﴿وَ لَا یَحْسَبَنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا سَبَقُوا إِنَّهُمْ لَا یُعْجِزُونَ﴾ (۵۹) و آنان که کافرند گمان نکنند (با این اعمال، بر قدرتِ حق) پیشی جسته‌اند، اینان هرگز نمی‌توانند (ما را) عاجز کنند (تا از دسترس قدرت ما بیرون روند) ﴿وَ أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَ مِنْ رِبَاطِ الْخَیْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَ عَدُوَّکُمْ وَ آخَرِینَ مِنْ دُونِهِمْ لَا تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ یَعْلَمُهُمْ وَ مَا تُنفِقُوا مِنْ شَیْءٍ فِی سَبِیلِ اللَّهِ یُوَفَّ إِلَیْکُمْ وَ أَنتُمْ لَا تُظْلَمُونَ﴾ (۶۰) هر نیرویی در قدرت دارید، برای مقابله با آنها [دشمنان]، آماده سازید! و (همچنین) اسبهای ورزیده (برای میدان نبرد)، تا به وسیلۀ آن، دشمن خدا و دشمن خویش را بترسانید! و (همچنین) گروه دیگری غیر از اینها را، که شما نمی‌شناسید و خدا آنها را می‌شناسد! و هر چه در راه خدا (و تقویت بنیۀ دفاعی اسلام) انفاق کنید، بطور کامل به شما بازگردانده می‌شود، و به شما ستم نخواهد شد! ﴿وَ إِنْ جَنَحُوا لِلسَّلْمِ فَاجْنَحْ لَهَا وَ تَوَکَّلْ عَلَی اللَّهِ إِنَّهُ هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ﴾ (۶۱) (یا محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم، اگر دشمنان، جنگ با تو را ترک کرده) و اگر آنان (با قبول اسلام) بال و آغوش برای صلح (مسالمت و همزیستی) گشودند تو نیز برای آن، بال و آغوش بگشا و بر خدا توکل کن، که او شنوای (گفتار نهانی ایشان و به کردارشان) دانا است ﴿وَ إِنْ یُرِیدُوا أَنْ یَخْدَعُوکَ فَإِنَّ حَسْبَکَ اللَّهُ هُوَ الَّذِی أَیَّدَکَ بِنَصْرِهِ وَ بِالْمُؤْمِنِینَ﴾ (۶۲) و اگر بخواهند تو را فریب دهند، خدا برای تو کافی است؛ او همان کسی است که تو را، با یاری خود و مؤمنان، تقویت کرد صدق الله العلی العظیم بخش دوم —————— ۶۱. تفسیر نمونه، جلد ۷، صفحه ۲۳۰ : «جنحوا» از ماده «جنوح» به معنی «تمایل» آمده و به پر پرندگان نیز جناح گفته می‌شود زیرا هر یک از بالهای آنها به یک طرف متمایل است بنابراین در تفسیر آیه، هم از ریشه لغت می‌توان استفاده کرد و هم از مفهوم ثانوی آن؛ و از آنجا که به هنگام امضای پیمان صلح، غالبا افراد گرفتار تردیدها و دودلی‌ها می‌شوند به پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم دستور می‌دهد در قبول پیشنهاد صلح تردیدی به خود راه مده و چنانچه شرایط آن #منطقی و #عاقلانه و #عادلانه باشد آن را بپذیر «و بر خدا #توکل کن زیرا خداوند هم گفتگوهای شما را می‌شنود و هم از نیات شما آگاه است» ۶۱. ترجمه تفسیر المیزان، جلد ۹، صفحه ۱۵۴ : و ما در سابق که پیرامون معنای #توکل بحث می‌کردیم گفتیم معنای توکل این نیست که انسان به اعتماد به خدای تعالی، #اسباب_ظاهری را هیچکاره و لغو بداند، بلکه معنایش این است که اعتماد قطعی به اسباب نداشته باشد، و بداند آنچه از اسباب ظاهری سببیتش برای انسان هویدا می‌گردد نمونه‌ای بیش نیست، و چه بسا اسباب دیگری است که ما از آن آگاهی نداریم، و سبب تام و تمام که هرگز از مسببش تخلف نمی‌پذیرد و حامل اراده خدای سبحان است، آن تمامی و مجموع همه این سببها است. پس توکل عبارت است از اینکه انسان وثوق و اعتماد خود را متوجه خدای سبحان کند که همه اسباب عالم بر محور مشیت او دور می‌زند، و این معنا منافات ندارد با اینکه شخص متوکل، به اسبابی که سببیت آنها برایش ظاهر گشته و در دسترس او هستند تمسک بجوید، و چیزی از آنها را وانگذارد تا در نتیجه دچار #جهالت شود. ۶۱. تفسیر نور، جلد ۳، صفحه ۳۴۷ : حضرت علی علیه‌السلام به مالک اشتر می‌نویسد صلح پیشنهادی دشمن را رد مکن، ولی پس از صلح #هوشیار_باش و از #نیرنگ دشمن برحذر باش، چون گاهی نزدیکی دشمن، برای #غافلگیر_کردن است! پیام‌های آیهٔ شریفه از این قرار است اولا میفرماید «اگر دشمنان به صلح تمایل داشتند» یعنی مسلمانان باید در اوج قدرت باشند تا تقاضای صلح از سوی دشمن باشد. ثانیا فرمان جنگ و پذیرش صلح، با پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم و از اختیارات رهبری جامعه اسلامی است چراکه خداوندمتعال میفرماید «فَاجْنَحْ‌» نفرمود «فاجنحوا»