💠 #یهودیان برای #علمای خود از چه القابی استفاده میکنند؟
🔱 #القاب و #عناوین #علمای_یهودی
در زیر به معرفی و توضیح مختصری پیرامون این القاب و عناوین میپردازیم:
✅ #خاخام
شاید معروفترین لقبی که در خصوص علمای یهودی شنیدهایم خاخام یا حاخام (חָכָם) باشد. خاخام به کسی گفته میشود که درس دینی یهودی خوانده باشد. این واژه در زبان عبری به معنی «باهوش و زیرک» است و معادل واژهی «حکیم» در زبان عربی است. این لفظ از آن جهت به روحانیان یهودی اطلاق میشود که به عقیدهی آنها به دلیل مطالعهی متون مذهبی از عقل و درک بالایی بهره میبرند.
💠 استفاده از این لقب از زمان یهودیهای قرایی شروع شد. آنها رهبران دینی خود را با نام «خاخام» میشناختند تا آنها را با دیگر روحانیها که لقب «ربی» داشتند متمایز کنند.
در جوامع یهودی امروزه معمولاً کمتر از این واژه برای خطاب کردن روحانیون یهودی استفاده میشود و عمدتاً به روحانی محلّی یا «مارا داترا» خاخام گفته میشود. معمولاً در کشورهای اسلامی شاهد آن هستیم که به روحانیون یهودی «خاخام» گفته میشود چون لفظ ربی با واژهی عربی رب قابل مقایسه است که در فرهنگ اسلامی نامی است برای خداوند متعال. از این رو سعی میشود از استفاده از کلمهی ربی خودداری شود. مثلاً در خلافت عثمانی به رهبر مذهبی یهودیان «خاخامباشی» گفته میشد.
هنوز هم در اسراییل خانوادههای زیادی یافت میشوند که نام خانوادگی آنها «خاخام» است.
✅ #امورا
💠 «امورا» (אַמוֹרָא) لقبی است که به آن دسته از علمای یهودی داده میشود که در تدوین تلمود، مشارکت داشتهاند. این علما در بازه زمانی قرن سوم تا پنجم میلادی زندگی میکردهاند. همان طور که میدانید، تلمود در دو منطقه که در آن زمان جمعیت یهودی زیادی داشت (یعنی سرزمین بابل، و سرزمین فلسطین) به صورت موازی تدوین شد. به اموراهای بابل «راو» و به اموراهای فلسطین «ربی» گفته میشد.
🔱 در «بیت همیدراش» یا مراکز علمی یهودی شخصی وظیفه داشت که سخنان خاخام اصلی را برای عموم مردم به زبان ساده بازگو کند. به این فرد اصطلاحاً «امورا» گفته میشد. اما این عبارت در عصر تلمود به عنوانی برای همه علمای یهودی تعمیم یافت. عصر اموراها، در سرزمین بابل به هفت دوره و در سرزمین فلسطین به پنج دوره تقسیم میشود.
هر چند که تعداد دقیق اموراها مشخص نیست، اما تا کنون نام بیش از سههزار نفر از آنها در تاریخ ثبت شده است.
✅ #آدامور
🌐 واژهی «آدامور» (אָדָמוֹ"ר) یکی از القابی است که به علمای برجستهی یهودی در فرقهی حسیدی اطلاق میشود. این عنوان، مخفّف عبارت عبری אֲדוֹנֵנוּ, מוֹרֵנוּ וְרַבֵּנוּ به معنی «سرورِ ما، معلّمِ ما و مربّی ما» است. امروزه اغلب عبارت آدامور به کسانی اطلاق میشود که ریاست مدارس مذهبی حسیدی را عهدهدار باشند.
💠 حسیدیها معمولاً به آدامور ایمان کامل دارند و نسبت به او وفاداری زیادی نشان میدهند. این اعتقاد و وفاداری اصطلاحاً דבקות בצדיק نامیده میشود.
در برخی موارد از لفظ «رَبی» هم به جای این لفظ استفاده میشود.
نحوتای
✅ #موره_صدق
💠 «مورهصدق» (מוֹרֵה צֶדֶק) که به اختصار با מו"צ نشان داده میشود، عنوانی است که به آن دسته از علمای یهودی اطلاق میشود که به سؤالات شرعی (هلاخا) مردم پاسخ میدهند.
هرچند که تمام علمای یهودی میتوانند به سؤالات شرعی یهودیت پاسخ دهند، امّا این وظیفه به صورت خاص بر عهدهی برخی از علماست که آنها را اصطلاحاً مورهصدق مینامند. حتّی در برخی موارد برخی از علمای یهودی در حوزهی خاصی از احکام تخصّص دارند؛ مثلاً مورهصدقی که تخصّص او در زمینهی ذبح حیوانات است.
در برخی موارد، این دسته از علما از سطح علمی بالایی برخوردار هستند و وظیفهی قضاوت هم بر عهدهی آنهاست. به این افراد به صورت اختصار דומ"צ (דיין ומורה צדק) گفته میشود.
✅ #مارا_داترا
💠 عبارت «مارا داَترا» یک عبارت آرامی (מָרָא דְאַתְרָא) است که به صورت تحتاللفظی به معنی «سرورِ مکان» ترجمه میشود. این عبارت به عالم یهودی محلی اطلاق میشود.
✅ #مناخم
מנחם به یک روحانی اعظم در درجه بالای عرفان و شهود در مکتب عرفانی قبالا קבלה ناخم و در درجه اعلی تریخن مناخم گفته میشود.
🌐 @adyan8