◀️شبهه #شماره_1826
⛔️ شبهه: ⛔️
@Wiki_Shobhe
ستایش فردوسی بزرگ از شاهپور دوم برای سرکوب کردن تازیان متجاوز
عرابی ذوالاکتاف کردش لقب
چو از مهره بگشاد کتف عرب
وزانجا شد سوی پارس باز
جهانی همه برد پیشش نماز
#تاریخی #ادبی
✅◀️ پاسخ شبهه: ▶️✅
@Wiki_Shobhe
شاپور دوم ساسانی، مشهور به «شاپور ذوالاکتاف»، از سال ۳۰۹ تا سال ۳۷۹ میلادی، دهمین پادشاه ساسانی بود.
ایران در زمان کودکی شاپور دوم، شاهد تاخت و تاز اعراب از سمت جنوب بود،که سالها بعد با پاسخ کوبنده و البته بسیار بیرحمانه ی شاپور دوم مواجه شدند.
طبری آورده است⬅️«گروه بسیار از آنها، از دیار عبدالقیس و بحرین و کاظمه از دریا بیامدند و در سواحل اردشیر خره و کناره های فارس فرود آمدند... و تباهی بسیار کردند و مدتی ببودند و کسی از پارسیان به پیکارشان نیامد، که تاج شاهی به کودکی داده بودند و مهابت وی به دلها نبود تا شاپور بزرگ شد...و عربانی را که به قلمرو پارسیان آمده بودند، غافلگیر کرد و بسیار کس بکشت و اسیر فراوان گرفت ... و به هر یک از آبهای عرب گذشت آن را کور کرد و به هر چاهی گذشت آن را پر کرد... و از عربان کشتار بسیار کرد و شانه سران عرب را درآورد، به همین سبب وی را ذوالاکتاف نام دادند». [1]🌺
در متن زرتشتی "بندهشن" ،نیز به اقدام شاپور دوم،در سوراخ کردن کتف اعرابی که بخش های جنوبی ایران را تصرف و آنجا تاخت و تاز کرده بودند اشاره شده است⬇️
"در شاهی شاپور هرمزدان، تازیان آمدند و اوله رودبار ( خرگ رودبار _ رودبار جنوب در استان کرمان ) را گرفتند و سال های بس به آوار و تازش داشتند، تا شاپور به شاهی آمد، آن تازیان را سپوخت. شهر را از ایشان بستد. بس شاه تازیان را نابود کرد و بی مرشانه را افسار کرد." [2]🌺
حمزه ی اصفهانی، درباره ی دلیل شهرت شاپور به ذوالاکتاف آورده است⬅️«وی را شاپور هویه سنبا نامند، (هویه یعنی کتف) و
(سنبا یعنی سوراخ کننده) و این بدان سبب گفتند،که در جنگ با تازیان شانه های آنان را سوراخ می کرد و حلقه در آنها می گذرانید و این چنین اسیرشان می گرفت، از این رو ایرانیان👈 او را هویه سنبا (هوبه سنبا) و تازیان👈 ذوالاکتاف خواندند. [3]🌺
اما برخی مورخان این دلیل را نپذیرفته اند. حسن پیرنیا در کتابش "تاریخ ایران" می نویسد⬇️ «نوشته اند که شاپور بسیار بی رحمانه، با اسرای عرب رفتار کرد؛ به حکم او شانه ی آنها را سوراخ کرده ریسمانی از آن می گذرانیدند و از این جهت معروف به ذوالاکتاف شد»، و لکن محققان جدید بر این عقیده اند که، این نسبت دروغ است. این لقب را از این جهت به شاپور داده اند که، شانه ی او پهن بود. بعدها چون جهت لقب او فراموش شده بود، این روایت را جعل کردند تا جهتی برای آن درست کرده باشند. [4]🌺
در منابع اسلامی، نام سرکرده ی اعرابی که با شاپور دوم ساسانی جنگیده اند، "طایر غسانی" آمده است.
فردوسی در بخشی از شاهنامه، درباره ی رفتار خشونت آمیز شاپور با اعراب و سرکرده ی آنان چنین سروده است⬇️
_فراوان کس از لشکر او بکشت
چو طایر چنان دید بنمود پشت
_برآمد خروشیدن داروگیر
ازیشان گرفتند چندی اسیر
_که اندازهٔ آن ندانست کس
برفتند آن ماندگان زان سپس
_حصاری شدند آن سپه در یمن،
خروش آمد از کودک و مرد و زن ...
_به دژخیم فرمود تا گردنش
زند بآتش اندر بسوزد تنش
_سر طایر از ننگ، در خون کشید
دو کتف وی از پشت بیرون کشید
_هرآنکس کجا یافتی از عرب
نماندی که با کس گشادی دو لب
_ز دو دست او دور کردی دو کفت
جهان ماند از کار او در شگفت
_عرابی ذوالاکتاف کردش لقب
چو از مهره بگشاد کفت عرب
_وزآن جایگه شد سوی پارس، باز
جهانی همه برد پیشش نماز