زنده‌یاد حجت الاسلام حاج آقا یگانه مرقی... اعمال مخصوص عید نوروز عید نوروز فارغ از آن که در بین ایرانیان از دیرباز محبوبیت و مقبولیت داشته است،‌ در منابع دینی هم مورد تکریم قرار گرفته و شاهد آن هستیم که در کتاب مفاتیح‌الجنان، شیخ عباس قمی آداب مخصوصی را برای این روز در نظر گرفته است. ، نوروز یکی از اعیاد باستانی ما ایرانیان و دارای قدمت بالایی است که از عهد باستان تا کنون با آداب و رسوم خاصی این عید را جشن می‌گیریم. نوروز مورد توجه آیین مقدس اسلام نیز قرار دارد و در اسلام توجه ویژه‌ای به این روز شده است و اعمال مختلفی برای نوروز و آغاز سال نو وجود دارد که در این بخش به آن‌ها می‌پردازیم. اهمیت نوروز از دیدگاه اسلام در منابع اسلامی روایات زیادی درباره ایام نوروز آمده است. امام صادق (ع) در باب اهمیت نوروز در اسلام می‌فرمایند: نوروز، روزی است که خداوند از بندگانش پیمان‌هایی گرفت که تنها خدای یکتا را بپرستند و برای او همتا قرار ندهندو ایمان به رسولان و حجت‌های خدا و امامان (ع) بیاورند. این روز، روزی است که طوفان حضرت نوح (ع) فرونشست و کشتی آن حضرت بر کوه «جودی» قرار گرفت. نوروز روزی است که رسول خدا (ص) بت‌های کافران قریش را در مکّه شکست و پیش از آن حضرت ابراهیم (ع) نیز، در این روز بت‌های کافران را درهم شکست. در این روز، رسول خدا صلی الله علیه وآله به اصحاب خود امر کرد که با علی (ع) به عنوان امیرمؤمنان بیعت کنند (عید غدیر). نوروز، روزی است که قائم آل محمّد (عج) ظاهر خواهد شد. هیچ روز، نوروز نیست مگر آن که ما در آن روز انتظار فرج می‌کشیم، زیرا از روزهای ما و شیعیان ما است. آن روز را، مردم عجم حفظ کردند و حرمت آن را نگه داشتند، ولی شما مردم عرب آن را ضایع ساختید. (مستدرک ‏الوسائل ج ۶، ص ۳۵۳) اعمال عید نوروز نماز عید نوروز شبیه به نماز روز جمعه و روز عید غدیر خم است. قرائت سوره حمد و سوره‌های قدر، کافرون، توحید، فلق و ناس در نماز عید نوروز توصیه شده است و خواندن این سوره‌ها سبب دفع انواع شرور و بدی ها خواهد شد. (مفاتیح الجنان، اعمال مناسبت‌ها، نوروز) در این راستا حدیثی از امام صادق است که می‌فرمایند: چون نوروز شود، غسل کن و پاکیزه ترین جامه‌های خود را بپوش و به بهترین بوی‌های خوش خود را معطر گردان. پس چون از نماز‌های پیشین و پسین و نافله‌های آن فارغ شدی، چهار رکعت نماز بگذار یعنی هر دو رکعت به یک سلام و در رکعت اول بعد از حمد ده مرتبه سوره قدر (انا انزلناه) و در رکعت دوم بعد از حمد ده مرتبه سوره کافرون و در رکعت سوم بعد از حمد، ده مرتبه سوره ناس و فلق را بخوان و بعد از نماز به سجده شکر برو و این دعا را بخوان: اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الْأَوْصِیَاءِ الْمَرْضِیِّینَ وَ عَلَی جَمِیعِ أَنْبِیَائِکَ وَ رُسُلِکَ بِأَفْضَلِ صَلَوَاتِکَ وَ بَارِکْ عَلَیْهِمْ بِأَفْضَلِ بَرَکَاتِکَ وَ صَلِّ عَلَی أَرْوَاحِهِمْ وَ أَجْسَادِهِمْ اللَّهُمَّ بَارِکْ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ بَارِکْ لَنَا فِی یَوْمِنَا هَذَا الَّذِی فَضَّلْتَهُ وَ کَرَّمْتَهُ وَ شَرَّفْتَهُ وَ عَظَّمْتَ خَطَرَهُ اللَّهُمَّ بَارِکْ لِی فِیمَا أَنْعَمْتَ بِهِ عَلَیَّ حَتَّی لا أَشْکُرَ أَحَدا غَیْرَکَ وَ وَسِّعْ عَلَیَّ فِی رِزْقِی یَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِکْرَامِ اللَّهُمَّ مَا غَابَ عَنِّی فَلا یَغِیبَنَّ عَنِّی عَوْنُکَ وَ حِفْظُکَ وَ مَا فَقَدْتُ مِنْ شَیْ‏ءٍ فَلا تُفْقِدْنِی عَوْنَکَ عَلَیْهِ حَتَّی لا أَتَکَلَّفَ مَا لا أَحْتَاجُ إِلَیْهِ یَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِکْرَامِ. (مفاتیح الجنان،اعمال عید نوروز، ص ۴۷۳) یعنی؛ خدایا بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست آن‏جانشینان پسندیده، و بر تمام پیامبران و رسولانت، با برترین درودهایت، و ایشان را برکت ده به برترین برکتهایت، و درود فرست بر جانها و تنهایشان‏ خدایا بر محمّد و خاندان محمّد برکت ده، و به ما در این روز برکت ده که آن را برتری و کرامت و شرافت دادی، و مرتبه‏اش را بزرگ نمودی. خدایا به من برکت ده، در آنچه به من نعمت دادی، تا احدی را جز تو سپاس نگویم، و در روزیام بر من وسعت ده، ای صاحب بزرگی و بزرگواری. خدایا هر آنچه از من غایب شده باک نیست مبادا کمک و نگهداریات‏ از من غایب گردد، و هرچه را گم کرده‏ام، یاریات را بر آن از من گم مساز تا در آنچه به آن نیازمند نیستم، خود را بر زحمت‏ نیفکنم، ای صاحب بزرگی و بزرگواری. مرحوم محمد حسین‌کاشف الغطاء در جواب این سؤال که اعتقاد شیعه و روش شما دربارۀ روز اول سال(نوروز) چیست؟ چنین نوشت: نوروز مقتضای جهان است در بشر و حیوان و جماد، بلکه در آسمان و زمین و هوا و فضا و بر این اساس روایاتی از اهل‌بیت (ع) دربارۀ نوروز به ما رسیده که عید گرفتن را تأیید کرده‌اند و نیز به نماز، ذکر و عبادت سفارش کردند.  

دعای عید نوروز آغاز دعای مخصوص عید نوروز با درود و صلوات بر پیامبر است و با فرستادن درود بر ارواح و اجساد ایشان ادامه می یابد. ‏در این دعا آمده است: "هَذَا الَّذِی فَضَّلْتَهُ وَ کَرَّمْتَهُ وَ شَرَّفْتَهُ وَ عَظَّمْتَ خَطَرَهُ " این فراز با اندکی جابجایی در کلمات در دعای مخصوص ماه مبارک رمضان، ماه نزول قرآن نیز آمده است.‏ فراز پایانی دعای مخصوص عید نوروز " اللَّهُمَّ مَا غَابَ عَنِّی فَلا یَغِیبَنَّ عَنِّی عَوْنُکَ وَ حِفْظُکَ وَ مَا فَقَدْتُ مِنْ شَیْ‏ءٍ فَلا تُفْقِدْنِی عَوْنَکَ عَلَیْهِ حَتَّی لا أَتَکَلَّفَ مَا لا أَحْتَاجُ إِلَیْهِ یَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِکْرَامِ" در عید نوروز حضرت سلیمان (ع) انگشتری خویش را پس از مدتی پیدا کرده است پس به همین دلیل در این دعا سخن از گم شدن و گمشده ها به میان می آید. ‏انجام غسل و گرفتن روزه در عید نوروز غسل روز عید نوروز یکی از غسل های مستحب است. امام صادق(ع) در این باره فرمودند: در روز عید نوروز غسل بنما و بهترین و پاکیزه ترین لباس های خود را بپوش و به بهترین بوهای خوش، خود را خوشبو گردان و در آن روز روزه بدار. (مفاتیح الجنان، اعمال عید نوروز،ص 473) در کتب های مختلفی درباره غسل روز نوروز احادیث و روایات نقل شده است. این کتب عبارتند از:کتاب «الدروس» از مرحوم شهید، کتاب «البیان» کتاب«مصباح المتهجد»، کتاب «المهذب»، کتاب«جامع اللشرایع»، کتاب «شرح لمعه» از مرحوم شهید ثانی، کتاب «کشف اللثام»، کتاب «حبل المتین»، کتاب «مدائن»، مرحوم علامه فهامه شیخ محمد حسن در کتاب «جواهر کلام»، کتاب «عروة الوثقی» و کتاب «المجتهد» گرفتن روزه و خواندن نماز در روز عید نوروز مستحب است و اگر کسی اعمال عید را به درستی انجام دهد خداوند گناهان پنجاه ساله وی را می آمرزد و حاجات او را بر آورده می سازد.  

شعار سال ۱۴۰۲ مهار تورم، رشد تولید #سال_نو #مهار_تورم #رشد_تولید 📲در شبکه های اجتماعی زیر با ما همراه باشید👇👇👇 🔹 سروش و گپ و بله و روبیکا و ایتا: @manzelgaheoshagh_tehran_bozorg

اعمال عید نوروز #سال_نو #مستحب #غسل #نماز #عطر #روزه #لباس #۱۴٠۲ 📲در شبکه های اجتماعی زیر با ما همراه باشید👇👇👇 🔹 سروش و گپ و بله و روبیکا و ایتا: @manzelgaheoshagh_tehran_bozorg

جرائمی که شب عید زیاد می شوند #سال_نو #کلاهبرداری #سرقت #جریمه #شب_عید #موبایل_قاپی #تور #جیب_بری #۱۴٠۲ 📲در شبکه های اجتماعی زیر با ما همراه باشید👇👇👇 🔹 سروش و گپ و بله و روبیکا و ایتا: @manzelgaheoshagh_tehran_bozorg

مروری بر نامگذاری سالها توسط رهبر انقلاب از ۱۳۸۷ تا ۱۴۰۲ #سال_نو #رهبر_انقلاب #نامگذاری #اقتصادی #حماسه #جهاد #تولید #تورم #ملی 📲در شبکه های اجتماعی زیر با ما همراه باشید👇👇👇 🔹 سروش و گپ و بله و روبیکا و ایتا: @manzelgaheoshagh_tehran_bozorg

منبر کوتاه 💠 زن و شوهر ها با هم بسازید 🎤 استاد عالی #زن #شوهر #قرآن #سوره #نسا #بداخلاق #فرزند #صالح #زندگی #سلیقه #طلاق #جدا #سخنرانی #استاد_عالی 📲در شبکه های اجتماعی زیر با ما همراه باشید👇👇👇 🔹 سروش و گپ و بله و روبیکا و ایتا: @manzelgaheoshagh_tehran_bozorg

حدیث روز ۲ فروردین ماه ۱۴۰۲ #حدیث_امروز 📲در شبکه های اجتماعی زیر با ما همراه باشید👇👇👇 🔹 سروش و گپ و بله و روبیکا و ایتا: @manzelgaheoshagh_tehran_bozorg

اهل بیت علیهم السلام درباره نوروز چه فرمودند؟ #حدیث #نوروز #اهل_بیت #لباس #هدیه #فرج #انتظار #دید #بازدید #خورشید #طلوع 📲در شبکه های اجتماعی زیر با ما همراه باشید👇👇👇 🔹 سروش و گپ و بله و روبیکا و ایتا: @manzelgaheoshagh_tehran_bozorg

💠 محور بیانات اقتصادی رهبرمعظم انقلاب در حرم رضوی https://splus.ir/ravabetomomi.fateb #حرم #مشهد #امام_رضا #اقتصاد #دولت #مجلس #اسراف #تجمل #خصوصی #مردم #سخنرانی #رهبر_انقلاب 📲در شبکه های اجتماعی زیر با ما همراه باشید👇👇👇 🔹 سروش و گپ و بله و روبیکا و ایتا: @manzelgaheoshagh_tehran_bozorg

💠 اعمال مشترک ماه مبارک رمضان #رمضان #اعمال #ابوحمزه #قدر #سحر #افطار #مفتیح_الجنان #روزه #صدقه #غسل #دعا #مناجات 📲در شبکه های اجتماعی زیر با ما همراه باشید👇👇👇 🔹 سروش و گپ و بله و روبیکا و ایتا: @manzelgaheoshagh_tehran_bozorg

💠 مناجات حضرت امام (ره) برای ورود به ماه مبارک رمضان #رمضان #ببخش #خدا #نادان #گناه #بندگان #رضای_تو #ایران #خلاف #لیاقتت #مهمانی #مناجات 📲در شبکه های اجتماعی زیر با ما همراه باشید👇👇👇 🔹 سروش و گپ و بله و روبیکا و ایتا: @manzelgaheoshagh_tehran_bozorg

💠 ۱۰ توصیه کاربردی رهبر انقلاب برای بهره برداری از ماه مبارک رمضان #رمضان #توصیه #صلوات #قدر #قرآن #تلاوت #توبه #روزه #گناه #کمک #دعا #مناجات 📲در شبکه های اجتماعی زیر با ما همراه باشید👇👇👇 🔹 سروش و گپ و بله و روبیکا و ایتا: @manzelgaheoshagh_tehran_bozorg

پرسش و پاسخ احکام عید نوروز #احکام #سوال_شرعی #نیکو #نوروز #دین #جشن #امام_خمینی فروردین ماه ۱۴۰۲ 📲در شبکه های اجتماعی زیر با ما همراه باشید👇👇👇 🔹 سروش و روبیکا و بله و گپ و ایتا: @manzelgaheoshagh_tehran_bozorg

برنامه قرآنی محفل شبکه سه سیما هر شب ماه مبارک رمضان یک ساعت قبل از افطار #محفل #قرآنی #ابوالقاسمی #شاکرنژاد #رمضان #شبکه_سه #تلویزیون فروردین ماه ۱۴۰۲ 📲در شبکه های اجتماعی زیر با ما همراه باشید👇👇👇 🔹 سروش و روبیکا و بله و گپ و ایتا: @manzelgaheoshagh_tehran_bozorg

حلول ماه مبارک رمضان مبارک #ماه_بندگی #مناجات #نیایش #ربنا #سحر #افطار 📲در شبکه های اجتماعی زیر با ما همراه باشید👇👇👇 🔹 سروش و گپ و بله و روبیکا و ایتا: @manzelgaheoshagh_tehran_bozorg

اعمال شب اول ماه مبارک رمضان #ماه_بندگی #غسل #جوشن_کبیر #نماز #فتح #رمضان 📲در شبکه های اجتماعی زیر با ما همراه باشید👇👇👇 🔹 سروش و گپ و بله و روبیکا و ایتا: @manzelgaheoshagh_tehran_bozorg

مراقبت های ویژه از ماهی قرمز سفره عید #عید #نوروز #یخچال #آفتاب #رنگ 📲در شبکه های اجتماعی زیر با ما همراه باشید👇👇👇 🔹 سروش و گپ و بله و روبیکا و ایتا: @manzelgaheoshagh_tehran_bozorg

حدیث روز ۳ فروردین ماه ۱۴۰۲ #حدیث_امروز 📲در شبکه های اجتماعی زیر با ما همراه باشید👇👇👇 🔹 سروش و گپ و بله و روبیکا و ایتا: @manzelgaheoshagh_tehran_bozorg

دعای روز اول ماه مبارک رمضان #دعا #مناجات #رمضان #روزانه 📲در شبکه های اجتماعی زیر با ما همراه باشید👇👇👇 🔹 سروش و گپ و بله و روبیکا و ایتا: @manzelgaheoshagh_tehran_bozorg

آیه های زندگی تهیه شده توسط مرکز فرهنگی خانواده کارکنان فراجا 📲در شبکه های اجتماعی زیر با ما همراه باشید👇👇👇 🔹 سروش و گپ و بله و روبیکا و ایتا: @manzelgaheoshagh_tehran_bozorg

📲در شبکه های اجتماعی زیر با ما همراه باشید👇👇👇 🔹 سروش و گپ و بله و روبیکا و ایتا: @manzelgaheoshagh_tehran_bozorg

برنامه های موبايلی که برای ماه مبارک رمضان باید داشته باشید #ساعت #اذان #احکام #تغذیه #تناسب_اندام #تقویم #مذهبی 📲در شبکه های اجتماعی زیر با ما همراه باشید👇👇👇 🔹 سروش و گپ و بله و روبیکا و ایتا: @manzelgaheoshagh_tehran_bozorg

روزه کله گنجشکی #روزه #گنجشک #گرسنه #تشنه #ظهر 📲در شبکه های اجتماعی زیر با ما همراه باشید👇👇👇 🔹 سروش و گپ و بله و روبیکا و ایتا: @manzelgaheoshagh_tehran_bozorg

💠 توصیه مقام معظم رهبری روزی نیم صفحه قرآن تلاوت کنید #قرآن #تلاوت #رهبر_انقلاب #روزانه #صفحه 📲در شبکه های اجتماعی زیر با ما همراه باشید👇👇👇 🔹 سروش و گپ و بله و روبیکا و ایتا: @manzelgaheoshagh_tehran_bozorg

🎆 بذارید بچه ها خاکی بشن!!! #خاک_بازی #طبیعت #بهار #کثیف #دست #دهان 📲در شبکه های اجتماعی زیر با ما همراه باشید👇👇👇 🔹 سروش و گپ و بله و روبیکا و ایتا: @manzelgaheoshagh_tehran_bozorg

افضل الدین خیرخواه.. قاریان افضل ایران: السلام علیک یا صاحب العصر و الزمان یا مهدی عج الله تعالی فرجه.. لطفا با دقت بخوانید: استاد حجت الاسلام تهرانی میگفت دوران نوجوانی در محضر سیدعبدالکریم کشمیری بودیم این داستان از زبان خود ایشون شنیدیم آیت الله کشمیری می‌فرمود در هند یه مرتاضی بود، این توانایی رو داشت که اگر اسم شخص و مادرش رو بهش میگفتیم، بهت میگفت که طرف زنده‌س یا مرده و کجا دفنه، ازش چندنفر رو پرسیدیم کاملا درست جواب داد. مثلا آیت الله بروجردی رو پرسیدیم، گفت: کُم کُم. منظورش قم بود. یعنی قم هستش پرسیدیم زنده‌س یا مرده، گفت مرده. آیت الله کشمیری اهل کشمیر بود و زبان هندی رو بلد بود. این مرتاض این توانایی رو داشت که بفهمه منظور ما چه کسی هست. چون مثلا اسمها خیلی مشترک هستش، شاید تو کل دنیا چندهزار آدم وجود داشته باشه که اسمش محمد باشه و اسم مادرش هم مثلاً فاطمه. ولی این شخص می فهمید معنا و منظور چه کسی هست. این قدرت رو داشت که شرق و غرب عالم رو ببینه و میگفت شخص کجاست و آیا روی خاک هست یا زیر خاک! آیت الله کشمیری گفت دیدیم وقت خوبیه ازش درباره امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) بپرسیم ببینیم حضرت کجاست و مرتاض چی میگه. گفتیم مهدی فرزند فاطمه. مرتاض یکم صبر کرد و گفت چنین کسی رو متوجه نشدم. اونی که منظور شماس این اسمش نیست. ماهم دیدیم اشتباه گفتیم، اسم امام زمان محمد هستش، مهدی لقب حضرته، مادر حضرت مهدی هم باید نرجس بگیم نه حضرت زهراء (سلام الله علیها)، به مرتاض گفتیم، محمد فرزند نرجس، دیدیم مرتاض بعد از چند لحظه مکث، رنگ و روش عوض شد و یِکَم جا خورد و کمی عقب رفت چند بار گفت این کیه؟ این کیه؟ گفتیم چطور مگه؟ اینجای تعریف کردن داستان که رسید آیت الله کشمیری شروع کرد به گریه کردن، به مرتاض گفتیم این امام زمان ماست. گفت هر جای عالم که رفتم این شخص حضور داشت، همه جا بود. جایی نبود که این شخص نباشه!!!. *اللهم عجل لولیک الفرج و العافیة و النصر #مهدویت #علامه_حسن_زاده_املی #بیماری_پروستات 🔸کسانی که همیشه نشسته اند و راه نمی روند، دچار #پروستات میشوند. 🔹غده #پروستات بزرگ می شود. 🔸راه رفتن خیلی خوب است. باید حرکت باشد، والا آن غده بزرگ می شود و سن که بالا آمد این ابتلا پیش می آید. 🔸جناب #علامه_شعرانی هم مبتلا شده بودند. بنده رفتم بیمارستان خدمت ایشان و به اهل منزل آنجناب عرض کردم که اجازه دهید و شما به حال خود باشید و من #پرستاری میکنم. 🔹در خدمتشان بودم و پرستاری کردم تا مرخص شد. شب و روز در خدمتشان بودم. 🔸ایشان فرمود: من شما را و این کارتان را دیدم به یادم انداخت، وقتی جوان بودم مرحوم میرزای تنکابنی(که یکی از اساتید او بود) آن جناب پروستات گرفتند و من به سن شما بودم رفتم به عیادتشان و از ایشان پرستاری کردم و ایشان فرمود، که بر اثر #راه_نرفتن و حرکت نکردن این غده بزرگ می شود و مشکل درست می کند. 🔹می فرمایند: 🔸لم ترتاض،لکی أصح. چرا ورزش میکنی؟ برای اینکه صحت داشته باشم. 📔صد و ده اشاره صفحه۱۱۱ #اخلاقی ❓سوال:اگر زنى داراى عادت ماهانه حيض باشد،آيا قرآن خواندن براى آن زن جايزاست؟ ☑️جواب:خواندن قرآن به‌جز آياتى كه سجده واجب دارد براى حائض جايز است اگر چه كراهت دارد. ❓سوال: فرو دادن خلط که از راه بینی وارد حلق می شود روزه را باطل می کند؟ ☑️جواب: فرو بردن اخلاط سر و سینه، تا به فضای دهان نرسیده، اشکال ندارد، ولی اگر داخل فضای دهان شودو عمدا فرو برد، به احتیاط واجب روزه باطل می شود. #احکام

به صورت فعل مضارع ذکر شده،مفهومش این است که‏آنها انفاق مواهب الهى را به طور مستمر انجام مى‏دهند و این نشانه سخاوتمندى‏آنهاست که در نهادشان ریشه دوانده و به صورت یک صفت‏برجسته در آمده است. تعبیر به‏«مما رزقناهم‏»(از آنچه به آنان روزى داده‏ایم)اشاره به نکته لطیفى مى‏کندو آن این که آنها مى‏دانند که همه اموال،مواهب الهى است،بنابراین،دلیلى ندارد که از انفاق بخشى از آن در راه بندگان نیازمند خدا،«بخل‏»بورزند.در ضمن روشن است که‏«انفاق‏»منحصر به زکات نیست،بلکه معنى گسترده‏اى دارد که هم صدقات واجب و هم‏مستحبات را شامل مى‏شود. در هفتمین و آخرین آیه،ضمن دادن دستور به رعایت اعتدال در بذل و بخشش ودورى از افراط و تفریط و نشان دادن تصویرى از صفت‏سخاوت که حد وسط در میان‏«بخل‏»و«اسراف‏»است،مى‏فرماید:«دستت را بر گردنت زنجیر مکن(و ترک انفاق وبخشش منما)و بیش از حد نیز آن را مگشا(و آلوده اسراف و تبذیر مشو)مبادا مورد سرزنش‏قرار گیرى و از کار فرومانى، و لا تجعل یدک مغلولة الى عنقک و لا تبسطها کل البسطفتقعد ملوما محسورا » (10) .این آیه،تعریف روشنى براى سخاوت است. امام صادق علیه السلام در حدیث معروفى این مطلب را ضمن مثال روشنى بیان داشته‏اند: «مشتى خاک را از زمین برداشت و محکم در دست گرفت،فرمودند:این بخل است، سپس‏مشت دیگرى برداشت و دست را چنان گشود که تمام خاکها،روى زمین ریخت، سپس‏فرمودند:این اسراف است،مرتبه سوم،مشتى خاک برداشت و کف دست را رو به آسمان کردو دست را گشود،مقدارى از خاکها از لابلاى انگشتان و اطراف دستشان فرو ریخت و مقدارى‏باقى ماند،حضرت علیه السلام فرمودند:این حد اعتدال است(و حقیقت‏سخاوت همین است)» (11) در آیه مورد بحث از«بخل‏»تعبیر به‏«زنجیر شدن بر گردن‏»شده است و از اسراف به‏گشودن دست،آن چنان که کارى از آن ساخته نباشد و هر دو را مورد سرزنش قرارگرفتن و از کار باز ماند(ملوما محسورا)ذکر مى‏کند. از مجموع آیات مختلفى که به نحوى به مساله سخاوت و انفاق و بذل و بخشش‏ارتباط دارد-که بخشى از آن را در بالا تفسیر کردیم-به خوبى عظمت و اهمیت وارزش والاى این صفت‏برجسته انسانى ظاهر مى‏شود،نه تنها باعث نظم و سعادت‏جوامع انسانى و مبارزه با فقر و محرومیتى که سرچشمه انواع نابسامنى‏ها و گناهان است، مى‏شود بلکه در تکامل معنوى و روحى انسان نیز نقش بسیار مهمى دارد. سخاوت در منابع حدیث در روایات اسلامى تعبیرات بسیار والایى درباره‏«جود»و«سخاء»دیده مى‏شود که‏در نوع خود کم نظیر است.روایات زیر نمونه‏هایى است که از میان احادیث فراوانى‏گلچین شده است: 1- در حدیثى از پیغمبر اکرم صلى الله علیه و اله آمده است:«السخاء خلق الله الاعظم (12) ، سخاوت،اخلاق بزرگ الهى است‏» در واقع تمام سخاوتها در وجود ذى جود پروردگار متجلى است،زیرا هر چه داریم‏از اوست. نعمتهاى گوناگون،زمین و آسمان،حیات وجود ما،همه از اوست و هر جاسخاوتى است از سخاوت او سرچشمه گرفته است،زیرا اگر او مواهبى به ما نمى‏بخشید،ما توان بخشش را نداشتیم،حتى صفت جود و بخشش نیز از مواهب اوست. 2- امام صادق علیه السلام مى‏فرمایند:«السخاء من اخلاق الانبیاء و هو عماد الایمان ولا تکون المؤمن الا سخیا و لا یکون سخیا الا ذو یقین و همه عالیة لان السخاء شعاع‏نور الیقین،و من عرف ما قصد هان علیه ما بذل،سخاوت از اخلاق انبیاء است و ستون‏ایمان است و هیچ فرد با ایمانى وجود ندارد،مگر این که با سخاوت است و هیچ سخاوتمندى‏وجود ندارد،مگر این که داراى یقین و همت عالیه است،زیرا سخاوت،شعاع نور یقین است وآن کس که بداند چه چیزى را قصد کرده،آنچه را که بذل نموده در نظر او کم اهمیت است‏» (13) از این حدیث استفاده مى‏شود که این صفت والا بعد از ذات پاک الهى که مبداسخاوت است در وجود انبیاء،نشانه ایمان و یقین آنهاست. 3- در حدیث دیگرى از امیر مؤمنان علیه السلام آمده است:«تحل بالسخاء و الورع فهماحلیة الایمان و اشرف خلالک،به سخاوت و ورع،خود را بیاراى که این دو آرایش ایمان و برترین صفات توست.» (14) این تعبیر نشان مى‏دهد که این صفت را از برترین صفات مؤمن به حساب آورده‏است. 4- در حدیث دیگرى از همان امام بزرگوار آمده است:«السخاء ثمرة العقل والقناعة برهان النبل،سخاوت میوه درخت عقل و خرد و قناعت دلیل بر نجابت است‏» (15) آنها که در بخشش به دیگران‏«بخل‏»مى‏ورزند،اموال زیادى را فراهم کرده ومى‏گذارند و مى‏روند،در حقیقت این گونه افراد عاقل نیستند،زیرا،زحمت‏بر دوش‏آنها بوده،بدون آن که از اموالشان بهره مادى یا معنوى ببرند.کدام عاقلى چنین کارى‏مى‏کند! 5- در تعبیر دیگرى از آن حضرت علیه السلام در مورد اهمیت‏«سخاوت‏»به نکته لطیف‏دیگرى اشاره مى‏فرمایند:«غطوا معایبکم بالسخاء فانه ستر العیوب،عیوب خویش را باسخاوت بپوشانید،زیرا سخاوت پوشاننده عیبهاست‏» (16) صدق این کلام مولى با تجربه به خوبى ثابت مى‏شود،اشخاص را مى‏بینیم که عیوب‏گوناگونى دارند،ولى چون سخاوتم

اختلاف‏پیدا مى‏شد که براى حل آن به قرعه متوسل شدند.» (2) به هر حال،خداوند این محبت و بلند نظرى و ایثار و سخاوت را که از ویژگیهاى‏انصار بود، مى‏ستاید. در دومین آیه مورد بحث،سخن از بزرگوارانى است که غذاى خود را در حالى که‏شدیدا به آن نیاز داشتند به مسکین و یتیم و اسیر دادند،بدون این که هیچ انتظار پاداش وتشکرى داشته باشند، «و یطعمون الطعام على حبه مسکینا و یتیما و اسیرا×انمانطعمکم لوجه الله لا نرید منکم جزاء و لا شکورا » (3) روایات فروانى از طرق شیعه و سنى،حکایت از این دارد که آیات 8 و 9 سوره‏«دهر»در فضیلت اهلبیت علیهم السلام نازل شده است.«مرحوم علامه امینى‏»در«الغدیر»34 نفراز علماء معروف اهل سنت را نام مى‏برد که این حدیث را در کتابهاى خود آورده‏اند(با ذکر نام کتاب و صفحه آن) (4) بنابراین حدیث مزبور در میان اهل سنت مشهور،بلکه متواتر است و علماى شیعه‏اتفاق نظر دارند که همه سوره‏«دهر»یا بخش قابل ملاحظه‏اى از آیات آن،درباره‏اهلبیت پیامبر صلى الله علیه و اله(على،فاطمه زهرا،حسن و حسین علیهم السلام)نازل شده است. دقت در آیات سوره‏«دهر»نشان مى‏دهد که خداوند چگونه از این سخاوتمندان‏ایثارگر مدح و ستایش کرده و عمل آنها را ستوده و بالاترین پاداش را براى آنها قرارداده است.در یک جا از آنها به عنوان‏«ابرار»و در جاى دیگر از آنها به عنوان‏«عباد الله‏»(بندگان خاص خدا)یاد کرده است. در سومین آیه،تشویق بى‏نظیرى نسبت‏به انفاق کنندگان سخاوتمند دیده مى‏شود.با تعابیرى که در آیات انفاق بى‏نظیر است،مى‏فرماید:«کسانى که اموال خود را در راه خداانفاق مى‏کنند،همانند بذرى است که هفت‏خوشه برویاند و در هر خوشه نیز یکصد دانه باشدو خداوند آن را براى هر کسى بخواهد(و شایسته بداند)دو یا چند برابر مى‏کند و خداوند توانا وداناست، مثل الذین ینفقون اموالهم فى سبیل الله کمثل حبة انبتت‏سبع سنابل فى کل‏سنبلة ماة حبة و الله یضاعف لمن یشاء و الله واسع علیم » (5) اگر آیه را بر خلاف ظاهر آن تفسیر کنیم و حذف و تقدیر نیز قایل نشویم،آیه‏دلالت‏بر این دارد که رشد و نمو بى‏نظیر در روح و جان انفاق کنندگان نیکوکار صورت‏مى‏گیرد.اموال آنها بر اثر انفاق چندین برابر شده و خودشان نیز در پرتو سخاوت،مدارج کمال را به سرعت مى‏پیمایند و حتى گامهاى کوچک در این راه آثار عظیم دارد. به این ترتیب انفاق علاوه بر اینکه مایه رشد بشرى است،مایه رشد و تکامل اخلاقى‏و معنوى خود انسان نیز هست. در روایت آمده است که امام سجاد علیه السلام،هر گاه که چیزى به سائلى مى‏بخشید، دست‏سائل را نیز مى‏بوسید،عده‏اى علت این کار را از حضرت جویا شدند.حضرت علیه السلام درجواب فرمودند:«لانها تقع فى ید الله قبل ید العبد،این به خاطر آن است که(این‏بخشش) پیش از آن که به دست‏بنده قرار گیرد،به دست‏خدا مى‏رسد.» (6) در چهارمین آیه،ضمن اشاره به نکته مهمى درباره انفاق،آمده است:«کسانى که‏اموال خود را در شب و روز،پنهان و آشکار انفاق مى‏کنند،پاداششان نزد پروردگارشان است،نه ترسى بر آنهاست و نه غمگین مى‏شوند، الذین ینفقون اموالهم باللیل و النهار سرا وعلانیة فلهم اجرهم عند ربهم و لا خوف علیهم و لا هم یحزنون ». (7) بنابراین‏«سخاوت‏»و«انفاق‏»در راه خدا به هر شکل و صورتى که باشد،محبوب وپسندیده است، از سوى دیگر«انفاق‏»ترس از عذاب الهى را برطرف ساخته و حزن واندوه را مى‏زداید.افراد انفاقگر و بخشنده خوف و وحشتى از آینده ندارند،زیرا،خداوند زندگى آنها را تضمین کرده است و به خاطر از دست دادن بخشى از اموالشان اندوهگین نمى‏شوند،زیرا مى‏دانند،آنچه از فضل پروردگار به آنها داده مى‏شود،بیشتراز آن است که از دست داده‏اند. پنجمین آیه باز با تعبیر تازه‏اى در زمینه انفاق مى‏فرماید«هرگز به(حقیقت) نیکوکارى‏نمى‏رسید،مگر آن که از آنچه دوست مى‏دارید(در راه خدا)انفاق کنید و آنچه انفاق مى‏کنید،خداوند از آن با خبر است، لن تنالوا البر حتى تنفقوا مما تحبون و ما تنفقوا من شیى‏ء فان‏الله به علیم » (8) در ادبیات عرب‏«بر»به معنى نیکوکارى توام با توجه و از روى قصد و اختیار است‏و این نشانه شخصیت و روحانیت انسان مى‏باشد.جالب این که‏«بر»در آیه به طور مطلق‏ذکر شده و نشان مى‏دهد تا سخاوت و انفاق نباشد،انسان هرگز به حقیقت نیکوکارى‏نمى‏رسد.گرچه بعضى از مفسران واژه‏«بر»را به معنى‏«بهشت‏»و بعضى به معنى‏«تقوا»وبعضى به معنى‏«پاداش نیک‏»گرفته‏اند،ولى ظاهر این است که مفهوم‏«بر»وسیع بوده وشامل همه اینها نیز مى‏شود. در ششمین آیه،انفاق را ضمن این که یکى از ارکان مهم تقوا ذکر کرده-تقوایى که‏سرچشمه هدایت الهى و محتواى قرآنى است-مى‏فرماید:«پرهیزکاران کسانى هستند که‏ایمان به غیب دارند(ایمان به خدا و جهان ماوراء طبیعت)و نماز را برپا مى‏دارند و از نعمتهایى‏که بر آنها روزى داده‏ایم،انفاق مى‏کنند، الذین یؤمنون بالغیب و یقیمون الصلاة و ممارزقناهم ینفقون » (9) با توجه به اینکه‏«ینفقون‏»