#تفسیر_آیه_به_آیه_قرآن (۲۸)
💎 آیه ۲۱ سوره بقره
✨«یا أَیُّهَا النّاسُ اعْبُدُوا رَبَّکُمُ الَّذِی خَلَقَکُمْ وَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ»
✨ « ای مردم! پروردگارتان که شما وپیشینیان شما را آفرید،پرستش کنید تا اهل تقوا شوید »
♦️🔹♦️🔹♦️🔹♦️
✍ نکته ها :
🔹در کتاب های قانون، مواد قانون، بدون خطاب بیان می شود، ولی قرآن کتاب قانونی است که با روح و عاطفه مردم سر وکار دارد، لذا در بیان دستورات، خطاب می کند.
البتّه خطاب های قرآن مختلف است.گاهی برای عموم می فرماید: «یا أَیُّهَا النّاسُ» ،امّا برای هدایت یافتگان فرموده است: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا»
🔹هدف از خلقت جهان و انسان، تکامل انسان هاست. یعنی هدف از آفرینش هستی، بهره گیری انسان هاست[101] وتکامل انسان ها در گرو عبادت[102] واثر عبادت، رسیدن به تقو [103] و نهایت تقوی، رستگاری است. [104]
❓سؤال:چرا خدا را عبادت کنیم؟
✍پاسخ:درچند جای قرآن پاسخ این پرسش چنین آمده است:
· چون خداوند خالق و مربّی شماست. «اعْبُدُوا رَبَّکُمُ الَّذِی خَلَقَکُمْ» [105]
· چون تأمین کننده رزق و روزی و امنیت شماست. [106]
· چون معبودی جز او نیست. «لا إِلهَ إِلاّ أَنَا فَاعْبُدْنِی»[107]
🔹عبادت انسان، هدف آفرینش انسان است نه هدف آفریننده.او نیازی به عبادت ما ندارد، اگر همه مردم زمین کافر شوند او بی نیاز است: [108] چنانکه اگر همه مردم رو به خورشید خانه بسازند یا پشت به خورشید،در خورشید اثری ندارد.
🔹با این که عبادت خدا بر ما واجب است، چون خالق و رازق و مربّی ماست، ولی بازهم در برابر این ادای تکلیف، پاداش میدهد و این نهایت لطف اوست.
🔹 آنچه انسان را وادار به عبادت میکند اموری است،ازجمله:
1.توجّه به نعمت های او که خالق و رازق و مربّی ماست.
2.توجّه به فقر و نیاز خویش.
3.توجّه به آثار و برکات عبادت.
4.توجّه به آثار سوء ترک عبادت.
5.توجّه به اینکه همه هستی، مطیع او و درحال تسبیح او هستند،چرا ما عضو ناهماهنگ هستی باشیم.
6.توجّه به این که عشق وپرستش، در روح ماست وبه چه کسی برتر از او عشق بورزیم.
❓سؤال:در قرآن آمده است: «وَ اعْبُدْ رَبَّکَ حَتّی یَأْتِیَکَ الْیَقِینُ» [109]یعنی عبادت کن تا به یقین برسی.پس آیا اگر کسی به یقین رسید،نمازش را ترک کند؟!
✍پاسخ:
اگر گفتیم:نردبان بگذار تا دستت به شاخه بالای درخت برسد، معنایش این نیست که هرگاه دستت به شاخه رسید، نردبان را بردار،چون سقوط می کنی.کسی که از عبادت جدا شد، مثل کسی است که از آسمان سقوط کند؛ «فَکَأَنَّما خَرَّ مِنَ السَّماءِ» به علاوه کسانی که به یقین رسیده اند مانند رسول خدا و امامان معصوم، لحظه ای از عبادت دست برنداشتند.
بنابراین مراد آیه،بیان آثار عبادت است نه تعیین محدوده عبادت.
🔹آیات وروایات، برای عبادت شیوه ها و شرایطی را بیان نموده است و چون این آیه، اوّلین فرمان الهی خطاب به انسان در قرآن است، سرفصل هایی را بیان می کنیم تا مشخّص شود عبادت باید چگونه باشد:
1.عبادت مامورانه،یعنی طبق دستور او بدون خرافات.
2.عبادت آگاهانه،تا بدانیم مخاطب و معبود ما کیست. «حَتّی تَعْلَمُوا ما تَقُولُونَ» [110]
3.عبادت خالصانه. «وَ لا یُشْرِکْ بِعِبادَهِ رَبِّهِ أَحَداً»[111]
4.عبادت خاشعانه. «فِی صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ» [112]
5.عبادت عاشقانه.پیامبر (ص) فرمودند:«افضل الناس مَن عَشق العباده» [113]
🔹و خلاصه مطلب این که برای عبادت سه نوع شرط است:
الف:شرط صحّت،نظیر طهارت وقبله.
ب:شرط قبولی،نظیر تقوا.
ج:شرط کمال،نظیر این که عبادت باید آگاهانه،خاشعانه،مخفیانه وعاشقانه باشد که اینها همه شرط کمال است. [114]
📣پیام ها:
1-دعوت انبیا،عمومی است و همه مردم را دربر می گیرد.
2-از فلسفه های عبادت،شکرگزاری از ولی نعمت است.
3-اوّلین نعمت ها،نعمت آفرینش،و اوّلین دستور،کُرنش در برابر خالق است.
4-مبادا بت پرستی یا انحراف نیاکان،ما را از عبادت خداوند دور کند،زیرا آنان نیز مخلوق خداوند هستند.
5-عبادت،عامل تقواست.اگر عبادتی تقوا ایجاد نکند،عبادت نیست.
6-به عبادت خود مغرور نشویم که هر عبادتی،تقوا ساز نیست.
📚 پی نوشت :
[101] «سَخَّرَ لَکُمْ» جاثیه،13. «خَلَقَ لَکُمْ» بقره،29.
[102] ذاریات،56.
[103] بقره،21.
[104] بقره،189.
[105] مشرکان خالقیّت را پذیرفته ولی ربوبیّت را انکار می نمودند،خداوند در این آیه دو کلمه «رَبَّکُمُ» و «خَلَقَکُمْ» را در کنار هم آورده تا دلالت بدین نکته کند که خالق شما،پروردگار شماست.
[106] - قریش،3-4.
[107] - طه،14
[108] - ابراهیم،8.
[109] - حجر،69.
[110] - نساء،43
[111] - کهف،110
[112] - مؤمنون،2.
[113] - بحار،ج70،ص253
[114] - برای تفصیل بیشتر به کتاب پرتوی از اسرار نماز وتفسیر نماز نوشته مؤلف مراجعه نمایید.
♦️🔹♦️🔹♦️🔹♦️
📚 تفسير نور (10جلدى) ، محسن قرائتی ، جلد 1 - صفحه 72
