💠 نصیحت خالصانه 🔹 این خطبه 216 را وجود مبارک حضرت امیر (سلام الله علیه) در جریان جنگ صفین ایراد فرمودند. حق «بالاصاله» از آن خداست و از همان حقی که «بالاصاله» از آن خداست خداوند بین خود و بین بندگانش حقوق متقابل قرار داد و از همان حقی که «بالاصاله» برای خداست بین آحاد مردم هم حقوق متقابل قرار داد؛ حق پدر بر فرزند، حق فرزند بر پدر، حق همسر بر همسر، حق زن بر شوهر، حق همسایه ها بر هم، حق مؤجر و مستأجر، حق کارگر و کارفرما، حقوق ﴿وَ الْجَارِ الْجُنُبِ وَ الصَّاحِبِ بِالْجَنْبِ ﴾،[1] حق معلم بر شاگرد، حق شاگرد بر معلم و مانند آن. در همین قسمت که فرمود حقوق متقابل بین والی و رعیت از بهترین حقوق مردمی است، فرمود برای اینکه این حق عمل بشود همگان باید با اخلاص و نصیحت حافظ یکدیگر باشند. فرمود: «فَعَلَیكُمْ بِالتَّنَاصُحِ فِی ذلِكَ وَ حُسْنِ التَّعَاوُنِ عَلَیهِ»؛ با نصیحت، با خلوص مواظب باشید که نه حق کسی را از بین ببرید و نه اگر حق کسی از بین رفت شما بی طرف و ساکت بمانید. فرمود غیر از معصومین همه احتیاج به نصیحت دارند «فَلَیسَ أَحَدٌ ـ وَ إِنِ اشْتَدَّ عَلَی رِضَا اللَّهِ حِرْصُهُ وَ طَالَ فِی الْعَمَلِ اجْتِهَادُهُ ـ بِبَالِغٍ حَقِیقَةَ مَا اللَّهُ أَهْلُهُ مِنَ الطَّاعَةِ لَهُ»؛ هیچ کس نمی ‌تواند بگوید من همه حقوق خدا را برآورده کردم و هیچ حقی خدا بر عهده من ندارد، هر چه هم تلاش و کوشش بکند چه در علم و چه در عمل باز هم ممکن است بعضی از حقوق الهی در ذمّه او باشد. پس هیچ کس نمی ‌تواند این ادعا را بکند که من تمام حقوق را ادا کردم، پس اگر کسی به او نصیحت کرد او بدش نیاید. «وَ لكِنْ مِنْ وَاجِبِ حُقُوقِ اللَّهِ عَلَی عِبَادِهِ النَّصِیحَةُ بِمَبْلَغِ جُهْدِهِمْ وَ التَّعَاوُنُ عَلَی إِقَامَةِ الْحَقِّ بَینَهُمْ»؛ هم مواظب باشند کجا حق از بین رفت و هم در احیای آن حق یکدیگر را یاری و کمک کنند، این درباره بزرگان بود. 🔹 درباره کوچک ها هم فرمود شما هیچ کس را کوچک نشمارید! برای اینکه خدا در قلب هر کسی ممکن است مطلبی را القا بکند «وَ لاَ امْرُؤٌ ـ وَإِنْ صَغَّرَتْهُ النُّفُوسُ وَ اقْتَحَمَتْهُ الْعُیونُ ـ بِدُونِ أَنْ یعِینَ عَلَی ذلِكَ أَوْ یعَانَ عَلَیهِ»؛ هیچ کس را نمی‌ شود تحقیر کرد که مگر حرف او اثر دارد یا مگر او هم چیزی می ‌فهمد، به هر حال آدم گوش می ‌دهد اگر نافع بود می پذیرد و اگر نافع نبود رها می ‌کند. پس سخن هیچ کسی را نمی ‌شود بدون تحقیق رد کرد یا سخن هیچ کسی را نمی‌شود بدون تحقیق به بی اعتنایی گذراند، حق خیلی مهم است! [1]. سوره نساء، آیه36. #لیله_الهریر_در_جنگ_صفین #بهترین_حقوق_مردمی #قبول_و_نکول_محققانه #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی 📚 درس اخلاق تاریخ: 1388/10/03 🆔 @a_javadiamoli_esra