✅《(بِسْمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیم)
هذا ما اَوْصَتْ بِهِ فاطِمَةُ بِنْتُ رَسولِ الله(ص)ِ، اَوْصَتْ وَ هِی تَشْهَدُ اَنْ لا الهَ اِلاّ اللهُ وَ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسولُهُ وَ اَنَّ الْجَنَّةَ حَقُّ وَ النّارَ حَقُّ وَ اَنَّ السّاعَةَ آتِیةٌ لارَیبَ فیها وَ اَنَّ اللهَ یبْعَثُ مَنْ فُی الْقبورِ، یا عَلِی اَنَا فاطِمَةُ بَنتُ مُحَمَّدٍ(ص) زَوَّجْنَی اللهُ مَنْکَ لأکونَ لَکَ فِی الدُّنیا وَ الاخِرةِ، اَنْتَ اَوْلی بِی مِنْ غَیرِی و حنِّطْنی و غَسِّلْنِی و کَفِّنِّی بِاللَّیلِ وَ صَلِّ عَلَی وَ ادْفِنِّی بِاللَّیلِ وَ لا تُعْلِمْ اَحَداً وَ اَسْتَوْدِعُکَ اللهَ و اقْرَءُ عَلی وُلْدِی السَّلامَ اِلی یومِ الْقِیامَةِ..》
♦️به نام خداوند بخشنده و مهربان.
این وصیّت نامه فاطمه(س) دختر رسول(ص) خداست و در حالی وصیّت می کند که شهادت می دهد خدایی جز خدای یگانه نیست و محمّد(ص) بنده و پیامبر اوست و بهشت حق است و آتش جهنم حق است و همانا روز قیامت فراخواهد رسید و شکّی در آن نیست و خداوند مردگان را از قبر زنده کرده، وارد محشر می فرماید.
ای علی(ع)! من فاطمه دختر محمّد(ص) هستم. خدا مرا به ازدواج تو درآورد تا در دنیا و آخرت برای تو باشم.
تو از دیگران بر من سزاوارتری. حنوط و غسل و کفن کردن مرا در شب به انجام رسان و شب بر من نماز بگزار و شب مرا دفن کن و به هیچ کس اطّلاع نده. تو را به خدا می سپارم و بر فرزندانم تا روز قیامت، سلام و درود می فرستم.(۱)
📚منبع :
۱)بحارالأنوار مجلسی، ج۴۳، ص۲۱۱
@TarikhEslam
✅در مورد اواخر عمر شریف حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) روایت شده که؛
📋《أَنَّهَا مَا زَالَتْ بَعْدَ أَبِيهَا مُعَصَّبَةَ الرَّأْسِ نَاحِلَةَ الْجِسْمِ مُنْهَدَّةَ الرُّكْنِ بَاكِيَةَ الْعَيْنِ مُحْتَرِقَةَ الْقَلْبِ يُغْشَى عَلَيْهَا سَاعَةً بَعْدَ سَاعَةِِ》
♦️حضرت فاطمه(س) پس از رسول اکرم(ص) پیوسته سری بسته از شدت درد و جسمی نحیف و در خود فرو شکسته و چشمی گریان و قلبی سوخته داشت که ساعت به ساعت از خود می رفت و بی هوش می شد.(۱)
در روایتی دیگر آمده است که؛
📋《فَلَمَّا قُبِضَ وَ نَالَهَا مِنَ الْقَوْمِ مَا نَالَهَا لَزِمَتِ الْفِرَاشَ وَ نَحَلَ جِسْمُهَا وَ ذَابَ لَحْمُهَا وَ صَارَتْ كَالْخَيَالِ》
♦️وقتی حضرت رسول اکرم(ص) رحلت فرمودند و از طرف جماعت به حضرت زهرای مرضیه(س) آسيب ها رسيد، ایشان در بستر افتاد و جسمش ضعيف گشت و گوشت بدن ایشان آب شد و به تدريج لاغر شد و مانند شبحی گرديد.(۲)
در تکمله ی روایت، قاضی نعمان از امام صادق(ع) روایت کرده که ایشان در پایان این روایت فرمودند :
📋《صَارَت عَظمَاً لَیسَ عَلَیهِ إِلَّا جَلدَةً》
♦️فاطمه زهرا(س) پوستی بر استخوان شده بود.(۳)
📚منابع :
۱)مناقب ابن شهر آشوب، ج۳، ص۳۶۲
۲)بحار الأنوار مجلسی، ج۷۸، ص۲۸۲
۳)دعائم الإسلام قاضی نعمان، ج۱، ص۲۳۲
@TarikhEslam
1️⃣دهم جمادی الاول سال سی و شش هجری قمری واقعه «جنگ جمل» (ناکثین) :👇
#جنگ_جمل
#وقایع_ماه_جمادی_الاول
@TarikhEslam
✅جنگ جَمَل، نخستین جنگ از دوران خلافت امام علی(ع) است، که توسط گروهی به رهبری عایشه همسر رسول اکرم(ص)، و طلحه و زبیر، علیه امام علی(ع) به راه افتاد.
شیخ طوسی در این باره می نویسد :
وقتى امير المؤمنين امام علی(عليه السّلام) حكومت را در اختيار گرفت و مهاجران و انصار و گروهى از مردم براى بيعت با او شتافتند.
امام علی(ع) در میان آنها خطبه ای فرمودند و سپس مردم آماده بیعت با ایشان شدند.
📋《فَقَامَ إِلَيْهِ اَلنَّاسُ فَبَايَعُوهُ، فَأَوَّلُ مَنْ قَامَ فَبَايَعَهُ طَلْحَةُ وَ اَلزُّبَيْرُ، ثُمَّ قَامَ اَلْمُهَاجِرُونَ وَ اَلْأَنْصَارُ وَ سَائِرُ اَلنَّاسِ حَتَّى بَايَعَهُ اَلنَّاسُ》
♦️سپس مردم به سوى ایشان رو آوردند و با حضرت(ع) بيعت كردند، و اولين كسانى كه به پا خواسته و بيعت كردند «طلحه» و «زبير» بودند.
آنگاه مهاجران و انصار و بقيۀ مردم نیز به پا خواستند تا اينكه همه مردم با حضرت(ع) بيعت كردند.(۱)
از آنجایی که طلحه و زبیر اولین کسانی بودند که با حضرت(ع) بیعت کردند و در به خلافت رسیدن امام علی(ع) تلاش کردند، اینک چشم طمع به حکومت در خلافت امام علی(ع) داشتند.
👥اولین اقدام «طلحه» و «زبیر» بعد از بیعت با امام علی(علیه السلام) :
1⃣اعتراض به نحوه ی تقسیم بیت المال!
طلحه و زبیر معترض تقسیم بیت المال حضرت(ع) شدند و به خاطر سابقه خود در اسلام راضی به تقسیم مساوی بیت المال نبودند.
تا جایی که به امام علی(ع) گفتند：
📋《جَعَلْتَ حَظَّنَا فِي اَلْإِسْلاَمِ كَحَظِّ غَيْرِنَا مِمَّا أَفَاءَ اَللَّهُ عَلَيْنَا بِسُيُوفِنَا، مِمَّنْ هُوَ لَنَا فَيْءٌ، فَسَوَّيْتَ بَيْنَنَا وَ بَيْنَهُمْ》
♦️تو بهره ی مسلمانى ما را در آنچه كه خداوند به خاطر شمشير زدن هايمان به ما ارزانى داشت و آنچه كه غنيمت ما بود، همانند غير ما قرار دادى و ميان ما و آنان يكسان‌سازى كردى!
امام علی(ع) به آنان فرمود :
📋《وَ اَللَّهِ مَا لَكُمْ وَ لاَ لِغَيْرِكُمْ إِلاَّ ذَلِكَ، أَلْهَمَنَا اَللَّهُ وَ إِيَّاكُمْ اَلصَّبْرَ عَلَيْهِ》
♦️به خدا سوگند! چيزى براى شما و غير شما نيست مگر همين!
خداوند ما و شما را بر تحمّل اين مسأله شكيبايى عنايت كند.(۲)
2⃣اعتراض به بی نصیب ماندن از پست حکومتی!
طلحه و زبیر انتظار پست حکومتی از امام علی(ع) داشتند، از این جهت زبیر خواستار حکومت عراق و طلحه حکومت یمن بود.
آنان می گفتند :
📋《نُبَايِعُكَ عَلَى أَنَّا شُرَكَاؤُكَ فِي اَلْأَمْرِ》
♦️ما با تو بیعت کردیم که در حکومت نصیبی داشته باشیم.
که امام علی(ع) بعدها در طی خطبه ای فرمود که من به آنان گفتم :
📋《لاَ وَ لَكِنَّكُمَا شُرَكَائِي فِي اَلْقُوَّةِ وَ عَوْنَايَ فِي اَلْعَجْزِ فَبَايَعَانِي عَلَى هَذَا اَلْأَمْرِ، وَ لَوْ أَبَيَا لَمْ أُكْرِهْهُمَا كَمَا لَمْ أُكْرِهْ غَيْرَهُمَا. وَ كَانَ طَلْحَةُ يَرْجُو اَلْيَمَنَ وَ اَلزُّبَيْرُ يَرْجُو اَلْعِرَاقَ، فَلَمَّا عَلِمَا أَنِّي غَيْرُ مُوَلِّيهِمَا اِسْتَأْذَنَانِي لِلْعُمْرَةِ يُرِيدَانِ اَلْغَدْرَ، فَاتَّبَعَا فَأَتَيَا عَايِشَةَ وَ اِسْتَخَفَّاهَا مَعَ كُلِّ شَيْءٍ فِي نَفْسِهَا عَلَيَّ》
♦️نه! اما شما با من در نيرو و قوت شريكيد و در حال عجز مددكار من هستید.
پس با اين شرط با من بيعت كردندو اگر امتناع كرده بودند اكراه و اجبارشان نمي كردم، چنانچه نسبت به غير آنان اجبار نكردم.
طلحه اميد حكومت يمن داشت و زبير اميد حكومت عراق داشت.
و چون دانستند كه من به آنان حكومت نخواهم داد، به بهانه عمره از من اجازۀ مسافرت خواستند و در حقيقت قصدشان غدر و مكر بود.
پس به عايشه پيوستند و او را با عداوتهائى كه از من در دل داشت بر عليه من بر انگيختند.(۳)
چهار ماه پس از به خلافت رسیدن امام علی(ع)، طلحه و زبیر که دریافتند با خلافت امام علی(ع)، مردم از ایشان روی‌گردان شده‌اند و دیگر جایی در مدینه ندارند، از امام علی(ع) اجازه خواستند که برای انجام عمره به مکه بروند.
طلحه و زبیر، برای پیش‌برد مقاصد خود، از عایشه، که پیش از قتل عثمان برای عمره به مکه رفته بود، درخواست کردند که به خونخواهی عثمان و انتقام از کشندگان او، که اکنون از یاران نزدیک علی(ع) و سرداران او شده‌اند، با آنان همراه شود و او نیز پذیرفت.(۴)
عایشه در این نبرد بر شتری سرخ موی به نام عسگر سوار بود و علت نامگذاری این جنگ به جمل (شتر نر) همین است.
این جنگ نخستین جنگ داخلی مسلمانان محسوب می شد.
📜دیدگاه سران ناکثین «عایشه» و «طلحه» و «زبیر» :
👤عایشه که پیشتر در مدینه مردم را به قتل عثمان تحریک می کرد و می گفت :
📋《اُقْتُلُوا نَعْثَلاً قَتَلَ اَللَّهُ نَعْثَلا قَتَلَ اَللَّهُ نَعْثَلاً فَلَقَدْ أَبْلَى سُنَّةَ رَسُولِ اَللَّه(ص)》
♦️نعثل يهودى را بکشید كه خدا او را كُشَد كه او سنت رسول الله(ص) را كهنه ساخته است.(۵)
اما بعد از مرگ عثمان برای مردم مکه سخنرانی می کرد و تحریک می نمود.
@TarikhEslam
ادامه مطالب :👇
عایشه می گفت :
📋《أَيُّهَا اَلنَّاسُ! إِنَّ أَهْلَ اَلْمَدِينَةِ اِجْتَمَعُوا عَلَى هَذَا اَلرَّجُلِ اَلْمَقْتُولِ ظُلْماً بِالْأَمْسِ وَ نَقَمُوا عَلَيْهِ!
قُتِلَ وَاللَّهِ عُثْمَانُ مَظْلُومًا، وَاللَّهِ لَأَطْلُبَنَّ بِدَمِهِ!》
♦️ای مردم! همانا اهل مدینه دیروز علیه عثمان اجتماع کردند و او را مظلومانه کشتند و بر او بد کردند!
به خدا قسم! عثمان مظلوم به قتل رسیده است و به خدا سوگند! من خونخواه عثمان بن عفان خواهم بود.(۶)
👤زبیر نیز چنین می گفت که خونخواهی عثمان را رها نخواهم کرد و مدعی بود که به اجبار و اکراه با علی(ع) بیعت کرده است و قائل بود که؛
📋《وَاللُّجُّ عَلَى عُنُقِي》
♦️هنگام بیعت شمشیر بر روی گردنم بود.(۷)
👤طلحه نیز در خطبه‌ای که بین مردم بصره ایراد نمود، قصد خود را از جنگ با امام علی تلاش برای اصلاح امت رسول اکرم(ص) بوده و او نیز همچون زبیر مدعی بود که به خون خواهی عثمان آمده است و بیعت آنان از روی اکراه بوده است!(۸)
آنان ادعا می‌کردند که امام علی(ع)، عثمان را کشته است و از قاتلان عثمان طرفداری می‌کند.
آنان خود را خون خواه عثمان معرفی می کردند و این چنین بیعت خود را شکستند.
اما جریان این بود که؛
عثمان در سال ۳۵ هجری به دلیل بی کفایتی و ضعف مدیریتی در امور مملکت داری، خانه اش توسط مسلمین مدینه محاصره شد و به او سه روز مهلت دادند تا اوضاع را سامان بخشد.
سه روز به پایان رسید و خبری نشد و آب را بر خانه او ممنوع کردند.
عثمان در این هنگام از فرط تشنگی دست به دامان امام علی(ع) شد و امام ناچار آبی را به وسیله حسنین(ع) به اندرون خانه عثمان فرستاد.
در این هنگام؛ مردم فرصت طلب، فوج فوج به درون خانه عثمان ریختند و با اهل خانه نزاع کردند و عثمان را کشتند.(۹)
بعد از مرگ عثمان، جنازه او در منطقه ای دور افتاده، به نام (حشّ کوکب) که به قبرستان یهودیان معروف بود، انداخته شد.
در منابع آمده است که؛
📋《مَكَثَ عُثْمَانُ فِي حَشِّ كَوْكَبٍ مَطْرُوحًا ثَلاثًا، لا يُصَلَّي عَلَيْهِ》
♦️جنازه عثمان به مدت سه روز، بدون اینکه کسی بر وی نماز بخواند، در حش کوکب انداخته و رها گردید.(۱۰)
ودر نقلی دیگر آمده است؛
📋《فَعُثْمَانُ ثَمَّ ثَلَاثَةَ أَيَّامِ مَنْبُوذاً فِي الْمَزَابِلِ》
♦️پس عثمان به مدت سه روز، جنازه اش در مزبله ها انداخته شده بود.(۱۱)
و امام علی(ع) با توجه به اقبال عمومی و اتمام حجت، ناچار خلافت را پذیرفت و خلیفه شد.
اما در مقابل؛ معاویه از این فرصت بهره جست و علی(ع) را خلیفه ی آشوب طلب و فتنه گر نامید و او را قاتل عثمان و سایر صحابه و هتّاک به عایشه معرفی کرد.
پیراهنِ خونین عثمان توسط همسرش نائله به نزد معاویه در شام فرستاده شد، و او از این موضوع، بیش ترین بهره برداری سیاسی را به عمل آورد.
📋《وَ نَصَبَ مُعَاوِیةُ القَمِیصَ عَلَى مِنبَرِ دِمَشقَ》
♦️معاویه آن پیراهن را بر روی منبر مسجد دمشق قرار داد.(۱۲)
و با سخنانی، احساسات همگان را برانگیخت و در نتیجه، مردم هم با معاویه یک صدا شدند که علی(ع) باید خون عثمان را گردن بگیرد.
معاویه در عموم، علی(ع) را قاتل عثمان معرفی کرد و این ادعا پیروانی پیدا کرد و عثمان همچون قدیسی مظلوم خون پیروان خود را به جوشش و غلیان در می آورد.
و مردم هم با معاویه یک صدا شده بودند که علی(ع) باید خون عثمان را گردن بگیرد.
امام علی(ع) در خطبه ای فرمود :
📋《اِنَّهُم لَیَطلُبُونَ دَمَاً، هُم سَفَکُوهُ》
♦️آنها خونی را طلب می کنند که خود آن را بر زمین ریخته اند.(۱۳)
بدین ترتیب، طلحه و زبیر و دیگر جدایی‌طلبان که می‌دانستند کارشان بدون عایشه همسر رسول اکرم(ص)، که مورد توجه مردم بود به نتیجه نمی‌رسد با کسب موافقت عایشه سپاهی فراهم ساختند و به سوی بصره حرکت کردند.
سپاه عایشه پس از مسافت راه طولانی به نزدیکی بصره رسیدند.
وقتی خبر به مردم بصره رسید، عثمان بن حُنَیف (فرماندار علی(ع) در بصره) عِمران بن حُصَین و ابوالاسود دُؤَلی را نزد عایشه فرستاد تا سبب آمدن او و مخالفت او را بپرسند.
آن دو به عایشه یادآوری کردند که، به امر خدا و همچون دیگر همسران رسول(ص)، باید در خانه‌ات بمانی!
اما عایشه همچنان خود را مدعی خونخواهی عثمان می دانست.
امام(ع) بعد از اطلاع از این جریان، طبق روایاتی سپاهی متشکل از بیست هزار تن آماده حرکت به سوی بصره شد.
امام علی(ع) تمایلی به جنگ نداشت و تا سه روز پس از ورود به بصره، با ارسال پیغام‌هایی، می‌کوشید تا شورشیان را باز دارد و آنان را به همراهی با خویش بخواند.(۱۴)
⚔درخواست یاری توسط امام علی(ع) از مردم کوفه :
امام علی(ع) مجبور به جلوگیری از تصرف عراق توسط این گروه ناکثین شد، چرا که شام فقط از معاویه اطاعت می‌کرد.
در مصر نیز هرج و مرج وجود داشت؛ بنابراین با از کف رفتن عراق، عملاً استانهای شرقی وابسته به آن شامل ایران نیز از دست می‌رفت.
@TarikhEslam
ادامه مطالب :👇
در هنگام عزیمت امام علی(ع) از مدینه به سمت بصره(قبل از وقوع نبرد جمل) علی(ع) در جایی توقف کرد و با قریشیان مکی بصره دیدار کرد.
در ربذه، امام علی(ع) اخبار درگیری‌های بصره میان سپاه بصره با عثمان بن حنیف و حکیم بن جبله را دریافت کرد.
این عمل بمثابه پیام جنگ به امام علی(ع) بود.
امام(ع) هاشم بن عتبه را با نامه‌ای نزد ابوموسی اشعری والی کوفه فرستاد، تا سپاهی گرد آورد.
امام(ع) در منزل فید، در میانه راه مکه و کوفه، حسن مجتبی و عمار یاسر را برای گردآوری سپاه به کوفه گسیل داشت. همچنین، به تدریج افراد دیگری نظیر محمد بن ابی بکر، عبدالله بن عباس را نیز به کوفه فرستاد، تا سپاه گرد آورند.
ابوموسی اشعری والی کوفه پیش از جنگ جمل با امام علی(ع) بیعت نمود.
اما وقتی که جنگ بین طلحه و زبیر و عایشه با امام علی(ع) بالا گرفت، ابوموسی موضعی بی‌طرف اتخاذ کرد و با وجود تحت فشار قرار گرفتن، از تصمیمش منصرف نشد.
ابوموسی اشعری در کوفه، با اینکه امام علی(ع) را به عنوان خلیفه به رسمیت شناخته بود، مردم کوفه را بی‌طرفی در جنگ داخلی بین مسلمانان فرا می‌خواند.
عایشه، نیز، در این هنگام نامه‌ای بصره به ابوموسی اشعری نگاشت و از او خواست کاری کند که مردم کوفه به یاری علی(ع) نروند.
ابوموسی نیز، شاید متأثر از آن، مردم را از فتنه برحذر می‌داشت و به خودداری از جنگ فرا می خواند.
همچنین، وی نامه‌ای به زید بن صوحان، که از بزرگان کوفه و یاران امام علی(ع) بود، نگاشت و از وی خواست تا به سپاه جمل بپیوندند یا دست کم مردم را از یاری علی(ع) بازدارد اما زید اجابت نکرد.
سرانجام حامیان امام علی(ع) وی را از کوفه بیرون کردند و علی نامه‌ای شدیدالحن به وی نوشت و از امارت کوفه عزلش کرد و قرظه بن کعب را به امارت کوفه گماشت.
فرستادگان امام علی(ع) از جمله عمار یاسر، محمد بن ابی بکر، و حتی امام حسن مجتبی(ع) تلاش بسیاری برای جلب حمایت برای سپاه امام علی(ع) انجام دادند، تا بالاخره شش، هفت یا دوازده هزار نفر را به سپاه حضرت(ع) ملحق کردند.
در نهایت، امام علی(ع) با سپاهی عظیم متشکل از هفت گروه از قبایل گوناگون که از مدینه، کوفه و بصره به او پیوسته بودند به بصره رسید.(۱۵)
در این جنگ نیز، امام حسن(ع) در میمنه و امام حسین(ع) در میسره بود.
اصحاب جمل نیز سپاه خویش را آراستند، در حالی که عایشه بر شتری که آن را با زره پوشانده بودند نشسته و پیشاپیش صفوف بود.
این جنگ در روز پنجشنبه نیمه جمادی الآخر سال ۳۶ هجری قمری در مکانی به نام «خریبه» از نواحی بصره رخ داد.
جنگ آغاز شد؛ اصحاب جمل، پس از چند ساعت نبرد و دادن کشته بسیار، شب هنگام شکست خورده و مغلوب شدند.
✍عاقبت ناکثین：
1⃣عایشه：
پس از جنگ، عایشه را از هودج بیرون آوردند و برای او خیمه‌ای برپا کردند.
امام علی(ع) او را به سبب جنگ‌افروزی سرزنش کرد.
سپس به برادر او، محمد بن ابی بکر، فرمود تا او را به بصره ببرد.(۱۶)
2⃣زبیر :
او پس از شکست سپاه جمل، زبیر از معرکه گریخت و به مدینه رفت.
به هنگامی که زبیر میدان را ترک کرد، عَمرو بن جُرموز، با چند تن از یارانش، به تعقیب او پرداخت و در جایی به نام وادی‌السِّباع او را غافلگیرانه کشت.(۱۷)
3⃣طلحه：
هنگامی که سپاه جمل می‌گریخت، مروان بن حَکَم تیری به پای طلحه زد و او را زخمی کرد.
طلحه را به خانه‌ای در بصره منتقل کردند و او در آنجا، به علت خونریزی، درگذشت.(۱۸)
همچنین جنگ جمل باعث انتقال مرکز خلافت مسلمین از مدینه به کوفه در عراق شد.
📚منابع：
۱)۲)أمالی شیخ طوسی، ص۷۲۷
۳)کشف المحجة ابن طاووس، ص۲۳۵
۴)الفتوح ابن أعثم كوفی، ج۲، ص۴۵۲
۵)کشف الغمة اربلی، ج۱، ص۲۳۸
۶)الكامل في التاريخ ابن أثير، ج۲، ص۵۷۰
۷)تاریخ الطبری، ج۳، ص۴۸۰
۸)أنساب الأشراف بلاذری، ج۳، ص۲۵
۹)الامامة و السّیاسة دینوری، صص۶۷-۷۰
۱۰)معرفة الصحابة اصبهانی، ج۱، ص۶۸
۱۱)الصراط المستقيم عاملی نباطی، ج۱، ص۲۱۸
۱۲)تاريخ الإسلام ذهبی، ج۳، ص۴۵۱
۱۳)شرح نهج البلاغة ابن ابي الحديد، ج۹، ص۳۳
۱۴)تاریخ الطبری، ج۴، ص۵۳۴/
تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۸۱
۱۵)انساب الاشراف بلاذری، ج۲، ص۱۶۶/
الاخبار الطوال دینوری، ج۱، ص۱۴۴
۱۶)الفتوح اعثم کوفی، ج۲، ص۴۸۳
۱۷)تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۸۱
۱۸)تاریخ الطبری، ج۴، ص۵۲۷
@TarikhEslam
🗺نقشه مسیر حرکت سپاه ناکثین (مکه به بصره) و سپاه امام علی(ع) (مدینه به ذی قار_بصره) در #جنگ_جمل!👆
@TarikhEslam
✅امام حسن مجتبی(ع)، به شهادت تاریخ، فردی بسیار شجاع و با شهامت بود و هرگز ترس و بیم در وجود او راه نداشت.
امام حسن مجتبی(ع) در هر سه جنگی که در زمان خلافت امام علی(ع) رخ داد، حضور داشت.
امام حسن(ع) در جنگ جمل، فرمانده جناح راست سپاه بود و در رکاب پدر خود امیرمؤمنان امام علی(ع) در خط مقدم جبهه می جنگید و از یاران دلاور و شجاع علی(ع) سبقت می گرفت و بر قلب سپاه دشمن حملات سختی می کرد.
هنگامی که پس از گفتگوها و اتمام حجت، جنگ آغاز شد و به فاصله کمی پیمان شکنان شکست خورده و طلحه و زبیر کشته شدند، در میانه جنگ مردمانی که اطراف شتر عایشه را گرفته بودند، به سختی از هودج عایشه دفاع می کردند، و هر دسته که کشته می شدند دسته دیگر جای آنها را گرفته و سرسختانه مقاومت می کردند.
امام علی(ع) که متوجه شد تا آن شتر سر پاست، این نادانان و فریب خوردگان از مقاومت خویش دست برنمی دارند و آشوب و فتنه خاموش نمی شود، در صدد بر آمد تا هر چه زودتر آن شتر را از پای درآورد و از طرفی هم درباره هودج عایشه آمده است :
📋《وَ اُتِی بِالجَمَلِ فَاَبرَزَ وَ عَلَیهِ عَائِشَةُ فِی هَودَجِهَا وَقَد اَلبَسَت دَرعَاً وَ ضُرِبَت عَلَی هَودَجِهَا صَفَائِحُ الحَدِیدِ》
♦️عائشه، سوار بر شتر وارد معرکه شد؛ در حالی که بر هودجی نشسته بود و زره بر تن داشت و بر هودج او صفحه‌های از آهن کوبیده شده بود.(۱)
ابن شهر آشوب می نویسد :
امیر المؤمنین(ع) در روز جمل پسرش محمد بن حنفیه را طلبید و نیزه خود را به او داد و فرمود :
شتر عایشه را هدف این نیزه قرار ده و آن را از پای درآور!
محمد نیزه مخصوص پدر را گرفته و حمله کرد، ولی بنو ضبه(که اطراف شتر عایشه بودند و به سختی از آن حمایت می کردند) مانع پیشرفت او شده و او را از رسیدن به شتر بازداشتند، و محمد به ناچار نزد پدر بازگشت.
📋《فَانْتَزَعَ الْحَسَنُ(ع) رُمْحَهُ مِنْ يَدِهِ وَ قَصَدَ قَصْدَ الْجَمَلِ وَ طَعَنَهُ بِرُمْحِهِ وَ رَجَعَ إِلَى وَالِدِهِ وَ عَلَى رُمْحِهِ أَثَرُ الدَّمُ》
♦️در این وقت امام حسن مجتبی(ع) پیش رفت و نیزه را از او گرفت و به سوی شتر عایشه حمله کرد و خود را بدان رسانده و نیزه اش را به او زد و بازگشت در حالی که خون آن شتر بر نیزه بود.(۲)
پس شتر عایشه با حمله امام حسن مجتبی(ع) از پای در آمد.
📚منابع :
۱)انساب الاشراف بلاذری، ج۲، ص۲۳۹
۲)مناقب ابن شهر آشوب، ج۴، ص۲۱
@TarikhEslam
#پرسش_و_پاسخ
سوال8⃣0⃣2⃣ : ماجرای «سگ های حَوأَب» در جریان جنگ جمل چه بوده است؟👇
@TarikhEslam
✍پاسخ：
وقتی «طلحه» و «زبیر» به همراه «عایشه» از مکه به سمت بصره در حال حرکت بودند، لشگر جمل به آبگاه «حوأب» رسید.
«حوأب» نام منطقه ای است که تقریبا مابین مکه و بصره قرار دارد.
سپس سگ های حوأب بر عایشه پارس کردند.
عایشه به محمد بن طلحه گفت :
📋《مَا يُقَالُ لِهَذَا الْمَاءِ الَّذِي نَحْنُ بِهِ؟》
♦️اسم این آبگاه چیست؟
محمّد گفت : اینجا حوأب است!
عایشه در این هنگام گفت :
📋《إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ! رُدُّونِي! رُدُّونِي!》
♦️مرا برگردانید! مرا برگردانید!
محمّد دلیلش را پرسید.
عایشه گفت : از رسول خدا(ع) شنیدم که به زنان خود می فرمود :
📋《أَيَّتُكُنَّ يَنْبَحُهَا كِلابُ الْحَوْأَبِ؟》
♦️سگهای حواب بر کدام یک از شما پارس خواهد کرد؟(۱)
و در نقلی دیگر؛
رسول اکرم(ص) می فرمود :
📋《إِنَّ إِحْدَاكُنَّ تَنْبَحُهَا كِلاَبُ اَلْحَوْأَبِ، فِي اَلتَّوَجُّهِ إِلَى قِتَالِ وَصِيِّي، عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ(ع)》
♦️همانا روزی سگهای «حوأب» به یکی از شما زنان پارس می کند، در حالی که شما عازم جنگ با وصی من علی بن ابی طالب(ع) هستید!(۲)
در این هنگام عایشه تصمیم به بازگشت گرفت که عبدالله بن زبیر سراسیمه خود را نزد عایشه[که خاله او محسوب می شد] رساند.
عبدالله گفت :
📋《كَذَبَ مَنْ زَعَمَ أَنَّ هَذَا الْمَاءَ الْحَوْأَبُ!
وَجَاءَ بِخَمْسِينَ مِنْ بَنِي عَامِرٍ فَشَهِدُوا وَحَلَفُوا عَلَى صِدْقِ عَبْدِ الله》
♦️کسی که گمان کرده اینجا حواب است دروغ می گوید و سپس عبدالله پنجاه نفر از اعراب بنی عامر را آورد و آنان به دروغ سوگند یاد کردند که اینجا حوأب نیست! و بر صدق دروغ آلود عبدالله قسم دروغ خوردند.(۳)
و به نقل شیخ صدوق؛
📋《فَكَانَتْ أَوَّلَ شَهَادَةٍ شُهِدَ بِهَا فِي اَلْإِسْلاَمِ بِالزُّورِ》
♦️این سخن نخستین گواهی است که در اسلام به دروغ گفته شد.(۴)
📚منابع：
۱)۳)أنساب الأشراف بلاذری، ج۲، ص۲۲۴
۲)۴)من لا يحضره الفقيه شیخ صدوق، ج۳، ص۷۴
@TarikhEslam
🔹زبیر بن عوّام بن خُویلد، برادرزاده حضرت خدیجه(س)، همسر رسول خدا(ص) است.
🔹سال تولد وی بین مورخین اختلاف است.
🔹نام مادر او، صفیّه دختر عبدالمطلب، زنى شجاع و مبارز با تصاويرى روشن در تاريخ اسلام می باشد.
🔹با این حساب، زبیر پسر عمّه ی حضرت رسول(ص) و امیرالمومنین(ع) وپسر دایی حضرت فاطمه زهرا(س) محسوب می شود.
🔹وی همچنین شوهر أسماء دختر ابوبکر بود.
🔹قُصیّ بن کلاب، جد مشترک زبیر و رسول اکرم(ص) است.
🔰امتیازات زبیر：
۱)به نقلی وی چهارمین یا پنجمین مردی است که مسلمان شد.
۲)وی دو بار به حبشه هجرت کرد.
۳)از کاتبان وحی الهی بوده است.
۴)وی مجاهد همیشه در صحنه جهاد بود، که در همه غزوات حضرت رسول(ع) شرکت و در بعضی سریّات فرماندهی جنگ را بر عهده می گرفت.
۵)وصی و شاهد مصحف حضرت فاطمه(س) بود.
۶)وی در تشییع جنازه حضرت فاطمه(س) حضور داشت.
۷)در زمان حمله به خانه امام علی(ع) برای اخذ بیعت اجباری از حضرت(ع) دفاع کرد و علیه مهاجمین شمشیر کشید.
۸)در شورای شش نفره به عثمان رای نداد وبه نفع امام علی(ع) کنار کشید.
۹)در حصر خانگی عثمان و در نتیجه قتل وی، نقش داشت و بعد از مرگ عثمان، مردم را برای بیعت با امام علی(ع) تحریک کرد.
۱۰)در روایتی که از جعلیات اهل تسنن است، وی را جزوء (عشره مبشره) می دانند.(۱)
🔰زبیر در #جنگ_جمل：
در جنگ جمل امام علی(ع) خواستار
دیدار با زبیر شد و زبیر نیز قبول کرد.
بعد از دیدار زبیر به ظاهر از جنگ کناره کشید و بصره را به قصد مدینه ترک کرد.
ابن جرموز که از سپاه عایشه بود، از فرصت استفاده کرده و با حیله با وی همراه شد، و در اولین فرصت زبیر را کشته و سر از تن او جدا کرد وبه همراه شمشیرش برای گرفتن هدیه نزد امام علی(ع) آمد.
شیخ مفید می نویسد :
وقتی حضرت(ع) چشمش به شمشیر زبیر افتاد، ناراحت شد و فرمود：
📋《سَيْفٌ طَالَمَا قَاتَلَ بِهِ بَيْنَ يَدَيْ رَسُولِ اَللَّهِ(ص) وَ لَكِنَّ اَلْحَيْنَ وَ مَصَارِعَ اَلسَّوْءِ!》
♦️اين شمشيرى است كه مدتهاى طولانى با آن در التزام رسول اکرم(ص) جنگ كرده است، ولى اى واى از مرگ همراه با سرانجام نكوهيده و كشته شدنهاى ناپسند!
سپس حضرت(ص) به سر زبير نگريست و فرمود :
📋《لَقَدْ كَانَ لَكَ بِرَسُولِ اَللَّهِ(ص) صُحْبَةٌ وَ مِنْهُ قَرَابَةٌ وَ لَكِنَّ اَلشَّيْطَانَ دَخَلَ مَنْخِرَيْكَ فَأَوْرَدَكَ هَذَا اَلْمَوْرِدَ!》
♦️تو را افتخار همنشينى با رسول اکرم(ص) بود و به ايشان نزديك بودى ولى افسوس كه شيطان به بينى تو درآمد و تو را به چنين روز و جايگاهى درافكند.(۲)
در نقلی دیگر حضرت(ع) هنگام دیدن شمشیر زبیر فرمود :
📋《طَالَمَا وَ اَللَّهِ جَلاَ بِهِ اَلْكَرْبَ عَنْ وَجْهِ رَسُولِ اَللَّهِ(ص)》
♦️افسوس که این شمشیر، چه اندوهی را از چهره رسول اکرم(ص) زدوده بود!(۳)
سپس فرمود：
📋《أَمَا إِنِّي سَمِعْتُ رَسُولَ اَللَّهِ(ص) يَقُولُ : بَشِّرْ قَاتِلَ اِبْنِ صَفِيَّةَ بِالنَّارِ》
♦️از رسول خدا(ص) شنیدم که فرمود : كشنده پسر صفيه را به آتش دوزخ بشارت بده!(۴)
و در نقل ديگر فرمود :
📋《اَلزُّبَيْرُ وَ قَاتِلُهُ فِي اَلنَّارِ》
♦️زبير و قاتل را در آتش دوزخند!(۵)
هنگامی که ابن جرموز این رو شنید، از نزد امام علی(ع) بیرون آمد و با خود ابیاتی سرود :
📋《أَتَيْتُ عَلِيّاً بِرَأْسِ اَلزُّبَيْرِ
أَبْغِي بِهِ عِنْدَهُ اَلزُّلْفَةَ
فَبَشَّرَ بِالنَّارِ يَوْمَ اَلْحِسَابِ
فَبِئْسَ بِشَارَةُ ذِي اَلتُّحْفَةِ
فَقُلْتُ لَهُ إِنَّ قَتْلَ اَلزُّبَيْرِ
لَوْ لاَ رِضَاكَ مِنَ اَلْكُلْفَةِ
فَإِنْ تَرْضَ ذَاكَ فَمِنْكَ اَلرِّضَا
وَ لاَ فَدُونَكَ لِي حَلْفُةٌ
وَ رَبِّ اَلْمُحِلِّينَ وَ اَلْمُحْرِمَيْنِ
وَ رَبِّ اَلْجَمَاعَةِ وَ اَلْأُلْفَهِ
لَسِيَّانِ عِنْدِي قَتْلُ اَلزُّبَيْرِ
وَ ضَرْطَةُ عَنْزٍ بِذِي اَلْجُحْفَةِ》
♦️سر بريده زبير را نزد على بردم و اميدوار بودم نزد او تقرب يابم.
امّا او به آتش روز جزا بشارت داد و اين بدترين بشارت براى تحفه آورنده است.
گفتم كشتن زبير اگر خشنودى تو را به همراه نداشته باشد دردسرى بيش نبود.
اگر اين كار تو را خشنود مى‌كند رضايت تو بس است و اگر نه پس سوگند مرا بستان.
قسم به پروردگار حلال‌ها و حرام‌ها و پروردگار جماعت و الفت.
كه كشتن زبير در نظر من با باد معدۀ بزى در ذى الجحفه يكسان است.(۶)
امام علی(ع) بعدها فرمود :
📋《مَا زَالَ اَلزُّبَيْرُ رَجُلاً مِنَّا أَهْلَ اَلْبَيْتِ حَتَّى نَشَأَ اِبْنُهُ اَلْمَشْئُومُ عَبْدُ اَللَّهِ [فَنَهَاهُ عَنْ رَأْيِهِ]》
♦️زبیر همواره با ما اهل بیت بود تا اینکه فرزند نحسش به دنیا آمد.(۷)
📚منابع：
۱)الطبقات الکبری ابن سعد، ج۱، ص۲۷۵/
الارشاد شیخ مفید، ج۱، ص۱۸۹/
الاختصاص شیخ مفید، ص۱۸۶/
تاریخ ابن خلدون، ج۲، ص۴۱۵
بحارالانوار مجلسی، ج۳۲، ص۲۱
۲)الجمل و النصرة شیخ مفید، ص۳۹۰
۳)الاحتجاج طبرسی، ج۱، ص۱۶۲
۴)۵)۶)وقعة الجمل ابن شدقم، ص۱۳۵
۷)شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج۲۰، ص۱۰۲
@TarikhEslam
🏴جنایات اصحاب جمل در بصره به فرماندهی «عایشه بنت ابی بکر»：👇
#جنگ_جمل
@TarikhEslam
1⃣اهانت به عثمان بن حنیف فرماندار امام علی(ع) در بصره：
وقتی لشکر طلحه، زبیر و عایشه (ناکثین) وارد بصره گردید، صلح و آرامش آن شهر را به هم زدند و بر عثمان بن حنیف، فرماندار مولا علی(ع) در بصره، تاختند و دستگیرش کردند؛ تازیانه ها بر بدنش نواختند؛ و با وضع رقت باری موهای سر و صورت او را کندند!
پس از آن عثمان بن حنیف را رها کردند و او نیز خود را به لشکر مولا علی(ع) رساند.
چشم عثمان که به رخسار مولا امیرالمومنین(ع) افتاد اشک از دیده اش سرازیر گشت و گفت : یا امیرالمومنین! من آنروز که از پیش تو می رفتم یک مرد پیر و دارای ریش انبوه و سفیدی بودم.
و امروز به قیافه جوانی که در صورت او موئی نباشد برگشته ام!
امیرالمومنین(ع) از این حادثه و از این جنایتی که درباره عثمان انجام گرفته بود آنچنان متأثر و ناراحت گردید که سه تکرار فرمودند : انّا لله وانّاالیه راجعون!
2⃣غارت بیت المال بصره و کشتن نگهبانان بیت المال：
بعد از تسخیر بصره توسط لشکر طلحه، زبیر و عایشه، حکمی که عایشه درباره نگهبانان بیت المال صادر نمود بدین ترتیب بود که؛ زبیر را به پیش خود خواند و گفت : زبیر! اینها کسانی هستند که بر روی تو شمشیر کشیده و از عثمان بن حنیف و بیت المال دفاع نموده اند.
اینک قتل آنان را به عهده تو می گذارم. تو باید سر اینان را از تن جدا ساخته و از دم شمشیر بگذارنی!
زبیر با دریافت این فرمان با یاری فرزندش عبدالله همه آنان را مانند گوسفندان سر برید و تن بی جانشان را در کنار هم قرار داد!
تعداد کشته شدگان در این حمله علاوه بر مجروحین، به هفتاد نفر می رسید که پنجاه تن از آنها را بعد از دستگیری برای ارعاب و ترسانیدن مردم، در مقابل چشم آنان گردن زدند.
بنابر نقلی تعداد نگهبانانی که آن روز به قتل رسیدند به چهارصد نفر می رسید!
3⃣ایجاد جنگی خونین با تلفات هنگفت：
در جنگ جمل میان دو لشکر تا حدی تیراندازی شد که چوبه های تیر هر دو لشکر تمام گردید و آنچنان در میان دو لشکر نیزه ها رد و بدل گردید و در سینه های مردان جنگی فرو رفت و آنقدر افراد دو لشکر بر خاک تیره غلطیدند که اگر در روی جنازه های کشته شدگان، اسب دوانی می شد پای اسبان جز با اجساد و بدنهای مسلمانان با چیز دیگری تماس پیدا نمی کرد!
آمار کشته شدگان را طبری شش هزار تن نقل نموده است.
ولی ابن اعثم در تاریخ خود می گوید تعداد کشته شدگان از لشکر عایشه، نه هزار نفر و از لشکر علی(ع) هزار و هفتصد تن بوده است.
و در تاریخ یعقوبی چنین آمده است که در جنگ جمل تعداد کشته شدگان از دو لشکر بیش از سی هزار تن بوده است!
آری در جنگ جمل بیش از حد، ضرر اقتصادی و ناراحتی های روانی و جسمی بر مسلمانان وارد گردید.
چه مادرانی که داغ جوان دیدند!
چه زنانی که بیوه گردیدند!
و چه اطفالی که یتیم و بی سرپرست ماندند!
و گناه تمامی این جنایات بر گردن کسانی است که این جنگ شوم را آغاز کردند!
طلحه و زبیر در حالی سبب کشته شدن هزاران نفر شدند که خداوند تبارک و تعالی درباره کشتن ظالمانه یک نفر اینگونه می فرماید：
«مَنْ قَتَلَ نَفْساً بِغَیْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسادٍ فِی الْأَرْضِ فَكَأَنَّما قَتَلَ النَّاسَ جَمِیعاً»
هر كس یك انسان را بكشد بدون اینكه او كسى را كشته باشد و یا فسادى در زمین كرده باشد، مثل این است كه همه مردم را كشته است.(مائده، آیه۳۲)
📚منابع：
۱)تاریخ طبری ،ج۵، صص ۲۱۸-۱۷۸-۲۲۵
۲)تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۸۰
۳)الفتوح ابن اعثم کوفی، ج۲، ص۴۶۷
@TarikhEslam