❇️ بعثت و غلو مدرن روشنفکری (۱)
🖋 محمدحسین رضازاده
🔸 خداوند متعال انسان و همه آفرینش را به هدف مشخصی آفریده و خلقت این عالم از روی لهو و بی هدفی نبوده است: وَ مَا خَلَقْنَا السَّمَاءَ وَ الْأَرْضَ وَ مَا بَيْنَهُمَا لَاعِبِينَ لَوْ أَرَدْنَا أَن نَّتَّخِذَ لَهْوًا لاَّتَّخَذْنَاهُ مِن لَّدُنَّا إِن كُنَّا فَاعِلِينَ(انبیاء/ ۱۶ و ۱۷).
🔹 هدف اساسی از خلقت به تصریح آیات قرآن کریم هدایت به سوی «بندگی» خداوند متعال و تحقق این «بندگی» می باشد. إِلاَّ مَنْ رَحِمَ رَبُّكَ وَ لِذلِكَ خَلَقَهُمْ (هود/ ۱۱۹) - وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِيَعْبُدُونِ (ذاریات/ ۵۶).
❓اما پرسشی که در اینجا میتوان مطرح کرد این است که انسان کیست؟ و چه توانمندیهایی دارد؟ و آیا ترسیم هدف از خلقت با جایگاه و شأن و توانمندیهای انسان سازگار است؟
✅ در پاسخ به این پرسش باید گفت که انسان هیچ برتری ذاتیای ندارد و اینکه در زبان عموم مردم معروف شده است که «انسان اشرف مخلوقات است» یک گزاره حتمی و عمومی نیست و اساساً شرافت انسان به تناسب حرکت او در مسیر هدف از خلقتش سنجیده میشود. خداوند متعال انسانی را که از هدف خلقت خود یعنی بندگی خداوند متعال دور شده باشد و آن را نپذیرفته است، بارها و بارها به جهت به فعلیت رسیدن صفات رذیله او مذمت کرده است:
إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمانَةَ عَلَى السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ الْجِبالِ فَأَبَيْنَ أَنْ يَحْمِلْنَها وَ أَشْفَقْنَ مِنْها وَ حَمَلَهَا الْإِنْسانُ إِنَّهُ كانَ ظَلُوماً جَهُولاً (احزاب/ ۷۲)
إِنَّ الْإِنْسانَ خُلِقَ هَلُوعاً إِذا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعاً وَ إِذا مَسَّهُ الْخَيْرُ مَنُوعاً (معارج/ ۱۹ تا ۲۱)
وَ الَّذينَ كَفَرُوا يَتَمَتَّعُونَ وَ يَأْكُلُونَ كَما تَأْكُلُ الْأَنْعامُ وَ النَّارُ مَثْوىً لَهُمْ (محمد/ ۱۲)
أَمْ تَحْسَبُ أَنَّ أَكْثَرَهُمْ يَسْمَعُونَ أَوْ يَعْقِلُونَ إِنْ هُمْ إِلاَّ كَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ سَبيلاً (فرقان/ ۴۴)
إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِنْدَ اللَّهِ الَّذينَ كَفَرُوا فَهُمْ لا يُؤْمِنُونَ (انفال/ ۵۵)
🔺 به همین جهت است که اگر هدایت خداوند متعال از طریق انبیائش در میان انسانها جاری نشود انسان نمیتواند به تنهایی مسیر سعادت را بپیماید چه اینکه به انسان اختیار داده شده است و حتی مانند حیوانات از یک هدایت حداقلی طبیعی و غریزی نیز نمیتواند برخوردار باشد زیرا صفات شری که در انسان وجود دارد اگر هدایت و تربیت الهی بر آنها حاکم نشود، طغیان میکنند و حتی معاش و زندگی مادی او را نیز از مسیر طبیعی و آنچه حق است خارج میکنند.
🔺 این سخن صرفاً یک تحلیل نیست بلکه پشتوانه محکمی از تجربه بشر در طول تاریخ را به همراه دارد. از جمله در دوران فترت نخستین یعنی در دوران طولانیای که پس از حضرت آدم علیه السلام و بعضی از انبیاء بعد از ایشان تا پیش از بعثت حضرت نوح علیه السلام که پیامبری مبعوث نشد، اکثریت انسانها دچار گمراهی شدند و نتوانستند مسیر زندگی سعادتمندانه را آنگونه که پیامبران نخستین ترسیم کرده بودند بپیمایند:
كانَ النَّاسُ أُمَّةً واحِدَةً فَبَعَثَ اللَّهُ النَّبِيِّينَ مُبَشِّرينَ وَ مُنْذِرينَ وَ أَنْزَلَ مَعَهُمُ الْكِتابَ بِالْحَقِّ لِيَحْكُمَ بَيْنَ النَّاسِ فيمَا اخْتَلَفُوا فيهِ وَ مَا اخْتَلَفَ فيهِ إِلاَّ الَّذينَ أُوتُوهُ مِنْ بَعْدِ ما جاءَتْهُمُ الْبَيِّناتُ بَغْياً بَيْنَهُمْ فَهَدَى اللَّهُ الَّذينَ آمَنُوا لِمَا اخْتَلَفُوا فيهِ مِنَ الْحَقِّ بِإِذْنِهِ وَ اللَّهُ يَهْدي مَنْ يَشاءُ إِلى صِراطٍ مُسْتَقيمٍ (بقره/ ۲۱۳)
عَنْ يَعْقُوبَ بْنِ شُعَيْبٍ أَنَّهُ سَأَلَ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع- عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- كانَ النَّاسُ أُمَّةً واحِدَةً فَقَالَ كَانَ النَّاسُ قَبْلَ نُوحٍ أُمَّةَ ضَلَالٍ فَبَدَا لِلَّهِ فَبَعَثَ الْمُرْسَلِينَ. الكافي (ط - الإسلامية) ؛ ج ۸؛ ص ۸۲.
عن مسعدة عن أبي عبد الله ع في قول الله «كانَ النَّاسُ أُمَّةً واحِدَةً- فَبَعَثَ اللَّهُ النَّبِيِّينَ مُبَشِّرِينَ وَ مُنْذِرِينَ» فقال: كان ذلك قبل نوح، قيل: فعلى هدى كانوا قال: بل كانوا ضلالا، و ذلك أنه لما انقرض آدم و صالح ذريته بقي شيث وصيه- لا يقدر على إظهار دين الله الذي كان عليه آدم و صالح ذريته، و ذلك أن قابيل تواعده بالقتل كما قتل أخاه هابيل، فسار فيهم بالتقية و الكتمان، فازدادوا كل يوم ضلالا- حتى لم يبق على الأرض معهم إلا من هو سلف- و لحق الوصي بجزيرة في البحر يعبد الله، فبدا لله تبارك و تعالى أن يبعث الرسل. تفسير العياشي، ج ۱، ص ۱۰۴.
📌 ادامه در فرستهی بعد 👇🏻
#نقد_حقوق_بشر
#غلو_مدرن
@Tanbiholomah
۲۹ بهمن ۱۴۰۱
❇️ بعثت و غلو مدرن روشنفکری (۲)
🖋 محمدحسین رضازاده
🔺 به همین جهت است که بعثت انبیاء هدیه بزرگ الهی به انسانیت است و نعمت و منت خداوند متعال بر بشر به حساب میآید:
لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنينَ إِذْ بَعَثَ فيهِمْ رَسُولاً مِنْ أَنْفُسِهِمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِهِ وَ يُزَكِّيهِمْ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ إِنْ كانُوا مِنْ قَبْلُ لَفي ضَلالٍ مُبينٍ (آل عمران/ ۱۶۴)
🔺 و باید توجه داشت که این خداوند متعال است که بر انسان منت دارد که رسولان خود را برای هدایت این موجود ضعیف و نادان و ستمگر فرستاده است نه اینکه انسان با پذیرش دعوت الهی بر خداوند و انبیای او منت داشته باشد:
يَمُنُّونَ عَلَيْكَ أَنْ أَسْلَمُوا قُلْ لا تَمُنُّوا عَلَيَّ إِسْلامَكُمْ بَلِ اللَّهُ يَمُنُّ عَلَيْكُمْ أَنْ هَداكُمْ لِلْإيمانِ إِنْ كُنْتُمْ صادِقينَ (حجرات/ ۱۷).
✅ آری انسانی که ایمان میآورد و در برابر اراده خداوند متعال خاضع میشود و از پیامبران الهی تبعیت میکند ارزش و شرافت پیدا میکند و خداوند از این مرحله به بعد برای او حقوق بسیار بالایی قرار میدهد که بخش عمدهای از دینداری ما وابسته به ادای این حقوق است:
عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: مَا عُبِدَ اللَّهُ بِشَيْءٍ أَفْضَلَ مِنْ أَدَاءِ حَقِّ الْمُؤْمِنِ. الكافي (ط - الإسلامية)، ج ۲، ص ۱۷۰ (ر.ک: المؤمن، ص: ۴۰ و الكافي (ط - الإسلامية)، ج ۲، ص ۱۶۹)
🔺 اما باید توجه داشت که اینها حقوقی است که خداوند متعالی برای مؤمن به جهت ایمانش برای او قرار داده است و الا انسان ذاتاً دارای حقی نیست.
و البته ممکن است به جهت مصالحی، خداوند متعال به مؤمنین امر کند که حدودی را نسبت به کفار رعایت کنند ولی باید توجه داشت که این به معنای حق ذاتی انسان بما هو انسان نیست؛ چه اینکه ممکن است خداوند متعال در استفاده از طبیعت و انتفاع از حیوانات نیز حدودی را تعیین کند که این نیز به معنای حق ذاتی طبیعت و حیوانات نیست.
♨️ پس از این مقدمه، روشن شد که از دیدگاه قرآن و روایات ارزش انسان در سایه ایمان او و پذیرش و خضوع او در برابر پیامبران الهی است و در واقع هدف از بعثت انبیاء نیز همین بوده است که انسان را در این جایگاه که جایگاه اصلی اوست قرار دهد.
و لکن شوربختانه باید گفت که جهل و نادانی انسان سبب شده است که در خصوص انسان و جایگاه و شرافت او «غلو» شود و امروزه ما با «غلو مدرن» روبرو باشیم.
❗️این فرقه از غُلات میکوشند تا برای انسان و شهوات او اصالت و حق ذاتی ایجاد کنند. مرکز همه حقوق را #آزادی انسان بدانند، اخلاق را همان گزارههای بشری معنا کنند، مشروعیت حکومت را وابسته به خواست مردم بدانند، شریعت را با تغییر سبک زندگی مردم قابل تغییر قلمداد کنند و خلاصه وضع کنونی بشرِ جدا شده از خدا را حق بپدارند.
این نوع از غلو بدترین نوع غلوی است که میتوان تصور نمود. انسانی که صرفاً قابلیت این را دارد که با پذیرش حکم الهی شرافت پیدا کند را حتی در فرضی که در برابر خداوند و خط انبیاء الهی استکبار ورزیده است، مرکز حق بدانی و خواست و اراده و آزادی او را مبدأ همه مشروعیت ها قلمداد کنی.
این بزرگترین شرک است و شرک بزرگترین ظلم.
وَ إِذْ قالَ لُقْمانُ لاِبْنِهِ وَ هُوَ يَعِظُهُ يا بُنَيَّ لا تُشْرِكْ بِاللَّهِ إِنَّ الشِّرْكَ لَظُلْمٌ عَظيمٌ (لقمان/ ۱۳).
✅ خلاصه اینکه زمانی که شرافت به انسانیت بما هی انسانیت نبود پس محور بودن انسانیت در اخلاق، حقوق، سیاست و حتی در استفاده از طبیعت نیز غلط است.
مطالبی بیشتر از این وجود دارد که در جای خود اثبات شده است. به برخی از آنها و ادله آنها در متن اشاره شد هر چند توضیح بیشتر خارج از وسع این نوشتار است.
#نقد_حقوق_بشر
#غلو_مدرن
@Tanbiholomah
۲۹ بهمن ۱۴۰۱