🔹 کانون پدیده گرد و غبار 🔹 شدت و پایداری ریزگردها، مهم‌ترین چالش زیست محیطی کشور 🔻 #بخش_اول 🔻 چند صباحی است که گرد و غبار مهمان ناخوانده بسیاری از استانهای کشورمان شده و سلامت و زندگی روزمره مردم ایران را مختل کرده است.اگرچه کشور ایران در زمره مناطق خشک جهان قلمداد می‌شود و همواره در ایامی از سال تحت تأثیر گرد و غبار یا ریزگرد بوده‌است اما شدت و پایداری گرد و غبار از دهه 1380 به این سو، در اثر عوامل مختلف انسانی و طبیعی، از جمله وقوع خشکسالی‌های پیاپی، بروز جنگ‌های مختلف در منطقه غرب آسیا، تغییر در رژیم هیدرولوژیکی منطقه با احداث سدها و کانال‌های انحرافی، تغییر الگوی کشت و آشکار شدن آثار تغییر اقلیم افزایش یافته و هم‌اکنون به یکی از مهم‌ترین چالش‌های زیست‌محیطی کشور مبدل شده است. یافته‌های ستاد ملی مقابله با گرد و غبار سازمان حفاظت از محیط زیست نشان می‌دهد که گرد و غبار در ایران، هم از کانون‌های داخلی و هم از کانون‌های خارجی نشأت می‌گیرد. بررسی‌های علمی، 6/34 میلیون هکتار کانون غبار داخلی را شناسایی کرده‌اند و 300 میلیون هکتار از کشورهای اطراف نیز کانون گرد و غبار دارند که به همراه جریانات جوی به کشور گسیل می‌شوند (سازمان حفاظت محیط زیست، 1401). مهم‌ترین کانون‌های غبار خارجی، از سمت شرق و شمال شرق، کشورهای ترکمنستان، ازبکستان، افغانستان و پاکستان و از سمت جنوب، غرب و جنوب غرب، کشورهای عراق، سوریه، عربستان و اردن هستند (همان). پژوهش‌های انجام شده حکایت از آن دارد که به علت جهت بادها (درگاهیان، لطفی نسب و خسروشاهی، 1397) و شدت اقدامات انسانی، کانون‌های گرد و غبار خارجی در سمت غرب، بخش وسیع‌تری از کشور را به نسبت کانون‌های گرد و غبار خارجی در شرق و یا کانون‌های داخلی، تحت تأثیر این پدیده قرار می‌دهند. اقدامات توسعه‌ای بدون توجه به شکنندگی زیست‌محیطی این منطقه از جمله احداث سدهای متعدد توسط کشورهای بالادست رود دجله و فرات (از جمله ترکیه)، انحراف منابع آب توسط عراق و استفاده غیربهینه از آب، زمینه خشک شدن تالاب‌ها و هورها را در سرزمین این کشور فراهم کرده‌اند و مهم‌ترین منبع ایجاد ریزگرد را سبب شده‌اند(فرهادی، 1399). ✍🏼دکتر مهناز رشیدی عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز منابع: - «مهار گرد و غبار در کشور نیازمند تقویت دیپلماسی است»، 23/01/1401، سازمان حفاظت محیط زیست، دسترسی در: https://doe.ir/?news/196210/1339437/1355432/، تاریخ بازیابی: 24/01/1401. - درگاهیان، فاطمه، لطفی نسب اصل، سکینه و محمد خسروشاهی، «تحلیل نقش کانون‌های گرد و غبار داخلی در اهواز با تأکید بر جنوب شرق»، فصلنامه تحقیقات حمایت و حفاپت جنگلها و مراتع ایران، جلد 16، شماره 2، 1397. -فرهادی، علی، «تأثیرات طرح راهبردی آناتولی جنوب شرقی ترکیه (GAP) بر امنیت جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه علمی امنیت ملی، سال 10، شماره 38، 1399. ◇◇◇◇◇◇◇◇◇◇◇◇◇◇◇◇◇◇◇ همراه ما باشید...⚖📜 @asaas_discourse