از پذیرهنویسی سنگین فصباح ( به مبلغ 4500 میلیارد تومان در 10 روز) این پذیرهنویسی اطلاعرسانی میشود. هر پذیرهنویسی یا عرضه اولیه نیاز به برنامه حداقل یک ماهه بازاریابی دارد تا عموم سرمایهگذاران علاقهمند را جذب کند. در غیر اینصورت اکثر این پذیرهنویسیها و عرضههای اولیه با شکست مواجه خواهند شد.
در انتظار لایحه بودجه
فردا لایحه بودجه توسط رئیسجمهور به مجلس ارائه میشود. امسال مهمترین موضوع بودجه بحث مالیات خواهد بود. لایحه اصلاح قانون مالیاتهای مستقیم نشان داد که وزارت اقتصاد و سازمان برنامه و بودجه برنامه افزایش سنگین درآمدهای مالیاتی دولت را دارند. در بودجهی سال آینده بهنظر میرسد، بار سنگین افزایش بر روی دوش مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی و اصناف و مالیات بر عایدی خواهد بود. مالیات عملکرد شرکتها محلی است که برنامهی افزایش جدی در آن وجود ندارد. البته معافیت مالیات صادرات و برخی اقلام مانند تسعیر ارز نیز کاهش پیدا میکند اما در مجموع نمیتوان انتظار داشت مالیات اشخاص حقوقی افزایش قابلتوجهی داشته باشد. مالیات ارزش افزوده نیز افزایش قابلتوجهی خواهد داشت. اشخاص حقیقی و مصرفکنندگان بایستی با نگرانی منتظر لایحه بودجه باشند.
کنترل دلار
بانک مرکزی و وزارت صمت با سه تاکتیک توانستند قیمت دلار آزاد را کنترل کرده و به 50 هزار تومان بازگرداند. در وهلهی اول با فشار به پتروشیمیها، عرضه ارز نیمایی (37500 تومانی) را افزایش دادند تا کسانی که تخصیص ارز پتروشیمی گرفتند زودتر به ارز برسند. در وهله دوم با ترغیب صادرکنندگان غیرمشمول عرضه در نیما، عرضه ارز به شکل کوتاژ را افزایش دادند و این باعث شد تقاضای واردات به بازار آزاد نزند. در وهلهی سوم نیز با ایجاد گلوگاه در فرایند رسیدن به تخصیص، صف قبل از تخصیص را افزایش دادند تا تقاضا نتواند بهسرعت وارد فرایند درخواست ارز شود.
1402/08/29
#حسن_کاظمزاده
#تحلیل_بازار
متعادل منفی
مجددا شاهد یک بازار متعادل منفی بودیم که تقریبا در تمام زمان معاملات تعداد نماد منفی بیشتر از تعداد نماد مثبت بود و البته امروز با روزهای متعادل منفی قبلی یک فرقی داشت. سفارش فروش انباشته روی تابلو بیشتر از سفارش خرید روی تابلو بود و این برخلاف روزهای متعادل منفی اخیر بود. در چند هفتهی اخیر هر وقت تعداد نماد منفی زیاد میشد، خریدار روی تابلو افزایش پیدا میکرد اما این بار شرایط اینگونه نشد. ارزش معاملات کل هم در حد 4000 میلیارد تومان بود که نسبت به روزهای اخیر تفاوت چشمگیری نداشت.
رشد تولید آهن اسفنجی
داغترین محصول زنجیره تولید فولاد آهن اسفنجی است. بیشترین کمبود در سالهای اخیر در این کالای میانزنجیرهای بوده است. همین باعث شد ضریب اسفنجی از 50 درصد به حدود 70 درصد شمش افزایش پیدا کند. امروز فخوز خبر از بهرهبرداری طرح جدید تولید آهن اسفنجیاش داد (که البته آخرین وضعیت آن را 97 درصد پیشرفت قید کرده است). در مجموع اواخر امسال و سال آینده طرحهای جدید آهن اسفنجی قابلتوجهی وارد مدار میشود و بهنظر میرسد کمبود این کالای میانزنجیرهای برطرف شود. کاهش ضریب اسفنجی به شمش و همچنین در دسترس بودن آهن اسفنجی بیشتر میتواند از نتایج این اتفاق باشد و به نفع واحدهای فولادی خواهد شد که آهن اسفنجی دریافت میکنند و محصولات بعدی زنجیره مثل شمش تولید میکنند.
تراز تجاری منفی 10 میلیارد در 8 ماه
تراز تجاری بدون حضور نفت در 8 ماهه ابتدایی امسال 10 میلیارد دلار منفی بوده و این در حالی است که تراز تجاری در پایان آبان 1401 منفی 4.8 میلیارد دلار بوده. البته وزارت اقتصاد عنوان کرده که تراز تجاری با نفت 10 میلیارد دلار مثبت است. این نوع اعلام آمار کژتابی است بهایندلیل که معمولا تراز تجاری بدون حضور نفت تحلیل میشود و چون آمار صادرات نفت به صورت پیوسته اعلام نمیشود، امکان تحلیل به استفادهکنندگان نمیدهد. این تراز تجاری منفی 10 میلیارد دلاری نشان میدهد، حداقل نصف درآمد نفتی امسال صرف واردات رسمی شده است. البته اگر خروج سرمایه و کالای قاچاق و مسافری را در نظر بگیریم میتوان گفت کل درآمد 8 ماهه هم صرف وارادت یا تقاضاهای دیگر شده است. هر گونه کاهش درآمدهای نفتی با این روند فزاینده رشد واردات میتواند منجر به جهش ارزی یا نایابی کالاها بشود.
نرخ اوراق بدهی 26 درصد
علیرغم نرخ سود سپردهی بالای پیشنهادی از سوی بانکهای ناتراز، نرخ سود موثر اوراق بدهی در بازار بدهی کماکان در سطح 26 درصد قرار دارد و رشدی متناسب با نرخ سود سپردهها نکرده است. اگر این دوره اوج نرخ بهره در محدوده آذر تا دی ماه با این وضعیت ادامه پیدا کند، میتوان انتظار داشت فشار نرخ بهرهروی بازارها از دی ماه شروع به فروکش کردن کند.
1402/09/04
#حسن_کاظمزاده
#تحلیل_بازار
چرخش در کوچکها
امروز شاهد چرخش مثبت در نمادهای کوچک و متوسط بودیم. نمادهای زیادی از گروههایی مثل کانی غیرفلزی، قطعهسازی، غذایی، لبنی، لاستیک مثبت معامله شدند و تعداد زیادی از نمادهای همین گروهها صف خرید بودند. البته در گروههای دیگر نیز شاهد توجه به برخی نمادهای کوچک و متوسط بودیم و همین باعث شد شاخص هموزن امروز دوبرابر شاخص کل رشد کند. ارزش معاملات خرد هم به 4200 میلیارد تومان رسید. بازار هم در شرایطی بسته شد که نمادهای مثبت کمی بیشتر از نمادهای منفی بودن اما در مجموع عمدهی نمادهای بازار در محدودهی منفی یک درصد تا مثبت یک درصد معامله میشدند.
کانیهای غیرفلزی
گروه کانیهای غیرفلزی در شرایط خوبی قرار دارد. در جریان گران فروش انرژی توسط دولت کمترین آسیب را دیدهاند، بهخوبی تورم را در نرخ فروش میتوانند پوشش دهند، اندازه ارزش بازار نمادهای این گروه کوچک است و شناور بالایی ندارند و در فصول اخیر رشد درآمد و سودآوری خوبی داشتند. همین مساله باعث شده در این یکی دو هفته توجه به این گروه افزایش پیدا کند. البته رشدهای قابلتوجهی را نیز تجربه کردهاند. ابتدای هفته در پست پنج نکته به مستعد بودن این صنعت برای رشد هفتگی اشاره شد. این گروه کماکان بهدلیل ارزش بازار نسبی پایین و شرایط بهنسبت مطلوب بنیادی مورد توجه است و میتواند به رشد خودش ادامه دهد اما ریسک فاصله گرفتن از کف قیمت را دارد.
گروه تایرا
مجموعهی تراکتورسازی از جمله شرکتهایی است که چندان به وضعیت سهامداران توجه نمیکند. در واقع اینکه سهامدار از سهامداری در این شرکت راضی است یا نه برای مدیران این مجموعه ظاهرا اهمیتی ندارد. از اینرو خود نماد تایرا معمولا معاملات ضعیفی دارد و معمولا پی بر ای پایینی هم به خود میگیرد. اخیرا دو شرکت زیرمجموعهی این شرکت با نمادهای خموتور و ختراک افزایش سرمایه از محل آورده داده بودند و حق تقدم استفاده نشدهی این دو نماد در حال حراج بود. در طول دوره حراج حق تقدم استفاده نشدهی خموتور بارها شاهد عرضه خود نماد توسط تایرا برای کنترل قیمت و عدم افزایش قیمت حق تقدم استفاده نشده بودیم. امروز همزمان با اتمام حراج حق تقدمهای خموتور، نماد مذکور صف خرید شد و بقیه نمادهای گروه و خود تایرا نیز مثبت شدند. این فرایند افزایش سرمایه از محل آورده بسیاری قدیمی و معیوب است و باید مدل فروش سهام جدید (سلب حق تقدم) و فروش یکجای آن جایگزین شود تا این معایب و کنترل قیمتها نیز برطرف شود.
معاملات سنگین سایپا
بهطرز عجیبی سایپا در مثبتها با خرید حقوقی مواجه است. ما نمیدانیم این خریدها حمایتی است یا نه اما باعث شده فعلا خساپا افت نکند و حتی در دو هفته گذشته رشد قیمت داشته باشد. از طرف دیگر امروز 500 میلیارد خساپا در بلوک خرد جابهجا شد. خساپا این روزها معاملات سنگینی دارد و مشخص نیست این معاملات دلیل بنیادی، خبری دارد یا صرفا یک حمایت است. در هر صورت با توجه به اهمیت این نماد برای بازار، ادامه روند رشد خزنده یا اتمام خریدها و افت احتمالی میتواند در روند آتی بازار تعیینکننده باشد.
1402/09/05
#حسن_کاظمزاده
#تحلیل_بازار
از مثبت به تعادل
امروز را مثبت شروع کردیم و خریداران با جرات وارد بازار شدند و شاهد رنجهای مثبت بودیم اما با افزایش عرضه در نهایت بازار در تعادل بسته شد. نقدینگی بازار مدام در حال چرخش بین نمادها و گروههای مختلف است و نمادهای کوچک و متوسط خیلی آرام و ملایم بالا میآیند. خیلیها انتظار دارند بازار تکان اساسی بخورد اما فعلا با توجه به شرایط بنیادی کلان خصوصا بحث سیاستهای انقباضی بانک مرکزی، این امکان فراهم نیست. ارزش معاملات خرد امروز 4100 میلیارد تومان بود و تفاوتی با روزهای اخیر نداشت. ارزش معاملات بلوکی هم در حدود 800 میلیارد تومان و تقریبا برابر با روزهای اخیر بود.
عدم اثر تجدید هلدینگها
با انتشار خبر دعوت سازمان از هلدینگها برای همفکری در مورد تجدید ارزیابی داراییها (سرمایهگذاریها) و انجام افزایش سرمایه از آن، برخی انتظار تحرک در این نمادها و حتی کلیت بازار داشتند. اما این اتفاق نیافتاد. دلیل این امر عدم باور بورسیها به پیگیری مدیران هلدینگها در این مورد است. در واقع سهامداران فکر میکنند اگر اجباری در کار نباشد هلدینگها به این سمت نمیروند. برخی هلدینگها مثل شستا اعلام کردهاند که برنامه تجدید در زیرمجموعهها را دارند و در حال انجام آن نیز هستند. برخی هلدینگهای دیگر هم ظاهرا برنامهی مشابهی دارند که تکلیف آنها مشخص است و بدون اجبار هم این کار را میکنند. اما برخی هلدینگها در بازار هستند که نه تجدید بلکه هیچ برنامهی خاص دیگری ندارند و بعید است بدون اجبار مدیران آنها حرکتی انجام دهند. در واقع برداشت بازار از نامه منتشر شده این بود که فشار خاصی به این مدیران برای پیگیری تجدید ارزیابی نیست و علیرغم توجه ویژه به خبر مذکور، اما در بازار تحرکی ندیدیم.
آیا سررسید آپشن روی بازار اثر منفی دارد
برخی مدعی هستند گروهی در بازار در سررسید آپشنهای پرمعامله، قیمت نمادها را کنترل میکنند تا سود خودشان را حداکثر کنند. بهعنوان مثال ایشان ادعا میکنند گروهی اپشن خودرو با قیمت 260 تومان فروختهاند و حالا برای اینکه سود خودشان را حداکثر کنند، قیمت خودرو را به پایین هل میدهند تا اصطلاحا آپشنهای خودرو بسوزد. با کمال احترام به این دوستان به نظر نمیرسد این ادعا درست باشد. اولا بازار آپشن در هیچکدام از نمادها آنچنان حجمی ندارد که بازیگران آن به فکر دستکاری قیمت تابلو بیافتند. در واقع صرفهی اقتصادی این دستکاری به قدری نیست که گروههای قدرت به سراغ آن بروند. دوما دیتابیس نظارتی فعلی سازمان بورس نسبت به گذشته بسیار قویتر شده و قاعدتا اگر دستکاری در کار بود، سازمان مطلع میشد و با آن برخورد میکرد. در آخر هم اگر دستکاری به این شکل در جریان باشد، در صورت جذاب بودن قیمت سهمها اتفاقا فرصت خرید ایجاد میکند و میتواند محرک خرید باشد. مشکل نمادهایی مثل خودرو یا حتی شستا چیز دیگری است و این عوامل معاملاتی نمیتواند چندان در تعیین روند تاثیرگذار باشد.
جانب احتیاط
برخی سهمها با ایجاد جریان نقدینگی رشدهای عجیب و غریب میکنند. بعضا سهامداران مجذوب بازیگر سهم میشوند و احساس میکنند اگر به او پناه ببرند از شر دولت و غیره در امان میمانند. امروز یکی از این نمادها صف فروش قابلتوجهی تجربه کرد. در مورد نمادهایی که با جریان نقدینگی توسط بازیگران رشد میکنند احتیاط کنید. ممکن است شما در انتها کسی باشید که قرار است سهم را داشته باشید تا بازیگر سود کند.
1402/09/06
#حسن_کاظمزاده
#تحلیل_بازار
3.5 سال باخت
از آخرین باری که بورسی ها حس برنده بودن نسبت به سایر بازارها را داشتند 3.5 سال می گذرد و بعد از آن تابستان داغ سال 99، بورسی ها هیچ وقت دیگر روی تساوی را هم ندیدند، چه برسد به برد. بجز دوره اسفند سال قبل تا اواسط اردیبهشت امسال، همواره بورس از بقیه بازارها بدتر بوده. نکته ناراحت کننده برای کسانی که در این بازار فعالیت می کنند، ادامه روند فروش و حتی منفی در رکودی ترین و فرسایشی ترین زمان است. وقتی سایر بازارها به رکود می روند و حتی اگر بازده آنها از بقیه بازارها عقب بیافتد، حداقل در شرایط رکودی دیگر افت قیمت و ضرر تجربه نمی کنند و صرفا درد رکود را به جان می خرند. اینجا در اوج بازنده بودن، بازهم باید گل های خورده را بشمارید. امروز در حالی که بورسی ها در اوج حس باخت بودند 4300 میلیارد تومان ارزش معاملات خرد ثبت شد در حالی که بیشترین ارزش معاملات برای نمادهای #فنر #سصفها و #کرومیت بود. از این 4300 میلیارد تومان، 700 میلیارد تومان مربوط به این سه نماد بود و 3600 میلیارد تومان مربوط به انواع تابلوها با خدم و حشم اشان.
پای را از خط گذاشتم بیرون
حکایت است که روزی راهزنان جلوی مسیر حرکت یک خانواده را گرفتند تا راهزنی کنند. یک دایره ای کشدند و به پدر خانواده گفتند حق نداری از این دایره پایت را بیرون بگذاری. در نهایت دزدان با مال و ناموس خانواده هر کاری دلشان خواست کردند و رفتند. اهل خانواده نسبت به پدر شاکی شدند که چرا کاری نکردی. ایشان گفت شما متوجه نشدی، چندبار پایم را از خط بیرون گذاشتم. در حالی که وزرات خانه ها و ارکان مختلف دولت هر کاری دلشان می خواست با صنایع بورسی کردند (از انواع خوراک و سوخت و مالیات قیمت گذاری و گواهی سپرده و غیره) و رفتند، حالا وزیر اقتصاد خبر خوش می دهد که گواهی 30 درصدی ادامه پیدا نمی کند. ممنون از شما که پایت را چند بار بیرون از خط گذاشتید.
بورس کی حرکت می کند؟
احتمالا این روزها که اکثریت حس بازنده در بورس دارند، فکر کردن به حرکت بورس هم نوعی خیال خوش به نظر برسد. اگر چرخی در رسانه های حتی بورسی هم بزنید، صحبت از بدبخت شدن مردم در آن بیشتر از فرصت های آتی است. بورس تحت دو شرایط می تواند روند صعودی قابل توجهی به خود بگیرد. شرط اول تمام شدن این روند تیغ زنی شرکت هاست و شرط دوم شل شدن بازار پول. فعلا خبری از این دو شرط نیست. البته این به معنی رکود دائمی و پایدار نیست. بالاخره هر بازار در بدترین شرایط نیز می تواند بازده دهد. هر چه به پایان سال نزدیک شویم، احتمال یک حرکت مثبت در بورس افزایش پیدا می کند.
زراعتی های مثبت
یکی از گروه هایی که رشد درآمد خوبی امسال تجربه کرده و حاشیه سودش نیز افتی نکرده، گروه زراعت و دامپروری است. هیچ وقت پی بر ای آینده نگر این گروه اینقدر پایین نبوده است. از آنجائیکه تقسیم سود این شرکت ها نیز معمولا خوب است، می توان انتظار داشت تا زمان برگزاری مجامع، جزو صنایع خوب و پیش رو باشند. امروز گروه زراعت و دامپروری تعداد نماد مثبت زیادی داشت و از معدود گروه هایی بود که به صورت دسته جمعی بازار بهش اقبال داشت.
1402/11/23
#حسن_کاظمزاده
#تحلیل_بازار
آخرالزمان
شرایط بورس آخرالزمانی شده و انگار این فروپاشی نمی خواهد دست از سرش بردارد. کابینه ی جدید پیشنهادی هم مشخص شد و علی رغم بهبود نسبی تیم اقتصادی پیشنهادی بازار سهام توجهی به این مساله ندارد. در مجموع بازار سهام اساسا غرق در بدبینی شده است و نه تنها حاضر نیست به خاطر آینده خریدی انجام دهد، حتی تریدهای کوتاه مدت نیز تمایلی به مشارکت در بازار ندارند. امروز یکی از بدترین روزهای بورس در تاریخش بود و بازار با نزدیک 500 نماد صف فروش بسته شد.
ثبت نام جدید خودرو
ایران خودرو بعد از مدتها قصد دارد فروش خودرو ثبت نام کند. در این طرح جدید 24 هزار خودرو برای خریداران جدید ارائه خواهد شد و برای اینکه بتوان در آن ثبت نام کرد باید 230 میلیون تومان در حساب وکالتی بلوکه کرد. پیش بینی می شود 500 هزار نفر در این رقابت وارد شوند. پول داغ کماکان جولان می دهد و به دنبال فرصت های سود خوب است. کماکان در اقتصاد ایران از این فرصت ها زیاد است و طبیعتا در این شرایط سرمایه گذاری های ریسک پذیر اصلا طرفدار ندارد.
نرخ بهره ی بالا با عملکرد ضعیف
علی رغم سیاست نرخ بهره ی بالا توسط بانک مرکزی و رساندن آن در بهار به بیش از 35 درصد، سرعت رشد نقدینگی به کف خورده و یک برگشت تجربه کرده است. تجربه رشد ماهانه نقدینگی بیش از 2.5 درصد در بهار با این سیاست نشان می دهد سیاست نرخ بهره ی بالا نه توانسته است نقدینگی را به آن معنا کنترل کند و نه پول داغ را جذب کند. هزینه گزافی به بهای رکود پرداخت شده و این سیاست به نتیجه نرسیده است.
1403/05/22
#حسن_کاظمزاده
#تحلیل_بازار
☄️شروع طوفانی هفته
✔️این هفته نیمه تعطیل است و به همین دلیل شاید خیلی ها انتظار داشتند هفته ی شل و کم رمقی داشته باشیم. اما صحبت های دیشب همتی در تلوزیون و همچنین اقدامات حمایتی از بورس باعث شد نه تنها امروز، روز عرضه نباشد بلکه خرید سهم به شدت سخت نیز شود. بسیاری از نمادها حجم مبنا پر نکردند و تنها نمادهای بزرگ مثل فولاد و صندوق ها قابل خرید بودند. البته در نمادهای کوچک و متوسط نیز برخی نمادها قابل خرید بود اما ارزندگی زیاد نمادهای کوچک و متوسط باعث شده است بسیاری از آنها حتی حجم مبنا پر نکنند. امروز بازار در شرایطی بسته شده که 85 درصد از نمادها مثبت بودند و ارزش معاملات به 2500 میلیارد تومان رسید.
🟢از درآمد ثابت به سهام
✔️امروز شاهد حرکت پول از صندوق های درآمد ثابت به سهام بودیم. البته به دلیل عدم امکان خرید سهم ها، پول به سمت صندوق های سهامی رفت. بعد از انتخاب پزشکیان نیز بازار سهام با هجوم پول مواجه شد که به دلیل عدم عرضه ی سهام به سمت صندوق های اهرمی رفت و بعدا تجربه ی خوبی رقم نخورد. حالا این بار پول به سمت صندوق های سهامی رفته است اما مدل قفل بودن بازار و همچنین دامنه ی نوسان محدود به گونه ای است که به نظر می رسد حرکت صعودی کماکان ادامه دارد.
🔵کنترل حقوقی ها
✔️برخی از حقوقی های بورس ایران همواره فروشنده هستند. در واقع این شرکت ها ماشین نقد کردن دارایی هستند تا شرکت سرمایه گذاری یا هلدینگ! فارغ از قیمت، جو بازار، چشم انداز، نوع شرکت، صنعت و غیره، این ماشین های نقد کن، فقط به فروش سهام می پردازند. این روزها نظارت سنگینی روی حقوقی های مذکور وجود دارد.
⚡️اقدام مثبت بانک مرکزی
✔️بانک مرکزی 50 همت از ذخیره قانونی بانکها را برای وام مسکن آزاد می کند. آزاد کردن ذخیره قانونی برای وام های مثبت در سیستم بانکی می تواند هم وضعیت تامین مالی را بهبود ببخشد و هم کمی گره از وضعیت رکودی باز کند. بایستی در سطح کلان نیز به جای محاسبه ذخیره قانونی از روی سپرده ی جذب شده، براساس وام های اعطا شده و کیفیت آنها از سیستم بانکی ذخیره قانونی اخذ شود.
1403/06/10
#حسن_کاظمزاده
#تحلیل_بازار
⚡️افزایش عرضه ها
✔️این 10 15 روز اخیر بورس اینگونه بوده که یکسری سهم قیمت خیلی جذابی دارند و به همین دلیل معمولا یا قفل هستند یا اگر عرضه هم بشوند، همواره می توانند صف خودشان را حفظ کنند. در طرف دیگر برخی سهم ها هم کلا مورد توجه نیستند. اما این وسط برخی سهم و صندوق ها هم عرضه دارند و هم تقاضا. در روزهای هیجانی مثل دیروز این نمادها در صف خرید حجم می خورد و در روزهای کمی شل تر مثل امروز متعادل معامله می شوند. امروز ارزش معاملات رشد قابل توجه کرد و پرحجم ترین روز دامنه ی نوسان محدود رقم خورد. ارزش معاملات امروز به 4300 میلیارد تومان رسید و بازار در حالی بسته شد که 68 درصد نمادها مثبت بودند.
⌛انبساط
✔️چند اتفاق به نسبت انبساطی در این روزها افتاده است. پول گندم کارها واریز و آزاد شده است که می تواند باعث رونق نسبی ناشی از مصارف کشاورزان بشود. از طرف دیگر بابت وام ازدواج قرار است بخشی از ذخیره قانونی بانک ها آزاد شود. در طرف دیگر بحث اجازه برداشت از صندوق توسعه ملی به دولت مطرح شد و به این ترتیب چیزی حدود 200 همت منابع در اختیار دولت قرار می گیرد تا مواردی مثل پرداخت مطالبات پرستاران صورت بگیرد. این موارد می تواند باعث افزایش پول در گردش شود. البته این اتفاقات جوری نیست که مثلا باعث کاهش جدی نرخ بهره بشود ولی می توان انتظار داشت در دو ماه آتی نرخ بهره تا دو درصد کاهش پیدا کند.
1403/06/11
#حسن_کاظمزاده