💠 تقدیم فرائض بر نوافل 🔹 در کلمه 39 حکمت وجود مبارک حضرت امیر (سلام الله علیه) فرمود: «لَا قُرْبَةَ بِالنَّوَافِلِ إِذَا أَضَرَّتْ بِالْفَرَائِضِ»،[1] نافله چیزی است که انجام آن فایده دارد، ولی ترک آن ضرر ندارد. فریضه آن است که انجام آن #ضروری است و فایده فراوان دارد، ترک آن هم خسارت‌ های فراوانی دارد. فرمود آن نافله ‌ای که به #فریضه آسیب برساند مجال ندارد، نمی ‌شود با نافله ‌ای که به فریضه ضرر می‌ رساند به خدا متقرّب شد. ▫️ کسی که حج واجب به ذمّه اوست نمی ‌تواند حج مستحبی انجام بدهد. کسی که روزه واجب به عهده اوست، نمی ‌تواند روزه مستحبی بگیرد؛ حتی در نماز آن نافله ‌ای که به فریضه آن آسیب می ‌رساند دیگر نمی ‌شود با آن به خدا نزدیک شد، امر قُربی نیست؛ این حکم فقهی است و روشن است و همه ما آشنا هستیم. ▫️ اما در مسائل اقتصادی، آن کاری که جزء نوافل اقتصاد است، یک تولید موقت است، یک اشتغال موقت و ناپایدار است، دولت بخواهد بر اساس آن سرمایه‌ گذاری کند، آن تولیدهای اساسی و شغل‌ های اساسی را رها کند، این #فریضه_اقتصاد را ترک کرده و به نافله اقتصاد رسیده است. ▫️ در حوزه‌ها و دانشگاه‌ها بعضی از مطالعات و اطلاعات ‌اند یا کتاب تاریخ یا قصّه است، اینها جزء #نوافل_علوم ‌اند. آن درس‌هایی که به اصول اعتقادی برمی‌گردد؛ مثل قرآن، مثل نهج البلاغه، مثل احکام ضروری اسلام، اینها جزء فرائض است. کسی در حوزه وقت خود را صرف مطالعات متفرقه جانبی بکند، از تفسیر بماند، از فقه بماند، از کلام بماند، این به آن علوم واجب آسیب رسانده است. در دانشگاه‌ ها هم همین طور است. بنابراین این یک اصل جامع و کلّی است که وجود مبارک حضرت امیر فرمود؛ آن نافله‌ ای که به فریضه آسیب می‌رساند وسیله تقرّب نیست. 🔹 اگر کسی بخواهد علم پیدا کند هیچ چاره‌ای ندارد مگر اینکه برهان را بفهمد. برهان هم قضایای خاصی دارد. کمتر چیزی که به دست آدم می‌آید همین برهان است و آن یقین است؛ لذا هم مرحوم بوعلی در منطق شفا تصریح کرد که خواندن #برهان_منطق برای یک متفکّر فریضه است،[2] هم شیخ اشراق.[3] پس در علم بخش برهان فریضه است، بخش‌های خطابه و امثال خطابه نافله است. در فقه مشخص است، در اقتصاد مشخص است. ▫️ در سیاست کسی سرگرم باشد به امور جزئی، اختلافات جزئی را حلّ کند؛ اما آن اختلافات ریشه ‌ای که مانده است از آن غافل باشد، این نافله سیاسی است که به #فریضه_سیاسی آسیب می‌ رساند. 🔹 بنابراین کشورداری، اقتصاد مملکت، اقتصاد مقاومتی، اخلاق دینی، فلسفه دینی، فقه دینی، اجتماع دینی، اینها یک ارکان اوّلیه به عنوان فرائض دارد و یک سلسله امور جنبی هم به عنوان نافله دارد. این بیان نورانی حضرت امیر (سلام الله علیه) که فرمود هرگز نمی ‌شود نافله را جایگزین فریضه کرد از همین قبیل است که «لَا قُرْبَةَ بِالنَّوَافِلِ إِذَا أَضَرَّتْ بِالْفَرَائِضِ». [1]. نهج البلاغة (للصبحی صالح)، حکمت39. [2] . الشفاء(المنطق)، البرهان، ص54. [3] . حكمة الاشراق، ص40 و 41. #قرب_الهی #ضرورت #برهان_منطق #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی 📚 درس اخلاق تاریخ: 1397/09/01 🆔 @a_javadiamoli_doross

💠 خوف الهی 🔹 می ‌فرماید: ﴿وَ إِیای فَاتَّقُون﴾ که اینجا سه نكته هست یعنی ضمیر منفصل آوردن، آن را قبل از فعل ذكر كردن، حرف «فاء» را روی امر در آوردن كه نشانه جواب شرط محذوف است و نون هم مكسور باشد كه كسره نون نشانه حذف «یاء» است، همه این‌ها علائم تأكید است یعنی تنها از من بترسید! گفتند #رهبت مربوط به مراحل اوّلیه سلوك است و #تقوا مربوط به مراحل وسطیٰ و نهایی. انسان، اوّل باید بترسد بعد به راه بیفتد؛ لذا در آیه قبل فرمود: ﴿وَ إِیای فَارْهَبُون﴾ بعد در این آیه فرمود: ﴿وَ إِیای فَاتَّقُون﴾؛ انسان تا راهب نباشد و نهراسد نمی ‌پرهیزد. 🔹 پرهیز بعد از ترس است، اگر كسی ترس نداشته باشد پرهیزی ندارد؛ اگر كسی راه را پرخطر بداند می‌ ترسد و اگر كسی ترسید می ‌پرهیزد، لذا اوّل فرمود: ﴿وَ إِیای فَارْهَبُون﴾، وقتی كه انسان ترسید آن گاه می ‌پرهیزد تا از ترس نجات پیدا كند. 🔹 تنها چیزی كه انسان را نجات می‌ دهد #تقوای_خدا است؛ فرمود: ﴿وَ إِیای فَاتَّقُون﴾ و تنها زاد راه را هم قرآن كریم #تقوا می ‌داند؛ یعنی به انسان هشدار می ‌دهد كه شما #مسافر_هستید، موجودی نیستید كه مثل سنگ یا غیر سنگ سر جایتان بمانید: ﴿یاأَیهَا الْإِنسَانُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَی رَبِّكَ كَدْحاً فَمُلاَقِیهِ﴾. 🔹 بنا براین #اصل_سفر برای انسان یك امر #ضروری است، این چنین نیست كه انسان بتواند دائماً در دنیا بماند، پس انسان مسافر است و مسافر هم كه بدون زاد و توشه نمی ‌تواند سفر كند؛ اگر انسان مسافر است و اگر مسافر بدون زاد و توشه نمی ‌تواند سفر كند، زاد و توشه ‌اش را قرآن مشخص كرد فرمود: ﴿تَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَیرَ الزَّادِ التَّقْوَی﴾ ولی تقوا برای كسی است كه می ‌ترسد و اگر كسی اهل ترس نیست اهل پرهیز نیست! #دستور_تقوا برای كسی است كه از خدا بترسد؛ اگر كسی از خطر آینده می ‌ترسد، طبیب به او دستور پرهیز می‌ دهد تا از آن خطر در امان باشد. #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی 📚 سوره مبارکه بقره جلسه 118 🆔 @a_javadiamoli_esra