🇮🇷 کانال شعر وادب #ایران_من 🇮🇷
سلام علیکم دوستان و سروران همراه وعلاقمندان #شعروادب ضمن خداقوت وشب بخیر به شما عزیزان ، امشب به آم
سلام وعرض بشما سروران کانال #شعروادب
و علاقمندان #آموزش_اشعار
ضمن شب بخیر #مشب به #وزن_شعر می پردازیم👇👇👇👇👇
وزن شعر ایجاد نظم و هماهنگی در طول مصراعها و چیدمان هجاهای هر مصراع است. در فارسی معمولاً منظور از وزن شعر، وزن عروضی و اسلوبهای برگرفته از آن یا تکنیکهای دیگری مانند وزن هجایی و آهنگی است. مطابق این تقسیمبندیِ غالب، بعضی اشعار از جمله اشعار قالب سنّتی فارسی دارای وزن تشخیص داده میشوند و در مقابل بسیاری از اشعار مدرن مانند شعر سپید فاقد وزن خوانده میشوند.
امّا نگاه متأخّرتری به وزن شعر وجود دارد که البته از اقبال و پذیرفته شدگی کمتری برخوردار است. این نگاه تعریف وزن را گستردهتر میداند. طبق این نگاه، وزن جزء تزیینات شعری نیست، بلکه بخشی از ذات آن است. وزن یعنی سکون و تحرک کلام، ایستادن در وسط هجاها و بعد حرکت کردن در وسط هجاها، ایستادن در وسط سطرها و بعد حرکت کردن در وسط سطرها. به این معنی که یک پاره وزنی فقط از حرکت کلمات به وجود نمیآید، بلکه از حرکت سکوت هم به وجود میآید. شعر تنها پدیده زبانی است که در آن سکوتهای حد فاصل هم به اندازه خود کلمات معنی دارند. هرقدر که سکوتهای حدفاصل بین کلمات کمتر باشد، متن به طرف نظم میگراید و اگر بیوزن باشد به طرف نثر.[۱]
انواع وزن شعر
ضروری بودنِ وزن و چگونگی آن در شعرِ زبانهای مختلف متفاوت است و بستگی به نوع واژهچینی در هر زبان دارد.
وزن کمّی: در فارسی به آن وزن عروضی گفته میشود. اساس آن مبتنی بر نظم هجاهای بلند و کوتاه در مصراعهای یک شعر است. این نوع وزن، خاص زبانهایی است که در آنها مصوّتها به کوتاه و بلند و در نتیجه هجاها به کوتاه و بلند و احیاناً کشیده تقسیم میشوند. وزن شعر فارسی، عربی،[۲] سانسکریت و یونانی از نوع کمّی است.
وزن تکیهای: اساس این نوع وزن تنها بر تساوی تعداد تکیهها در هر مصراع شعر قرار دارد و تعداد هجاهای مصراعها ممکن است تغییر کند. وزن تکیهای خاص زبانهایی است که در آنها هجای تکیهدار اصل است و هجاهای دیگر سریع تلفظ میشوند. مانند انگلیسی قدیم و آلمانی. در بیت فارسیِ برساختهٔ زیر:
تن عیشم به غم نحیف گشت گل بختم به خار نهفته گشت
وزن تکیهای وجود دارد اما فارسیزبانان وزن کمّیِ آن را در نمییابند. (این بیت وزن عروضی ندارد)
وزن آهنگی: خاص زبانهایی است که در آنها زیروبمی در کلمات تکهجایی باعث تغییر معنی میشود. مثل ویتنامی و چینی. شعر در این زبانها از کنارِ هم قرار دادن هدفمندِ هجاها با زیر و بمیهای به خصوص برای آفریدنِ آهنگِ به خصوص به وجود میآید.
وزن هجایی: در آن فقط تساوی تعداد هجاهای هر مصراع معتبر است. مانند اشعار فرانسوی و ژاپنی. شعر زیر از شاعر نوآور ایرانی ابوالقاسم لاهوتی تلاشی است برای ایجاد شعر با وزن هجایی (دههجایی):
در یک قلعهٔ خالی، نیم ویران چندی حصاری بودند دلیران
آفتاب زمین را چون دیگ میجوشاند بخار زمینِ آن را میپوشاند
وزن ضربی-هجایی: در آن هم تعداد تکیهها حساب میشوند هم تعداد هجاها. مانند شعر انگلیسی.
اوزان در شعر فارسی بسیار متنوع و فراوان است که مهمترین علت آن، سابقه طولانی فارسیزبانان در سرودن شعر و دلبستگی آنان به ادبیات است. زبان فارسی اساساً دارای دو گونه وزن شعری متفاوت و بسیار پرکاربرد است: یکی وزن کمی یا عروضی اشعار ادبیات فارسی که تقابل هجاهای آن مبتنی بر کشیدگی و کوتاهی واکههاست و دیگری وزن تکیهای-هجاییِ اشعار عامیانه فارسی که بر مبنای هجاهای تکیهبر و بیتکیه است.[۳]
جستارهای وابسته
یافتن خودکارِ وزن عروضی
در وبگاه عروض میتوانید یک بیت شعر را وارد کنید تا سیستم، وزن عروضیِ بیت را به شما نشان دهد. برازندگی اعلامشده نشاندهندهٔ درجهٔ اطمینان به جواب دادهشده میباشد. هرچه با برازندگی بالاتری وزن عروضی تشخیص داده شود، احتمال آنکه وزن عروضی تشخیصدادهشده صحیح باشد، بالاتر میرود. ضمناً برخی اختیارات شاعریِ استفادهشده در بیت واردشده به تفکیک هر مصراع برای شما نمایش داده میشود.
ادامه #آموزش هفته بعد ارادت #حیدری 🙏
سلام وعرض ادب به یکایک همراهان کانال #شعروادب :
دوستان ضمن تسلیت وفات مادر حضرت عباس ابن علی (ع) حضرت ام البنین (س)🖤🏴
ادامه آموزش را تقدیم حضورتان می نماییم...
قاعده ی دو - تقطيع:
تقطيع يعنی تجزيه ی شعر به هجاها و ارکان عروضی.
منظور از تقطيع هجايی و تقطیع ارکانی مشخص کردن هجاهاي شعر اعم از کوتاه، بلند و کشيده، سپس جدا کردن هجاها و نوشتن شعر به خط عروضی و سرانجام مشخص کردن مرز دسته هجاهای تکرار شونده با / است.
دقت کنید که به تعداد حرف های صدادار هجا وجود دارد. هجاي کشيده را نيز به يک هجای بلند (سه حرف نخست) و يک هجای کوتاه (يک يا دو حرف بعد) تقسيم می کنيم.
تقطيع هجایی و ارکانی:
علامت هجای دو حرفي (کوتاه) " U" است.
علامت هجای سه حرفی (بلند) " "است.
علامت هجاهای چهار يا پنج حرفی (کشيده) " U" است.
نخست شعر را به خط عروضی می نويسيم. به عنوان مثال شعر :
ای ساربان آهسته ران کارام جانم می رود
وان دل که با خود داشتم با دلستانم می رود
در خط عروضی به اين شکل در می آيد:
اِي سا رِ با آ هِس تِ را کا را مِ جا نَم می رَ وَد
ای (__) سا (__) رِ (U) با (__) آ (__) هِس (__) تِ (U) را (__) کا (__) را (__) مِ (U) جا (__) نَم (__) می (__) رَ (U) وَد (__)
که مرتب آن می شود:
U / U / U / U
هجاهای مصراع شعر بالا را اگر سه تا سه تا از هم جدا کنيد، خواهيد ديد که هيچ نظمی نخواهد داشت، ولی اگر چهار تا چهار تا جدا کنيد می بينيد که دارای نظم می شود، که از تکرار U تشکيل شده است.
ارکان عروضی:
وقتی هجای شعری را به اجزای چهار تا چهار تا يا سه تا سه تا و يا غیره جدا کرديم به شکلی که نشان دهنده ی نظمی در آن ها باشد. ساده تر ان است که به جای آن که بگوييم وزن فلان شعر از دو هجای بلند و يک هجای کوتاه در چهار بار تکرار تشکيل شده است، نام ارکانی ان را بگوييم.
به عنوان مثال در شعر بالا که تقطيع کرديم و از چار بار تکرار U تشکيل گرديد، به جای آن که بگوييم اين شعر داراي دو هجای بلند در آغاز و يک هجای کوتاه و در پایان يک هجاي بلند ديگر است که چهار بار تکرار می شود، بگوييم از رکن "فاعلاتن" است.
ارکانٍٍٍ عروضی، مدل "افاعیل" را به وجود می آورند و تمام این ارکان بر مبنای ۳ حرف ف و ع و ل ساخته می شوند.
مهم ترين ارکان عروضي بر حسب تعداد هجا به قرار زيرند:
ادامه #آموزش هفته بعد همین ساعت🕤
ارادتمندتان #حیدری 🙏🌹
ر يك يا چند هجای یک مصراع با معادل هايشان در مصراع ديگر مطابقت نداشته باشد، نقص را بايد بتوان با اختيارهای شاعری رفع كرد و گرنه وزن مختل می ماند. مثلن:
دل من داد همی گفتی گواهی / كه باشد مرا روزی از تو جدايی
اگر شعر را درست تقطيع كنيد خواهيد ديد كه هجاهای ٢ و ۷ و ٩ در دو مصراع بر خلاف وزن شعر فارسی با معادل هايشان در مصراع دیگر يكسان نيستند. یعنی در مصراع نخست هجای ٢ كوتاه است و در مصراع دوم معادل همين هجا بلند است. در مصراع دوم همچنين هجای ۷ بلند است و در مصراع نخست كوتاه. در مصراع دوم نیز هجای ٩ بر خلاف معادلش در مصراع نخست كوتاه است. این اختلال در وزن را بر مبنای قواعد زیر می توان تصحيح کرد:
در هجاي ٢ در مصراع نخست حرف "لِ " كوتاه است و معادل آن در مصراع دوم " با " بلند است. "با " را نمی شود طبق هيچ قاعده ای كوتاه كرد، اما " لِ " را می توان با اضافه كردن كسره كشيده تلفظ كرد و آن را هجای بلند به شمار آورد.
در هجای ۷ در مصراع دوم با يك هجای بلند روبرو هستیم كه معادل آن در مصراع نخست كوتاه است.در اين جا نیز هجاي ۷ مصراع اول را نمی شود بلند به شمار آورد، ولي هجای هفتم مصراع دوم را طبق قاعده ی كوتاه تلفظ كردن مصوت بلند "ی" می توان كوتاه به شمار آورد.
هجاي ٩ در مصراع دوم " تُ " نيز برخلاف معادلش در مصراع نخست" تی " كوتاه است، اما طبق قاعده ی كشيده تلفظ كردن ضمه (حرف صدادار) در پايان كلمه می توان آن را یک هجای بلند به شمار آورد و بدین ترتيب و با اين عمليات عروضی، هجاهای هر دو مصراع، با يكديگر برابر و همسان می شوند
ادامه #آموزش هفته بعد همین ساعت🕘
ارادتمند شما سروران #حیدری
#فصل #پاییز در راه است
پاییزه و پاییزه
برگ درخت میریزه 🍂
پاییز سه ماه داره
به سرما راه داره
مهر و آبان و آذر
مثل سه تا برادر
هر ماه اون سی روزه
هر روزشم پاییزه
پاییزه که آغاز میشه
مدرسهها باز میشه😊
🎶 بوی ماه مهر
#آموزش فصل ها
🇮🇷 ڪانال #شعروادب #ایران من 🇮🇷
┏━━━🌷💌💐━━━┓
👉 @ashareiranman 👈
👉 @ashareiranman 👈
┗━━━💐💌🌷━━━┛
لطفا بہ اشتراک بگذارید 👆👆👆
#قالب_قطعه :
#قطعه شعری است که فقط مصراع های زوج (دوم) ابیات آن هم قافیه هستند.
#موضوع_قطعه :
موضوعات اخلاقی، پند و اندرز و ستایش میباشد.
#نکته :
تعداد ابیات قطعه ۲ بیت و حداکثر ۱۶ بیت است.
شکل قرار گرفتن قافیهها در «قطعه» همانند غزل است با تفاوت اینکه در مصراع اول قافیه ندارد و فقط مصراع های دوم، چهارم، ششم تا آخر دارای قافیه هستند. مانند قطعات ابن یمین ، پروین اعتصامی و...
#مست_و_هشیار
محتسب ، مستی به ره دید و گریبانش گرفت
مست گفت ای دوست، این پیراهن است، افسار نیست
گفت: مستی، زان سبب افتان و خیزان میروی
گفت: جرم راه رفتن نیست، ره هموار نیست
گفت: میباید تو را تا خانهی قاضی برم
گفت: رو صبح آی، قاضی نیمهشب بیدار نیست
گفت: نزدیک است والی را سرای، آنجا شویم
گفت: والی از کجا در خانهی خَمّار نیست
گفت: تا داروغه را گوییم، در مسجد به خواب
گفت: مسجد خوابگاه مردم بدکار نیست
گفت: دیناری بده پنهان و خود را وارهان
گفت: کار شرع، کار دِرهم و دینار نیست
گفت: از بهر غرامت ، جامهات بیرون کنم
گفت: پوسیدست، جز نقشی ز پود و تار نیست
گفت: آگه نیستی؟ کز سر در افتادت کلاه
گفت: در سر عقل باید، بی کلاهی عار نیست
گفت: می بسیار خوردی، زآن چنین بیخود شدی
گفت: ای بیهودهگو، حرف کم و بسیار نیست
گفت: باید حد زند هشیار ِ مَردم ، مست را
گفت: هشیاری بیار، اینجا کسی هشیار نیست
"بانو پروین اعتصامی"
ادامہ دارد......
#آموزش
#شعر
#شعروادب
#ایران_من
╭ 🇮🇷 کانال شعروادب ایران من 🇮🇷
(
╰┈➤ @ashareiranman
✍ لطفا بہ اشتراک بگذارید⬆️ ⬆️
🔹به نـام خـداوند #شعــــرو_ادب
که با واژه بخشیده جانها به لب
#دانشکده مجازی
✅ درح #اشعار از شعرای #ایران_زمین درمناسبت های مختلف ، همراه با #تقویم_روز و حافظ خوانی #شعرکودک و #آموزش #شعر
آیدی مدیر ( #شیری_ساعتچی @shiriwatch )
معرف کانال باشید ⤵⤵
#شعروادب
#ایران_من
╭ 🇮🇷 کانال شعروادب ایران من 🇮🇷
(
╰┈➤ @ashareiranman
✍ لطفا بہ اشتراک بگذارید⬆️ ⬆️