‍ 💥 رابطه علم و دین در آوردگاه #کرونا 🔺با شیوع بیماری کرونا در ایران، برگزاری مراسمات مذهبی، زیارت مشاهد مشرفه،نمازهای جمعه و جماعات به دستور متولیان امر دین لغو شد. این اتفاق نادر باعث شد که برخی در فضای مجازی به تحلیل رابطه #علم و #دین بپردازند. برخی با تمسخر مناسک دینی نظیر دعا و توسل، این اتفاق را نشانه غلبه علم بر دین و برخی آن را نشانه سست شدن عقاید مذهبی دانستند.... 🔺تمام کسانی که عُنصر دعا، امداد الهی و عوامل متافیزیکی را در زندگی انسان منکرند دچار یک اشتباه ساده شده اند؛ گمان کرده اند فیزیک و متافیزیک در عرض و رقیب یکدیگرند به گونه ای که اگر یکی را قبول کنیم الزاما باید دیگری را انکار نمائیم... 🔹در حالی که بنابر تحقیقات صدرالمتألهین (ره) در حکمت متعالیه، فیزیک و متافیزیک، طبیعت و ملکوت، علم و دین نه در عرضِ هم بلکه در طولِ یکدیگرند. به قول استاد شهید مطهری (ره) از منظر فلسفه الهی، خداوند خالقِ سیستمِ طبیعت و خارج از آن است نه بخشی از طبیعت و جزء آن. فیلسوفانی نظیر آگوست کُنت #خدا را درون #طبیعت جستجو می کردند و خیال کردند هر چه علم پیشرفت کند، دامنهء خداییِ خدا در طبیعت کمتر می شود و گفتند؛ «علم، خدا را از شغلِ خود عزل کرده است». غافل از اینکه خداوند، جزئی از طبیعت و رقیبِ عوامل طبیعی نیست. خداوند خالقِ سیستم طبیعیِ حاکم بر جهان است. هیچ گاه برای یافتن ساعت ساز، درون ساعت را جستجو نمی کنید، ساعت ساز خارج از ساعت و سازنده آن است نه درون ساعت و جزئی از آن.... 🔹خداوند، خالقِ سیستمِ علمی حاکم بر طبیعت است بنابراین اعتقاد به خدا با دستاوردهای علمی تعارضی ندارد. از سوی دیگر #علم، ابزاری برای کشف فعل الهی در جهان طبیعت است و با اعتقاد دینی تعارضی نخواهد داشت... 🔺بله تعارض میان علم و دین در دو فرض رخ خواهد داد. آنجا که برخی از دیندارانِ جاهل بخواهند به بهانه اعتقاد به خدا، دستاوردهای علمی را متعصّبانه منکر شوند. و آنجا که عالمِ علوم طبیعی و آزمایشگاهی بخواهد متکبرانه به وسیله ابزار علم (که تنها در حوزه طبیعت و فیزیک کارآیی دارد) متافیزیک و ماوراء الطبیعة را مُنکر شود. 🔹بر همین اساس است که برخی فیزیک‌دانان معاصر در عین التزام به دستاوردهای علمی، اعتقاد دینی را در تعارض با علم ندانسته اند. «پوکینگ هورن» استاد فیزیک ریاضی در دانشگاه کمبریج می گویند؛ «من معتقدم که تنها سؤالات مربوط به حوزه طبیعت قابل پاسخ علمی_تجربی هستند اما سؤالات دیگری وجود دارد نظیر اینکه چرا جهانی وجود دارد؟ و چه غایتی ورای جهان است؟ برای پاسخ به سؤالات در حوزه متافیزیک، روش علمی_تجربی کارآیی ندارد. من قانع کننده ترین پاسخ ها را در خداباوری می یابم». آری! به درستی آندره مرسیه (استاد دانشگاه‌ برن‌ سوئيس‌) حق‌ّمطلب‌ را ادا كرده‌ آنجا که گفته است: «يكي‌ از آموزشهاي‌ بزرگ‌ فيزيك‌ قرن‌بيستم‌، در مقايسه‌ با غرور علمیِ قرن‌ نوزدهم‌، اين‌ است‌ كه‌ به‌ محدوديتهایِ علم‌ اذعان‌ كرده‌ است‌»... ✳️سخن آخر اینکه از منظر فیلسوفان اسلامی و اکثر فقهاء مکتب قم و نجف، اعتقاد دینی هیچ تعارضی با علم ندارد بلکه بر اساس آیات قرآن روش تجربی در کشف طبیعت مورد تأیید قرار گرفته تا آنجا که برخی فیلسوفان اسلامی دستاوردهای قطعیِ عقلِ تجربی را بخشی از گزاره هایِ دین می دانند. از منظر فقه اهل بیت(ع) نیز دستاوردهای علمی در تعیین موضوعاتِ احکام، نقش بسیار زیادی دارند. ✳️ تعطیلی اجتماعات مذهبی از سوی متولیان امر دین در ایران که بر اساس نظر کارشناسی دانشمندان علوم تجربی رخ داد را می توان نشانه روشنی بر غلبه جریان #عقلانیت_اسلامی بر جریانِ #تحجر_مذهبی در سپهر دیانت ایرانی دانست. البته دانشمندان علوم تجربی نیز می بایست با عبور از «مطلق گراییِ علم زدگی» پاسخ سؤالات مربوط به حوزه فیزیک و طبیعت را با روش علمی_تجربی جستجو کنند و پاسخ به سؤالات در حوزه متافیزیک را به #فلسفه_الهی واگذار نمایند... ✍️حسین اسلامی استاد حوزه و دانشگاه و امام جمعه شهرستان مه ولات 🆔 @ravagheandishe