🔴 پرسش 008
13980811.02
موضوع: #مدح
حدیث شریف «مَنْ مَدَحَكَ فَقَدْ ذَبَحَك؛ کسی که تو را ستایش کرد، پس بهیقین، تو را ذبح کرده و کشته است» (غرر الحكم و درر الكلم: ص579) چه افرادی را در بر میگیرد؟
🔵 پاسخ استاد مویدی:
این حدیث شریف، همه را در بر میگیرد؛ البته جز آن کس که خداوند به او عصمت ببخشد؛ چه عصمت لدنی باشد چه اکتسابی! به موارد مدح باید فقیهانه نگاه کرد. قدر متیقن مدح، آن مدح و ثنایی است که قصد قربت در آن نباشد!
گاه کسی به مدح شخص دیگری که حال و هوای الهی نداشته و بیشتر در پی مقاصد دنیایی است، زبان میگشاید. چرا که در پی آن است که نزد فرد مدحشده، به وجاهت برسد. یا اینکه کسی به وظایفش بخوبی عمل نمیکند؛ اما مورد مدح و تمجید دیگران است. این دست مدحها مذموم است! یکی از آثار بد این مدح، این است که باعث ایجاد باور و عقیده اشتباه در شخص مورد مدح میشود.
گاهی هم کسی نیکوکاری میکند؛ اما او نوعی ضعف نفس داشته و خود را کوچک میپندارد. اگر او مدح شود، سبب ایجاد نوعی اتکای نفس و خودباوری در او شده و به او قدرت میبخشد. یا مدح کردن کسی، در خود او تأثیری ندارد و این کار برای الگو شدن او برای دیگران است. یا حتی تعریف و تمجید از موضوعی برای ترغیب دیگران به روی آوردن به آن! این دست مدح و ستایشگریها پسندیده و استثناست!
در حقیقت، مدحی مذموم و ناپسندیده است که حال و هوای معنویِ فرد مدحشده را به هم ریخته و ایجاد طغیان نفس و تاریکی در او کنَد. به بیان دیگر، میتوان گفت که حدیث به فرد هشدار میدهد که مغرور نشو! گاه مدح کردن شاید برای مدحکننده وظیفه باشد؛ اما مدحشونده با مراقب باشد. چرا که فرد مدحکننده، چاقو به دست گرفته و قصد دارد جانت را بستاند. چاره کار این است که فرد مدحشونده در همان لحظه به عیبهای خود توجه کند و به خود یادآوری کند که هر چه که در اختیار دارد، از خداوند است! اگر پروردگار اراده کند، در آنی، همه را میگیرد! در این صورت، اثر مدح خنثی میشود.
از همین منظر است که اولیای خدا زمانی که با خوشبینی مردم (مدح) مواجه میشدند، دعا میکردند که «اللَّهُمَّ لَا تُؤَاخِذْنِي بِمَا يَقُولُونَ وَ اجْعَلْنِي خَيْراً مِمَّا يَظُنُّونَ وَ اغْفِرْ لِي مَا لَا يَعْلَمُون؛ خدایا مرا به آنچه که مردم درباره من میگویند، مواخذه نکن، مرا بهتر از آنچه که میگویند قرار ده و مرا از عیوب و گناهانی که مردم از آن بیخبرند، پاک گردان!» (نهج البلاغه: خطبه همّام)
کانال استاد مؤیدی:
https://eitaa.com/ShiaTowhid
کانال پاسخهای استاد مؤیدی به پرسشها:
https://eitaa.com/Q_A_ST