🌲🌲🌲🌲
🌲🌲🌲
🌲🌲
🌲
📛 شبهه
امر به معروف و نهی از منکر ربطی به رابطه انسان با خدا ندارد. کسی حق ندارد به دیگری بگوید نماز بخوان، انفاق کن، روزه بگیر. این فریضه در مورد رابطه انسانها با یکدیگر است.
📚 پاسخ
کافی است سراغ آیات قرآن برویم تا صحت این ادعا روشن بشود.
✅ قرآن امر به معروف و نهی از منکر را در تمام ساحتهای فردی و اجتماعی زندگی بشر واجب میداند. ببینید:
1⃣ اطلاق آیات امر به معروف و نهی از منکر، تمام ارزشها و ضدارزشهای عقلی و واجبات و محرمات شرعی را در برمیگیرد. مثلا:
📖 (وَلۡتَكُن مِّنكُمۡ أُمَّةࣱ یَدۡعُونَ إِلَى ٱلۡخَیۡرِ وَیَأۡمُرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَیَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِۚ وَأُو۟لَـٰۤىِٕكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ)
📝 و باید از میان شما، گروهی باشند که مردم را به نیکی دعوت کنند، و به کار شایسته وا دارند و از زشتی باز دارند، و آنانند که رستگارند.
[آل عمران/۱۰۴]
🖌 در این آیه استثنائی برای معروف و منکر ذکر نشده. پس شامل تمام الزامهای عقلی و شرعی میشود.
2⃣ حضرت یوسف میان بتپرستان فرمان و امر خدا مبنی بر توحید را ابلاغ میکند:
📖 (إِنِ ٱلۡحُكۡمُ إِلَّا لِلَّهِ أَمَرَ أَلَّا تَعۡبُدُوۤا۟ إِلَّاۤ إِیَّاهُۚ ذَ ٰلِكَ ٱلدِّینُ ٱلۡقَیِّمُ وَلَـٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا یَعۡلَمُونَ)
📝 فرمانروایی تنها از آن خداوند است، فرمان داده است که جز او را نپرستید، این است دین راست و استوار، ولیکن بیشتر مردم نمی دانند.
[یوسف/۴۰]
🖌 روشن است که عبادت توحیدی، در درجه نخست رابطه انسان با خالق است.
3⃣ به کافران از اهل کتاب و مشرکان فرمان داده شده که تنها خدا را بپرستند، نماز را برپا دارند و زکات را بپردازند:
📖 (وَمَاۤ أُمِرُوۤا۟ إِلَّا لِیَعۡبُدُوا۟ ٱللَّهَ مُخۡلِصِینَ لَهُ ٱلدِّینَ حُنَفَاۤءَ وَیُقِیمُوا۟ ٱلصَّلَوٰةَ وَیُؤۡتُوا۟ ٱلزَّكَوٰةَۚ وَذَ ٰلِكَ دِینُ ٱلۡقَیِّمَةِ)
📝 و آنان فرمان نیافتند جز اینکه خدا را بپرستند - در حالی که دین خود را برای او خالص گردانند - ونماز را بر پا دارند وزکات را بپردازند، واین است آیین راستین ومستقیم.
[بينة/۵]
🖌 واژه أمر نشان میدهد که میتوان انسانها را به امور اعتقادی، عبادی و خدمت به خلق فرمان داد.
4⃣ از خصوصیات بارز حضرت اسماعیل این بود که خانوادهاش را به نماز خواندن امر میکرد:
📖 (وَكَانَ یَأۡمُرُ أَهۡلَهُۥ بِٱلصَّلَوٰةِ وَٱلزَّكَوٰةِ وَكَانَ عِندَ رَبِّهِۦ مَرۡضِیࣰّا)
📝 و خانوادهاش را پیوسته به نماز و زکات فرمان میداد و نزد پروردگارش پسندیده بود.
[مريم/۵۵]
🖌 ممکن است بگویید فقط به خانواده میتوان در مورد نماز امر کرد. آیه بعدی پاسخ به شماست:
5⃣ پیامبر اکرم موظف هستند به همه بندگان خدا فرمان نماز و زکات بدهند:
📖 (قُل لِّعِبَادِیَ ٱلَّذِینَ ءَامَنُوا۟ یُقِیمُوا۟ ٱلصَّلَوٰةَ وَیُنفِقُوا۟ مِمَّا رَزَقۡنَـٰهُمۡ سِرࣰّا وَعَلَانِیَةࣰ)
📝 به بندگان من که ایمان آورده اند، بگو: نماز را بر پا دارند، و از آنچه به آنها روزی داده ایم، پنهان و آشکار انفاق کنند.
[إبراهيم/۳۱]
🖌چون فعل «یقیموا» مجزوم شده، در تعبیر «قل: بگو» معنای فرمان دادن وجود دارد. (مجمع البیان،ج۶،ص۴۸۵)
📌 پس همه ارزشهای عقلی و واجبات شرعی - چه در ارتباط با خدا باشند چه در ارتباط با خلق خدا - معروف هستند و باید به آنها امر کرد.
و همه زشتیهای عقلی و محرمات شرعی منکر هستند و باید از آن نهی نمود.
⚠️ نکته آخر: نهی از منکر در صورتی است که منکری آشکار شود. وگرنه مردم اجازه ندارند در زندگی خصوصی یکدیگر تجسس کنند.
📣 eitaa.com/tafakoraat
🌲
🌲🌲
🌲🌲🌲
🌲🌲🌲🌲
🍀🍀🍀🍀
🍀🍀🍀
🍀🍀
🍀
📛 شبهه ۳
۹۹ درصد امر به معروف و نهی از منکری که در قرآن هست اعتراض مردم و رسانهها علیه حکومتهای ظالم است. نه سرکوب مردم توسط حاکمیت.
⭕️ امام حسین (ع) هم که برای امر به معروف و نهی از منکر قیام کردند، یکجا هم از حجاب نداشتن و نماز نخواندن مردم صحبت نکردند. بلکه همه سخنانشان اعتراض به سرکوب مردم است و اینکه قرار بود حکومت شورایی باشد نه موروثی.
📚 پاسخ
به نظر قرآن امر به معروف و نهی از منکر وظیفه همه است. از تکتک مردم عادی تا رسانهها و حکومتها.
1⃣ به موجب اینکه مؤمنان یار و یاور یکدیگرند، نسبت به رفتار هم احساس مسئولیت میکنند:
📖 (وَٱلۡمُؤۡمِنُونَ وَٱلۡمُؤۡمِنَـٰتُ بَعۡضُهُمۡ أَوۡلِیَاۤءُ بَعۡضࣲۚ یَأۡمُرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَیَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَیُقِیمُونَ ٱلصَّلَوٰةَ وَیُؤۡتُونَ ٱلزَّكَوٰةَ وَیُطِیعُونَ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ)
📝 ومردان مؤمن وزنان مؤمن دوستان (و یاور) یکدیگرند، امر به معروف ونهی از منکر می کنند، ونماز را بر پا می دارند، وزکات را می پردازند، وخدا وپیامبرش را اطاعت می کنند.
[توبة/۷۱]
بنابراین امر به معروف وظیفه تمام مؤمنان است نسبت به یکدیگر. نه فقط رسانهها نسبت به حکومت.
2⃣ ویژگی مسلمانان معتقد به ربوبیت الهی این است که اگر به قدرت و حاکمیت برسند، نماز را برپا میدارند، زکات میدهند و امر به معروف و نهی از منکر میکنند.
📖 (ٱلَّذِینَ إِن مَّكَّنَّـٰهُمۡ فِی ٱلۡأَرۡضِ أَقَامُوا۟ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتَوُا۟ ٱلزَّكَوٰةَ وَأَمَرُوا۟ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَنَهَوۡا۟ عَنِ ٱلۡمُنكَرِۗ وَلِلَّهِ عَـٰقِبَةُ ٱلۡأُمُورِ)
📝 کسانی که اگر در زمین به آنها قدرت (و حکومت) بخشیم، نماز را بر پا می دارند، و زکات را می دهند، و امر به معروف و نهی ازمنکر می کنند.
[حج/۴۱]
🖌 این آیه نشان میدهد که امر به معروف یکی از وظایف مهم حکومت اسلامی است.
🔳🔳🔳🔳🔳🔳🔳🔳🔳🔳🔳🔳
📌 اما در مورد قیام امام حسین (ع) به چند نکته توجه کنیم:
1⃣ حضرت علاوه بر اعتراض به سرکوب مردم، به محو شدن سنت نبوی و آشکار شدن بدعتها نیز معترض بودند:
📜 «انا ادعوکم الی کتاب الله و سنة نبیه، فان السنة قد امیتت و ان البدعة قد احییت»
📝 شما را به کتاب خدا و سنت پیامبرش فرامیخوانم چه اینکه سنت را میراندهاند و بدعت را زنده کردهاند.
(وقعة الطف/ص۱۰۷)
روشن است که سنت تمام دستورات شرعی را در برمیگیرد.
2⃣ یکی از از دلایل بیعت نکردن حضرت این بوده است:
📜 «یزید رجل فاسق شارب الخمر قاتل النفس المحرمة معلن بالفسق و مثلی لا یبایع مثله»
📝 یزید مردی فاسق، شرابخور و قاتل انسان بیگناه است که علنی مرتکب فسق میشود و مثل منی با مانند او بیعت نخواهد کرد.
(اللهوف، ص۲۳)
🖌 پس برخلاف نظر برخی، حضرت شرابخواری و فسق و فجور علنی حاکم را هم منکر دانسته و از آن نهی کردهاند.
3⃣ امام حسین (ع) فرمودند:
📜 «اللهم ... لنری المعالم من دینک و نظهر الاصلاح فی بلادک و یأمن المظلومون من عبادک و یعمل بفرائضک و سننک و احکامک»
📝 خداوندا ... هدف ما از قیام این است که نشانههای دین تو را افراشته ببینیم، شهرهایت را به صلاح و سامان برسانیم، امن و امان برای بندگان ستمدیدهات فراهم آوریم، تا به واجبات و سنتها و احکام تو عمل شود.
(تحف العقول، ص۲۳۹)
🖌 طبق این فرمایش، هدف امام از اعتراض علیه حکومت مقدمه سازی برای حکومت صالحان و اجرای تمام احکام اسلامی بوده است. پس نمیتوان گفت امام حسین (ع) کاری به دستورات شرعی نداشتهاند.
4⃣ اگر هم فرض کنیم که قیام حضرت تنها برای مبارزه با ظلم حکومت بنیامیه بوده، این دلیل نمیشود که از معروف و منکرهای دیگر چشم بپوشیم. زیرا طبق آیات قرآن چتر امر به معروف و نهی از منکر همه مسائل حیات انسانی را پوشش میدهد.
🔍 نکته پایانی: گرچه امام حسین به حکومت موروثی بنیامیه اعتراض داشتند، اما طرح جایگزین ایشان حکومت شورایی نبوده. بلکه امام معصوم را سزاوارترین فرد به حکومت میدانستند. (وقعة الطف، ص۹۶و۱۰۷)
🔖 در صلح امام حسن (ع) با معاویه هم قرار بود پس از معاویه حکومت به امام حسن (ع) و سپس به امام حسین (ع) برسد نه اینکه به رأی مردم گذاشته بشود. (صلح الحسن، ص۲۶۰)
📣 eitaa.com/tafakoraat
🍀
🍀🍀
🍀🍀🍀
🍀🍀🍀🍀
قلمرو شناسی فریضه امر به معروف و نهی از منکر.pdf
حجم:
548.2K
📢 ویژه محققان 🧐
پاسخ تفصیلی به شبهات مربوط به «قلمرو امر به معروف و نهی از منکر» را در این فایل ملاحظه کنید.
📣 eitaa.com/tafakoraat
🌷 درد دلی با آنکه «خون دلش لعل شد»
سلام
قامتت انقدر بلند است که دید زدن به عمامهات گردنم را به درد میآورد.
با خواندنت، فهمیدم خدا تو را برای پیشوایی مسلمانان تربیت کرد. و چه خوب تربیت کرد و چه خوب تربیتش را پذیرا شدی.
مواردی که به من میفهماند تو جنست با من فرق دارد:
✅تحمل فقر و محرومیت شدید
✅جدیت در تحصیل و ورود به درس خارج در ۱۷ سالگی و تدریس فقه و اصول
✅تسلط به تفسیر قرآن، حدیث و تاریخ
✅معنویت، تهجد و انقطاع
✅تسلط به عربی اصیل و معاصر، مکالمه و ترجمه، شعر و نثر
✅تسلط به ادبیات فارسی، تسلط به زبان ترکی، آشنایی با انگلیسی
✅ایرانشناسی فوقالعاده
✅جهانشناسی
✅حافظه کمنظیر و هوش وافر
✅مردمداری و مدارا حتی با کمونیستها
✅صلابت در مقابله با ترسها طمعها غصهها شکستها و ایستادگی در برابر دنیاطلبان
✅وظیفهگرایی و انعطاف در برابر حوادث
✅تحمل شکنجههای جسمی و روحی که یک لحظهاش غیرقابل تصور است
و...
☘ خیلی خواندنی بودی، بسیار غبطه برانگیز، و به شدت دست نیافتنی.
📚 پینوشت: دوست دارم فرصتی بشود و برای هر کدام از این عناوین چند تا شاهد مثال از کتاب بنویسم.
بیشتر از این دوست دارم کتاب را چند بار دیگر بخوانم و بیشتر غبطه بخورم...
📣 eitaa.com/tafakoraat
🍃🌹🍃🌹🍃🌹
🍃تدبری درباره نامه ۴۱ نهجالبلاغه (قسمت اول)🍃
🔅در این نامه امام علی (علیهالسلام) یکی از والیان حکومت خود را به خاطر دستبردن در بیتالمال مؤاخذه میکنند و میفرمایند که من پیش از این به تو بیش از دیگران اعتماد داشتم.
با مطالعه این نامه سؤالاتی به وجود میآید که در طی چند مطلب به آنها میپردازیم:
1⃣ آیا پیامبران و امامان خطا میکنند؟
✅ دلیل اینکه حجت خدا باید معصوم باشد این است که رسالت او، هدایت مردم است. اگر گفتار و رفتار او به گونهای باشد که فرآیند هدایت مردم مختل شود، غرض خداوند از ارسال پیامبران و نصب امامان محقق نمیشود. بنابراین:
۱) امام در دریافت، حفظ و تبلیغ معارف دین خطا نخواهد کرد. چه عمدی و چه سهوی. زیرا در غیر اینصورت دین الهی به درستی به مردم نمیرسد.
۲) امام در عمل به این معارف الهی، #خطای_عمدی (گناه) نمیکند. زیرا:
اولا چنین فردی نمیتواند الگوی مردم و مربی ایشان باشد.
ثانیا در صورت گناه، مردم اعتماد خود را به او از دست میدهند.
۳) امام در عمل، #خطای_سهوی و اشتباهی که منجر به سلب اعتماد مردم شود، انجام نخواهد داد. مثلا اگر نماز چهار رکعتی را به اشتباه دورکعت بخواند یا نماز صبح خواب بماند، همه اینها موجب میشود که مردم عملکرد او را ضعیف دیده و از دستورات او سرپیچی نمایند.
۴) اما امام در عمل، ممکن است مرتکب #خطای_سهوی و اشتباهی بشود که ناشی از محدودیتهای تعاملات بشری است.
📌مثلا پیامبر یا امام موظف است بین مردم بر اساس شهادت و قسم قضاوت کند. اگر شاهدی به دروغ شهادت دهد یا کسی قسم دروغ بخورد، مادامی که دروغش اثبات نشده، امام موظف است طبق ظاهر داوری کند و در نتیجه حق به حقدار نمیرسد! در این باره پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «هرگز به قضاوت من مغرور نشويد و نگوييد چون پيغمبر در اين نزاع به نفع ما داوري كرد، پس حق با ماست؛ زيرا من نيز در بين شما به وسیله شهادت دادن و قسم خوردن افراد حكم ميكنم؛ درحالي كه برخي از شما در اقامه دليلِ مَحكمهپسند، قويتر و خوشبيانتر از طرف مقابل خود است. پس هر كسي كه من به نفع او حكم كردم، ولي حق با طرف مقابل بود، بداند كه قضاوت من چيزي را تغيير نميدهد، بلكه او قطعهاي آتش را به خانه خود خواهد برد.»
(📝تهذيبالأحكام، ج۶، ص۲۲۹)
🍃در این موارد حجت خدا به درستی قضاوت کرده، اما قضاوت درست او مطابق با واقع نبوده است.
📌مثال دیگر در عزل و نصبهای پیامبران و ائمه است. گاهی اهلبیت کسانی را به کار گماردهاند که پس از مدتی در امانت خیانت کرده و دستشان به مال حرام آلوده شده است. (مانند آنچه در نامه ۴۱ خواندیم) این افراد پیشینه بدی نداشتند و قبل از قبول مسئولیت صلاحیت آن کار را داشتند.
🍃این گونه تصمیمات که ظاهرا نتیجه مطلوب را به همراه ندارند، هیچ منافاتی با عصمت و روند هدایت مردم ندارد، چه اینکه هر کسی هم جای پیامبر یا امام باشد، باید همینگونه عمل کند. یعنی باید بر اساس ظاهر حال افراد قضاوت یا حکومت کند.
❓اما سؤالی که باقی میماند اینکه: چرا امامان معصوم در اینگونه موارد، از علم غیبی و لدنّی خود استفاده نمیکنند؟
پاسخ این سؤال در آینده خواهد آمد، انشاءالله.
🍃🌹🍃🌹🍃🌹
📣 eitaa.com/tafakoraat
این کتاب ترسیمکننده طلبه انقلابی ایدهآل است. جمع علم و تهذیب و بصیرت و تبلیغ. خدمات ایشان در عمر کوتاه شان کمنظیر است. ۴۱ سال پر برکت که به شهادت ختم شد.
📖بصیرت در روزگار سکوت
📌زندگی و خاطرات شهید سعیدی
📚انتشارات شهید ابراهیم هادی
تفکرات
🍃🌹🍃🌹🍃🌹 🍃تدبری درباره نامه ۴۱ نهجالبلاغه (قسمت اول)🍃 🔅در این نامه امام علی (علیهالسلام) یکی از وا
🍃🌹🍃🌹🍃🌹
🍃 تدبری درباره نامه ۴۱ نهج البلاغه (قسمت دوم)🍃
2⃣از آنجایی که رسالت پیامبران و ائمه تبلیغ و اقامه دین خدا در میان مردم است، بدیهی است که باید از تمام علوم دینی و هر آنچه مردم برای هدایت خود بدان نیاز دارند، آگاه باشند.
❓اما در غیر دانشهای دینی، آیا از سایر امور غیبی _ مانند سرنوشت خود و حوادث آینده _ نیز آگاهي داشتهاند؟
✅ بنابر آیات قرآن (مانند: رعد/۴۳، بقره/۳۱، بقره/۱۴۳) و روایات متواتر - ائمه در غیر علوم دینی نیز به تعلیم الهی از علوم غیبی غیر عادی برخوردار بودند.
📌برای مثال امام صادق (ع) فرمودند: «هر امامي كه نداند به چه مصيبتي گرفتار خواهد شد و چه بر سر او خواهد آمد، چنين كسي، اساساً حجّت خدا بر خلق او نيست.» (📝کافی، ج۱، ص۲۵۸)
🔎این مسأله به قدری روشن است که برخی از علمای اهل سنت نیز بدان اعتراف کردهاند. برای نمونه ابنابیالحدید معتزلی در شرح خود بر نهج البلاغه فصلی را به علم غیب امام علی (ع) و فصلی را به پیشگوییهای ایشان که بعدها محقق شده، اختصاص داده است. (📝ج۷، ص۴۷؛ ج۲، ص۲۸۶)
✅ اما باید دقت کرد که دانش ائمه (علیهمالسلام) در مرحلهي ماده و عالم طبيعت، فعلیت ندارد، بدين معنا كه شايد چيزي را نخواهند بدانند و درنتیجه از سيطرهي علم كنوني آنها خارج باشد. اما تفاوتشان با ديگران اين است كه ديگران به خزانهي بي پايان علم الهی راهي ندارند. لذا ممكن است دلشان بخواهد چيزي را بدانند ولي نتوانند، امّا امامان معصوم (عليهمالسلام) كه كليددار آن خزانهي بي پايانند، هر چه را كه بخواهند ميتوانند بدانند.
🍃از اين رو در روايات آمده است: «امام هرگاه بخواهد بداند، آگاه میشود.» (📝کافی، ج۱، ص۲۵۸)
البته توجه داریم که اراده امام تابع اراده خداست و تا خدا نخواهد، او هم اراده نخواهد کرد.
☘️در قسمت بعد باید به این بپردازیم که اهل بیت (علیهم السلام) چه زمانی از این علم خارق العاده استفاده می کنند؟
📣 eitaa.com/tafakoraat
تفکرات
🍃🌹🍃🌹🍃🌹 🍃 تدبری درباره نامه ۴۱ نهج البلاغه (قسمت دوم)🍃 2⃣از آنجایی که رسالت پیامبران و ائمه تبلیغ و
🍃🌹🍃🌹🍃🌹
🍃 تدبری درباره نامه ۴۱ نهجالبلاغه (قسمت سوم)🍃
3⃣ پیامبر و امامان چه زمانی علم غیب خود را آشکار میکردند؟
✅ در مواردي كه خداوند به آنها اجازه ميداد، از علوم غير عادي براي اعجاز و اثبات حق بودن دعوت اسلام يا درستی مدعای خود استفاده ميكردند. بنابراین:
◀️ اولا استفاده از علوم غير عادي به اذن خاص الهي بستگي دارد. چون آن ذوات نوراني در تمام ابعاد علمي و عملي، معصوم و مصون هستند و اراده آنان تابع اراده الهي است و هرگز در استفاده از علوم غير عادي، از امر خداوند سرپيچي نميكنند.
🔅امام صادق (ع) فرمودند: «امام هرگاه بخواهد چیزی را بداند، خداوند او را از آن مطلب آگاه میکند.» (📝کافی، ج۱، ص۲۵۸)
◀️ ثانیا این اذن الهی در جایی است که اساس حقانیت اسلام، حفظ دین مردم و مصالح عالی امت به آشکار ساختن آن آگاهی مرموز بستگی داشته باشد.
📌شتر پيامبر اكرم (ص) هنگام عزيمت به تبوك گم شد، هيچ كس نمي دانست كجاست. برخي از منافقان از ماجرا استفادهي سوء كردند و اين زمزمه را سردادند كه او چگونه پيامبري است و چگونه ادعاي اِخبار از آسمان را دارد كه جاي شتر گم شدهي خود را نميداند. پيامبر خدا(ص) با شنيدن اين جمله فرمود: «من چيزي جز آنچه كه خدا به من مي آموزد نمي دانم، اكنون خدا مرا راهنمايي كرده كه شتر من در اين صحرا در فلان درّه است و زمام آن به درختي پيچيده و از رفتن بازمانده است، برويد آزادش كنيد و بياوريد.» (📝سیره ابنهشام، ج۴، ص۱۶۶)
👈در این واقعه میبینیم که پیامبر خدا(ص) در ابتدا از علم غیب استفاده نکردند. اما زمانی که فتنهانگیزی منافقین موجب شد که نبوت حضرت در معرض تردید قرار گیرد، به خواست خدا و تعلیم الهی، از محل اختفای آن شتر خبر دادند.
📌نمونه دیگر، بیان فراوان اخبار غیبی توسط امام حسن عسکری (ع) است. از آنجایی که این امام همام به شدت تحت نظر دشمنان بودند، شیعیان فرصت شناخت حضرت را پیدا نکرده و در امامت ایشان مردد میشدند. به همین سبب حضرتش فراوان از امور پنهانی خبر میدادند تا اعتقاد شیعه به امامت ایشان استوار شود. (📝سیره پیشوایان، ص۶۴۴)
📣 eitaa.com/tafakoraat
تفکرات
🍃🌹🍃🌹🍃🌹 🍃 تدبری درباره نامه ۴۱ نهجالبلاغه (قسمت سوم)🍃 3⃣ پیامبر و امامان چه زمانی علم غیب خود را
🍃🌹🍃🌹🍃🌹
🍃 تدبری درباره نامه ۴۱ نهج البلاغه (قسمت چهارم)🍃
4⃣ چرا اهل بیت همیشه از علوم غیبی خود استفاده نکردهاند؟
❓مثلاً اميرمؤمنان (علیهالسلام) در زمان حکومت خویش افرادی را به مناصب حکومتی گماشتند که بعدها به بیت المال مسلمین خیانت کردند، چرا حضرت با اینکه به باطن این افراد آگاهی داشتهاند، به آنها اعتماد کرده و کار سپردهاند؟
❓اگر ایشان به هنگام رفتن به مسجد در سحرگاه نوزدهم ماه مبارك رمضان، ميدانستند كه ابن ملجم ملعون در كمين ایشان است، پس چرا به این کار اقدام کردند؟
✅ دنيا سرای اختیار و تكليف است و پيشوايان ما نيز همانند ساير مردم، مكلّف به تكاليف الهي هستند و عموما بايد طبق علم عادي رفتار کنند. در حقیقت علوم غیبی و آگاهی از آینده برای امام معصوم تکلیفآور نیست بلکه داشتن چنین علم غیبی به علل دیگری است که قبلا هم تاحدی بیان شد.
فرض کنید پیامبر یا امام بخواهد در هر تصمیمی از علم ملکوتی خود استفاده کند. در این فرض، دو مشکل اساسی پدید میآید:
◀️ ۱- اگر بنا باشد آنان براي پيشبرد اهدافشان از دانش غير عادي استفاده كنند و به وسیله علم غیب بلاها را از خود دفع کرده، دشمنان خود را از بين ببرند، اساس اختیار و تكليف از هم ميپاشد. زيرا نه خودشان امتحان خواهند شد و نه سایر مردم.
📌مثلا اگر قرار باشد امام علی (ع) پیش از سرقت بیت المال، کسی را که خباثت باطنی دارد از مسئولیت دور نگه دارند، او هیچگاه در دو راهی انتخاب بین پاکدستی و خیانت قرار نمیگیرد.
📌به همین خاطر زمانی که طلحه و زبیر از امام علی (ع) اجازه گرفتند که برای عمره به مکه بروند، حضرت با آنان مخالفت نکردند. با اینکه از قصد و نیت اصلی آن دو در بیعتشکنی آگاه بودند، به همین جهت به آنان فرمودند: «به خدا سوگند که شما دو تن قصد عمره ندارید، بلکه به قصد خیانت و پیمانشکنی خارج میشوید.» (📝 شرح نهجالبلاغه، ج۱۰، ص۲۴۸)
📌همچنین اگر قرار بود در سحرگاه نوزدهم ماه رمضان به مسجد نروند، ابن ملجم در دوراهی شقاوت و سعادت قرار نگرفته و باطن خود را برملا نمیکرد. با اینکه میدانستند این اتفاق رخ خواهد داد و در شب شهادت پیوسته میفرمودند: «به خدا سوگند نه تا کنون دروغ گفتهام و نه به من خبر دروغ دادهاند، این همان شبی است که به من وعده داده شده است.»
(📝 بحار،ج۴۲،ص۲۲۶)
👈 به همین سبب در قضاوت بین مردم مأمور بودند كه به علم عادي عمل كنند. (رک: روایت نبوی در قسمت قبل) ولی اگر باطن افراد را آشکار میکردند تا حق به حقدار برسد، دیگر افراد آزمایش نمیشدند.
◀️ ۲- امام الگوي ديگران در تبليغ و ترويج دين است. اگر قرار باشد او در مواجهه با مشكلات، از دانش غیبی و غيرعادي استفاده كند و موانع را از سر راه بردارد، ديگر نميتواند الگوي ديگران در تحمل مصائب و دشواریهای راه خدا قرار بگیرد. و نميتواند به ديگران بگويد: «شما هم در هر شرایطی به ارزشهای اسلامی پایبند باشید.» زيرا امّت خواهند گفت: «شما چون بر باطن افراد و حوادث آینده اطلاع دارید، از عمل به دستورات دین هیچگاه ضرر نمیکنید. اما ما که دائما در معرض حوادث غیرقابل پیشبینی هستیم مجبوریم دست از آرمانهای دینی برداریم!»
👈 پس اگر قرار بود امامان پیوسته از علم لدنی استفاده کنند، دیگر نمیتوانستند الگو و اسوهی عملی مردم باشند.
🔅در نتیجه آگاهی غیبی ائمه از حوادث آینده تکلیفآور نیست. یعنی در مواردی که اساس اسلام و دین مردم در خطر نیست، لازم نیست علم غیرعادی خود را مبنای عمل قرار دهند.
📚منابع:
📝 ادب فنای مقربان، آیتالله جوادی آملی
📝 الاهیات، آیت الله سبحانی
📝 راه و راهنماشناسی، آیت الله مصباح
📝 سیره پیشوایان، مهدی پیشوایی
📣 eitaa.com/tafakoraat