#قافیه قافیه چیست: قافیه در اصل "یک حرف " است که از آن به #رَوی تعبیر می‌شود. قافیه به حروف مشترکی گفته می‌شود که در واژه­‌های پایانی قرینه‌های شعر منظوم تکرار می­‌شود" قافیه در اصل یک حرف است و هشت آن را تبع چهار پیش و چهار پس، یک مرکز آن‌ها دایره حرف تأسیس و دخیل و قید و ردف آنگه رَوی بعد از آن وصل و خروج است و مزید و نایره» 1. تأسیس 2. دخیل 3. قید 4. ردف #روی 1. وصل 2. خروج 3. مزید 4. نایره همانطور که در بالا مشاهده می‌کنید حروف دیگر قافیه را بر مبنای حرف #رَوی به دو دسته تقسیم کردیم؛ یکی حروف پیش از #روی و دیگری حروف پس از #رَوی که البته بر اساس قواعد قافیه‌ی شعر عرب است و در فارسی کاربرد کمی دارد. حروف پیش از #روی: 1 – الف #تأسیس: مصوت بلند « ا » که با فاصله­‌ی یک متحرک از #رَوی بیاید ؛ مانند : #کامل، #شامل و... – #ملالت ، #ملامت و... نکته: رعایت الف #تأسیس و حرف #دخیل واجب نیست ولی رعایت حرکت حرف دخیل، الزامی است. تذکر: قافیه‌ای که در آن حرف تأسیس رعایت شده باشد قافیه‌ی #مؤسسه نامیده می‌شود و اگر حرف تأسیس در تمام قوافی رعایت شود صنعت اعنات (لزوم مالایلزم) گفته می‌شود. 2 – حرف دخیل : #دخیل حرف متحرکی که بین الف #تأسیس و #رَوی می آید : حرف «ل» در #خجالت و « م » در #شامل 3 – حرف ردف : الف : #ردف_اصلی مصوت‌های بلند ( آ ، او ، یی ) که بلافاصله پیش از #َروی بیاید؛ مانند : آفتاب ، دیر ، دور ب – #ردف_زاید : حرف ساکن ( شرف سخن ) که بین #ردف_اصلی و حرف #روی می آید ؛ مانند : « س » در #دوست « خ » در #ریخت یادآوری : ۱ - مجموع #ردف #اصلی و #زاید را #ردف_مرکب می‌گویند . ۲ - قافیه‌ای که #ردف داشته باشد اعم از #اصلی و یا #زائد #مُرْدَف خوانده می‌شود. (به #ضمّ حرف #میم و #سکون حرف #را و #فتح حرف #دال بخوانید) . ۳- رعایت #ردف #اصلی و #زائد در بیت الزامی است. 4 – حرف #قید : حرف (صامت) ساکن که پیش از #رَوی بیاید ؛ مانند : «خ» در #درخت ، «ر» در #برگ #حرف_رَوی : آخرین حرف اصلی قافیه (آخرین حرف هجای قافیه) مانند : « ب » در #شتاب و #آفتاب حروف پس از #رَوی به ترتیب عبارتند از : #وصل ، #خروج ، #مزید و #نایره . 1- وصل: حرفی است که بی‌فاصله به #رَوی بپیوندد. مثال: « ی» در #نفسی و #کسی تذکر: قافیه‌ای که حرف #وصل دارد قافیه‌ی #موصوله می‌نامند. 2- خروج: حرفی است که به حرف ((وصل)) می‌پیوندد. مثال: « د » در #یکدیگرند و #گوهرند 3- مزید: حرفی است که به #خروج می‌پیوندد. مثال: « ش » در #می‌گدازیمش و #می‌نوازیمش 4 - نایره (نایر): یک یا چند حرف است که به #مزید می‌پیوندد. مثال: « الف و ن » در #بستیم‌شان و #پیوستیم‌شان تذکر مهم: رعایت حروف بعد از #رَوی در هر صورت در کل شعر الزامی است. #حرکات_قافیه: حرکات قافیه عبارتند از: رَسّ؛ اِشباع ؛ حَذو ؛ توجیه ؛ مَجری ؛ نَفاذ ۱ - رَس: حرکت #فتحه پیش از الف #تاسیس را «رَس » می‌نامند. مثال : #فتحه‌ی حرف « م » در کلمات #شمایل و #مایل حرکت «رَسّ » می‌باشد. ۲ - اِشباع: اشباع به دو مورد اطلاق می‌شود: الف)- حرکت حرف پیش از #َروی » متحرک: حرکت #فتحه حروف «ب » و « س » در کلمات #بَرَش و #سَرَش اِشباع است. ب)- حرکت حرف دخیل: حرکت #کسره در حرف «ی» در کلمات #شمایِل و #قبایِل اشباع است. ۳ - حَذو: حرکت پیش از #ردف و #قید را #حَذو می‌گویند. مثال از #قید : حرکت #ضمه ، مانند: حروف «گ» و «ک» در کلمات #گفت و #شکفت ، #حذو می‌باشد. مثال از #ردف حرکت #فتحه در حروف «ت» و « ن » در کلمات #تاخت و #شناخت ، #حذو می‌باشد. ۴ - توجیه: حرکت ماقبل #رَوی ساکن را توجیه می‌گویند؛ اعم از #فتحه چون #سَر ؛ #زَر» ؛ #سَحَر ؛ #پدَر و یا #ضمه چون: #تکبُّر ؛ #سُم ؛و یا #کسره مانند: #گِل ؛ #نادِر. ۵ - مَجری: حرکت حرف #رَوی است و تغییر ناپذیر است. #مثال : حرکت #فتحه در حرف « ر » در #کَمَرَم و #بَرَم ۶ - نَفاذ: حرکت حروف قافیه بعد از حرف #رَوی را #نَفاذ می‌نامند. مثال دیگر : #خوبان، #گریان . که اگر "ان" الحاقی حذف گردد قافیه دارای اشکال خواهد بود. درحالی که قافیه به همین صورت کاملا صحیح است؛ چرا که در #خوبان نشانه جمع و در #گریان صفت یا بیانگر حالت می‌باشد استثنا : چنانچه پسوند یا پیشوند یا حروف الحاقی عیناً تکرار شده و در یک معنا و نقش دستوری باشند نیاز به حذف برای تعیین قافیه وجود دارد.   #ادامه_دارد👇 #شعروادب #ایران_من ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‎‌‌‎‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‎‌‌‎‌‌╭ 🇮🇷 کانال شعروادب ایران من 🇮🇷 ( ╰┈➤ @ashareiranman ✍ لطفا بہ اشتراک بگذارید⬆️ ⬆️