ادراک عدالت؛ پاشنه آشیل جوامع
🔸ممکن است در جامعه ای عدالت باشد اما مردم ادراک بی عدالتی کنند یعنی معتقد باشند عدالت نیست. یا برعکس، در جامعه ای عدالت نباشد اما مردم تصور کنند عدالت هست. این، تفاوت عدالت با ادراک عدالت است.
⏪در نگاه اسلامی نیز میتوان اهمیت ادراک یعنی دریافت و ذهنیت مخاطب و مردم را از عدالت دریافت. این اهمیت را در عدالت قضایی جایی که رفتار قاضی باید عادلانه باشد، بیشتر میبینیم.
شیخ طوسی در کتاب المبسوط فی فقه الامامیه، ذیل دلالت روایتی از رسول اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلم)، اشاره میکند که قاضی حتی حق ندارد با یکی از طرف دعوی بلندتر صحبت کند. واضح است که بلند شدن صدای قاضی به حکم عادلانه وی لطمهای نمیزند، بلکه احساس بیعدالتی را در فردی که با صدای بلند با او صحبت شده است ایجاد میکند. شاید شارع برای جلوگیری از این احساس و ادراک، به قاضی چنین حقی را نمیدهد.
🔹در توصیه حضرت علی (علیهالسلام) به شریح قاضی میخوانیم: «واسِ بَینَ الْمُسلِمِینَ بِوَجهِكَ ومَنطِقِكَ ومَجلِسِكَ حَتّی لا یطمَعَ قَرِیبُكَ فی حَیفِكَ ولا ییأسَ عَدُوُّكَ فی عَدلِكَ؛ «میان مسلمانان در نگاه كردن و سخن گفتن و نشستنت برابری را رعایت كن تا نزدیكانت به جانبداری [و ستم] تو امید نبندند و دشمنانت از دادگری تو نومید نشوند».
پرسش این است که مگر نگاه کردن، سخن گفتن یا نوع نشستن در عدالت واقعی تأثیر دارد؟ قاضی میتواند با شاکی بخندد و در سمت او بنشیند، اما عادلانه در دعوا حکم کند. آن چیزی که احتمالاً میتوان برداشت کرد اهمیت ادراک عدالت است. رفتار قاضی میتواند شاکی یا مشتکیعنه را به وجود عدالت واقعی بدبین کند یا دستکم اتصاف قاضی به صفت عادل را نزد وی مخدوش سازد.
🔷اگر به ادراک عدالت توجه نشود ممکن است جوامع با خطر جدی روبرو شوند.
یادمان نرود تلاش های ما برای بسط عدالت ممکن است به ادراک عدالت اساسا ربطی نداشته باشد. باید برای اصلاح ادراک پرونده ای جدا باز کرد.
#عدالت_اجتماعی
#اغتشاشات
#جامعه
#فرهنگ
@ahmad_olyaei
دعوای آزادی و عدالت در فرهنگ
⬅️دعوای آزادی و عدالت و اینکه کدام یک مقدم است، یک دعوای قدیمی و البته ریشه ای می باشد. اگر به نظریه های عدالت مراجعه کنیم، خواهیم دید در نظر افرادی مانند هابز، هیوم و رالز، آزادی نسبت به عدالت در اولویت است. حتی این اولویت در نظر هیوم به قدری است که برابری کامل را محدود کننده آزادی های فردی می دانست. تلاش کانت نیز در عدالت بر دفاع از آزادی های فردی متمرکز شده است. رالز اما کمی معتدل تر در عین حال که یک آزادی خواه است اما مساوات طلبی را نیز جستجو می کند. در مقابل، جامعه گرایانی مانند سندل، عدالت مبتنی بر خیر جمعی را بر آزادی های فردی اولی می شمردند.
◀️این دعوا را می توان در فرهنگ به صورت ویژه تر بررسی کرد. چگونه می توان عدالت فرهنگی را بسط داد بدون اینکه آزادی های فرهنگی خدشه دار نشوند؟! بعبارت دیگر مرز تداخل و تغایر عدالت فرهنگی و آزادی فرهنگی کجاست؟
برای خاتمه دادن به دعوای آزادی فرهنگی و عدالت فرهنگی باید به سه پرسش پاسخ داد؛
یک. آیا می توان آزادی را بدون توجه به انسان شناسی تعریف کرد؟ بعبارت دیگر آیا نوع انسان شناسی و جایگاه انسان و غایت او در تعریف آزادی فرهنگی نقش خواهد داشت؟
دو. در صورت تعارض آزادی های فرهنگی، ملاک داوری یا برتری چیست؟
سه. ساز و کار تأمین آزادی های فرهنگی چگونه است؟
🔹بنظر می رسد عدالت اساسا برای خاتمه دادن به تغایر، تضاد و کشمکش آزادی های فردی در تصاحب مواهب، خیرات، منافع و اختیار رفتارها و کنش ها آمده است. انسان عموما علاقمند به استفاده دائمی و حداکثری و بدست آوردن همه خیرات است و صدق این کلیت در همه افراد جامعه، تعارض و تقابل آزادی ها را به همراه خواهد آورد. این تعارض در کنار محدودیت مواهب و خیرات، عدالت را به عنوان بهترین راه برای حل مشکل، پیش روی ما قرار می دهد. این بحث در فرهنگ که مبتنی بر تصمیم و انتخاب است به مراتب قابل رویت تر است. لذا عدالت فرهنگی به نوعی حاکمیت بر آزادی های فرهنگی دارد. اما واضح است که این حاکمیت، باید پس از پاسخ گویی به سه پرسشی که پیشنهاد شد، اعمال شود.
#عدالت_اجتماعی
#عدالت_فرهنگی
#اغتشاشات
#آزادی
#فرهنگ
@Ahmadolyaei
«وقت شناسی»
⏺ موقعیتی را تصور کنید که فرزند شما در کوچه دعوا کرده است و اتفاقا مقصر هم بوده.
پدر، برادر ها و بچه محل های طرف مقابل آمدند درب منزل شما به عنوان انتقام. از قضا آدم های دعوایی و خشنی هستند. سنگ پرتاب می کنند، عربده می کشند و فحش های ناموسی می دهند.
⏺ از طرف دیگر، شما میدانید پسرتان مقصر است و قصد تربیت او را نیز دارید.
⬅️اما سوال این است که آیا در آن لحظه که آنها هجوم آورده اند، شما مینشینید و به تربیت فرزند و یادآوری تقصیرات او مشغول می شوید یا میروید به تقابل با آن دار و دسته و حفظ خانه و خانواده تان؟!
◀️وضع ایران امروز به وضعیت فوق، شبیه است. زمانی که امپراطوری رسانه ای غرب، براندازان، منافقین، کشورهای سلطه طلب غربی، سرویس های جاسوسی دنیا، تجزیه طلبان و حتی بازماندگان داعش دست به دست هم در حال عربده کشی و حمله به ایران هستند، برخی بجای انرژی گذاشتن برای حفظ خانه، دنبال تبیین تقصیرات هستند؛
⏮گاهی به قانون حجاب می پردازند، گاهی شبهه حقوقی در باب مجازات اغتشاشگران طرح می کنند، برخی از سکوت حوزه شکایت می کنند، عده ای به دولت می تازند، بعضی تحلیل جامعه شناختی از تقصیرات می دهند و ... .
⏺ دوباره برگردیم به وضعی که تصور کردیم؛
قطعا وقتی حمله کنندگان به خانه مان را ساکت کردیم، می آییم و فرزند خود را تربیت می کنیم تا تکرار نشود.
◀️الان نیز باید تمام انرژی را برای تقابل با دشمن گذاشت تا به در و دیوار و اهل خانه آسیب نرسد اما باید مواظب بود حافظه تاریخی مان پاک نشود و تربیت را فراموش نکنیم.
#اغتشاشات
#اعدام
#تحلیل
@ahmad_olyaei
«ونزدی؛ از نتفلیکس تا نماوا»
🔹غرب چه نیازی به توزیع پیام رسانه ای خود در جامعه ما دارد زمانیکه براحتی ما خودمان اینکار را می کنیم؟!!!
🔷فقط چند روز از انتشار قسمت اول سریال ونزدی در پلتفرم نتفلیکس در ۲۲ نوامبر۲۰۲۲ (اول آذر ۱۴۰۱) می گذرد که نماوا در ایران نیز آن را پخش می کند.
ونزدی (Wednesday) مجموعهٔ تلویزیونی استریم آمریکایی در ژانر کمدی ترسناک ماوراء طبیعی و داستان بلوغ است که بر اساس شخصیت ونزدی آدامز اثر چارلز آدامز ساخته شدهاست.
🔹چارلز آدامز پویانماساز آمریکایی بود که در سال ۱۹۸۸ فوت کرد. او یک خانواده خیالی خلق کرد تحت عنوان خانواده آدامز که ونزدی دختر این خانواده است.
ونزدی آدامز دختری است که درگیر مفهوم «مرگ» است. او بیشتر آزمایشهایش را روی برادرش پاگزلی برای «سرگرمی» یا برای تنبیه او انجام میدهد. ونزدی بارها سعی کرده پاگزلی را بکشد. او از پرورش عنکبوت و تحقیق در مورد مثلث برمودا لذت میبرد. او به دلیل شخصیت گوتیک خود که به خرده فرهنگ گات (Goth subculture) متعلق است، به مبهوتکردن مردم عادت دارد.
🔶خرده فرهنگ گات ویژگی های زیادی در اعتقادات، پوشش، موسیقی و مد دارد. به عنوان مثال مد گوتیک به سبک لباس پوشیدنی گفته میشود که تاریکی، ترسناکی و بعضی اوقات بدن نمایی از ویژگیهای آن است.
◀️سریال های نوجوانانه یکی از مهم ترین کالاهای فرهنگی سبد مصرف این نسل است. اساسا و مثل همیشه مشخص نیست متولی تولید و نظارت بر روی این سبد در کشور ما کیست اما حداقل و فعلا ساترا شاید بتواند ایفای نقش کند.
⬅️عدالت رسانه ای حکم می کند پیام رسانه ای را مبتنی بر نیاز مخاطب و با عنایت به چیستی خیر برای او توزیع کنیم.
🔹مشاهدات نشان می دهد نوجوانان بسیاری در ایران این سریال را دنبال می کنند. در اوج مباحث طرح شده پس از اغتشاشات مانند گسست نسلی، دهه هشتادی و به طور کل پرسش «چه باید کرد»، حواسمان باشد که دقیقا همین خوراک رسانه ای است که نسل ها را می سازد.
نیاز نیست خیلی فلسفی بیاندیشیم، فقط کافی ست کوتاهی مسیر میان نتفلیکس تا نماوا را به نظاره بنشینیم!
#عدالت_رسانه_ای
#اغتشاشات
#دهه_هشتادی
@ahmad_olyaei
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
#ویدئو
🔹امید دانا که تقریبا می شود برای او عبارت معلوم الحال را بکار برد، از کلیپ سه دقیقه ای ما بر علیه دکتر آرش حیدری بر آشفته است.
🔸دکتر آرش حیدری چندی پیش در مصاحبه با روزنامه هم میهن مطالبی در توجیه و فلسفه اغتشاشات داشت و کلیپی سه دقیقه ای از آن مصاحبه بسیار دیده شد. با توجه به عدم پاسخگویی دیگران احساس تکلیف کردم و نکاتی را در همان قالب رسانه ای و در سه دقیقه، در پاسخ به دکتر حیدری منتشر کردم. قطعا ایراداتی به عرائض ما وارد است اما تصور میکنم این پاسخگویی رسانه ای مفید فایده بوده که از قبیل امید دانا را بر آشفته است.
🔹ذکر این نکته نیز لازم است که در واکنش های رسانه ای گاهی صرف پاسخ ولو ناتمام، فوایدی دارد. و قالب های کوتاه رسانه ای کشش بحث عمیق علمی را ندارد.
🔸قطعا باید به جای ما، اندیشمندان علوم اجتماعی در پاسخ علمی تر به این دست افاضات علمی کنشگری داشته باشند.
#اغتشاشات
@ahmad_olyaei