💢آيا ماه رمضان هميشه سى روز است‌؟! منظور از روایاتی که ماه رمضان را سی روز دانسته اند چیست؟! معنای «لا اعتبار بالجدول» در بیان شهید اول چیست؟! 🎙علامه حسن زاده (ره) 🔵يكى از نظريات شيخ صدوق مربوط‍‌ به تعداد روزهاى ماه رمضان است.ايشان در كتاب من لا يحضره الفقيه بعد از نقل رواياتى مى‌فرمايد: لذا شهر مبارك رمضان براى هميشه سى روز است. 🔵درحالى‌كه روايات ديگرى هم داريم، از خاصه و در جوامع روايى عامّه كه بعضى از صحابۀ پيغمبر فرمودند: ما در زمان رسول اللّه، ماههاى ٢٩ روزى بيش از ماههاى ٣٠ روزى روزه گرفتيم. آن‌وقت جناب صدوق چند روايت نقل مى‌كند كه حضرت شيخ الطائفة طوسى در تهذيب و استبصار نظر ايشان را رد مى‌كند. ما فرمايشات هر دو را در درس هفتاد و پنجم كتاب دروس معرفة الوقت و القبلة آورده‌ايم. 🔵اينكه شيخ صدوق (ره) فرموده هميشه ماه رمضان ٣٠ روز است و رواياتى نيز در تأييد آن آورده. اشاره به يك نكته علمى دارد كه متأسفانه حضرت شيخ طوسى هم در تهذيب و استبصار اين را نياورده است و بدان اشارتى نفرموده است. جناب استاد ما مرحوم علاّمه شعرانى فرمودند كه اين روايات درست است، اما بايد بين هلال و ماه اصطلاحى نجومى و هلال و ماه واقعى سماوى تميز داده شود، اين روايات ناظر به ماه نجومى است نه هلال سماوى، چون كسانى كه اهل فن مى‌باشند و در علم هيئت، رياضيات، نجوم و زيجات واردند، مى‌دانند كه رسم زيجات و ترتيب جداول آنها اين‌طور است: محرم، صفر، ربيع الأول، ربيع الثانى، همين‌طور تا آخر، ماههاى فرد، تمام است (٣٠ روز) و ماههاى زوج، ناقص است (٢٩ روز) و اين ترتيب مربوط‍‌ به هلال خارجى نيست بلكه مربوط‍‌ به يك روش و نظام رياضى و محاسبه‌اى است كه بايد ماهها را در جداول ازياج تنظيم كنند، بعد مستخرج در وقت استخراج، از اين تنظيم شده (تعديلات) را كه در علم هيئت و زيجات، بحثش هست، و كسور، كبيسه و... را حساب مى‌كند، بعد از اينها منتقل مى‌شود به هلال خارجى. پس ماه زيج مقدمه‌اى است براى يافتن هلال خارج نه اينكه خودش ملاك باشد. 🔵اصطلاح زيج را غربيها لاتابل و در زبان عربى جدول گويند. اينكه مرحوم شهيد اول در كتاب صوم لمعه فرمود: «لا اعتبار بالجدول»، جدول يعنى زيج، يعنى زيج را اعتبار نكنيد، مراد اين نيست كه اعتبارى به علم رياضى و هيئت نبايد داشت. بلكه منظورشان اين است كه چون ترتيب ماههاى زيج اين‌طورى است كه هميشه محرم، سى روز و صفر ٢٩ روز و... يعنى هميشه فرد تمام و زوج ناقص است و جدول روى فرمول خاصى پياده شده است، نبايد آن را براى تعداد روزهاى ماه ملاك قرار داد، بلكه بايد از آن ملاك، ماه خارج را استخراج كرد، 🔵بعضى در بيان اين كلام شهيد نوشته‌اند: جدول يعنى تقويمهايى كه استخراج مى‌شود و به اينها اعتبارى نيست. اين حضرات كلام شهيد را درك نكرده‌اند. جناب شهيد اول خيلى حساب‌شده نوشته. چون زيج را به زبان عربى مى‌گويند: «جدول» و چون ترتيب زيجات به حركت وسطى، به قاعدۀ فرمول استخراجى تنظيم شده كه ماههاى فرد ٣٠ و ماههاى زوج ٢٩ روز و ناقص است، شهيد فرموده: «لا اعتبار بالجدول»، نكته‌اش اين است ما بحمد اللّه چند تا زيج اينجا حاضر داريم، كه اگر باز كنيم مى‌بينيد كه محرم ٣٠ روز، صفر ٢٩ روز، و...، ربيع الأول، ربيع الثانى، جمادى الأول، جمادى الثانى، رجب، شعبان، رمضان، و چون رمضان در فردهاست، هميشه تا قيام قيامت در زيجات ٣٠ روز است؛ زيرا از ماههاى مفرد است و اين مطلب را در حضور جناب امام صادق (ع) كه عنوان كردند و گفتند: آقا مبناى جداول طورى هست كه ماه رمضان هميشه ٣٠ روز و تمام است، امام از اين عمل - اعنى نظم و ترتيب ماهها در جداول زيجات - خوشش آمده كه چه خوب شده كه ماه رمضان ٣٠ روز است و اسم نقص بر سر آن نيامده است. آن آقاى راوى كه عادل و باتقوى و صادق هم بود و آنجا نشسته بود، متوجه حرف و تمايز اين دو نشده و آمد بيرون و گفته كه بله امام امضا كرده كه ماه رمضان تا قيامت سى روز است. 🔵حضرت علاّمه شعرانى مى‌فرمود: اين رواياتى را كه جناب شيخ صدوق در من لا يحضره الفقيه آورده، روى مبنا و برداشت آن روات عزيزى است كه درست حرف امام را متوجه نشده‌اند و حضرت شيخ طوسى هم از اين جنبۀ رياضى واردنشده و اين را بيان نفرموده است. فقط‍‌ فرموده كه: انّ‌ هذه الأخبار لا يجوز العمل بها من وجوه منها... منها...١ و در اين وجوهى كه ذكر كرده در اين نكتۀ رياضى وارد نشده‌اند، ما اين فرمايشات را دسته‌بندى و تنقيح و تحرير شده در درس ٧٥ كتاب دروس معرفة الوقت و القبلة آورده‌ايم. 📚هزار و یک کلمه. جلد دوم‌. ص 448 #بزرگان #ماه_رمضان #المرسلات #استاد_علی_فرحانی 🌐المرسلات، از مقدمات تا اجتهاد https://eitaa.com/joinchat/912326691Cd7b7696c9b