📚#گزارش_کتاب آل سعود؛ ساعت سقوط 🔸کتاب آل سعود، ساعت سقوط، نوشته #ظفر_بنگاش و فاطمه جانی یکی از کتاب‌های نشر اندیشه‌‌سازان نور است که به مساله‌ی خاندان آل سعود #افول قدرت و سقوطشان و حوادث و اتفاقات با محوریت این موضوع می‌پردازد. 🔸چشم انداز تحولات در #عربستان_سعودی بیانگر آن است که قدرت در این کشور طی سال های آینده دستخوش دگر گونی های جدی خواهد شد. افزایش نارضایتی های اجتماعی، رقابت شاهزاده ها و نوادگان موسس رژیم سعودی، انزوای منطقه ای و بین المللی و شکست های پی در پی سیاست خارجی ریاض در سطح منطقه، همگی از افول و سقوط رژیم سعودی حکایت دارند. کتاب حاضر که به تفصیل، به بحث چگونگی به قدرت رسیدن آل سعود، شیوه های حکمرانی، اقدامات وعملکرد و همچنین آینده رژیم سعودی پرداخته، گام مهمی در جهت شناخت و درک صحیح وضعیت اجتماعی، اقتصادی و سیاسی عربستان و آینده خاندان سعودی محسوب می شود. 🔸نگاهی گذرا به فصل های کتاب: مقدمه فصل اول: پادشاهی تمام عیار فصل دوم: سوزاندن دختران ، سربریدن خدمتکاران فصل سوم: وهابیت فصل چهارم: هیولاهایی از درعیه فصل پنجم: خاندان سعود کارگزار بریتانیا می شود فصل ششم: آل سعود از دامن بریتانیا به دامن آمریکا فصل هفتم: تخریب میراث اسلامی فصل هشتم: فقر در میان فراوانی فصل نهم: خاندان از هم گسیخته فصل دهم: فعالیت پرسود عربستان فصل یازدهم: بدعت ها و ابربدعت ها فصل دوازدهم: آینده ❇️کانال مطالعات عربستان سعودی ✅@Saudistudies

📚#گزارش_کتاب سناریوهای آینده عربستان در بازآرایی ژئوپلیتیک مطلوب ایران در منطقه 🔸کتاب سناریوهای آینده عربستان در بازآرایی ژئوپلیتیک مطلوب ایران در منطقه نوشته رحیم ایلغمی سراسکانرود، سجاد محسنی و سهیل گودرزی، به روابط خارجی ایران و عربستان می‌پردازد و آینده روابط سیاسی این دو کشور را بررسی و تحلیل می‌کند. 🔸عربستان سعودی به عنوان یکی از بزرگ‌ترین کشورهای غرب آسیا تلاش کرده تا با خروج از سیاست محافظه‌کارانه پیشین، رویکردی فعالانه‌تر را در سیاست خارجی دنبال کند. این مسئله زمانی اهمیت پیدا می‌کند که کادر جدید سیاسی این کشور همواره خود را در رقابتی پایان‌ناپذیر با جمهوری اسلامی می‌یابد. در سوی مقابل جمهوری اسلامی نیز به عنوان مهم‌ترین رقیب سیاسی و ایدئولوژیکی عربستان در منطقه، تلاش دارد تا شناختی دقیق از عربستان و آینده سیاست خارجی این کشور به دست آورد. 🔸این کتاب به این سؤال پاسخ می‌دهد که آینده عربستان سعودی چه خواهد بود؟ و چه تأثیری بر سیاست‌های جمهوری اسلامی دارد؟ برای پاسخ به این سؤال سعی شده است تا برنامه‌های آینده عربستان سعودی، بر پایه الگوی روشی آینده‌پژوهی تدوین شود. 🔸برای پاسخ به این پرسش ابتدا تحقیقات جامعی از محیط و تحولات عربستان، رخدادها و روندها، کنشگران، نیات راهبردی، پیشران‏‌ها و اسناد موجود در مورد آینده عربستان صورت گرفت. در این راستا از روش‌‏هایی مانند مطالعه اسناد، جلسات خبرگان و میزهای ذهن‌‏انگیزی نیز استفاده شد تا تصویری کامل از عربستان به دست آید. سپس مواردی که قطعیت نداشتند شناسایی و برنامه‌های آینده عربستان تدوین شدند. چهار سناریویی که در این باره نوشته شده‌اند هر کدام به یکی از موقعیت‌هایی که بر مبنای تداخل دو عدم قطعیت کلیدی یعنی «سیاست منطقه‏‌ای ایالات‌ متحده» و «رویکرد تهران و ریاض به تنش میان این دو کشور» به وجود می‌‏آیند، اشاره دارد. 🔸سرانجام بر اساس سناریوهای نوشته شده این نتیجه به دست آمد که آینده عربستان از پیچیدگی بسیاری برخوردار است و ممکن است با توجه به میزان قدرت و جایگاه این کشور در تصمیمات کنشگران فرامنطقه‌­ای، تهدیدها و فرصت‌های مختلفی برای ایران به وجود آید. بنابراین افزایش هشیاری، پژوهش‌‏های تکمیلی و تشکیل جلسات مشورتی و بازبینی سناریوها می­‌تواند با افزایش درایت تصمیم‌سازان، احتمال غافلگیری جمهوری اسلامی را در برابر تحولات عربستان سعودی کاهش دهد. 🔸در بخشی از کتاب سناریوهای آینده عربستان در بازآرایی ژئوپلیتیک مطلوب ایران در منطقه می‌خوانیم: 🔸عربستان سعودی تلاش کرده تا با اقلیت­‌های ایران به خصوص اقلیت­‌های اهل سنت و عرب ایرانی و منطقه‌­ای ارتباط برقرار کند؛ موضوعی که تاکنون در آن نتوانسته موفق باشد. بر این اساس حمایت­‌های مالی و برخی بسترسازی‏‌ها برای بسط آموزه‌­های فکری مورد حمایت عربستان در دستور کار ریاض قرار دارد. نباید فراموش کرد که حمایت عربستان از سعد حریری و یا اهل تسنن عراق و سوریه نیز در تشدید فشار بر حکومت‏‌های علویان یا شیعیان در شام اثرگذار بوده است. 🔸گرچه این سیاست از دیرباز از سوی ریاض پیگیری می­‌شود اما بر اساس شواهد این روند در ایران به دلایل زیر تداوم نخواهد داشت: 1) مشکلات اقتصادی کشورهای حامی اجازه ادامه حمایت را نمی­‌دهد؛ 2) موفقیت­‌های جمهوری اسلامی در تأمین امنیت در مناطق مرزی منجر به افزایش مشروعیت و وجه در بین مردم حاشیه­‌ای شده و در نتیجه این عامل تمایل به ارتباط‎گیری کاسته خواهد شد؛ 3) برنامه اقتصادی ایران برای دهه آینده و پیش­‌بینی رشد اقتصادی در مناطق مرزی تمایل ساکنان مرزهای شرقی و غربی را به عربستان خواهد کاست. اما با وجود این ارتباط‌گیری ریاض با اهل تسنن محور مقاومت طی دهه آینده از سیاست­‌های کلان این کشور خواهد بود. ❇️کانال مطالعات عربستان سعودی ✅@Saudistudies

📚#گزارش_کتاب علل تداوم قدرت رژیم پادشاهی عربستان سعودی 🔸اين كتاب بر آن است نشان دهد با وجود حاكميت غير دموكراتيك در عربستان، چه عللي موجب تداوم قدرت رژيم سلطنتي آل سعود طي هشت دهه شده است؟ 🔸نگارنده معتقد است ائتلاف قدرت حاكم با علماي وهابي، وجود درآمدهاي رانتي (اعم از نفت، گاز و درآمدهاي ناشي از حج)، و اشتراك منافع اين كشور با مصالح كشورهاي غربي، از مهم‌ترين علل تداوم حاكميت آل سعود به شمار مي‌آيد. مؤلف همچنين در اين كتاب درصدد پاسخ به پرسش‌هاي ديگري است كه عبارت‌اند از: 📌چرخش قدرت سياسي درون قبيله آل سعود چگونه است؟ 📌ساخت قدرت عربستان، چگونه از عقيده ديني، خصوصاً رهبران وهابي،بهره مي‌گيرد؟ 📌درآمدهاي رانتي چگونه در خدمت تداوم قدرت رژيم آل سعود قرار گرفته است؟ 📌با وجود سياست‌هاي غرب مبني بر مبارزه با بنيادگرايي اسلامي و دفاع از حقوق بشر و دموكراسي در جهان، چگونه حاكمان آل سعود، روابط خود را با غرب، به خصوص ايالات متحده آمريكا، تحكيم بخشيده و از آن در تداوم ساخت قدرت خود بهره گرفته‌اند؟ 🔸نگارنده در پاسخ به پرسش‌هاي مزبور به اين نتايج دست يافته است: 📌بر مبناي وصيت عبدالعزيز بن عبدالرحمان، پايه‌گذار دولت سوم سعودي، پسر بزرگ وي پادشاه شد و خاندان سلطنتي هسته مركزي نظام سياسي را تشكيل داد و رقابت در قالب جريان‌هاي دروني آل سعود به گردش درآمد؛ بدون اينكه نهادهاي انتخابي يا نظارت مردمي در آن نقشي داشته باشند. در پست­هاي مملكتي نيز اعضاي خاندان سعودي يا قبائل متحد، بدون توجه به قابليت‌ها و توانايي‌هاي ديگران، تمام قدرت سياسي اين كشور را در انحصار خود دارند. 📌با توجه به پيوند تاريخي ميان آل سعود و آل شيخ در كشور عربستان، به رغم تفاوت ميان جريان‌هاي وهابي، خاندان آل سعود از طريق راه‌هايي چون بهره‌مند كردن وهابيان از مواهب مادي، واگذاري بخشي از قدرت به آنها، انحصار مذهبي (مذهب وهابيت) در داخل كشور، تبليغ وهابيت در خارج كشور با كمك نهادهاي دولتي، استفاده ابزاري از فتواي وهابيت براي سركوب مخالفان و بهره‌مندي از اختلافات دروني جريان‌هاي وهابي، در تداوم قدرت سياسي خود از آنها بهره مي‌گيرد. 📌آل سعود با توجه به درآمدهاي رانتي ناشي از اماكن مقدس مسلمانان و محصولات نفتي، از طريق راه‌‌هايي چون استقلال دولت از جامعه، عدم توزيع عادلانه درآمدهاي رانتي، جلب همكاري نخبگان جامعه، بالا بردن رفاه مردم به منظور كسب مشروعيت، سركوب مخالفان، تلاش براي كسب جايگاه منطقه‌اي و بين‌المللي، پيوند با غرب و مقابله با نفوذ دشمنان سياسي ـ عقيدتي، در تداوم قدرت خود استفاده كرده است. 📌با توجه به تلاش كشورهاي بزرگ براي دستيابي به جايگاه هژمون و تلاش كشورهاي كوچك در جهت تضمين بقا و افزايش حداكثري قدرت، ميان آنها «اتحاد استراتژيك» برقرار مي‌شود. لذا دلائلي همچون اهميت جايگاه ژئوپليتيك عربستان براي غرب و آمريكا، تضمين نفت با قيمت مناسب براي غرب از سوي خاندان آل سعود، و بهره‌مندي غرب از خاندان سلطنتي سعودي به ‌عنوان مانع در برابر نفوذ دشمنان غرب، از جمله امپراتوري عثماني، اتحاد جماهير شوروي و جمهوري اسلامي ايران در طول هشت دهه گذشته، موجب شده است كه غرب به خصوص آمريكا از امنيت عربستان صيانت كند و مشكلات سياسي اين كشور را ناديده بگيرد. ❇️کانال مطالعات تخصصی عربستان سعودی ✅@Saudistudies

📚#گزارش_کتاب شیعیان در جهان عرب مدرن (عربستان سعودی) 🔸کتاب فوق سعی می کند تا تکامل مباحث سیاسی و فکری گروه اپوزیسیون شیعی ساکن در استان شرقی عربستان سعودی از سال 1975 را مورد مطالعه و بررسی قرار دهد. همچنین در این مطالعه بر اپوزیسیون مذهبی شیعی (سازمان انقلاب اسلامی، یا جنبش اصلاحیه) تأکید شده است که در سال 1975 تأسیس شد. 🔸این کتاب در هفت فصل تنظیم شده است. فصل اول با عنوان «شیعیان در استان شرقی و تحت حاکمیت سعودی»، به بررسی کلی تأثیرگذاری های سیاسی، اقتصادی، جغرافیای و جمعیتی شیعیان می پردازد. این فصل همچنین به بررسی سیاستهای تبعیض آمیز دولت درباره جوامع شیعه پرداخته شده است. بنابراین فصل اول ارایه کننده پیچیدگی های روابط شیعیان با دولت سعودی در خلال دویست سال گذشته است که البته به دوران معاصر نیز تأکید می نماید. 🔸فصل دوم، در ارتباط با هویت شیعه در استان شرقی است. نویسنده در این فصل در مورد چگونگی شکل گیری هویت و علل و عوامل خلق هویت سخن می گوید. همچنین نویسنده درصدد است تا بررسی کند که چگونه شیعیان در میان هویتهای مختلف خود، برای برخی در مقابل برخی دیگر ترجیح قائلند و نکته مهمتر اینکه گرایشهای مخالف حکومت در میان شیعیان چیست؟ 🔸در فصل سوم با عنوان «ظهور جنبش اسلامی شیعه (1979-1960)» بر روی جو سیاسی و فکری که در آن MVM رشد پیدا نمود و فعالیت های سازمانی خود را آغاز کرد، اهداف و ادبیات آن تأکید می کند. در این فصل نمادهای اولیه و بنیادینی مانند امت اسلامی، وضع قوانین شریعت و دولت اسلامی و جهاد و اعتراض اجتماعی، اسلام و جاهلیت و غیره که در جنبش های اسلامی عموماً مورد بحث قرار می گیرند، مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است. 🔸فصل چهارم، تحت عنوان «دهه انقلابی» (1989-1979) به توضیح شرایط ویژگی ها، گفتمانها و اهداف رهبران جنبش شیعه در استان شرقی در نوامبر 1979 می پردازد. جنبش انتفاضه، تغییری بنیادین در اپوزیسیون شیعه محسوب می شود و تأثیر آن بر جریان فکری و دسته بندی به این اپوزیسیون بسیار حائز اهمیت است. 🔸فصل پنجم تحت عنوان «از گزینه های انقلابی تا گزینه اصلاح طلبانه (1993-1989)» ارایه کننده مسایلی است که در ابتدا با تحول گفتمان به اصلاحیه در سال 1990 اتفاق افتاد. در این فصل سعی شده است که به راهبرد و گفتمان اصلاحیه، نظری داشته باشد. 🔸فصل ششم با عنوان «معاهده 1993» ارایه کننده مطالعه دقیق از معاهده بین دولت سعودی و رهبران جنبش اصلاحیه است که در سپتامبر 1993 منعقد شد. اولین سؤالی که در این فصل به آن پاسخ داده شده است این است که آیا از دیدگاه مذهبی شیعیان، این گفتگوها جنبه قانونی داشت؟ شرایط و نتایج توافق چه بود و چگونه شیعیان و دولت ملی به موفقیت ها و ناکامی های این توافق واکنش نشان دادند؟ همچنین در این فصل انگیزه های دولت سعودی برای گشایش دیالوگ مستقیم با اپوزیسون شیعه توضیح داده شده است. و اینکه نهایتاً نتایج و وعده های آن چه بود. آیا دولت سعوی به وعده های خود در قبال رهبران اصلاحیه متعهد ماند و اینکه رهبران اصلاحیه چگونه به مذاکرات خود به دولت می نگریستند. 🔸فصل هفتم ارایه کننده یک ایده مرکزی است؛ یعنی سازش و گرایشهای متکامل از سال 1993 تاکنون. در این فصل نویسنده به بررسی این موضوع پرداخته است که چگونه حرکت اصلاحیه گفتمان سیاسی و فکری خود را پس از بازگشت به کشور تعادل بخشید و چگونه دولت سعودی به تقاضاهای بنیادین آنان پاسخ گفت. همچنین در این فصل به مقایسه راهبردهای دولت سعودی در مقابل شیعیان و همچنین سایر گروه ها، چه مذهبی و چه سکولار پرداخته شده است تا مشخص شود چگونه دولت با رقبای داخلی خود برخورد می کند و اینکه آیا دولت روش واحدی را در مقابل هم گروه ها، صرف نظر از منطقه، گرایش قومی و مذهبی اتخاذ می کند یا نه، متفاوت عمل می کند. ❇️کانال مطالعات تخصصی عربستان سعودی ✅@Saudistudies

📚#گزارش_کتاب عربستان، آل سعود، وهابیت و نفت: از قدرت گیری آل سعود تا مرگ سلطان عبدالعزیز (1952 - 1902) 🔸«عربستان، آل سعود، وهابیت و نفت» کتابی نوشته روبرت لی‌سی (-۱۹۴۴) با ترجمه دکتر علی رشیدی (-۱۳۱۴) است. 🔸روبرت لی‌سی محقق دانشمندی است که برای نوشتن کتاب سه سال را در داخل عربستان سعودی زندگی کرده و در خارج از آن کشور در مراکز علمی و تحقیقاتی مشغول بکار شدید و خستگی‌ناپذیر بوده است و حاصل کار او نگرشی عمیق و دقیق به تاریخ آل سعود، و چگونگی استفاده آنها از وهابیت و امداد گرفتن آنها از درآمدهای نفتی برای حفظ خود بوده است و چاشنی همه این داستانها تاریخ اعراب صحرانشین و ظهور اسلام در آن کشور است. 🔸نویسنده نشان می‌دهد که چگونه یک جوان بیست ساله آواره در کویت در سالهای اولیه قرن بیستم با هدف احیاء نام و اقتدار تاریخی خانواده با کمتر از شصت نفر شترسوار صدها کیلومتر شبانه طی یک ماه را تا حوالی ریاض طی می‌کند و بالاخره پس از سی سال مبارزه، با کمک عمال سیاسی انگلستان، کشوری را بوسعت تمام اروپای غربی بنام خانواده خود ثبت می‌کند. 🔸روزولت و چرچیل برای ملاقات با او مسابقه می‌دهند و امروز خانواده او با روزی یک میلیارد دلار درآمد نفتی مسلط بر اقتصاد جهانی و پرچمدار دینی هستند که با بیش از یک میلیارد نفر پیرو، سالانه میلیاردها دلار برای زیارت اماکن مقدسه در آن کشور خرج می‌کنند. نفت و اسلام به این کشور آن توان را داده‌است که در امور همه کشورها مخصوصآ کشورهای مسلمان مداخله کند. 🔸چالش‌ها و فرصت‌های ما در مقابل عربستان و اقمار آن فراوان است و اولین اقدام حیاتی برای حفظ و تقویت منافع ملی شناخت چگونگی پیدایش سلسله حکومتی‌ای ظاهرا پادشاهی و خانوادگی است که به قول نویسنده «ثروت سرشار حاصل از نفت، مرداب اخلاقی موجود را هم زده است» تنبلی، تظاهر، بی‌عمقی، بی‌سلیقگی همه خصائص بدی بود که ثروت نفتی، آنها را به جنگ شایستگی‌ها و کارهای پسندیده سنتی عربستان پس از جنگ فرستاده‌است. ❇️کانال مطالعات تخصصی عربستان سعودی ✅@Saudistudies

📚#گزارش_کتاب در قلمرو پادشاهان (زندگی من در عربستان سعودی): پرده‌برداری از اسرار بزرگترین و قدرتمندترین خانواده سعودی 🔸کارمن بن‌لادن، عروس ایرانی- سوئیسی خانواده بن‌لادن در کتاب «در قلمرو پادشاهان» از داستان زندگی‌اش با یسلام بن‌لادن، برادر اسامه و از تاثیراتی می‌گوید که حادثه یازده سپتامبر بر او، خانواده و زندگی‌اش گذاشته است. آشنایی او با یسلام بن‌لادن، توریست عربستانی، در ژنو اتفاق افتاد. 🔸کارمن بن‌لادن که در فضایی آزاد بزرگ شده و بالیده بود با ازدواج با یسلام در عربستان وارد دنیای عجیب و غریب و بدوی عرب‌ها می‌شود و به قول خودش با پاگذاشتن به عربستان اولین اشتباه زندگی‌اش را مرتکب می‌شود. با اینکه کارمن پس از ازدواج به امریکا باز می‌گردد، پس از تولد اولین فرزندش با پافشاری یسلام به عربستان باز می گردد و زندگی در میان بن لادن‌ها را آغاز می‌کند تا در دنیای وهابیان شاهدی بر تحجر، انحطاط و بی‌ریشگی آنها باشد. 🔸کارمِن (Carmen)، زنی ایرانی است که با برادرِ اسامه بن‌لادن؛ یعنی «یسلام» ازدواج می‌کند و از او دو دختر به دنیا می‌آورَد. کتاب، شرح خاطرات کارمِن در محیط بسته و ضدّ زن عربستان است و مشکلات زنان و فساد مردان عرب را در سرزمین‌های متعصّب عرب‌زبان بازگو می‌کند. ❇️کانال مطالعات تخصصی عربستان سعودی ✅@Saudistudies

📚#گزارش_کتاب تروریسم سعودی 🔸دیپلماسی مذهبی عربستان، تجزیه و تحلیل افراطی‌گری را دشوار کرده است. پرسش اینجاست که چرا سلفی‌گری- که ناشکیبانه‌ترین نوع اسلام سیاسی امروز به شمار می‌آید- در گوشه و کنار جهان رواج پیدا کرده است. 🔸کتابی که در دست دارید، از همکاری رژیم عربستان و سلفی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های افراطی که اشاعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهندۀ جهاد موردنظر وهابیت هستند، پرده برمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دارد. سال‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاست که رژیم سعودی منابع مالی موردنیاز مدارس دینی، مساجد و مؤسسات بین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌المللی را تأمین و در نتیجه اسلام‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گرایان افراطی را در کشورهای دیگر تغذیه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند. این روند پس از پیروزی انقلاب ایران و استقرار نظام سیاسی شیعی در این کشور، شدت گرفته و به تحولات و حوادث دامنه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌داری انجامیده است. 🔸کتاب حاضر، تصویری کلی، پرجزئیات و محققانه از دیپلماسی ایدئولوژیک حکومت عربستان ارائه کرده است. ❇️کانال مطالعات تخصصی عربستان سعودی ✅@Saudistudies

📚#گزارش_کتاب عربستان سعودی تحولات، چالش‌ها و چشم‌انداز 🔸بررسی تحولات سیاست داخلی و خارجی عربستان سعودی به دلایل مختلفی واجد اهمیت بالایی است. 🔸نخست، این کشور به سبب برخورداری از ظرفیت‌هایی نظیر بزرگترین تولیدکننده نفت جهان و درآمدهای ارزی بالای ناشی از آن، نقش و جایگاه این کشور در جهان اسلام و جهان عرب به ویژه تاثیرگذاری بر کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، قرارگرفتن در مجموعه بیست اقتصاد بزرگ جهان موسوم به گروه ۲۰، برخورداری از موقعیت ژئوپلیتیکی خاص و قرارگرفتن میان دو آبراه مهم جهان – خلیج فارس و دریای سرخ- و دسترسی به تنگه‌های هرمز و باب‌المندب و همچنین، برخاستن دین اسلام از این شبه‌جزیره و قرارداشتن زیارتگاه‌های مهم مسلمانان در آن یکی از قدرت‌های مهم منطقه غرب آسیا و از جمله موثرترین بازیگران این منطقه تلقی می‌شود. 🔸دوم، عربستان سعودی به لحاظ جغرافیایی در حلقه نخست محیط پیرامونی ایران قرار دارد و در سال‌های اخیر به یکی از اصلی‌ترین بازیگران منطقه‌ای تأثیرگذار بر اهداف و منافع منطقه‌ای و بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران تبدیل شده است. تحولات بیش از یک دهه گذشته در غرب آسیا که منجر به افزایش قدرت و نفوذ منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران شده است، اسباب نگرانی پادشاهی سعودی در مورد کاهش نقش و نفوذ خود در منطقه را فراهم آورده و به رقابت، اختلاف‌ و دشمنی‌های آن با ایران دامن زده است. نمود این رقابت‌ها و دشمنی‌ها را می‌توان در الگوی رفتاری سیاست خارجی این کشور در قبال ایران در حوزه‌ها و بحران‌های مختلف منطقه اعم از برجام و بحران‌های عراق، سوریه، یمن و لبنان مشاهده کرد. 🔸نکته سوم اینکه هم سیاست داخلی و هم سیاست خارجی عربستان در سال‌های اخیر تحولات و دگرگونی‌های نوینی را تجربه کرده است، که نشان‌گر روندهای متفاوتی در سیاست این کشور در نسبت با دهه‌های گذشته آن است. 🔸مهم‌ترین وجه این دگرگونی را می‌توان فاصله‌گرفتن تدریجی ریاض از رویکردهای سنتی و محافظه‌کارانه در هر دو حوزه داخلی و خارجی دانست که در قالب آشکارشدن نشانه‌های گسترده‌ای از اصلاحات سیاسی و اقتصادی در داخل و کنش‌مندی و رویکرد فعالانه و تهاجمی در سیاست خارجی این کشور رخ نموده است. این تحولات مهم که در دوره ملک سلمان و به‌ویژه با ولیعهدی پسرش محمد بن سلمان آغاز و در حال طی مسیری متفاوت از گذشته است، ضمن معرفی چهره جدیدی از سیاست در عربستان، موضوع حائز اهمیت مطالعه‌ای را پیش روی تحلیل‌گران قرار داده است. 🔸نکته اخیر در پیوند با دو نکته نخست، پرسش‌های بسیاری را در خصوص ماهیت و علل تحولات سیاسی عربستان و روندها و چشم‌اندازهای آن پیش روی ناظران و تحلیل‌گران مسائل این کشور قرار داده است. ❇️کانال مطالعات تخصصی عربستان سعودی ✅@Saudistudies

📚#گزارش_کتاب نگاهی از درون و برون به تاریخ و هویت در عربستان سعودی 🔸عربستان سعودی یکی از مهم‌ترین کشورهای اسلامی به شمار می‌رود که از یک سو مهم‌ترین شهرهای مذهبی جهان اسلام را در خود جای داده، و از سوی دیگر از نظر منابع انرژی و ثروت نفتی یکی از مهم‌ترین کشورهای جهان به شمار می‌رود. با وجود اهمیت برجسته عربستان سعودی در مقیاس منطقه‌ای و جهانی، کمتر به شناخت دقیق و واقعی از عربستان سعودی اهمیت داده می‌شود و بیشتر به شناختی خطی، تک بعدی و مسبوق به پیش‌فرض‌های کلی بسنده شده است، و همین شناخت غیردقیق باعث شده تا در مقام تحلیل، گاه نسبت به کنش‌های این کشور نتوانیم تحلیل دقیقی ارائه کنیم. در این نوشته تلاش شده تا به مدد برخی نظریات علوم انسانی مانند نظریۀ هژمونی و نظریۀ تحلیل گفتمان و نظریۀ رفاه فزاینده دوتوکویل، تحولات اجتماعی و سیاسی این واحد سیاسی مهم در جهان امروز مورد تحلیل قرار گیرد. 🔸کتاب حاضر تلاشی است برای شناخت ابعاد مختلف اجتماعی و سیاسی عربستان سعودی در عصر حاضر. در این اثر چالش رویکرد وهابی سایه‌افکن بر عربستان سعودی تحت عنوان گفتمان بن غنام تحقیق شده است. تداوم آن رویکرد در تاریخ معاصر عربستان و جهان اسلام در شکل‌های مختلفی از جمله جریان اخوان سعودی، جهیمان العتیبی و القاعده رصد شده و به ردپای این گفتمان در آن‌چه خود را دولت خلافت می‌نامد پرداخته است. ❇️کانال مطالعات تخصصی عربستان سعودی ✅@Saudistudies

📚#گزارش_کتاب زادگاه تروریسم؛ با اسناد معتبر 🔸دبیرخانه کنگره جهانی مقابله با جریان‌های افراطی و تکفیری با همکاری جمعی از محققین و پژوهشگران مؤسسه دارالاعلام لمدرسه اهل بیت (ع) بنا به نظر آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی و با هدف معرفی عربستان سعودی به عنوان منبع تروریسم در جهان کتاب «زادگاه تروریسم» را با بیش از ۸۰ سند معتبر به همراه تحلیل گردآوری کرده تا نشان دهد زادگاه تروریسم کجاست و پاسخی علمی و مستند به اقدامات تفرقه‌افکنانه و کذب وهابیت و آل سعود باشد. 🔸این کتاب در ۷ فصل تنظیم شده که در فصل اول وابستگی فکری جریان‌های تروریستی به وهابیت مورد بررسی قرار گرفته است. این فصل در چهار بخش اعترافات رهبران گروه‌های تروریستی ـ تکفیری به تأثیرپذیری از پیشوایان فکری وهابیت، استناد گروه‌های تروریستی ـ تکفیری به فتاوا و افکار پیشوایان فکری وهابیت، نظر اندیشمندان درباره ارتباط گروه‌های تروریستی ـ تکفیری با وهابیت و انتشار کتب پیشوایان فکری وهابیت به دست جریان‌های تروریستی را منتشر کرده است. 🔸همچنین فصل دوم این کتاب با عنوان تشابهات فکری جریان‌های افراطی با وهابیت به تکفیر حاکمان و پیروان آنها و تکفیر همه مسلمانان غیر از اهل لُجنه می‌پردازد. 🔸«تشابهات رفتاری جریان‌های افراطی و وهابیت در مسئله تکفیر» عنوان فصل سوم است که به تشابهات رفتاری در قتل نفوس محترمه و تشابهات عملی در تخریب مکان‌های مقدس پرداخته است. 🔸تکفیر مسلمانان و تکفیر غیر مسلمانان موضوعاتی است که در بخش چهارم با عنوان تکفیر مسلمانان و غیر مسلمانان از سوی مفتیان وهابی عربستان سعودی مورد اشاره قرار گرفته است. 🔸در فصل پنجم نیز که به عنوان نقش حکومت عربستان سعودی در ترویج اندیشه تکفیری نامگذاری شده، موضوعاتی همچون دولت عربستان حامی و ناشر تفکرات محمد بن عبدالوهاب و ترویج اندیشه تکفیری در نظام آموزشی حکومت عربستان اشاره شده است. 🔸سیاست افراط گرایانه عربستان سعودی به روایت نویسندگان و اسناد عنوان فصل ششم است و در فصل پایانی به حمایت‌های عربستان از جریان‌های تروریستی در نگاه رسانه‌های جهان پرداخته شده است. ❇️کانال مطالعات تخصصی عربستان سعودی ✅@Saudistudies

📚#گزارش_کتاب درسنامه شناخت عربستان 🔸درس‌نامه شناخت عربستان، تأليف على محمدى آشنانى، از جمله درس‌نامه‌هاى تهيه‌شده براى كارگزاران حج و زائران حرمين شريفين است. در ميان كشورهاى اسلامى، شناخت عربستان، به‌ويژه براى كسانى كه قصد سفر بدان كشور را دارند، به دليل ويژگى‌هاى منحصربه‌فرد، از اهميتى دوچندان برخوردار است. 🔸كتاب، مشتمل بر مقدمه ناشر و مؤلف و متن اثر در نُه درس است. كتاب به شيوه آموزشى نگارش شده؛ بدين ترتيب كه در ابتداى هر درس هدف‌هاى آموزشى و در انتهاى آن خلاصه درس و خودآزمايى ارائه شده است. 🔸در درس اول، ساختار كلى و جغرافياى طبيعى عربستان بيان شده است. نويسنده پس از عنوان نام عربستان سعودى و اينكه داراى حكومت پادشاهى است، به اطلاعات مختلف عمومى (پرچم، تقويم، تعطيلات، واحد پول، پايتخت، شهرهاى مهم مذهبى و... و بنادر مهم) اشاره مى‌كند. در بخشى از اين درس مى‌خوانيم: «كشور عربستان سعودى، يكى از كشورهاى قاره آسيا در منطقه استراتژيك خاورميانه است كه بزرگ‌ترين كشور شبه جزيره عربستان محسوب مى‌گردد و از نظر جغرافيايى به چهار منطقه تقسيم مى‌شود: الف)- ارتفاعات غربى؛ ب)- نجد؛ ج)- احساء و قطيف؛ د)- صحراهاى شن‌زار. عربستان از سوى ديگر به سه ناحيه تقسيم شده است: الف)- تهامه؛ ب)- نجد؛ ج)- حجاز. 🔸درس دوم، به جغرافياى انسانى عربستان اختصاص يافته است. جمعيت، پراكندگى و رشد جمعيت و نيز ميزان مهاجرت، دين، زبان و خط رسمى موضوعات مطرح‌شده در اين درس است. دين رسمى اين كشور اسلام است. 85% مردم آن سنى‌مذهب (حنبلى) و 15% شيعه مى‌باشند. اين كشور بر اساس آيين وهابيت اداره مى‌شود. زبان و خط رسمى عربستان، زبان و خط عربى مى‌باشد. پس از زبان عربى، در ادارات دولتى، مراكز تجارى و دانشگاه‌ها از زبان انگليسى استفاده مى‌شود. 🔸ويژگى‌هاى جغرافيايى، عوامل دينى، فرهنگى، سياسى، و وضعيت نسبتاً خوب اقتصادى، كشور عربستان را از اهميتى استراتژيك در منطقه و جهان برخوردار ساخته است نياز عربستان به كالاهاى تجارى، صنعتى و تسليحات و تجهيزات نظامى غرب از يك‌سو، نياز جهان غرب به نفت و بازار فروش محصولات صنعتى كشاورزى و نظامى خود، با توجه به برخوردارى عربستان و كشورهاى هم‌جوار از درآمدهاى كلان حاصل از فروش نفت از سوى ديگر، وابستگى دوجانبه عربستان سعودى، به غرب، به‌ويژه آمريكا، پديد آورده و مناسبات اين دو كشور را بسيار عميق ساخته است. 🔸در درس هفتم، پيشينه تاريخى عربستان از دوران باستان تا هجرت حضرت ابراهيم(ع) و از هجرت حضرت ابراهيم(ع) تا ظهور اسلام و پس از آن در دو دوره از ظهور اسلام تا دولت آل سعود و از دولت آل سعود تا دوران معاصر تبيين شده است. 🔸در درس هشتم، ساختار حكومت عربستان در دوران معاصر بيان شده است. اركان قدرت در عربستان عبارت است از پادشاه، شوراى خاندان حاكم و قواى سه‌گانه. درباره پادشاه چنين مى‌خوانيم: «بالاترين مقام سياسى و عالى‌ترين كانون قدرت، پادشاه است كه علاوه بر رياست هيئت وزيران و در اختيار داشتن پست نخست وزيرى، قوه مقننه و قضائيه را نيز هدايت مى‌كند. اداره هيئت وزيران در غياب پادشاه به عهده وليعهد و نايب اول رئيس شوراى وزيران (اميرسلطان) و پس از او به عهده نايب دوم رئيس (اميرنايف) مى‌باشد. در سيستم پادشاهى عربستان، حكومت پس از مرگ شاه، به ترتيب سنّ به برادر بعدى وى مى‌رسد. 🔸تشكيلات مذهبى عربستان، عنوان آخرين درس كتاب است. در اين درس، ابتدا چگونگى نفوذ دين در عربستان و پيشينه وهابيت به‌اختصار بيان شده است، سپس سازمان‌هاى مذهبى معرفى شده‌اند. از جمله اين نهادها سازمان امر به معروف و نهى از منكر است كه درباره آن مى‌خوانيم: «عربستان، كشورى اسلامى و مذهبى است و همواره داراى فرهنگى آميخته به دين و مذهب بوده است؛ ازاين‌رو، مردم اين كشور در كنار آداب و رسوم قبيله‌اى، نسبت به انجام فرايض دينى و آداب و سنن مذهبى پايبندى زيادى دارند. درعين‌حال، سازمان امر به معروف و نهى از منكر به‌منظور دعوت مردم براى برگزارى نمازهاى جماعت و جمعه، نظارت بر رعايت شئون اسلامى و حجاب بانوان و جلوگيرى از فعاليت مراكز غير شرعى تشكيل شده است. اعضاى اين سازمان نقش پليس منكرات را بر عهده دارند و با گشت‌زنى در خيابان‌ها، با موارد غير مشروع برخورد مى‌كنند». 🔸در انتهاى مباحث كتاب، سازمان‌هاى وابسته به امور مذهبى توصيف شده‌اند. مجتمع چاپ قرآن ملك فهد، كارگاه بافت پرده كعبه و حوزه‌هاى دينى در ذيل اين سازمان‌ها ذكر شده‌اند. درباره حوزه‌هاى دينى عربستان مى‌خوانيم: «حوزه‌هاى دينى عربستان، به‌تدريج به شكل دانشگاه تكامل يافته است. در اين دانشگاه‌ها افزون بر دانشجويان داخلى، دانشجويان خارجى، به‌ويژه كشورهاى اسلامى، با هزينه دولت عربستان، مقاطع تحصيلى خود را ادامه مى‌دهند و پس از فراغت از تحصيل، به تدريس و تبليغ وهابيت در كشورهاى خود مى‌پردازند».

📚#گزارش_کتاب کتاب عربستان از درون؛ مدرنیته و جاهلیت 🔸کشورهای بسته خاورمیانه، شرق آسیا و آفریقا همیشه یک سوژه جذاب برای مخاطبان جهانی هستند. همین ایده باعث شد تا «رابرت لیسی» چند سالی از زندگی‌اش را حدفاصل لندن تا ریاض صرف کند و کتاب «عربستان از درون» را بنویسد. رابرت لیسی، روزنامه‌نگار و تاریخ‌نویس نامدار بریتانیایی است که تلاش کرده در یک تحقیق چند ساله تصویری کمتر دیده شده از عربستان سعودی را در مقابل دیدگان مخاطب جهانی قرار دهد. در این کتاب فرازهای مهمی از تاریخ معاصر عربستان نظیر تصرف خونین مسجد جامع مکه در سال ۱۹۷۹، جنگ خلیج فارس، ماجرای یازده سپتامبر و تاثیرش روی روابط آمریکا و عربستان مورد بررسی قرار می‌گیرد. رابرت لیسی برای نوشتن این کتاب تنها درگیر جریان زندگی در شهرهای بزرگ و حانواده‌های قدرتمند و ثروتمند نشده و به اقصی نقاط عربستان سفر کرده است. با شاهزاده‌های زیادی گفت‌وگو کرده و به قبایل و طوایف زیادی سر زده و با آنها گفت‌وگو کرده است. از دیل این گفت‌وگوها هم تصویر مدرنی از عربستان ترسیم شده و هم گاهی خواننده از رفتارهای قرون وسطایی موجود در عربستان شگفت‌زده می‌شود. 🔸نحوه تقسیم کار بین قدرت دینی و قدرت سیاسی، نقش شاهزادگان، مسئله انتصاب حاکمان، وضعیت زنان و جوانان در عربستان، وضعیت اقلیت شیعیان در عربستان، روحانیون سلفی و تاریخ و ریشه حضور و قدرت آنها در عربستان، چاه‌های نفت و نقش انکارنشدنی‌شان در وضعیت کنونی عربستان مجموعه ای از سرفصل‌هایی است که رابرت لیسی در این کتاب به آن پرداخته است. ❇️مطالعات تخصصی عربستان سعودی ✅@Saudistudies