🎤#متن_مصاحبه
آسیب شناسی امر به معروف و نهی از منکر
به گزارش پایگاه خبری فرهنگسرای معروف به نقل از روزنامه قدس؛ در گفتوگو با حجتالاسلام دکتر عباسعلی امیری، رئیس پژوهشکده امر به معروف و نهی از منکر به آسیبشناسی امر به معروف و نهی از منکر پرداخته و آنها را مورد بررسی دقیق قرار دادیم.
امر به معروف و نهی از منکر پیشینهای به قدمت انسان دارد. هدف بعثت انبیاء الهی نیز دعوت مردم به خیر، صلاح، توحید و بازداشتن آنها از پیروی طاغوت بوده تا حدی که میتوان گفت تمام حرکتهای اصلاحی و دگرگونیهای سازنده جامعه بشری در پرتو امر به معروف و نهی از منکر تحقق پیدا کرده است؛ . اما برای احیا و اجرای امر به معروف و نهی از منکر در جامعه نیاز به بررسی، کنکاش و در یک کلام آسیبشناسی این فریضه الهی احساس میشود.
در گفتوگو با حجتالاسلام دکتر عباسعلی امیری، رئیس پژوهشکده امر به معروف و نهی از منکر به این آسیبها پرداخته و آنها را مورد بررسی دقیق قرار دادیم.
گفتمان مناسب امر به معروف را ایجاد نکردهایم
حجتالاسلام دکتر عباسعلی امیری در ابتدای سخن و با بیان اینکه امر به معروف و نهی از منکر طبق آنچه در اصل هشتم قانون اساسی هم به آن اشاره شده به سه سطح تقسیم میشود، میگوید: امر به معروف مردم بر مردم، مردم به مسئولین و مسئولین به مردم سه سطح از این وظیفه همگانی را شامل میشود و برای تحقق هر کدام از آنها باید اصول و مواردی را رعایت کنیم.
رئیس پژوهشکده امر به معروف و نهی از منکر اضافه میکند: در آسیب شناسی مردم به مردم با دو چالش جدی روبهرو هستیم. نخست اینکه امر به معروف در جامعه به یک مصداق فروکاسته شده است. البته درست است که مسئله حجاب و عفاف مهم است و یک جامعه اسلامی باید نسبت به آن حساسیت داشته باشد اما دیدن امر به معروف در آیینه حجاب و آن را تنها به پوشش تنزل دادن کار درستی نیست.
او تصریح میکند: امر به معروف حیطه وسیعی را شامل میشود و از ارکان مختلف حاکمیت تا ساختارهای آن و شئون اجتماعی مردم را در بر میگیرد. امر به معروف از منظر فقه نظام، خصوصیت فرا نظام دارد و این باید این جایگاه را به او برگردانیم. آسیب دیگر امر به معروف مردم بر مردم این است که گفتمان مناسب برای تعیین الگوهای رفتاری را ایجاد نکردهایم؛ . یعنی نحوه مواجهه گروهی از مردم که خیرخواه هستند و اعتقاد درونی دارند با بخشی که نابهنجاری و منکر را مرتکب میشوند رفتار مناسبی نیست و بیشتر سلیقهای، تجربی و غیرحرفهای است.
نباید امر به معروف تبدیل به ستیز اجتماعی شود
این پژوهشگر در ادامه توضیح میدهد: علاوه بر عدم ایجاد گفتمان مناسب، در بحث ترویج هم گرفتار این مشکل هستیم. افرادی که الگوهای رفتاری را در مواجهه با مردم ترویج می کنند و راهکار ارائه میدهند، رفتارهای سلیقهای و شخصی خود را ترویج میکنند که در نهایت منجر به آسیب میشود. نمونههای آن را هم به وفور در شبکههای اجتماعی و جامعه ملاحظه می کنیم . کارهای که سبب میشود نگاهها نسبت به امر به معروف، نگاهی منفی شود.
دکتر امیری اضافه میکند: این شرایط در حالی است که همه متدین هستیم، جامعه اسلامی است و به امر به معروف احترام میگذاریم. رفتارهای نامناسب و غیرحرفهای باعث میشود چهره نامناسبی از امر به معروف در جامعه بازتاب پیدا کند. ضمن اینکه باید توجه داشته باشیم روابط انسانی، امری پیچیده است و باید به آن دقت زیادی کرد. رابطه بین انسانها بر اساس عاطفه شکل میگیرد و هر چیزی به رابطه عاطفی و ارتباط دوستانه ضربه بزند، باید حذف شده و کنار گذاشته شود.
او تأکید میکند: نباید امر به معروف سر از ستیز اجتماعی در بیاورد بلکه باید به نحوی باشد که اصل وحدت اجتماع و انسانی در جامعه به هم نریزد و سبب ایجاد دو دستهای و چند پارهگیها نشود. باید توجه داشته باشیم الگوی رفتاری آمر، به دور از ستیز اجتماعی باشد. برچسب زدن بسیار مخرب است و نباید شخصیت فردی که منکری را انجام داده زیر سؤال ببریم و به طور مثال به خاطر بدحجابی کل شخصیت او را مورد قضاوت قرار دهیم
تواضع، مهارت کنترل خشم، ایجاد وحدت و… از شاخه های آمر به معروف
رئیس پژوهشکده امر به معروف و نهی از منکر بیان میکند: آسیب دیگر در امر به معروف مردم بر مردم خود بزرگ بینی است. شخصی که امر به معروف میکند باید تواضع داشته و از فضائل اخلاقی بهرهمند باشد. در نوع مواجهه سوگیریها و جهتگیریهایش را کنار بگذارد. ضمن اینکه باید مهارت کنترل خشم را داشته باشد. باید بر خود نوعی مهارت خود کنترلی داشته باشد که در مواجهه با یک منکر به سرعت ناراحت نشود؛ زیرا نتیجه برخورد با ناراحتی و خشم همان ستیز اجتماعی است.
🎤#متن_مصاحبه
نسبت حقوق شهروندی با امر به معروف و نهی از منکر – بخش نخست
به گزارش پایگاه خبری فرهنگسرای معروف؛ پژوهشکده امر به معروف و نهی از منکر در گفتگو با خانم دکتر فهیمه ملکزاده، عضو هیئتعلمی دانشگاه آزاد واحد تهران شمال گروه حقوق خصوصی، با موضوع حقوق شهروندی و امر به معروف و نهی از منکر.
پیش از هر امری بفرمایید مفهوم شهروند مسئول چیست و چه ارتباطی با امربه معروف و نهی از منکر دارد؟
انسانهای ساکن و مقیم در یک کشور، اعم از اتباع و بیگانگان که در سرزمین یک دولت (کشور) و تحت حاکمیت آن هستند، شهروند آن کشور خوانده میشوند. در واقع شهروندی، یک موقعیت فعالانه است، چراکه در مفهوم «شهروندی» همزمان حقوق و تکالیفی متناسب برای هر یک از شهروندان در نظر گرفته میشود. بر این اساس، شهروندی درعینحال که مجموعه حقوقی را برای شهروندان معین میکند و آنها را بدون استثنا از این حقوق بهرهمند میداند، تکالیفی نیز برای آنها معین میکند که باید به آنها بپردازند.
در واقع شهروند مسئول کسی است که این حقوق، امتیازات و مسئولیتها را بر عهده دارد و آنها را مطالبه میکند. شهروند مسئول در امور عمومی جامعه اعم از نگهداری امکانات عمومی و حفظ منابع طبیعی تا تعمیر مدرسه، خانه فرهنگ و کانونهای محل سکونت خود و آسفالت خیابان، آبراهها، فضای سبز و.. مشارکت فعال دارد.
بخشی از این مسئولیتها و تکالیف، فردی هستند و به خود فرد ارتباط پیدا میکند. بخشی دیگر هم به تکالیف اجتماعی افراد مربوط است، یعنی چون یک فرد در یک جامعه زندگی میکند، نسبت به جامعه پیرامون خودش طبق مسئولیتها و تکالیفی که بر عهده دارد باید عمل کند و باید بهگونهای باشد که دچار نقض اجتماعی نشود.
شهروند مسئول حقوق فردی و جمعی خود را میشناسد، از آنها دفاع میکند، قانون را میشناسد، به آن عمل میکند و از طریق آن، حقوق را مطالبه میکند. شهروند مسئول معتقد است؛ در کنار هر زندگی فردی، یک زندگی جمعی نیز وجود دارد و برای موفقیت در این نوع زندگی، باید فردگرایی و منفعتطلبی را کنترل کرد و اخلاق جمعی را رواج داد.
نکته قابلتوجه این است که یک شهروند زمانی میتواند در بهبود کیفیت زندگی شهری خود مفید باشد که از حقوق شهروندی اطلاع داشته باشد تا در ارائه داوطلبانه خدمات عمومی خود را مسئول دانسته و ایفای نقش کند و با آموزش حقوق شهروندی به دیگران به شکلگیری اجتماعات فعال و توانمند کردن همنوعان خود کمک کند. بنابراین اولین قدم در مورد تربیت شهروند مسئول فرهنگسازی است.
امر به معروف و نهی از منکر، درواقع اعم از حقوق شهروندی و امری فطری است که هم برای بهبود وضعیت موجود و رسیدن به وضعیت مطلوب جامعه و غلبه بر مشکلات؛ وضع شده و نیز بهترین راه برای سعادت جامعه و افراد آن و عالیترین امکان برای حفظ و پاس داری از حقوق شهروندی است. چهبسا غالب هنجارشکنیهای اجتماعی امروز جامعه ناشی از نهادینه نشدن امربهمعروف و نهی از منکر در جامعه است که به علت عدم آگاهی افراد گاهی آن را در تضاد با حقوق شهروندی میدانند؛ و این در حالی است که در صورت شناخت و آگاهی افراد جامعه نسبت به حقوق شهروندی پی خواهند برد که همان قوانین امر به معروف و نهی از منکر است و شهروند مسئول همان آمر و ناهی است.
آیا در قرآن و روایات و متون فقهی به حقوق شهروندی توجه شده است؟ سبک و سیاق آیات و روایات در این موضوع چگونه است؟
چنانچه عرض کردم در متون دینی ما حقوق شهروندی در قالب امر به خوبیها و نهی از بدیها آمده است. در برداشتی که از آیات قران در این زمینه به این اصل میرسیم که خداوند آنچه برای رشد انسان لازم است را در قالب امر و آنچه جلوی رشد او را میگیرد و باعث ناکامی و ناامیدی او میشود را در قالب نهی بیان فرموده است. لذا نخستین حق هر شهروند و هر انسانی ایجاد زمینههای رشد اوست که در جایجای قران به آن امر و توصیهشده است.
ازجمله حقوق شهروندان تأمین امنیت ایشان در زمینههای مختلف مالی، جانی، کاری، حقوقی و شخصیتی است. درآیات متعدد قرآن کریم از ظلم و تعدی به هر صورتی که باشد نهی شده است. اسلام این حق را نهتنها برای شهروندان حکومت اسلامی بلکه برای همه موجودات و انسانهای دیگر نیز محترم شمرده است. بیشک در چنین محیط امن و آرامی است که انسان میتواند به رشد و کمال خود بیندیشد. ازاینجهت است که قران براین موضوع تأکید فراوانی دارد.
از حقوق شهروندی که در قرآن بدان اشاره شده است می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
– حق بر زیستن: آیه ۳۲ سوره مبارکه مائده
– امانت داری : ۵۷ سوره مبارکه نساء
– رفاه و آسایش مادی شهروندان: آیه ۹ سوره مبارکه اعراف
– زندگی در محیطی سرشار از صلح و آرامش: آیه ۱ سوره انفال و آیه ۳۴ سوره نساء ، آیه ۱۰ سوره حجرات
– در مورد ربا و حقوق اقتصادی: آیه ۱۳۰ سوره مبارکه آلعمران
🎤#متن_مصاحبه
نسبت حقوق شهروندی با امر به معروف و نهی از منکر – بخش پایانی
به گزارش پایگاه خبری فرهنگسرای معروف؛ بخش دوم مصاحبه پژوهشکده امر به معروف و نهی از منکر در گفتگو با خانم دکتر فهیمه ملکزاده، عضو هیئتعلمی دانشگاه آزاد واحد تهران شمال گروه حقوق خصوصی، با موضوع حقوق شهروندی و امر به معروف و نهی از منکر تقدیم می گردد.
سازوکارهای سوق دادن افراد جامعه به سمت شهروند مسئول شدن چیست؟ و چه موانعی برای رسیدن به این مسیر وجود دارند؟
از نظر من اولین و مهمترین مرحله تربیت شهروند مسئول تمرکز بر فرهنگ شهروندی است که تحت تأثیر دو مفهوم فرهنگ و شهروند قرار دارد. «فرهنگ پدیدهای اکتسابی، انتقالپذیر، پویا و آموختنی و بهواسطه همین ویژگیها، میتوان فرهنگ شهروندی را دارای قابلیت اکتسابی که شکلدهنده به سبک کلی زندگی و هدایتگر او در تعاملات با دیگران باشد تعریف کرد. فرهنگ شهروندی با مفاهیمی همچون، بهروز بودن، سواد رسانهای، جهانی دیدن و جهانیشدن و با انواع فرهنگها و فرهنگ گرایی تعامل داشتن و… میتوان شناخت.
به عبارتی فرهنگ شهروندی میزان آگاهی افراد از حقوق و تکلیفی که در جامعه دارند و میزان تمایل و رغبتشان برای انجام تعهدات و وظایفی که در قبال یکدیگر دارند دانست و تا زمانی که این مفاهیم در یک جامعه بهصورت فرهنگ عمومی رشد نکرده باشد و نهادینه نشوند و شهروندان با حقوق و وظایف خود آشنا نشوند و نسبت به جامعه احساس مسئولیت و تعهد نداشته باشند، فرهنگ شهروندی شکل نمیگیرد.
بدیهی است، هراندازه که عملکرد شهروندان در جامعه ضعیفتر گردد درنتیجه میزان ارتقاء فرهنگ شهروندی نیز در بین آنها کاهش مییابد ازجمله عواملی که تأثیرگذار هستند میتوان به این موارد اشاره کرد: اتحاد ملّی و انسجام اسلامی افراد یک جامعه، سطح تحصیلات، تربیت شهروندان و انسانهای مسئولیتپذیر، حمایت همهجانبه دولت و ارگانهای ذیربط، عزم همگانی، احساس نیاز افراد یک جامعه به تغییر و تحول مثبت، به وجود آوردن انگیزه در افراد جامعه، هشدار و آگاه کرده آنها نسبت به خطراتی که آنها و جامعه و نسلشان را تهدید میکند، شناساندن تهدیدات موجود و نشان دادن آیندهی مطلوب با تلاش خودشان، نتایجی که خواهند گرفت، تقویت رسانه ملی، مطبوعات و… و هشدار به آنان نسبت به مسئولیتی که دارند و اینکه مشاغل حساس باید به دست افراد متخصص، آگاه متعهد و مسئول اداره شود و…
به نظر میرسد ابتدا باید مسائل و موقعیت و وضعیت موجود جامعه شناسایی شود و سپس برای رسیدن به وضعیت مطلوب ابتدا آسیبشناسی کرده و چالشها، نقصانها، عارضهها و کاستیهای پیدا و پنهان جامعه را شناسایی کرده و وجود خلل و چالش در هر بخشی و هر دلیلی، که مانع رسیدن به یک جامعه مطلوب و تربیت شهروندانی مسئول میشود را با راههای علمی و دقیق درمان کرد. انجام درست و صحیح و عمل به وظیفه یا وظایف هر شهروند مسئول، راهی برای دستیابی به مطلوب میگردد. این امر ازآنجا مهم و درخور تأمل است که آسیبهای موجود در جوامع امروزی الزاماً جنبه عینی و ظاهری ندارند و چهبسا انتزاعی و پنهان باشند که توجه به آنها و تبیینشان، برای رسیدن به مقصود، ضروری و حیاتی است.
ازآنجاکه فرهنگسازی کاری بس حساس است و باید از راهش وارد شد وگرنه نتیجه مطلوب به دست نخواهد آمد. لذا رعایت احتیاط و سنجیدن جوانب و مراتب آن و شناخت آسیبها و آفتهایش، بهویژه در قالب امربهمعروف و نهی منکر، باید با حساسیت و دقت نظر خاص همراه باشد.
از منظر شما چه موانعی در عدم تربیت انسان و شهروند مسئول وجود دارد؟
🎤#متن_مصاحبه
امربهمعروف و نهی از منکر و رسالت رسانه
زندگی اجتماعی انسان شامل فرایندهای مستمر و پایداری است که زیست اجتماعی او را از زیست اجتماعی حیوانات متمایز میسازد؛ ازاینرو، جامعه شناسان زندگی اجتماعی انسان را دارای تنوع طولی و عرضی میدانند. در این راستا است که زیست اجتماعی انسان فرهنگ مدار بوده و کیفیت آن از نسلی و جامعهای به جامعه دیگر منتقلشده و اشاعه مییابد. این ویژگی زندگی اجتماعی در قالب فرایند جامعهپذیری نقشهای اجتماعی را درونی کرده و افراد جامعه زندگی اجتماعی را یاد میگیرند. جامعه انسانی در فرهنگ مدرن شامل نهادهای مختلفی است که کانون جامعهپذیری محسوب شده و تربیت و اجتماعی سازی افراد متناسب با محیط اجتماع به این کانونها واگذارشده است.
یکی از مهمترین این نهادها در دنیای مدرن رسانه هستند. رسانهها بسیار قدرتمند بوده و طبق برخی نظریهها، فرهنگ تودهای ایجاد میکنند. بهعنوان نمونه ازجمله مختصات دنیای صنعتی مدرن، مصرفگرایی و تولید کالای انبوه است که رسانههای جمعی ابزار توجیه این فرهنگ هستند که با به محاق بردن روح قناعت و مصرف بهاندازه نیاز، نیازهای تازهای را ایجاد کرده و با گسترش فروشگاههای زنجیرهای و توسعه تجارت الکترونیک که با کارتهای اعتباری همراه بوده، پروژه نیاز سازی را رقم میزنند. رسانههای جمعی علاوه بر کارکردهای فردی یعنی اطلاعرسانی، هویتیابی، تفریح و تعامل اجتماعی، کارکردهای اصلی و اجتماعی را نیز در برمیگیرد که این کارکردها عبارتاند از همبستگی پیوستگی و تداوم انتقال میراث فرهنگی سرگرمی و بسیج اجتماعی. طبعاً نقش و کارکردهای رسانهها با توجه به هنجارهای اجتماعی موضوعیت ممتازی مییابد که این در جهتدهی به رفتار و نگرش افراد جامعه نیز حائز اهمیت بوده و در فلسفه اجتماعی رسانهها از جایگاه مهمی برخوردار است.
بهعنوان نمونه مقایسهای اجمالی بین دنیای سنتی و مدرن نشان میدهد، دنیای سنتی خانوادهمدار بوده و غالب نیازهای جامعه را این نهاد برآورده میکرده است؛ چراکه اساساً خانواده ماهیتی تولیدی-مصرفی داشت و هویت افراد هم از طریق روابط تولیدی ساخته و شناخته میگردید. اما در دنیای صنعتی خانواده غالب کارکردهای خود را بهصورت کلی تقدیم جامعه میکند و کارکردهای حداقلی را به خود اختصاص میدهد که این امر نقش مهمی در شکلگیری هنجارهای تربیتی و آموزشی دارد.
به عبارتی یکی از مهمترین کارکردهای خانواده نقش تربیتی و آموزش هنجارهای اجتماعی به افراد جامعه است که در دنیای سنتی، خانواده این نقش را بهخوبی ایفا میکرده است. درحالیکه کارکرد مذکور در دنیای مدرن به نهاد آموزشوپرورش و رسانهها واگذارشده است و نقش خانواده کمرنگ و بیفروغ شده است. ازاینرو، تعریف مفاهیم، آموزش مبانی اعتقادی، ترویج سبک زندگی و … کارکردهای مهمی است که رسانهها در دنیای مدرن نقش مؤثری در آن داشته و تا حدود زیادی جایگزین نهاد خانواده شدهاند.
فریضه امر به معرف و نهی از منکر در جامعه اسلامی نقش بیبدیلی در پالایش جامعه و سالمسازی آن دارد؛ یکی از برجستهترین کارکردهای رسانهها در این زمینه تعریف و تبیین معروفها و منکرهای اجتماعی است. به جهت هجوم فرهنگی غرب که منجر به فاصله گرفتن شتابان جامعه از آموزههای اسلامیشده، در برخی موارد شاهد جابهجایی مفاهیم منکر و معروف در عرف اجتماعی هستیم. بهگونهای که در برخی موارد تنشها و کشمکشهایی میان افراد جامعه را نیز به وجود میآورد. درواقع نسلهای دوم و سوم بعد از انقلاب که زیاد در معرض آموزشهای دینی و خانوادگی قرار نگرفتهاند، قادر نیستند با نسلهای پیش از خود همذات پنداری و همنوایی داشته باشند. لذا بهراحتی در تعریف مفاهیم و هنجارها تشکیک کرده و بهنوعی به تنشها در جامعه دامن میزنند. بهعنوانمثال، درباره حجاب، روابط محرم و نامحرم، رعایت حریم خانواده و … نسل جدید دچار سردرگمی بوده که اغلب نتیجه تبلیغات رسانهها و هنجار زدایی آنها به چنین امری دامن میزند. رسانهها با ترفندهای هنری دوگانگیهایی در جامعه به وجود میآورند. نکته مهم اینکه رسانهها در دنیای مدرن بهگونهای عمل میکنند که تعارض نقشها را سبب میشوند و مخاطب را نسبت به ارزشها و هنجارهای سنت دچار نوعی دوگانگی میکنند.
🎤#متن_مصاحبه
امر به معروف و نهی از منکر نقطه تقاطع حق و باطل و مرکز تعارض صالحان و منکرگرایان است
به گزارش ایکنا، حجتالاسلام والمسلمین محمد عابدی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در یادداشتی که در اختیار ایکنا قرار داده آورده است: یکی از ابعاد مهم شخصیت امیرمومنان(ع) را میتوان در مسئله احیای ارزشهای الهی دید.از منظر حضرت، یکی از شئون و وظایف شهروند مسلمان در جامعه دینی، مراقبت از مرزهای الهی است؛ خود، به آنها پایبند باشد و از پایبندی دیگران به آنها نیز مطمئن شود؛ این مرزها عبارتند از: ارزشها وضد ارزشها و واجبات و محرمات الهی در ابعاد مختلف حیات اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، مدیریتی، و… بیتفاوتی شهروندان جامعه دینی به احیای این ارزشها یا مرگ تدریجی آنها در جامعه، آسیبی مهم در عرصه حیات دینی شمرده میشود. به مناسبت ایام ضربت خوردن و شهادت امیرمومنان امام علی (علیه السلام) به بازخوانی برخی از چالشهای اجتماعی وسیاسی امر به معروف و نهی از منکر از دیدگاه امام علی (علیه السلام) میپردازم.
احساس تهدید منافع وموقعیت آمران به معروف و ناهیان از منکر
امر به معروف و نهی از منکر نقطه تقاطع حق و باطل و مرکز تعارض صالحان و منکرگرایان است و هر چند آمر و ناهی وظیفه دارند با استفاده از شگردهای مختلف، عکس العمل منفی و مقاومت مخاطب را به حداقل برسانند، ولی اساس این تعارض منافع همچنان باقی است و در مواردی میتواند مخاطب را به عکس العمل وا دارد لذا این ذهنیت همواره در آمر و ناهی وجود دارد که مبادا خطری از سوی مخاطب، جان، مال و حیثیت و موقعیت او را به خطر اندازد. به خصوص که امروزه با گسترش ابزارهای رسانهای مجازی و حقیقی، دامنه این تهدیدها بسیار گسترش یافته است این احساس خطرها که معمولا در مواجهه با قدرتمندان و طبقههای حاکم بر محیط منافع آمران و ناهیان بیشتر است، اساس متروک ماندن و تعطیلی این فریضه باشد. در مواجهه با چنین احساسی، امیرمؤمنان علی (علیه السلام) می کوشد با تکیه بر نگاه توحیدی، زمینه اعتماد به نفس را در آنان احیا کند و به این نکته توجه میدهد که آنچه از رزق و روزی قسمت انسان میشود، به دست خداست و هر چند در ظاهر احساس شود به واسطه عکس العمل اهل گناه، گرفتاری و تنگی معیشت ایجاد شده، ولی در واقع چنین نیست و اگر قرار بر رسیدن رزق و روزی خاصی به انسان غیرتمند باشد، خد از هر طریق دیگر آن را تامین خواهد کرد. با این دید توحیدی است که احساس تهدید منافع از سوی غیر خدا بی معنا خواهد شد و هضم عوارض ناشی از امر به معروف و نهی از منکر آسان خواه دبود. آن حضرت می فرماید:«اعلموا ان الامر بالمعروف و النهی عن المنکر لا یقربان من اجل ولاینقصان من رزق. فان الامر ینزل من السماء الی الارض کقطر المطر الی کل نفس بما قدر الله لها من زیاده او نقصان فی نفس او اهل او مال;( الغارات، ج ۱، ص ۴۹ و اعلام الدین، ص ۱۰۴. (با تفاوت)«بدانید امر به معروف و نهی از منکر اجلی (حادثه ای) را نزدیک و روزی ای را ناقص نمی کند. زیرا این امر (اجل و روزی) مانند قطره های باران، به هر شخص به همان اندازه که خداوند در نظر گرفته زیاد یا کم، در جان یا اهل یا مالش از آسمان فرود می آید.»
مدارای درون گروهی
امروزه از اصول شناخته احزاب، ترجیح اصول حزبی بر مسائل دیگر است و از این اصل گاه چنان سوء استفاده میشود که منافع حزب در مقابل ارزشها و حدود الهی نیز اصالت می یابد تا جایی که به خاطر لکه دار نشدن حزب و اعضای آن به هر توجیه متوسل میشوند و در نهایت حتی حاضر به مبارزه علیه اجرای حدود الهی و امر به معروف و نهی از منکر هم میشوند. در حالی که شرط بقای ارزش ها، برخورد فراگروهی و خارج از منفعت طلبیها با متعرضان به آن هاست، در غیر این صورت عناوین مختلف از کوچک ترین عنوان «هم محلهای» گرفته تا عناوین فراگیر گروه، قبیله، حزب و … محل امنی برای هنجارشکنان و وقوع بی دغدغه منکرات خواهد شد که فرآیند نهایی آن انباشت منکرها در جامعه است. در این نوع از رفتار، اصالت به گروه و حزب داده می شود و برای حفظ آن با تمام ناهنجاری ها به دیده اغماض و مدارا نگریسته می شود. نمونهای از این مانع را می توان در مورد طایفه بنی اسد گزارش کرد که به رغم علم به گناهکار بودن فردی از طایفه خود، همچنان به رهایی او از مجازات پای می فشرد، اما امام زیر بار نرفت و فرمود: تا آن جا که در اختیار من باشد، خواسته شما را اجابت خواهم کرد. اما مدتی بعد طایفه بنی اسد متوجه شدند امام حد بر او جاری کرده است. پرسیدند: مگر شما به ما قول نداده بودید! فرمود: به شما قول دادم اگر چیزی در اختیار من بود، کوتاهی نخواهم کرد، اما حد، تکلیفی الهی است و در اختیار من نیست. «لقد وعدتکم بما املکه و هذا شی ء لله لست املکه.» (دعائم الاسلام، ج ۲، ص ۴۴۳).
امتیاز طلبیها
🎤#متن_مصاحبه
نظارت همگانی و ساختارمندی
گفتوگو با رئیس پژوهشکده امر به معروف و نهی از منکر درباره ظرفیتها و کاستیهای قوانین مرتبط با این فریضه الهی
روزنامه قدس: مریم احمدی شیروان
سال ۱۳۵۸ مجلس خبرگان قانون اساسی بر اساس دغدغههای امام خمینی(ره) قوانین مرتبط با امر به معروف و نهی از منکر را در قالب برخی از مفاد قانون اساسی به تصویب رساند. قانون اصل هشتم قانون اساسی از جهاتی مترقی است و از آن جهت که سیستم حاکمیتی اسلام را تحت تأثیر قرار میدهد، بسیار اهمیت دارد. به بیانی دیگر تا قبل از تصویب قانون مرتبط امر به معروف و نهی از منکر و گنجاندن آن در قانون اساسی هیچ ضمانت اجرایی برای امر به معروف و نهی از منکر یا به رسمیت شناخته شدن آن در ساختار حاکمیتی وجود نداشت اما با تصویب این قانون حرکت به سمت قانونمند شدن امر به معروف و نهی از منکر صورت گرفت.
برای تبیین و بیان کم و کاست قوانین این حوزه با حجتالاسلام دکتر عباسعلی امیری، رئیس پژوهشکده امر به معروف و نهی از منکر به گفتوگو پرداختیم که در ادامه میخوانید.
رسالت احیای اصل هشتم قانون اساسی
حجتالاسلام دکتر امیری با اشاره به تدبیر رهبری برای احیای امر به معروف و تشکیل ستادی با همین نام در سال ۱۳۷۲ میگوید: بعد از تشکیل ستاد با فرمان رهبری، ستاد از سال۱۳۸۹تلاش کرد قانون اصل هشتم را احیا و به سمت اجرایی شدن ببرد. در همین راستا طرحی تهیه شد که متاسفانه در چند دولت مسکوت ماند و بعد از فرستاده شدن به مجلس در کمیسیونهای شوراها و امور داخلی و کمیسیون فرهنگی در دستور کار قرار گرفت، تا اینکه قانون دیگری با عنوان حمایت از آمرین به معروف و ناهیان از منکر در سال ۹۳ در کمیسیون حقوقی و قضایی آمد. بنابراین در مجلس شورای اسلامی دو طرح مرتبط با اصل هشتم قانون اساسی در دستور کار بود به همین دلیل مجلس تصمیم گرفت آنها را در یک کمیسیون مشترک تلفیق کنند. نتیجه تلفیق این طرحها، قانون حمایت از آمرین به معروف و ناهیان از منکر مشتمل بر۲۴ماده و ۱۹تبصره است.
او اظهار میکند: قانون آمرین به معروف و ناهیان از منکر جنبههای بسیار مثبتی دارد و نگاه قانونگذار به امر به معروف را ترسیم میکند. به طور نمونه در این قانون آمده به رفتار منکری که علنی باشد باید تذکر داد و آمر نباید تجسس کند. این رویکرد روشنی نسبت به آمرین به معروف و ناهیان از منکر دارد و از بسیاری آسیبها جلوگیری میکند. علاوه بر این در قانون آمرین به معروف و ناهیان از منکر سه ساحت زبانی، نوشتاری و عملی در نظر گرفته شده است و قانون معتقد است که قسمت عملی تنها وظیفه دولت است.
امر به معروف با محوریت مردم انجام میشود
دکتر امیری در ادامه تصریح میکند: آمر به معروف نباید وارد حریم خصوصی افراد شود و لازم است حرمت انسانی را مد نظر قرار دهد و پاس بدارد. از نکات مترقی در قانون آمرین به معروف و ناهیان از منکر باز کردن فضای قانونی است که مردم میتوانند به عملکرد دولت انتقاد یا دولت را ارشاد، نصیحت و یا دعوت به خیر کنند. علاوه بر آن قانون آمرین به معروف و ناهیان از منکر افرادی را که مانع امر به معروف میشوند، جرمانگاری کرده و این هم نکته بسیار مهمی است.
رئیس پژوهشکده امر به معروف و نهی از منکر ادامه میدهد: در ماده۱۷قانون آمرین به معروف و ناهیان از منکر به بحث فرهنگسازی هم اشاره و برای دستگاههای ذیربط اقداماتی نیز تعریف شده است، اما این اقدامات بسیار محدود است. این قانون به بحث سمنها و سازمانهای مردمنهاد نیز توجه کرده و سازمان امر به معروف بر اساس این قانون از سازمانهای مردمنهادی که امر به معروف و نهی از منکر را در دستور کارشان قرار دادهاند،حمایت میکند.
دکتر امیری در ادامه بیان می کنند: طبق قانون، آمرین به معروف و ناهیان از منکر و افرادی که در مسیر امر به معروف و نهی از منکر صدمه دیدهاند به عنوان جانباز یا حتی شهید محسوب میشوند و افرادی که جنایتی را درباره آمرین مرتکب شده اند در قانون حمایت از آمرین نه حکمشان تعلیق می شود و نه تخفیف پیدا می کند. حتی مجازات تخفیفی هم ندارند.
حجتالاسلام امیری تشریح میکند: نکته مهم دیگری که در قانون آمرین به معروف و ناهیان از منکر وجود دارد، تشکیل جلسات ستادها در استانها است. این جلسات در بالاترین ردهها تشکیل میشود و در واقع تشکیل آنها به معنای فراهم کردن مسیر مناسبی برای اجرای مصوبات است. ولی اگر بخواهیم ملاحظاتی را درباره قانون آمرین به معروف و ناهیان از منکر بگوییم متوجه میشویم که مثلاً قانونگذار در ماده۸ میگوید مردم میتوانند دولت را دعوت به خیر و ارشاد کنند اما حتماً باید در این زمینه ساز و کار نظارتی برای مردم تعریف شود. برای نظارت مردم احتیاج به شفافیت در قانونگذاری و به رسمیت شناختن کار نظارتی است تا هیچ ابهامی وجود نداشته باشد.
🎤#متن_مصاحبه
فریضه الهی امر به معروف و نهی از منکر باید سرلوحه افراد مؤمن قرار بگیرد
به گزارش خبرگزاری فرهنگسرای معروف به نقل از خبرگزاری تسنیم از بوشهر، آیتالله غلامعلی صفاییبوشهری در دومین شب از لیالی قدر، این شب را یکی از شبهای مهم و سرنوشت ساز برای انسانها دانست و اظهار داشت: با بهرهمندی مطلوب از لیالی قدر میتواند ضمن جبران گذشته انسان، حال انسان را آسمانی کند و آینده مومنان را به نور سعادت و رستگاری رقم بزند.
وی با بیان اینکه شب قدر میتواند کار هزار ماه را انجام دهد گفت: انسانهای آگاه و با معرفت این شب را که متعلق به امام عصر (عج) است را مورد توجه ویژه قرار میدهند.
نماینده ولی فقیه در استان بوشهر، با بیان اینکه انسانهای با بصیرت لیالی قدر را احیاء میکنند تصریح کرد: با توجه به اینکه انسان در طول زندگی ظرفیتی برای خویش فراهم کرده است شب قدر ظرفیت انسان محاسبه میکند و بر اساس آن تقدیرات الهی، خیرات و برکات خداوند متعال نصیب انسانها میشود.
امام جمعه بوشهر با اشاره به وصیت نخستین امام شیعیان هنگام شهادت افزود: تقوای الهی، اقتصاد حلال، رفتار، گفتار نیکو، زندگی بدون گناه از تاکیدات حضرت علیبن ابیطالب(ع) در وصیت نامه است.
آیتالله صفایی بوشهری، با تاکید بر مطالعه و عملیاتی کردن وصیت نامه حضرت علی(ع) خاطرنشان کرد: قدرت، ثروت، شهرت، شخصیت و دیگر امور دنیایی نمیتواند انسان را در آخرت شفابخش باشد که در این زمینه عمل انسان باید فرجام پاداش الهی باشد.
وی، با تاکید بر توجه به نیازمندان و مقابله با ستمگران افزود: یاری مظلومان از ویژگیهای افراد مومن است و بهترین توشه برای آخرت، تقوای الهی و زندگی بدون گناه است.
نماینده ولیفقیه در استان بوشهر رفع اختلاف در خانوادهها و جامعه، رسیدگی به ایتام، صلهرحم، همسایهداری و انس با قرآن را از دیگر ویژگی افراد مومن و خداجو دانست و تاکید کرد: جهاد در راه خدا و تقویت پیوند مسلمانان باید مورد توجه ویژه روزهداران و افراد دینخواه قرار بگیرد.
امام جمعه بوشهر با بیان اینکه فریضه الهی امر به معروف و نهی از منکر باید سرلوحه برنامههای افراد مومن قرار بگیرد تصریح کرد: فرهنگ امر به معروف و نهی از منکر که از وصیتهای مولی الموحدین حضرت علی (ع) است بیتوجهی به این فرهنگ نه تنها حاکمیت انسان را دچار مشکل میکند بلکه فرهنگ، نظام سیاسی و اجتماعی جامعه را دچار بحران میکند.
وی، بیان کرد: فریضه مهم الهی امر به معروف و نهی از منکر همواره مورد تاکید مولی الموحدین علی (ع) بوده که باید این مهم سرلوحه برنامه افراد مومن درتمام مراحل زندگی و جامعه قرار بگیرد.
آیتالله صفایی بوشهری به اهمیت وحدت در جامعه پرداخت و بیان کرد: یکی از سفارشات اکید مولای متقیان حضرت علی(ع) به مسلمانان، اتحاد و وحدت و تقویت آن در جامعه است که در این راستا باید مسلمانان این مهم را سرلوحه برنامه خود قرار دهند.
در این آیین پس از برگزاری آیین ویژه شب زندهداری در سوگ شهادت مولای متقیان حضرت علی(ع) عزاداری شد.
@fmaroof_ir
🎤#متن_مصاحبه
امر به معروف و نهی از منکر سختترین واجب فراموش شده است
به گزارش خبرگزاری فرهنگسرای معروف به نقل از خبرگزاری پانا ،جلسه شورای امر به معروف و نهی از منکر آموزش و پرورش با حضور علیرضا کاظمی، معاون پرورشی و فرهنگی روح الله میرزایی، معاون اجتماعی ستاد احیار امر به معروف و مسیب زاده مدیرکل قرآن، عترت و نماز صبح امروز چهارشنبه ۱ خردادماه برگزار شد.
علیرضا کاظمی در این جلسه گفت: امر به معروف و نهی از منکر شاید یکی از سخت ترین واجباتی باشد که به نوعی در جامعه به فراموشی سپرده شده است و متاسفانه جامعه ما امروز در مورد مسائل دینی کم کم به یک جامعه بی تفاوت تبدیل شده است و حتی در بعضی از مواقع در مورد مسائل اجتماعی و انسانی نیز بی تفاوت شده است که نشان میدهد باید بیشتر در این زمینه فعالیت کنیم.
او ادامه داد: اجازه می خواهم گزارشی از عملکرد آموزش و پرورش در حوزه امر به معروف و نهی از منکر خدمتتان ارائه کنم تا متوجه شوید که دوستان ما در آموزش و پرورش با چه رویکردی گفتمان جدید آموزش و پرورش در حوزه امر به معروف و نهی از منکر را پیگیری می کنند.
معاون پرورشی و فرهنگی وزیر آموزش و پرورش ادامه داد: با توجه به اینکه سال گذشته اولین سالی بود که در این حوزه ورود پیدا کردیم ممکن است فعالیتها خیلی عمق نداشته باشد اما امسال سعی می کنیم با همت بیشتر این برنامه ها را دنبال کنیم.
او خاطر نشان کرد: از روز اولی که فعالیت خود را به عنوان معاون پرورشی و فرهنگی در آموزش و پرورش آغاز کردم سعی کردیم فعالیت ها را تقسیم بندی کنیم و بر روی چند حوزه بیشتر تمرکز کنیم تا با توجه به نیازهای روز جامعه فعالیت ها پیش برود.
کاظمی تصریح کرد: مهمترین مباحثی که در این فعالیت ها مد نظر بوده است عبارتند از انقلاب اسلامی، اندیشه های امام خمینی (ره) و سبک زندگی اسلامی – ایرانی و فرمایشات مقام معظم رهبری که در همه این موارد اولویت هایی تعریف کردیم تا در سطح ملی بتوانیم آنها را انجام دهیم.
او ادامه داد: اقدامات فراوانی در حوزه های مختلف پرورشی و فرهنگی انجام می دهیم اما سعی کردیم در همه حوزهها حداقل یک اقدام را به صورت برجسته و ملی انجام دهیم که اولین اولویت ما بحث توسعه، ترویج و تعمیق فرهنگ نماز، قرآن و عترت در آموزش و پرورش است که در همه حوزه های نماز، قرآن و عترت کارهای ارزشمندی انجام دادیم.
معاون پرورشی و فرهنگی وزیر آموزش و پرورش یادآورشد: در حوزه نماز توانستیم شورای عالی نماز را در سطح آموزش و پرورش با حضور وزیر آموزش و پرورش و معاونان شکل دهیم تا بتوانیم چارچوب محکمی برای توسعه فرهنگ توسعه و ترویج فرهنگ اقامه نماز در آموزش و پرورش و بخش های مختلف آن در زمینه کارهای تبلیغی، معرفتی و همچنین رصد و پایش برنامه های نماز به صورت نرم افزاری و سخت افزاری انجام دهیم که مهمترین فعالیت ما برگزاری جشنواره فرهنگی هنری گلدسته های سرو بود.
او خاطر نشان کرد: جشنواره گلدستههای سرو برای اولین بار در کشور برگزار می شود که دانش آموزان با استفاده از هنر در بحث توسعه و ترویج فرهنگ اقامه نماز به صورت کشوری و ملی وارد می شوند که حدود ۵۰ هزار اثر هنری از سوی دانش آموزان برای این جشنواره ارسال شده است و قرار است اختتامیه این جشنواره امسال در استان گلستان برگزار شود.
کاظمی ادامه داد: برای اینکه بتوانیم جریان بزرگی در کشور برای حوزه نماز به وجود بیاوریم فعالیتی شبیه اجلاس سالیانه نماز با عنوان اجلاس سالیانه دانش آموزی نماز در ۳۲ استان کشور برگزار می شود. همانطور که می دانید اجلاس سالیانه نماز یک بار در طول سال برگزار می شود اما اجلاس سالیانه دانش آموزی نماز در همه مراکز استانها برگزار می شود که مطمئنم موج فرهنگی بسیار خوبی در ارتباط با نماز در سطح کشور رخ خواهد داد.
او تصریح کرد: در این جشنواره ما فعالیت های خلاقانه و برجسته مدیران موفق، طرح های موفق خدمتگزار موفق ، معلم موفق، منطقه موفق، مدرسه موفق و روحانی و امام جماعت موفق را در طول یکسال در سطح استانها شناسایی و از آنها تجلیل می کنیم.
معاون پرورشی و فرهنگی وزیر آموزش و پرورش گفت: از دیگر فعالیت های که در حوزه نماز انجام دادیم این است که پیام های و تکلیف هایی مقام معظم رهبری برای آموزش و پرورش در اجلاس های بیست و هفت گانه نماز طی سالهای گذشته تعیین کرده بودند را جدا کردیم تا ببینیم چه تکالیفی را انجام دادیم و چه کارهایی را باید انجام دهیم و در همین زمینه کتابی را تحت عنوان نور ولایت طراحی کردیم و از این کتاب در اجلاس بیست و هفتم رونمایی کردیم.
او افزود: در حوزه قرآن نیز تمرکز فعالیت های ما بر حفظ قرآن است زیرا معتقدیم بهترین مسیر برای انس با قرآن، حفظ قرآن است که باید از سوره های کوتاه آغاز شود که به همین منظور تمرکز را بر حفظ جزء ۳۰ قرآن کریم گذاشتیم .
🎤#متن_مصاحبه
معنویت و مسئولیت اجتماعی (بخش نخست)
به گزارش فرهنگسرای معروف مصاحبه ای در باب معنویت و مسئولیت اجتماعی توسط خانم دکتر میان محله با آقای حجت الاسلام و المسلمین حمید رضا مظاهری سیف انجام شده است که در ذیل نظر خوانندگان رابه آن جلب می نماییم.
خانم دکتر میان محله: به عنوان سؤال اول تعریف مد نظرتان از معنویت را برای ما بیان کنید.
به نظر من معنویت استعداد روحی نا محدودی است ، که در ارتباط با خدا شکوفا می شود . همه انسان ها از این استعداد روحی نا محدود برخوردارند به موجب این که جوهره ی اصلی روح آن ها را تشکیل میدهد و حالا می توانند آن را در مسیر شکوفایی پیش ببرند ، می توانند نبرند . گاهی این استعداد روحی که در مسیر شکوفایی و در ارتباط با خدا قرار نمی گیرد ، به صورت ناهنجاری هایی در افکار و رفتار انسان بروز پیدا می کند حرص و آز و زیاده طلبی و انواع حق شکنی ها و گذشتن از مرز ها و تعرض ها از همین سرکش شدن استعداد روحی در جایی که مجالی برای جولان ندارد پدید می آید . وقتی این قابلیت نا محدود، معطوف می شود به این امور دنیوی محدود ، طبیعتا به تضاد ها و تعرض های بی شماری کشیده می شود و آلوده می شود . ولی وقتی که در مسیر درست خودش قرار می گیرد و در ارتباط آگاهانه با خدا و رو به شکوفایی می رود ، آن وقت است که شما با یک انسان فوق العاده مواجه هستید ، حتی ما شاهد شاهکارهایی هستیم که یک فرد ممکن است بعد از دوره ای از تاریکی و معطوف شدن این استعداد محدود روحی به امور محدود دنیوی، راه خود را پیدا کرده و تغییرات اساسی را در آن می بینیم، به طوری که کسی که تا دیروز داشت دست به ظلم و ستم و تعرض و این اعمال ناشایست می زد ، از آن روز به بعد انسان متفاوتی می شود و با نیروی فوق العاده زیادی رو به کار های خیر می آورد و کار های بزرگی انجام می دهد . این همان استعداد نا محدود روحی است که گاهی بیراهه می رود و گاهی هم در مسیر شکوفایی قرار می گیرد . مهم هم نیست فرد اعتقادی به خدا دارد یا ندارد ، این استعداد در او هست و جهت گیری آن در اختیار ماست که آن را به چه جهتی پیش ببریم .
ــــــ تعریفی که شما فرمودید ، به نظر می رسد شامل هر دو نوع معنویت دینی و سکولار می شود، درست است ؟
مصاحبه شونده : بله . ممکن است بعضی از افراد فارغ از دین و هنجار های دین ، به یک سری از ارزش های فطری معتقد و پایبند باشند . آن جا است که ما می بینیم این ها سطحی از معنویت را برخوردار هستند و این قابل انکار نیست ، معنویت به جهت این ربطی که با روح بشر پیدا می کند و آن ساختار فطری که دارد ، می تواند در شرایط منهای دین هم ردی از خودش به جا بگذارد و ما نشانه های آن را ببینیم . ولی قطعا همین استعداد و همین قابلیت فطری و روحانی برای انسان در رابطه با دین و با استفاده از فرصت هایی که در دین ایجاد شده ، شکوفایی بیشتر پیدا می کند و به کمال می رسد . اما بدون آن به نظر می آید که در مراحل ابتدایی متوقف می شود .
بنابراین با همین اشاره اولیّه در مفهوم معنویت ما خیلی راحت می توانیم از معنویت کاذب ، از معنویت سکولار ، از معنویت دینی ، از معنویت ناقص ، از معنویت کامل صحبت کنیم و هیچ تعارضی هم در این مفاهیم نیست . چون بعضی اوقات افراد می آیند و دچار چالش می شوند و می گویند معنویت چیز خوبی است ، چطور می خواهیم بگوییم معنویت کاذب . یا می گویند معنویت اساسا بدون دین امکان پذیر نیست ، پس چطور می گوییم معنویت سکولار . آن بر می گردد به تعریف اولیه که از معنویت ارائه می دهند و احتمالا آن تعریف درستی نیست ، تعریف جامعی نیست . تعریفی نیست که روی مقسم این ها برود و واقعا آن چیزی که به نظر می آید از معنویت ارتکاز داریم به آن اشاره کنیم ، واقعا ما خیلی اوقات افرادی را می بینیم که باور های دینی جدی ندارند ، مقید به مسائل شرعی و دینی نیستند ، ولی نمی توانیم بگوییم این ها آدم های منهای معنویت هستند .کسی که خیلی با گذشت است ، حاضر است فداکاری کند . شما احساس می کنید این آدم انگار خیلی تعلقی به این دنیا ندارد ، حداقل به اندازه خیلی از آدم های دیگر وابسته نیست . قطعا ما یک سطحی از معنویت را در او می بینیم ، یک سطحی از خلوص و آن زلالی را در وجود او می توانیم ببینیم ، که شاید هیچ تعبیری بهتر از معنویت برای توصیف آن نباشد . ولیکن آن ابعاد دینی را نمی بینیم ، می گوییم ای کاش مسلمان بود و همین چیزی که از آن برخوردار است را به کمال می رساند . همین فضائلی که در اوست به اوج خود می رسید . این ها خیلی حرف های خوبی است و این واقعا درست است همین طور است ، اگر او به دین رو بیاورد و ظرفیت ها و آموزش های دینی را فرا بگیرد قطعا انسان وارسته تر و در حوزه معنویت برجسته تر خواهد بود .
#متن_مصاحبه
امربه معروف ونهی ازمنکر و تسهیلگری اجتماعی
به گزارش فرهنگسرای معروف: دکتر امید ایمانی مدیر عامل جمعیت همیاران سلامت روان مصاحبه ای را در خصوص تسهیل گری و امر به معروف با پژوهشکده امر به معروف و نهی از منکر انجام دادند که در ذیل نظرتان را به آن جلب می نماییم.
آمار بی تفاوتی اجتماعی در کشور بالاست بعد در برخی از استانها این آمار رو به تزاید است. یکی از دلایل مهم آن هم این است که افسردگی مخصوصاً در خانم ها بالاست کم کم علاقه اجتماعی هم در بچه ها کاهش پیدا کرده، مثلاً در نسل جدید آمدیم یکسری پرسشنامهها رو توزیع کردیم و دیدیم میزان افسردگی بالاست و جالبه بین افسردگی و علاقه اجتماعی ارتباط وجود دارد. علاقه اجتماعی یعنی اینکه طرف راحت از چراغ قرمز رد میشه همش به فکر خودشه نه محبت می کنند نمیزاره کسی بهش محبت بکنه، به عنوان نمونه در استان (چهارمحال) که ما رفتیم درگروه های محله محور شاهد بودیم که یک اتفاق داره تکرار می شود آنهم بر اساس افسردگی، یعنی ما اگر کارایی نکنیم که میزان افسردگی راکنترلش کنیم یا درمانش کنیم چهار روز دیگه بچههایی داریم که اینها علاقه اجتماعی ندارند چون مادری که افسرده میشه نه محبت میکنه نه میزاره کسی بهش محبت بکنه، بعد بچه در نتیجه در آینده علاقه اجتماعی اش را از دست می دهد؛ حالا باید چه کار می کردیم؟ اولاً در استان شروع کردیم برای مردم علامتهای افسردگی را گفتن، بعد درمانهای کاربردی غیر دارو را آموزش دادند تکنیکهایی که حالا خیلی ساده بود اما کمک می کرد افسردگی در افراد درمان بشه، دقیقاً حاصل کار این شد که مثلاً اگر بچههای شما افت تحصیلی داشتند افت تحصیلی شون چی شد؟ وقتی مادر افسردگیش درمان می شد افت تحصیلی هم کمتر می شد، این موارد را به صورت عینی داشتیم.
دکتر دین محمدی ورود به جامعه آماری به این معنا بوده که مبنا و محدوده تحقیقاتان رو براساس فرزندان مشکل دار، دانش آموزان مشکل دار تحصیلی قرار دادید؟
– بله در واقع دانش آموزانی رو که آموزش و پرورش به ما معرفی میکردند بررسی می کردیم…
– بعد بر اساس والدینشون این کار رو انجام دادید.
– در واقع کاری که ما کردیم این بود که آمدیم والدینشان را تست گرفتیم، تست سلامت عمومی و اینکه حالا هفت عدد از این والدین اضطراب و هفت عدد نمی دونم افسردگی و هفت تا سؤالش فلان چیزو می سنجه بعد اومدیم دیدیم خب میزان افسردگی بالاست. بعد تست جدید گرفتیم باز دوباره افسردگی گرفتیم دیدیم نه، واقعاً افسردگی شدیده طوری که از مادر عین سرماخوردگی به بچه انتقال پیدا کرده، و نشانه های پرخاشگری در کودکان بجای اینکه افسردگی برچسب بخوره، علامت بیش فعالی تو بچه هاست، خب؟ پرخاشگریشون نمی دونم اذیت کردنشون قوانین رو رعایت نکردنشون، اینها نشونه بعضی موقع ها افسردگیه نه بیش فعالی، بعد بعد اومدم تو میدان عمل دیدیم که مدرّسهای مهارت های زندگیمون که توی «NGO» تحت نظارت سازمان بهزیستی آموزششون دادیم، آموزشاشون اثر گذار نیست، پس باید دست به کار می شدیم؛ دیدیم هرچی اینها میرن آموزش میدن؛ بعد سه روز جمعشون کردیم گفتیم چه مشکلی وجود داره که آموزش شما اون اثری که باید داشته باشه نیست و الّا آسیب ها روز به روز تو محله و منطقه نباید زیاد بشه و شما دارید میرید اینها رو آموزش میدید. یکی گفت محتوا مشکل داره، یکی گفت مردم همکاری نمی کنند، یکی گفت فقط زنها میان پای آموزش ها، هر کی یه دلیلی آورد بعد از سه روز به نتیجه رسیدن که این چیزهایی که مربی ما میره آموزش میده خودش بهش عمل نمیکنه یعنی اصلاً به مهارت خودآگاهی نرسیده به مهارت کنترل هیجانات یا حالا مدیریت خشم نرسیده و میره اینها را درس میده؛ گوش میدید؟ بُعد تأثیر گذاری، بنابراین مهارتی به ده تا مهارت اضافه کردیم برای تسهیلگرهامون، چون ما تسهیلگر آموزش میدیم، تسهیلگر اجتماعی، برای اینکه علاقه اجتماعی تو جامعه زیاد بکنه، بعد دیدیم که خب یه آموزشی اضافه کردیم بهش بنام «پارادایم شیفت تغیییر الگوها و باور های ذهنی غلط خود فرد»، اول باید برود اینا رو یاد بگیرید و بعد تو زندگیت پیاده کنی، بعد بخوای بری آموزشش بدید. این یه قضیه، بعد اومدیم دیدیم که واقعاً ما تسهیلگر اجتماعی کم داریم تو جامعه، لذا اومدیم رشتههای مشاوره روانشناسی، علوم تربیتی شناسایی کردیم به ویژه دانشجویان را اومدیم هر شهرستانی مثلاً یا در هر استانی، تسهیلگری اجتماعی بهشون آموزش دادیم تحت نظارت شورا هماهنگی بهزیستی و آموزش و پرورش و حالا جاهای دیگه، دانشگاه ها اینها رو می بردیم آموزش تسهیلگری اجتماعی می دادیم که چطوری با مردم ارتباط برقرار کنند، گروه های محله محور را چطوری فعال بکنند. یک کاری کردیم که از خود مردم بیان آموزش ببینن برن از خودشون گروه تو محلشون تشکیل بدن.