#اصول_النحو
#القیاس
قیاس در احکام نحوی چهار صورت دارد:
۱.قیاس فرع بر اصل،مثل:
شرط است در اعلال جمع مکسر اجوف، اینکه اصل جمع(مفردش)اعلال شده باشد مثلا: قیم اعلال پذیرفته چون مفردش اعلال شده برخلاف ثورة که چون مفردش اعلال نشده خودش هم تغییری نکرده.
۲.قیاس اصل بر فرع،مثل:
شرط است در اعلال مصدر اجوف اینکه ماضی آن اعلال شده باشد مثلا در صیام،واو تبدیل به یاء شد چونکه برماضی ان اعلال پیاده شده(صام).
اما در قوام،واو تبدیل به یاء نشد چونکه ماضی ان اعلال نپذیرفته(قاوم).
۳.قیاس نظیر بر نظیر،مثل:
قیاس غیر بر ما نافیه مثل مبتدای وصفی زیرا شرط عمل مبتدای وصفی تکیه بر نفی یا استفهام بود و از انجا که غیر هم نظیر ما نافیه است در نفی دادن فعل از فاعل،مبتدای وصفی هم با تکیه بر غیر عمل می کند.
(نکته:نظیر به نظیر گفته شد نه مثل به مثل زیرا نظیر شیء در برخی از موارد با شیء شبیه است بر خلاف مثل شیء که مصداق ان شیء است کما مر ایضاحه)
۴.قیاس مقابله:
لم و لن مقابل هم هستند زیرا لم برای نفی ماضی است لن برای نفی مستقبل و دیده شده گاهی لم جزم می دهد قیاسا علی لن المقابلته فی المعنا.
اقتباس از قراح الاقتراح،ص ۳۴
این مطلب صرفا جهت آشنایی کلی با قیاس نحوی بود،برای تفصیل مطلب به کتاب الایضاح فی شرح الاقتراح رجوع شود.
🌹@adabiat_hamedan