🔹 راهکارهای پیش روی جمهوری اسلامی برای مدیریت پدیده گرد و غبار🔹 راهکارهای همکاری‌گرایانه یا نرم و راهکارهای تهاجمی یا سخت 🔻#بخش_پایانی🔻 با تأمل در اینکه مطابق اسناد بالادستی قانونی کشور، حفظ محیط زیست و مدیریت پدیده گرد و غبار، یک تکلیف مهم برای دولت به شمار می‌آید، راهکارهای پیش روی جمهوری اسلامی ایران را می‌توان به دو دسته راهکارهای همکاری‌گرایانه یا نرم و راهکارهای تهاجمی یا سخت تقسیم کرد (مشهدی، 1401). در راستای اتخاذ راهکارهای دسته اول، در شرایط کنونی، بدیهی است که بدون انعقاد یک توافقنامه جامع مدیریت گرد و غبار که ماهیتی الزام‌آور داشته باشد و تمامی بازیگران دولتی منطقه در آن تعهداتی الزام‌آور، به ویژه در راستای تأمین حقابه زیست‌محیطی تالاب‌ها بر عهده گیرند، مقابله با این پدیده، به صورت پایدار، ممکن نخواهد بود. بدیهی است حصول هدف نهایی (کنوانسیون چندجانبه) فرآیندی زمان‌بر و نیازمند دیپلماسی فعالانه است اما در صورت تحقق، پایداری آن بیشتر خواهد بود. در راستای اتخاذ راهکارهای سخت، اولین گام، درخواست برای تشکیل کمیته تحقیق بین‌المللی، به ابتکار طرفین یا با درخواست از سازمان‌های بین‌المللی، به منظور تعیین دقیق کانون‌های گرد و غبار و احراز مسئولیت هر یک از دولت‌ها است. گام بعدی، استفاده از ظرفیت نهادهای حقوق بشری است. برای مثال، می‌توان در زمینه اقدامات توسعه‌ای آبی در بالادست دجله و فرات توسط همسایگان غربی، به گزارشگر ویژه در موضوع حقوق بشر و محیط زیست، گزارشی را تهیه و ارسال کرد. گام نهایی، بهره‌مندی از ظرفیت طرح دعوای قضایی مندرج در عهدنامه تسویه مسالمت‌آمیز اختلافات بین ایران و عراق مورخ 1316 ه. ش (1937 م) است که در بند 3 ماده 2، راهکار حل اختلاف را طرح دعوا در دیوان دادگستری بین‌المللی قرار داده است. نظر به اینکه دیوان بین‌المللی دادگستری کنونی، جانشین دیوان دایمی دادگستری بین‌المللی شده است، به حکم ماده 37 اساسنامه دیوان دیوان بین‌المللی دادگستری، می‌توان در این مرجع، دعوا را به طرفیت عراق مطرح نمود. البته به دلیل برخی ملاحظات حقوقی- سیاسی، تصمیم‌گیری نهایی راجع به استفاده از این راهکار، تأمل و تفحص بیشتری را از جانب جامعه حقوقی کشور می‌طلبد. ✍🏼دکتر مهناز رشیدی؛ عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز منابع: مشهدی، علی، در: «نشست علمی: حقوق بین‌الملل مواجهه با ریزگردها در ایران و غرب آسیا»، سه شنبه‌های حقوق بین‌الملل ایران و انجمن علمی حقوق بین‌الملل دانشگاه قم، 6 اردیبهشت 1401. ◇◇◇◇◇◇◇◇◇◇◇◇◇◇◇◇◇◇◇ همراه ما باشید...⚖📜 @asaas_discourse