🗺نقشه مسیر حرکت سپاه ناکثین (مکه به بصره) و سپاه امام علی(ع) (مدینه به ذی قار_بصره) در #جنگ_جمل!👆
@TarikhEslam
✅امام حسن مجتبی(ع)، به شهادت تاریخ، فردی بسیار شجاع و با شهامت بود و هرگز ترس و بیم در وجود او راه نداشت.
امام حسن مجتبی(ع) در هر سه جنگی که در زمان خلافت امام علی(ع) رخ داد، حضور داشت.
امام حسن(ع) در جنگ جمل، فرمانده جناح راست سپاه بود و در رکاب پدر خود امیرمؤمنان امام علی(ع) در خط مقدم جبهه می جنگید و از یاران دلاور و شجاع علی(ع) سبقت می گرفت و بر قلب سپاه دشمن حملات سختی می کرد.
هنگامی که پس از گفتگوها و اتمام حجت، جنگ آغاز شد و به فاصله کمی پیمان شکنان شکست خورده و طلحه و زبیر کشته شدند، در میانه جنگ مردمانی که اطراف شتر عایشه را گرفته بودند، به سختی از هودج عایشه دفاع می کردند، و هر دسته که کشته می شدند دسته دیگر جای آنها را گرفته و سرسختانه مقاومت می کردند.
امام علی(ع) که متوجه شد تا آن شتر سر پاست، این نادانان و فریب خوردگان از مقاومت خویش دست برنمی دارند و آشوب و فتنه خاموش نمی شود، در صدد بر آمد تا هر چه زودتر آن شتر را از پای درآورد و از طرفی هم درباره هودج عایشه آمده است :
📋《وَ اُتِی بِالجَمَلِ فَاَبرَزَ وَ عَلَیهِ عَائِشَةُ فِی هَودَجِهَا وَقَد اَلبَسَت دَرعَاً وَ ضُرِبَت عَلَی هَودَجِهَا صَفَائِحُ الحَدِیدِ》
♦️عائشه، سوار بر شتر وارد معرکه شد؛ در حالی که بر هودجی نشسته بود و زره بر تن داشت و بر هودج او صفحه‌های از آهن کوبیده شده بود.(۱)
ابن شهر آشوب می نویسد :
امیر المؤمنین(ع) در روز جمل پسرش محمد بن حنفیه را طلبید و نیزه خود را به او داد و فرمود :
شتر عایشه را هدف این نیزه قرار ده و آن را از پای درآور!
محمد نیزه مخصوص پدر را گرفته و حمله کرد، ولی بنو ضبه(که اطراف شتر عایشه بودند و به سختی از آن حمایت می کردند) مانع پیشرفت او شده و او را از رسیدن به شتر بازداشتند، و محمد به ناچار نزد پدر بازگشت.
📋《فَانْتَزَعَ الْحَسَنُ(ع) رُمْحَهُ مِنْ يَدِهِ وَ قَصَدَ قَصْدَ الْجَمَلِ وَ طَعَنَهُ بِرُمْحِهِ وَ رَجَعَ إِلَى وَالِدِهِ وَ عَلَى رُمْحِهِ أَثَرُ الدَّمُ》
♦️در این وقت امام حسن مجتبی(ع) پیش رفت و نیزه را از او گرفت و به سوی شتر عایشه حمله کرد و خود را بدان رسانده و نیزه اش را به او زد و بازگشت در حالی که خون آن شتر بر نیزه بود.(۲)
پس شتر عایشه با حمله امام حسن مجتبی(ع) از پای در آمد.
📚منابع :
۱)انساب الاشراف بلاذری، ج۲، ص۲۳۹
۲)مناقب ابن شهر آشوب، ج۴، ص۲۱
@TarikhEslam
#پرسش_و_پاسخ
سوال8⃣0⃣2⃣ : ماجرای «سگ های حَوأَب» در جریان جنگ جمل چه بوده است؟👇
@TarikhEslam
✍پاسخ：
وقتی «طلحه» و «زبیر» به همراه «عایشه» از مکه به سمت بصره در حال حرکت بودند، لشگر جمل به آبگاه «حوأب» رسید.
«حوأب» نام منطقه ای است که تقریبا مابین مکه و بصره قرار دارد.
سپس سگ های حوأب بر عایشه پارس کردند.
عایشه به محمد بن طلحه گفت :
📋《مَا يُقَالُ لِهَذَا الْمَاءِ الَّذِي نَحْنُ بِهِ؟》
♦️اسم این آبگاه چیست؟
محمّد گفت : اینجا حوأب است!
عایشه در این هنگام گفت :
📋《إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ! رُدُّونِي! رُدُّونِي!》
♦️مرا برگردانید! مرا برگردانید!
محمّد دلیلش را پرسید.
عایشه گفت : از رسول خدا(ع) شنیدم که به زنان خود می فرمود :
📋《أَيَّتُكُنَّ يَنْبَحُهَا كِلابُ الْحَوْأَبِ؟》
♦️سگهای حواب بر کدام یک از شما پارس خواهد کرد؟(۱)
و در نقلی دیگر؛
رسول اکرم(ص) می فرمود :
📋《إِنَّ إِحْدَاكُنَّ تَنْبَحُهَا كِلاَبُ اَلْحَوْأَبِ، فِي اَلتَّوَجُّهِ إِلَى قِتَالِ وَصِيِّي، عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ(ع)》
♦️همانا روزی سگهای «حوأب» به یکی از شما زنان پارس می کند، در حالی که شما عازم جنگ با وصی من علی بن ابی طالب(ع) هستید!(۲)
در این هنگام عایشه تصمیم به بازگشت گرفت که عبدالله بن زبیر سراسیمه خود را نزد عایشه[که خاله او محسوب می شد] رساند.
عبدالله گفت :
📋《كَذَبَ مَنْ زَعَمَ أَنَّ هَذَا الْمَاءَ الْحَوْأَبُ!
وَجَاءَ بِخَمْسِينَ مِنْ بَنِي عَامِرٍ فَشَهِدُوا وَحَلَفُوا عَلَى صِدْقِ عَبْدِ الله》
♦️کسی که گمان کرده اینجا حواب است دروغ می گوید و سپس عبدالله پنجاه نفر از اعراب بنی عامر را آورد و آنان به دروغ سوگند یاد کردند که اینجا حوأب نیست! و بر صدق دروغ آلود عبدالله قسم دروغ خوردند.(۳)
و به نقل شیخ صدوق؛
📋《فَكَانَتْ أَوَّلَ شَهَادَةٍ شُهِدَ بِهَا فِي اَلْإِسْلاَمِ بِالزُّورِ》
♦️این سخن نخستین گواهی است که در اسلام به دروغ گفته شد.(۴)
📚منابع：
۱)۳)أنساب الأشراف بلاذری، ج۲، ص۲۲۴
۲)۴)من لا يحضره الفقيه شیخ صدوق، ج۳، ص۷۴
@TarikhEslam
🔹زبیر بن عوّام بن خُویلد، برادرزاده حضرت خدیجه(س)، همسر رسول خدا(ص) است.
🔹سال تولد وی بین مورخین اختلاف است.
🔹نام مادر او، صفیّه دختر عبدالمطلب، زنى شجاع و مبارز با تصاويرى روشن در تاريخ اسلام می باشد.
🔹با این حساب، زبیر پسر عمّه ی حضرت رسول(ص) و امیرالمومنین(ع) وپسر دایی حضرت فاطمه زهرا(س) محسوب می شود.
🔹وی همچنین شوهر أسماء دختر ابوبکر بود.
🔹قُصیّ بن کلاب، جد مشترک زبیر و رسول اکرم(ص) است.
🔰امتیازات زبیر：
۱)به نقلی وی چهارمین یا پنجمین مردی است که مسلمان شد.
۲)وی دو بار به حبشه هجرت کرد.
۳)از کاتبان وحی الهی بوده است.
۴)وی مجاهد همیشه در صحنه جهاد بود، که در همه غزوات حضرت رسول(ع) شرکت و در بعضی سریّات فرماندهی جنگ را بر عهده می گرفت.
۵)وصی و شاهد مصحف حضرت فاطمه(س) بود.
۶)وی در تشییع جنازه حضرت فاطمه(س) حضور داشت.
۷)در زمان حمله به خانه امام علی(ع) برای اخذ بیعت اجباری از حضرت(ع) دفاع کرد و علیه مهاجمین شمشیر کشید.
۸)در شورای شش نفره به عثمان رای نداد وبه نفع امام علی(ع) کنار کشید.
۹)در حصر خانگی عثمان و در نتیجه قتل وی، نقش داشت و بعد از مرگ عثمان، مردم را برای بیعت با امام علی(ع) تحریک کرد.
۱۰)در روایتی که از جعلیات اهل تسنن است، وی را جزوء (عشره مبشره) می دانند.(۱)
🔰زبیر در #جنگ_جمل：
در جنگ جمل امام علی(ع) خواستار
دیدار با زبیر شد و زبیر نیز قبول کرد.
بعد از دیدار زبیر به ظاهر از جنگ کناره کشید و بصره را به قصد مدینه ترک کرد.
ابن جرموز که از سپاه عایشه بود، از فرصت استفاده کرده و با حیله با وی همراه شد، و در اولین فرصت زبیر را کشته و سر از تن او جدا کرد وبه همراه شمشیرش برای گرفتن هدیه نزد امام علی(ع) آمد.
شیخ مفید می نویسد :
وقتی حضرت(ع) چشمش به شمشیر زبیر افتاد، ناراحت شد و فرمود：
📋《سَيْفٌ طَالَمَا قَاتَلَ بِهِ بَيْنَ يَدَيْ رَسُولِ اَللَّهِ(ص) وَ لَكِنَّ اَلْحَيْنَ وَ مَصَارِعَ اَلسَّوْءِ!》
♦️اين شمشيرى است كه مدتهاى طولانى با آن در التزام رسول اکرم(ص) جنگ كرده است، ولى اى واى از مرگ همراه با سرانجام نكوهيده و كشته شدنهاى ناپسند!
سپس حضرت(ص) به سر زبير نگريست و فرمود :
📋《لَقَدْ كَانَ لَكَ بِرَسُولِ اَللَّهِ(ص) صُحْبَةٌ وَ مِنْهُ قَرَابَةٌ وَ لَكِنَّ اَلشَّيْطَانَ دَخَلَ مَنْخِرَيْكَ فَأَوْرَدَكَ هَذَا اَلْمَوْرِدَ!》
♦️تو را افتخار همنشينى با رسول اکرم(ص) بود و به ايشان نزديك بودى ولى افسوس كه شيطان به بينى تو درآمد و تو را به چنين روز و جايگاهى درافكند.(۲)
در نقلی دیگر حضرت(ع) هنگام دیدن شمشیر زبیر فرمود :
📋《طَالَمَا وَ اَللَّهِ جَلاَ بِهِ اَلْكَرْبَ عَنْ وَجْهِ رَسُولِ اَللَّهِ(ص)》
♦️افسوس که این شمشیر، چه اندوهی را از چهره رسول اکرم(ص) زدوده بود!(۳)
سپس فرمود：
📋《أَمَا إِنِّي سَمِعْتُ رَسُولَ اَللَّهِ(ص) يَقُولُ : بَشِّرْ قَاتِلَ اِبْنِ صَفِيَّةَ بِالنَّارِ》
♦️از رسول خدا(ص) شنیدم که فرمود : كشنده پسر صفيه را به آتش دوزخ بشارت بده!(۴)
و در نقل ديگر فرمود :
📋《اَلزُّبَيْرُ وَ قَاتِلُهُ فِي اَلنَّارِ》
♦️زبير و قاتل را در آتش دوزخند!(۵)
هنگامی که ابن جرموز این رو شنید، از نزد امام علی(ع) بیرون آمد و با خود ابیاتی سرود :
📋《أَتَيْتُ عَلِيّاً بِرَأْسِ اَلزُّبَيْرِ
أَبْغِي بِهِ عِنْدَهُ اَلزُّلْفَةَ
فَبَشَّرَ بِالنَّارِ يَوْمَ اَلْحِسَابِ
فَبِئْسَ بِشَارَةُ ذِي اَلتُّحْفَةِ
فَقُلْتُ لَهُ إِنَّ قَتْلَ اَلزُّبَيْرِ
لَوْ لاَ رِضَاكَ مِنَ اَلْكُلْفَةِ
فَإِنْ تَرْضَ ذَاكَ فَمِنْكَ اَلرِّضَا
وَ لاَ فَدُونَكَ لِي حَلْفُةٌ
وَ رَبِّ اَلْمُحِلِّينَ وَ اَلْمُحْرِمَيْنِ
وَ رَبِّ اَلْجَمَاعَةِ وَ اَلْأُلْفَهِ
لَسِيَّانِ عِنْدِي قَتْلُ اَلزُّبَيْرِ
وَ ضَرْطَةُ عَنْزٍ بِذِي اَلْجُحْفَةِ》
♦️سر بريده زبير را نزد على بردم و اميدوار بودم نزد او تقرب يابم.
امّا او به آتش روز جزا بشارت داد و اين بدترين بشارت براى تحفه آورنده است.
گفتم كشتن زبير اگر خشنودى تو را به همراه نداشته باشد دردسرى بيش نبود.
اگر اين كار تو را خشنود مى‌كند رضايت تو بس است و اگر نه پس سوگند مرا بستان.
قسم به پروردگار حلال‌ها و حرام‌ها و پروردگار جماعت و الفت.
كه كشتن زبير در نظر من با باد معدۀ بزى در ذى الجحفه يكسان است.(۶)
امام علی(ع) بعدها فرمود :
📋《مَا زَالَ اَلزُّبَيْرُ رَجُلاً مِنَّا أَهْلَ اَلْبَيْتِ حَتَّى نَشَأَ اِبْنُهُ اَلْمَشْئُومُ عَبْدُ اَللَّهِ [فَنَهَاهُ عَنْ رَأْيِهِ]》
♦️زبیر همواره با ما اهل بیت بود تا اینکه فرزند نحسش به دنیا آمد.(۷)
📚منابع：
۱)الطبقات الکبری ابن سعد، ج۱، ص۲۷۵/
الارشاد شیخ مفید، ج۱، ص۱۸۹/
الاختصاص شیخ مفید، ص۱۸۶/
تاریخ ابن خلدون، ج۲، ص۴۱۵
بحارالانوار مجلسی، ج۳۲، ص۲۱
۲)الجمل و النصرة شیخ مفید، ص۳۹۰
۳)الاحتجاج طبرسی، ج۱، ص۱۶۲
۴)۵)۶)وقعة الجمل ابن شدقم، ص۱۳۵
۷)شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج۲۰، ص۱۰۲
@TarikhEslam