♨️ #سی_ثانیه_نهجالبلاغه
در سال ۴۰ هجرى، روزهاى آخر عمر شريف حضرت در كوفه، در پاسخ به برخى از تهديدها و كشته شدنِ ناگهانى فرمود:
«از طرف خدا، سپر محكمى دارم كه من را از حوادث (خطرناک) حفظ مىكند و هنگامى كه اجلِ من فرا برسد، اين سپر الهى از من دور مىشود و من را تسليم حوادث (مرگ) مىكند، در آن هنگام نه تير، خطا مىكند و نه زخم، بهبودى مىيابد»
(نهجالبلاغه، خطبه ۶۲)
شرح:
امام باقر (علیه السلام) میفرماید: «به فرمان خدا، انسان از اینکه در جایى سقوط کند، یا دیوارى بر او بیفتد، یا حادثه دیگرى براى او پیش آید،(حفظ مى شود)، تا زمانى که «اجل حتمى» فرا رسد. در این هنگام فرشتهها کنار میروند و او را تسلیم حوادث میکنند».
اجل انسان، بر دوگونه است: ۱- حتمی ۲- غیر حتمى.
«اجل حتمى» اجلی است که به هیچ وجه راه بازگشت براى آن نیست؛ مثل ساعتى که باطری اش تمام میشود و از کار میافتد.
امّا «اجل غیر حتمى»، اجلی است که قابل اجتناب است و بر دوگونه است؛ ۱- اموری که انسان میتواند با کمک عقل و تجربه از وقوع آنها جلوگیری کند؛ مثلاً در جنگ، زره بپوشد و قواعد مبارزه را رعایت کند. ۲- اموری که اختیار آنها از دست انسان خارج است؛ مثل ریزش کوه و ... . کار فرشتگان و مأموران الهى، برای حفظ انسان در این قسمت است.
این قسمت نیز دو بخش است: الف) مشروط: یعنی پاسدارى فرشتگانِ حافظِ انسان، مشروط به انجام کارهایی مانند دادن صدقه، دعا کردن، صله رحم و ... است. ب) غیر مشروط: بدون هیچ شرطی، فرشتهها مأمور محافظت انسان در این قسمت هستند. پس «اجل حتمى» تخلّف ناپذیر، و «اجل مشروط یا معلَّق» قابل تغییر است و این تغییر، گاهی به وسیلهی «تدبیر خود انسان» است، و گاهی به وسیلهی «انجام کارهای خیر» مانند «صدقه دادن» و گاهی به وسیلهی فرشتگانى که مأمور حفظ انسان در برابر خطرات غیر حتمى هستند.
💠 ستاد امر به معروف و نهی از منکر استان اصفهان
🆔 @abm_isfahan
♨️ #سی_ثانیه_نهجالبلاغه
(قسمت هشتاد و ششم)
خطبه هشتاد و پنجم:
«ای بندگان خدا! از درسهای مفید و آموزنده، پند بگیرید، و از نشانههای واضح خداوند (در خلقت و دستوراتش) درس بگیرید و هشدارها و پیامهای روشن خداوند را بپذیرید، و از تذکرات و موعظهها بهره ببرید. گویی (میبینم) چنگال مرگ در بدن شما فرو رفته، و علاقهها و آرزوها از شما دور شده است؛ سختیها و دشواریهای مرگ و عالم برزخ به شما روی آورده و حرکت به سوی قیامت آغاز شده است، و هر یک از شما وارد صحنهی مخشر میشود، در حالی که همراه او فرشتهای است که او را به سوی قیامت میراند و شاهدی که بر اعمال او شهادت میدهد.»
شرح:
امام علی(ع) در این سخن، با هدف بیداری انسانها، چهار هشدار کلیدی را مطرح میکنند:
۱. عبرت از تاریخ: توجه به حوادث تاریخی گذشته و حال که حاوی اندرزهای ارزشمند هستند.
۲. آیات الهی: اشاره به نشانههای خداوند در عالم هستی (تکوینی) و آیات قرآن (تشریعی) که جنبه بیدارگرانه دارند.
۳. انذارهای اولیاءالله: توجه به هشدارها و سخنان بیمدهنده از سوی پیامبران و امامان.
۴. اندرزهای مردان الهی: بهرهگیری از پندها و نصیحتهای این بزرگان.
امام(ع) سپس با استعارهای قدرتمند، لحظات جان دادن و مرگ را به تصویر میکشند. ایشان مرگ را چونان حیوان درندهای توصیف میکنند که چنگالهای خود را در بدن انسان فرو برده و او را در کام خود فرو میبرد، در حالی که انسان توانایی هیچ دفاعی ندارد. این تشبیه، حس فوریت و گریزناپذیری مرگ را منتقل میکند و بیانگر آن است که مرگ، امری قطعی و در انتظار همگان است. طرح این موضوع به صورت امری "انجام شده" (گویا میبینم که در چنگال مرگ گرفتارید)، بر نزدیکی و حتمیت آن تأکید دارد و مخاطب را به تفکر و تأملِ عمیق پیرامون مرگ و زندگی فرا میخواند.
💠 ستاد امر به معروف و نهی از منکر استان اصفهان
🆔 @abm_isfahan