#مقاله رسانه در کشور عربستان سعودی... (بخش اول) 💢مقدمه 🔸مطبوعات در عربستان سعودی بر اساس ناشران آن ها، از سه دوره تاریخی گذشته اند. منطقه «حجاز» اولین منطقه ای است که در آن روزنامه ها قبل از مناطق دیگر عربستان، ظهور یافتند. به این دلیل که شهرهای منطقه حجاز مانند «مکه مکرمه» و «مدینه منوره» به علت وجود علما و طلاب مختلف از نقاط مختف جهان، از فرهنگی ترین مناطق جهان اسلام می باشند. مورخان تاریخ مطبوعات در سه دوره مطبوعاتی عثمانی، مطبوعات هاشمی و نیز دوره سوم یعنی زمان تشکیل مملکت عربستان سعودی سخن می گویند. 🔸مراحل تحول مطبوعات عربستان سعودی 1- مطبوعات در دوره عثمانی 🔸حجاز هم چون سایر کشورهای عربی، بخشی از دولت عثمانی بزرگ تا زمان سقوط آن در دهه های اول قرن بیستم به حساب می آمد. 🔸اولین چاپ خانه در حجاز توسط والی آن «عثمان نوری باشا» در سال 1882 راه اندازی گردید. تاسیس این چاپ خانه نقش مهمی در ظهور مطبوعات در حجار داشت. 🔸یکم. حجاز: نشریه هفتگی «حجاز» که توسط دولت عثمانی در مکه منتشر می شد را می توان اولین روزنامه منطقه حجاز دانست. منابع مصری تاکید دارند که روزنامه مذکور در تاریخ 1882، یعنی همان سالی که چاپ خانه وارد مکه شد؛ راه اندازی گردید. اما بسیاری از مورخان سعودی، از جمله «عثمان حافظ» و «عبد الرحمن الشبیلی» تاریخ راه اندازی این روزنامه را به سوم نوامبر 1908 بر می گردانند. 🔸احتمالاً نظر مورخان سعودی به حقیقت نزدیک تر باشد. روزنامه حجاز، مطبوعه ای هفتگی و سیاسی است که به دو زبان عربی و ترکی در 4 صفحه منتشر می شد. این روزنامه ارگان «جمعیت اتحاد و ترقی» ترکیه بود. وطبوعه ای دولتی بود که در آن آگهی ها و اعلامیه های رسمی دولت که مستقیماً توسط حکومت عثمانی یا والی حجاز صادر می گردیدند؛ منتشر می کرد. یکی از شخصیت های مهمی که با این نشریه همکاری می کرد؛ «شیخ محمود شلهوب» بود که از اعیان مکه مکرمه به حساب می آمد. «حجاز» پس از 7 سال انتشار در تاریخ 22 فوریه 1914 متوقف گردید؛ آخرین شماره آن (175) بود. 🔸دوم. شمس الحقیقة: شمس الحقیقه پس از یک سال انتشار نشریه هفتگی «الحجاز» در ماه فوریه سال 1909 در مکه مکرمه راه اندازی شد. مطبوعه سیاسی متنوعی است که صاحب امتیاز آن «محمد توفیق مکی» و سردبیرش «عبد الله قاسم» بود. 🔸علی رغم این که «شمس الحقیقه»مطبوعه ای مستقل بود ولی در جهت خدمت به اهداف «جمعیت الاتحاد و الترقی» ترکیه گام بر می داشت. این روزنامه پس از چند ماه از صدور به دلیل عدم توانایی پرداخت هزینه های خود متوقف گردید. 🔸سوم. الاصلاح الحجازی:این نشریه در جده توسط مجموعه ای از اهالی شهر در تاریخ 17 می 1909 راه اندازی شد. «راغب مصطفی توکل» از موسسین نشریه و «ادیب داوود» که یک روزنامه نگار لبنانی است؛ سردبیر تحریریه آن بود. بر عکس دو مطبوعه قبلی (الحجاز و شمس الحقیقه)، نشریه «الاصلاح الحجازی» طرفدار دولت عثمانی نبود؛ بلکه منتقد سیاست های دولت مرکزی عثمانی در ترکیه که توسط «جمعیت الاتحاد و الترقی» پی گیری می شد؛ بود. 🔸«الاصلاح الحجازی» پس از چند ماه از انتشار، به دلیل فشارهای سیاسی دولت مرکزی عثمانی و نیز عدم امکان تامین هزینه های آن متوقف گردید. 🔸چهارم. صفاء الحجاز: اولین شماره این روزنامه در اگوست 1909 در مکه منتشر گردید. مطبوعه ای سیاسی – تجاری است که صاحب امتیاز آن «احمد رأفت اسکندرانی» بود. «صفاء الحجاز» نشریع ای خطی بود که بر روی ژلاتین چاپ می گردید و تنها دو شماره از آن منتشر شد. شماره اول آن در تاریخ 29 اگوست و شماره دوم آن در تاریخ 6 دسامبر 1909 انتشار یافت. پس از آن تاریخ، نشریه مزبور متوقف گردید. 🔸پنجم. الرقیب: اولین شماره این نشریه در ماه ژانویه 1909 منتشر شد. موسسین آن «ابراهیم خطاب» و «أبوبکر داغستانی» است. این مطبوعه اولین نشریه ای است که در شهر «مدینه منوره» منتشر می شد. «الرقیب» بر روی ژلاتین چاپ می شد و به همین دلیل انتشار آن با مشکل روبه رو شد و لذا به سرعت متوقف گردید. 🔸ششم. المدینه منوره: اولین شماره این مطبوعه در 16 نوامبر 1909 در مدینه منوره منتشر گردید. موسس آن «مأمون الارزنجانی» بود. این نشریه نیز بر روی ژلاتین چاپ می شد. هیچ روز معینی برای انتشار آن وجود نداشت. «المدینه منوره» از مطبوعات حامی دولت عثمانی بود ولی عمر آن به طول نینجامید و متوقف گردید. 🔸هفتم. «الحجاز»: اولین شماره این مطبوعه در 7 اکتبر 1916 در مدینه منوره و در آخر دوره عثمانی انتشار یافت. مطبوعه ای سیاسی – عمومی است که سه بار در هفته منتشر می شد. این نشریه سپس به مطبوعه ای روزانه تبدیل شد که به جز در روزهای جمعه در همه روزهای دیگر هفته منتشر می شد. «الحجاز» روزنامه ای دولتی بود بیان گر سیاست های دولت عثمانی بود. این مطبوعه پس از 7 ماه از انتشار متوقف گردید.

🔸چهره غالب روزنامه های دوره عثمانی کوتاه بودن عمر آن هاست. به ویژه روزنامه های که توسط افراد خاصی منتشر می شدند؛ مانند: «صفاء الحجاز»، «الاصلاح الحجازی» و «الرقیب». علت کوتاه بودن عمر این مطبوعات عدم وجود امکانات کافی مانند چاپ خانه، کاغذ و نویسندگان با تجربه بود. 🔸بیشتر مطبوعات دوره عثمانی از نشریات غیر دولتی بودند؛ به جز آن هایی که از طرف حاکم (مانند «الحجاز» یا «شمس الحقیقه») منتشر می شدند که نشریات مدافع سیاست های دولت عثمانی بودند. 🔸انتشار مطبوعات به ویژه نشریه «حجاز» در دوره عثمانی، باعث ظهور حرکت های ادبی و فکری در حجاز و مناطق مجاور آن گردید. 🔸بیشتر مطبوعات مزبور در ایالت حجاز پس از تسلط دولت عثمانی در سال 1908 بر آن سرزمین ظهور یافتند. دولت عثمانی اجازه داده بود که مطبوعاتی در کلیه مناطق زیر دست خود منتشر شوند. لذا منطقه حجاز در سال 1909 شاهد صدور نشریه شده بود. ❇️کانال مطالعات تخصصی عربستان سعودی ✅@Saudistudies

💢توزیع یک میلیون قرآن با ترجمه به ۱۰ زبان در عربستان 🔸 وزارت امور اسلامی عربستان سعودی یک میلیون نسخه از #قرآن_کریم با ترجمه‌ به ۱۰ زبان زنده دنیا را میان ۴۱۳ انجمن تبلیغ و ارشاد در این کشور توزیع کرد. 🔸به دستور سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان سعودی، وزارت امور اسلامی، تبلیغ و ارشاد این کشور با همکاری چاپخانه قرآنی ملک فهد در مدینه منوره، یک میلیون نسخه قرآن کریم در اندازه‌های مختلف و با ترجمه‌هایی به بیش از ۱۰ زبان زنده دنیا، میان ۴۱۳ مؤسسه و انجمن تبلیغ و ارشاد در سراسر عربستان سعودی توزیع کرد. 🔸عبداللطیف آل الشیخ، وزیر امور اسلامی عربستان سعودی و سرپرست چاپخانه قرآنی ملک فهد از ملک سلمان و ولیعهد او به خاطر اهتمام جدی به انجمن‌ها و مؤسسات ارشاد و تبلیغ این کشور قدردانی کرد و گفت که این امر در آموزش و آگاه‌سازی نسل جوان نسبت به علوم قرآنی و حمایت از فعالیت‌های انجمن های ارشاد بسیار مؤثر بوده است. 🔸وی افزود: حمایت‌های مستمر از انجمن‌ها موجب می‌شود که آنها در تحقق رسالت و اهداف کلی وزارتخانه مبنی بر گسترش #اعتدال و #میانه‌روی براساس کتاب و سنت و خدمت به جامعه موفق باشند. ❇️کانال مطالعات تخصصی عربستان سعودی ✅@Saudistudies

#مقاله رسانه در کشور عربستان سعودی... (بخش دوم) 💢2. مطبوعات در دوره هاشمی 🔸در این دوره با حکومت اشراف به رهبری «الشریف حسین» بر حجاز آغاز گردید. در این دوره سه روزنامه و یک مجله منتشر گردید. 🔸یکم. القبله: روزنامه «القبله» در تاریخ 15 اگوست 1916 منتشر گردید. «القبله» اولین روزنامه ای است که در دوره هاشمی در حجاز انتشار یافت. این روزنامه دو بار در هفته منتشر می شدو در چاپ خانه «مطبعه الامیریه» در مکه مکرمه چاپ می گردیدند. «القبله» مطبوعه ای سیاسی – عمومی بود که به نشر اعلامیه های دولتی اهتمام می ورزیدند. این روزنامه عملاً سخن گوی دولت هاشمی به حساب می آمد (9). تیراژ این روزنامه 4 صفحه ای پنج هزار نسخه در هر شماره بود. برخی از نویسندگان و اندیشمندان که معروف ترین آنان «فؤاد الخطیب» بود و مسئول امور خارجی دولت هاشمی بود با روزنامه مزبور همکاری داشتند. یکی از ویژگی های «القبله» بلاغت ادبی آن بود که با سایر روزنامه های منطقه متمایز بود. این مطبوعه در تاریخ 25 سپتامبر 1924 یعنی پس از 8 سال و 5 ماه از انتشار متوقف گردید. 🔸دوم. الفلاح: اولین شماره «الفلاح» در تاریخ 21 اکتبر 1919 در شهر دمشق منتشر گردید؛ سپس به حجاز منتقل شد. اولین شماره آن که در مکه منتشر گشت در تاریخ 8 سپتامبر 1920 توسط صاحب امتیاز آن «عمر شاکر» بود. این مطبوعه در روز شنبه هر هفته منتشر می شد ولی در سال 1924 متوقف گردید. یکی از ویژگی های این روزنامه شیوه بلیغ ادبی آن به ویژه در نوشتن مقالات ادبی بود. 🔸سوم. برید الحجاز: اولین شماره این روزنامه به عنوان مطبوعه ای سیاسی – عمومی در تاریخ 26 نوامبر 1924 در جده منتشر گردید. «محمد صالح نصیف» مالک و سردبیر این مطبوعه چهار صفحه ای که روزهای یکشنبه و چهارشنبه هر هفته منتشر می شد؛ بود. «برید الحجاز» در زمان شریف «علی بن الحسین» که پدرش به نفع وی از قدرت صرف نظر کرد؛ منتشر می شد. این نشریه همانند سایر مطبوعات منطقه حجاز پس از صدور شماره (54) در ژوئیه 1925 متوقف گردید. 🔸چهارم. مجله جرول الزراعیه: اولین شماره این مجله تخصصی در تاریه 21 مارچ 190 در مکه مکرمه انتشار یافت. این مجله ماهیانه در 32 صفحه توسط دانشجویان دانشکده کشاورزی منتشر می شد. این مجله تنها پس از چاپ سه شماره متوقف گردید. 🔹ویژگی های دوره هاشمی 🔸- دوره حکومت هاشمی بیش از دوره قبل (دوره عثمانی) با پیشرفت هنر روزنامه نگاری و امکانات چاپ خانه ای و کادرهای حرفه ای مطبوعاتی همراه بود. کادرهایی که برای روزنامه ها به ویژه روزنامه «القبله» که با ادبیات غنی آن از سایر مطبوعات متمایز بود؛ مطلب می نوشتند. 🔸- در این دوره تعداد افراد با سواد به علت انتشار افکار جدیدی که از مصر و شام به حجاز وارد شده بودند؛ افزایش یافتند. این وضعیت به طور طبیعی باعث انتشار و توزیع روزنامه های گردید. 🔸- البته فصل مشترک میان دو دوره عثمانی و هاشمی توقف روزنامه ها و مجلات پس از چند ماه یا حداکثر چند سال از انتشار بود. 🔸- مشکل دسترسی به کاغذ از مهم ترین مشکلات مطبوعات حجاز در پایان دوره عثمانی و نیز در دوره هاشمی بود. علت این وضعیت نیز در شروع جنگ جهانی اول که از سال 1914 در اروپا آغاز و تا سال 1918 ادامه داشت؛ می باشد. ❇️کانال مطالعات تخصصی عربستان سعودی ✅@Saudistudies

💢روایتی از تاریخ عربستان در #موزه_ملی عربستان سعودی 🔸موزه‌ها از ناب‌ترین پدیده‌های فرهنگی هر کشور و حافظ هنر و تاریخ نسل گذشته هستند که با یادگاری‌های به جامانده سخن می‌گویند و هنر، فرهنگ و تاریخ را برای نسل بعد بازگو می‌کنند. 🔸موزه ملی عربستان سعودی موزه اصلی این کشور است که دارای آثار و جذابیت‌های جالب و آموزنده است. این مجموعه در مرکز تاریخی شاه عبدالعزیز قرار دارد و قرارگیری آن در چنین موقعیت مکانی در مفهوم با بسیاری از موزه‌های کلاسیک بسیار متفاوت است. 📌گزارش کامل در👇🏼 ❇️کانال مطالعات تخصصی عربستان سعودی ✅@Saudistudies

#گزارش 🔸این موزه در سال ۱۹۹۹ به عنوان بخشی از مرکز تاریخی عبدالعزیز ملک در ریاض افتتاح شده است که در آن مجموعه‎‌ای از یافته‌های باستان‌شناسی، طلا و جواهر، آلات موسیقی، لباس، سلاح، ظروف و ... به نمایش گذاشته شده‌اند. این موزه شامل هشت گالری است که در آن‌ها به نمایش تاریخ عربستان و اسلام ‌پرداخته شده است. 🔸این گالری‌ها شامل موضوعاتی مانند انسان و جهان، امپراطوری‌های عرب، دوران پیش از اسلام (جاهلیت)، مأموریت پیامبر(ص)، اسلام و شبه جزیره عربستان، نخستین و دومین ایالات عربستان، وحدت، حج و دو مسجد مقدس می‌شود. 🔸در گالری «انسان و جهان» قطعه‌ای بزرگ از یک شهاب‌سنگ به نمایش گذاشته می‌شود که این شهاب‌سنگ در ربع‌الخالی پیدا شده است. از دیگر موارد موجود در این گالری می‌‎توان به اسکلت تخت‌ نیزه‌دندان و ماهی‌خزنده‌سانان و تعدادی از اسکلت دایناسورها اشاره کرد که در این قسمت به نمایش گذاشته شده است. 🔸گالری «امپراطوری‌های عرب» مربوط به حدود ۴۰۰ سال پیش از میلاد مسیح تا ظهور اسلام است که بر تاریخ دیلمون، مداین، قریه و تیما تمرکز کرده است؛ این بخش از موزه به پادشاهی‌های عربی اولیه اختصاص دارد و در این نمایشگاه شهرهای باستانی الحمرا، داوودالجدال، تیما و تاروت را به نمایش گذاشته است. 🔸گالری «پیش از اسلام» نیز مدل‌های شهرستان‌ها دیده می‌شود و در این بخش تکامل نوشتن و خوشنویسی نیز نشان داده می‌شود. در گالری ماموریت پیامبر(ص) همانطور که از عنوان آن پیداست، زندگی و رسالت حضرت محمد(ص) به نمایش درآمده است. در این بخش همچنین علاقه‌مندان و بازدیدکنندگان شاهد بخش‌هایی از زندگی و کار پیامبر اسلام هستند، به گونه‌ای که دی.ار مرکزی این بخش میزبان بومی بزرگ با یک درخت خانواده است که خانواده پیامبر را با کوچکترین جزئیات نشان می‌دهد. 🔸در گالری «نخستین و دومین ایالات عربستان» نیز داستان‌های کشور عربستان سعودی در دو تاریخ متفاوت ارائه می‌شود و مدل دقیق شهر«Ed Diria» را می‌توان در کف شیشه‌ای این بخش مشاهده کرد. 🔸همچنین گالری «اسلام و شبه‌جزیره عربستان» نیز به آغاز اسلام در مدینه، تاریخ ظهور و سقوط خلافت و همچنین امپراتوری عثمانی تا نخستین دولت عربستان می‌پردازد. بخشی از این نمایشگاه دوران عثمانی‌ها و ماملوکس تا اولین دولت عربستان را نشان می‌دهد. 🔸در گالری «وحدت» نیز شروع پادشاهی ملک عبدالعزیز مورد بررسی قرار می‌گیرد، گالری «حج و دو مسجد مقدس» نیز یک ماکت بزرگ از مکه و اطراف آن قرار دارد که با نمایش آن فضای معنوی مکه برای بازدیدکنندگان تداعی می‌شود. 🔸گفته می‌شود که ساخت موزه ملی عربستان بیشتر در جهت آماده‌سازی جشن بزرگ عربستان بوده و ساخت و طراحی آن چیزی حدود ۲۶ ماه به طول انجامیده است. بخش بالایی این موزه توسط «ریموند موریاما» معمار مشهور کانادایی ساخته شده است که او در طراحی این بنا از شکل و رنگ تپه‌های شن و ماسه الهام گرفته است. 🔸در خصوص معماری منحصر به‌فرد این بنا باید گفت که نمای غربی ساختمان از برجسته‌ترین و اصلی‌ترین بخش‌ها به حساب می‌آید، به گونه‌ای که دیوارهای آن در امتداد میدان معباب کشیده شده است و از بیرون به خطوط تپه‌ها شباهت دارند که به آرامی به شکل هلال ماه احاطه و تمام خم‌های ساختمان به سمت مکه هدایت شده‌اند. 🔸در این موزه علاوه بر نمایشگاه‌های اصلی مجموعه‌های باشکوه سلاح سرد، لباس‌های ملی، جواهرات با سنگ‌های قیمتی و ... به نمایش گذاشته شده و در سالنی بزرگ ماشین‌های متعلق به پادشاه عربستان سعودی برای علاقه‌مندان و بازدیدکنندگان به نمایش درآمده است. ❇️کانال مطالعات تخصصی عربستان سعودی ✅@Saudistudies

#مقاله رسانه در کشور عربستان سعودی... (بخش سوم) 💢3- مطبوعات در دوره حکومت سعودی 🔸در سال 1924 ملک «عبد العزیز آل سعود» توانست که قدرت خود را با ورود به مکه مکرمه گشترش دهد. با وحدت بخشیدن به مناطق مختلف و ایجاد دولت عربستان سعودی، روزنامه ها و مجلات متعددی به وجود آمدند که بیشتر آن ها خصوصی و برخی نیز دولتی بودند. مورخان مطبوعات سعودی تحولات این دوره را به سه مرحله اساسی تقسیم می کنند. 🔸یکم. مرحله مطبوعات خصوصی (شخصی) از سال 1924 تا 1958: 🔸یک. «ام القری»: اولین مطبوعه ای که در دوره سعودی راه اندازی شد؛ نشریه «ام القری» است که هفتگی و دولتی بود. اولین شماره آن در تاریخ 12 سپتامبر 1924 در مکه مکرمه منتشر گردید. «ام القری» در آغاز نشریه ای بود که اخبار، مقالات ادبی و پژوهش ها را چاپ می کرد؛ سپس به انتشار مراسم دولتی و نشر دستورات و بیانیه های حکومتی روی آورد. تیراژ این نشریه حدود 4 هزار نسخه در هر شماره می باشد. 🔸وزارت ارتباطات و فرهنگ در عربستان سعودی هم اکنون متولی انتشار این مطبوعه دولتی است. 🔸دو. «الاصلاح»: اولین مطبوعه این دوره مجله «الاصلاح» بود که توسط اداره معارف در اگوست 1928 منتشر گردید. محل انتشار این نشریه نیز مکه مکرمه بود. این مجله مسایل تربیتی، فرهنگی و دینی می پردازد. 🔸سه. «صوت الحجاز»: «صوت الحجاز» اولین مطبوعه ای بود که توسط افراد عادی در دوره سعودی منتشر می شد. اولین شماره این روزنامه هفتگی در تاریخ 14 آپریل 1932 در مکه مکرمه انتشار یافت. صاحب امتیاز آن «شیخ محمد صالح نصیف» بود که قبل از آن نشریه «برید الحجاز» را در دوره هاشمی راه اندازی کرده بود. نشریه «صوت الحجاز» به مسایل فرهنگی، ادبی و شعر می پرداخت و تعدادی از نویسندگان و ادباء را در دهه سوم قرن بیستم به خود جذب کرده بود. پس از انتشار روزانه آن در سال 1953، نام این نشریه از «صوت الحجاز» به «البلاد السعودیه» تغییر یافت و سپس تنها به نام «البلاد» گردید. 🔸چهار. «المنهل»: از مجلات فرهنگی که در این دوره ظهور یافتند؛ مجله «المنهل» است که توسط ادیب و نویسنده سعودی «عبد القدوس الانصاری» در فوریه 1937 راه اندازی شد. «المنهل» اولین مطبوعه ای بود که در شهر مدینه منوره منتشر می گردید. هم چنین این نشریه اولین مطبوعه خصوصی در کشور بود. پس از انتقال موسس این نشریه به مکه مکرمه در سال 1359 ه ق. برای سردبیری روزنامه «ام القری»، نشریه «المنهل» نیز از مدینه به مکه منتقل گردید. این نشریه در ماه سپتامبر 1941 برای بیش از چهار سل به علت کمبود کاغذ به دلیل جنگ جهانی دوم از انتشار متوقف شد. البته قبل از توقف، نشریه مزبور تلاش کرد که با کاهش صفحات آن به حیات نشریه ادامه دهد. این نشریه متعاقباً در دسامبر 1945 از مکه منشر می شد؛ سپس در سال 1957 به شهر جده منتقل به تاکنون نیز به شکل مداوم منتشر می شود. سردبیر کنونی آن «نبیه عبد القدوس» بوده و تیراژ آن بیست هزار نسخه در ماه می باشد. 🔸پنج. «المدینه المنوره»: این نشریه که توسط روزنامه نگار حرفه ای «عثمان حافظ» و برادر وی «علی حافظ» در تاریخ 4 آپریل 1937 راه اندازی گردید؛ تا کنون نیز منتشر می شود. این نشریه دو روز در هفته منتشر می گردید ولی پس از انتقال به شهر «جده»به شکل روزانه انتشار یافت. 🔸شش. «الندوه»: روزنامه «الندوه» توسط مدیر مسئول و سردبیر آن «احمد السباعی» در تاریخ 26 فوریه 1958 در مکه مکرمه راه اندازی شد. این نشریه سیاسی – عمومی قبل از ادغام آن در روزنامه «حراء» دو روز در هفته منتشر می شد. 🔸مجلات مهم دوره سعودی مهم ترین مجلات این دوره «النداء الاسلامی»، «الحج»، «الغرفه»، «الشمس» و «المارج» هستند. «المارج» به زبان انگلیسی منتشر می گردید. متعاقباً مجله «قافله الزیت» که وابسته به شرکت نفت آرامکو بود. در سال 1953 منتشر شد. هم چنین در سال 1955 مجله ماهیانه «الاذاعه» توسط اداره کل رادیو و مطبوعات منتشر گردید. 🔸دهه پنجاه میلادی قرن گذشته نیز ظهور چند نشریه هفتگی، مانند: «أخبار»، «الظهران»، «الفجر الجدید»، «عرفات»، «رایه الاسلام»، «حراء» و «الخلیج العربی [فارس]» را شاهد بود. بیشتر این نشریات در دو مرحله بعدی متوقف شدند. 🔸قابل توجه است که در شهر «ریاض» تا سال 1953، که «حمد الجاسر» روزنامه «المیامه» را منتشر نمود، هیچ روزنامه ای در آن منتشر نگردید. «المیامه» نشریه ای سیاسی – عمومی بود که در آغاز به طور ماهیانه و سپس به شکل هفتگی توسط شرکت «دار المیامه» منتشر می شد.

🔸دولت سعودی از نقش روزنامه ها در این مرحله راضی نبود. دولت مزبور روزنامه ها را ضعیف و دارای مشکلات متعدد اداری و مالی و حتی حرفه ای می دانست. به همین دلیل، پس از بررسی مرحله مزبور که از سال 1924 آغاز گردید؛ ملک فیصل بن عبد العزیز، در زمان ولی عهدی، در سال 1958 کنفرانسی را برگزار کرد سردبیران کلیه روزنامه ها را دعوت به شرکت در آن نمود. وی در این کنفرانس پیشنهاد کرد که در هر شهر کلیه روزنامه ها در همدیگر ادغام و یک روزنامه قوی منتشر گردد. در اواخر دهه پنجاه ویلادی قرن بیستم حدود 40 مطبوعه در کشور منتشر می شد و بیش ازصد درخواست برای انتشار نشریه در اداره مطبوعات و انتشارات وجود داشت. 🔸علی رغم دیدگاه منفی دولت سعودی نسبت به مطبوعات و نقش فرهنگی و رسانه ای آن ها در این مرحله، باید اعتراف کرد که کشور عربستان سعودی در مرحله مزبور شاهد ظهور نسل جدیدی از پیش گامان مطبوعات سعودی بود. کسانی که برای انتشار روزنامه ها و مجلات با هزینه خود فداکاری کردند. این مرحله هم چنین همراه با ظهور نویسندگان بزرگ حرفه ای، به ویژه در حوزه های سیاسی و ادبی نیز بود. از این افراد «عثمان حافظ»، «علی حافظ»، «حمد الجاسر»، «صالح محمد جمال» و «محمد نصیف» می باشند. شاید «عبد القدوس الانصاری» یکی از پیش گام ترین این افراد به علت تولیدات زیادی که دارد؛ باشد. وی ده ها کتاب علاوه بر مقالات بی شماری که در زمینه های فرهنگی و رسانه ای در دوران مطبوعاتی خود که بیش از پنجاه سال طول کشید؛ نوشت. هم چنین ادیب و نویسنده معروف «احمد السباعی» را می توان مکتبی در روزنامه نگاری نوین دانست. وی هنر روزنامه نگاری را در سطح بسیار حرفه ای که بی نظیر بود را مورد تجربه قرار داد. هم چنین او بود که هنر کاریکاتور را وارد مطبوعات سعودی کرد. 🔸یکی از موارد قابل توجه این است که فعالیت های مطبوعاتی در کلیه مناطق کشور وجود نداشت؛ بلکه بیشتر مطبوعات در یک منطقه، آن هم منطقه حجاز ظهور یافتند. سایر مناطق کشور مانند منطقه «العسیر» و «منطقه الشرقیه» و سایر مناطق شمالی کشور، در زمان بسیار متأخری با مطبوعات آشنا گشتند. ❇️کانال مطالعات تخصصی عربستان سعودی ✅@Saudistudies