4.39M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
#باز_نشر
خیلی خیلی خیلی قشنگه 👌👌👌
😭😭😭😭😭😭😭😭😭
سفارش می کنم همگی ببینید وبه عشق آقاجان مهدی فاطمه عج برا دیگران هم بفرستین
اجر همگی با مادر پهلو شکسته
🔰نگاهی آینده پژوهانه به عتبات و زیارت در عرف فردا
#بخش_اول
#باز_نشر
1⃣روزی متشرعه، بودن قبر امیرالمومنین(ع) در یک قصر را مذموم می دانستند!
تازمان امام کاظم(ع)-به جز دوره کوتاهی در عصر امام صادق(ع)- قبر حضرت مخفی بود. بین شیعیان اختلاف بود که آیا در مسجد کوفه است یا در قصر یا در اراضی نجف؟!
حسن بن جهم نزد امام کاظم(ع) احتمال قصر را چنین باطل کرد:"به آن قائلین جواب دادم که:خداوند هرگز قبر امیرالمومنین را درقصر و خانه های ظالمین قرار نمی دهد"!
امام(ع) براستدلال او صحه نهاد ومذهب او راستود.(۱)
معلوم است حسن بن جهم بین حیات ظاهری وپس از شهادت امام ومحل سکونت وامارت امام با مزار ایشان فرقی ننهاده است؛ چرا که حضرت وقتی وارد کوفه شد واز او پرسیدند: در کدام قصر منزلتان دهیم؟!
فرمود:"مرا در کاخ فساد منزل ندهید"(۲).
واضح است، سیره مسلمین براصل قبر ومزار داشتن وتعمیر قبور ائمه(ع) دائر بوده است. امام صادق(ع) به ابی عامر الساجی -واعظ اهل حجاز- از پیامبر(ص) روایت کرده بود که به علی(ع) فرموده بود: "هرکس قبور شما را تعمیر کند کٲنه سلیمان را دربناء بیت المقدس یاری کرده است"(۳).
ملااحمدنراقی از کثرت روایاتی که در ابواب زیارات وارد شده ودر آداب زیارت تصریح به "ایستادن برباب روضه" یا قبله یا ناحیه مقدسه دارند واز "اذن گرفتن برای دخول" و"بوسیدن عتبه" و"دعا وقت دیدن قبه" می گویند؛ استفاده کرده که اینها همه متوقف بر بناء وعمارت بر قبورند ودلالت بر فضیلت بناء بر قبور ائمه(ع)دارد.(۴)
از اینروست که فقهای بزرگ، استحباب تعمیر وزیارت قبور ائمه را "نزدیک به ضروری مذهب" بلکه ضروری اسلام می شمارند(۵).
*⃣نکته اینجاست که علیرغم این وضوح وبداهتِ فضیلت مزار وعمارت برای معصومین، شیعیان نزدیک به امام، درون قصر وکاخ واقع شدن آنرا خلاف شٲن امام و اراده الهی می دانسته اند وامام(ع) هم این ارتکاز را تٲیید می کرده است.
2⃣ دوره ای مشـاهـد مجـلّل در عرف متشرعه از مصادیق تعظیم شعائر شد!
بیش از هزار سال بعد فتوای فقهای بزرگ شیعه چنین شد: "زینت دادن مشاهد مشرفه به قندیل طلا ونقره وطلا باف کردن پرده و روپوش ضرایح مقدسه جایز است"(۶).
این فتوا -که دیگر مشهور فقهای متٲخر است-خروج از اسلام اصیل وتشیع علوی نیست بلکه بخاطر جایگاه دخالت عرف در تعیین مصادیقِ "تعظیمِ" شعائر است.
در عرف گذشته، شیعه مکتب اعتراض بود وبا ائمه جور وغاصبین حق امام حتی در ساخت مسجد همکاری نداشت.(۷)
لذا هیچ گزارشی از همکاری ائمه وشیعیان با برخی شاهان عباسی -که بخاطر تزویر ومشروعیت بخشی به غصب خود به نوسازی وتعمیرو توسعه حرم سیدالشهداء(ع) روی آوردند- در دست نیست(۸). قبر معصوم را در بیابان بهتر از بودن در کاخی شبیه کاخ ظالمین می دانستند.
اما وقتی درغیبت معصوم، خود دارای جامعه مستقل وسلسله سلاطین شیعی شدند-که آنها را از مخالفین جدا وحفاظت می کردند- دیگر آن سخت گیری نبود.
سلاطین شیعی برای ایجاد "هویت واحد ملی" و"انگیزش برای مقابله با مخالفین"(مثل ازبکها وامپراطوری عثمانی و...)، اعتقاد مردم به ائمه وزیارت را گسترش دادند. بعض آنها از سر اخلاص وبرخی به تظاهر؛ گاه واقعا به قصد زیارت وگاه در ضمن لشکر کشی یا شکار وتفرّج، به زیارت می رفتند. هدایای نفیس به حرم می دادند؛ وقف می کردند، آبادانی وامنیت مسیر وشهرهای زیارتی را موجب می شدند(۹).
"تعظیم" شعائری مثل مزار معصومین، دستور قرآن بوده وهست(۱۰) اما اینکه "تعظیم" به چیست؟! اقلا به مبنائی فقهی، "با عرف زمانه" است.
وقتی سلطان شیعی، شٲنی دارد وکاخ وتشریفات خاص برایش، تبذیر واسرافِ خلاف شٲن نیست(قدیلیق بالسلطان مالا یلیق بغیره)؛ بطور طبیعی امام معصوم از او او٘لی به چنین شٲن و منزلتی می شود. در کنار نادرشاه و شاه عباس(مثلا)، شاه نجف وشاه خراسان هم وارد ادبیات شیعی می شود. لذا در کنار قصرهای عالی قاپو وهشت بهشت وچهل ستون و...، حرمهای معصومین هم به شکل مجلّل وباشکوه تر از آن قصرها تجدید بنا، تعمیر وتوسعه می یابد.
عرف این دوره گنبد وبارگاه طلائی وضرایح نقره ای با انواع زیور آلات را "شٲنِ مزار معصوم" واز مصادیق تعظیم شعائر می داند؛ لذا فقهاء هم آنرا منع نمی کنند؛ چون دلیلی خاص از کتاب وسنت بر منع نیافته اند.
3⃣عرف پیش رو، توسعه وبزرگی حرمها را با سادگی آنها خواهد خواست!
ادامه متن را در بخش دوم بخوانید
🔰نگاهی آینده پژوهانه به عتبات و زیارت در عرف فردا
#بخش_دوم
#باز_نشر
3⃣عرف پیش رو، توسعه وبزرگی حرمها را با سادگی آنها خواهد خواست!
روایات متعدد شیعی برای عصر ظهور دو عنصرِ "توسعه ی فوق العاده" اما "باسادگی" و دور از زخارف مساجد وعتبات عراق را خبر می دهد:
۳.۱- پس از استقرارحضرت حجت(ع) در کوفه، مردم به ایشان می گویند: پسر رسول خدا نماز پشت سرشما برابر نماز پشت سر رسول خدا(ص) است واین مسجد گنجایش مارا ندارد.
حضرت جواب می دهد: برایتان چاره ای می کنم(یا زیادش می کنم). پس به سمت نجف(الغری)خارج شده وحدود مسجدی با ۱۰۰۰درب را معین می کند که گنجایش همه مردم را دارد وبر آن ساختمان محکمی بنا می شود[علیه ٲصیص](۱۱) سپس از پشت قبر امام حسین(ع) نهری حفر می کنند که آب آن به اراضی نجف وکوفه رسیده ودر نجف بریزد. روی آن نهر در راهها، پلها وآسیاب ها می سازند؛ طوری که پیرزنی زنبیل به سر گندم می برد تا در کربلا آن را آرد کند"(۱۲).
-در چند روایت دیگرخبر از این مسجد ۱۰۰۰دربی واتصال خانه های کوفه به نهر کربلا وحیره است(۱۳).
به حسب روایات وقت ظهور همه مومنین به این شهر اقبال خواهند کرد(۱۴).
*⃣ از قرائن متعدد در این روایات بدست می آید که ظاهرا طرح جامعی قبر امیرالمومنین(ع) را به حرم سیدالشهداء(ع) متصل می کند ومسجدی بزرگ با۱۰۰۰درب بین ایندو قرار می گیرد ؛که حتی در طول دوره ظهور ودوره رجعت توسعه هم می یابد(۱۵).
۳.۲- اما عنصر سادگی ودوری از زخارف:
-"...بدرستی که قائم ما وقتی قیام کرد مسجد کوفه(کنونی) را می شکند."(۱۶).
-"...مسجد کوفه را می شکند(ویران می کند)و می فرماید:رسول الله(ص) فرمود: مسجد باید داربستی مثل چوب پوش برادرم موسی باشد"(۱۷).
-"همه مساجد را مثل عهد رسول الله(ص) بدون کنگره وبا دیوار هموار وبدون اِشراف خواهند کرد"(۱۸).
*⃣این اقدامات به حسب همین روایات وظیفه فعلی شیعیان نیست(۱۹)؛ لکن آینده پژوهی مستند به این روایات اقتضاء داردبه مختصات آن زمانه وعرف آن دوره توجه شود؛ توسعه وتعمیر عتبات -که متناسب با چندصدسال آتی بنا می شوند- ناظر بدان، مهندسی ومعماری شوند.
هر واقف وناذری دوست دارد مال او به گونه ای صرف شود که تا عصر ظهور امام قائم(ع) برپا ومورد استفاده ی خیل زوّارِ عصر ظهور باشد نه با ظهور حضرت، ویران یا در معرض تلف واقع شود!
صدای "تغییر تدریجی عرف شاه زده ی" افشاری وصفوی با شروع انقلاب اسلامی مستضعفین در ایران شنیده شد.
برخی اشکال ها به زخارف اضافی در اماکن مقدس را نباید یکباره متهم به وهابی گری ومذهب گریزی کرد؛ بلکه باید آنرا در کنار ازدیاد میلیونی زوّار در کشور وهم زیارت اربعین دید که خبر از تغییر تدریجی عرف گذشته می دهد.
دور نیست که عرف، تعظیم مزار معصومین را "به کثرت زوّار آن" در ایام الله ببیند، نه صرفاً شکوه وجلال صحن ها وایوانها؛ از همین روست که توسعه وجاداری وامکانات مناسب برای زوّار چند ده میلیونی جهانی، بر افزودن ایوانهای طلا وقنادیل گران ومانند این کارها تقدیم و اولویت می یابد.
گسترش موقوفات در مسیر نجف وکربلا -که مسیر زیارات پیاده باشکوه نیمه شعبان وعرفه واربعین شده است- از وقف خشت طلای بازمانده از عرف گذشته پراهمیت تر خواهد شد وقس علی هذا...
❓حال چگونه در طرح های جامع توسعه عتبات برای ۵۰۰سال آینده می توان جای این آینده پژوهی و روند پژوهی ها را خالی دید؟!
❓تولیت ها وستاد بازسازی ها میتوانند فقط متٲثر از عرف گذشته طرح هایی برای سده های آتی طراحی و اجرا کنند وحداکثر افزایش جمعیت را لحاظ کنند؟!
مدینه الزائرهای مسیر پیاده روی نویدهای خوبی از این توجه است که امیدواریم در طرحی جامع وبراساس آن آینده پژوهی کامل شیعی در حال انجام باشد.
*⃣مطالب مرتبط:
۱.تعمیر وتوسعه مزار معصومین در فقاهت انقلابی امام
۲.قرآن مطلا وقرآن اسیر
۳.چالش شعائر
...........................................
پی نوشتها:
۱. کامل الزیارات ص۳۶
۲.وقعه صفین ص۵
۳.تهذیب الاحکام ج۶ص۲۲وبا دوسند دیگر در فرحه الغری ص۷۷و۷٨
۴.مستند الشیعه ج۳ص۲٨۱
۵.جواهر الکلام ج۴ص۳۴۰و۳۴۱
۶.مجمع الرسائل محشی صاحب جواهرص۳٨و۳۹
۷.تهذیب الاحکام ج۶ص۳۳۶
٨.سفاح در۱۳۲ق،مهدی عباسی در۱۵٨ق، مٲمون در۲۰۱و۲۰۳ق و منتصر در۲۴۷ق حرم سیدالشهدا را بازسازی وتوسعه دادند.
۹.گزارشی از شاهان صفوی وعتبات وزیارت را اینجا بخوانید:
http://www.shiitestudies.com/article_19400.html
۱۰.حج/۳۲
۱۱.دربرخی نقلها این تعبیر وجود ندارد:سرور اهل الایمان ص۶۴و۶۵
۱۲.الغیبه للطوسی ص۴۶۹
۱۳.الغیبه طوسی ص۴۶٨/خصائص الائمه للشریف الرضی ص۱۱۴و...
۱۴.بحار الانوار ج۵۲ص۳٨۵
۱۵.مختصر البصائر ص۴۹۰
۱۶.الغیبه النعمانی ص۳۱٨
۱۷.بحارالانوارج۵ص۳٨۶
۱٨.الغیبه طوسی ص۴۷۵
۱۹.ر.ک: لوامع صاحبقرانی علامه مجلسی ج۳ص۲۵۳تا۲۵۶
📝محسن قنبریان۹۸/۷/۲۷