سوره بقره
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ
سورهٔ بقره نه تنها طولانیترین سورهٔ قرآن است، بلکه کاملترین سوره هم هست.
آغاز سوره، تقسیم مردم است به مؤمنِ متّقی، کافر، و منافق؛ با بیانِ دقیقِ ویژگیهای هر دسته.
سپس مردم را به عبودیت و بندگی خدا فرامیخواند و از شکّ برحذر میدارد و در صورت ادامهٔ طغیان و نقض عهد، به عذاب ألیم حواله، و مؤمنانِ نیکوکار را به نعیم آخرت بشارت میدهد.
از آیهٔ سیام قصّهٔ خلقت آدم آغاز میشود. خدا آدم را خلق میکند تا خلیفهٔ او در زمین باشد. ملائکه خلقت آدم را بیجا میدانند و به خدا اعتراض میکنند. خدا در جواب میگوید من چیزهایی میدانم که شما نمیدانید! آدم که خلق میشود، خدا ملائکه را امر میکند که بر او سجده کنند. همگی سجده میکنند جز ابلیس.
خدا آدم و همسرش حوّا را در باغِ بهشت جای میدهد درحالیکه منعشان میکند که به فلان درخت نزدیک شوند. شیطان آندو را میفریبد و پس از دستدرازی به شجرهٔ ممنوعه عاقبت همگی به زمین تبعید میشوند. خدا توبهٔ آدم را میپذیرد و او را برمیگزیند.
از آیهٔ چهلم قصّهٔ بنیاسرائیل است. خدا نعمتهایی را که بر آنها ارزانی داشته، بیادشان میآورد و از آنها رعایت عهد بندگی را مطالبه میکند.
خدا از آنها نماز، زکات، محاسبهٔ نفس، صبر، شکر، و عمل به تورات را میخواهد و به ماجراهایی در سرگذشت آنها اشاره میکند. از جمله: رهاییشان از چنگ فرعون، عبور دادنشان از دریا، نزول منّ و سلوی بر آنها، تصرّف شهر اریحا، سیراب شدنشان در صحرای سینا، میثاقستانی از آنها، ماجرای سَبَت، ماجرای ذبح بَقَر، و ماجرای گوسالهٔ سامری.
#سیر_سوره_بقره
ادامه👇
☝️☝️☝️☝️آیهٔ هشتادوسوم و بعدش، میثاقِ خدا با بنیاسرائیل است و سپس در آیات بعدی گلایههای خدا از ایشان و نقضِ عهدهای ایشان آمده. از جمله: گوسالهپرستی، سستی در جهاد، آدمکُشی، دنیاطلبی، استکبار و کورباطنی، دشمنی با ملائکهٔ خدا، فسق و عهدشکنی، تحریف کتاب آسمانی، سحر و جادو، حسادت بر مسلمین و نصاریٰ، و خود بر حقبینیِ افراطی.
از آیه صدوچهاردهم قصّهٔ بنیاسرائیل به پایان میرسد و توصیههایی به پیامبر اکرم(ص) و مسلمین آغاز میشود. از جمله: رعایت جهت قبله برای استقبال معنوی در عبادات، لزوم تبعیّت از پیامبر، دور شدن از یهود و نصاری، تلاوت و رعایتِ حقِّ کتاب آسمانی، ملاحظهٔ آخرت و رعایت تقوی، ...
از آیهٔ صدوبیستوچهارم ذکر خیر ابراهیم(ع) است. خدا ابراهیم را امامت میدهد. ابراهیم به کمک فرزندش اسماعیل خانهٔ خدا را عمارت میکند و از خدا توفیق اقامهٔ نماز و تسلیم بودن در برابر خدا را میخواهد. و اینگونه، این دینِ فطریِ تسلیم بودن در برابر خدا و رعایت تقوی، از ابراهیم(ع) به فرزندانش منتقل میگردد. پس، اساس ادیان ابراهیمی بلکهٔ همهٔ ادیان الهی، همان توحید و تسلیم است.
از آیهٔ صدوچهلودوم، ماجرای تغییر قبله از بیتالمقدس به کعبه آمده.
در آیاتِ حوالیِ صدوپنجاه خداوند مسلمین را نصیحت میکند به ذکر کثیر، شکر، تلاوت قرآن، تزکیه، استعانت از صبر و صلاة، و جهاد. و میگوید دنیا، دار ابتلا به گرسنگی و بیماری و فقر و ترس و ناکامی است؛ پس، مؤمنان باید در دنیا صبور باشند و بدانند که از پیشِ خدا آمده و پیشِ خدا برمیگردند.
👇👇👇
#سیر_سوره_بقره
☝️☝️☝️
در آیات بعد، خداوند عالمانی را که کتاب خدا را تحریف یا بخشی از آنرا کتمان میکنند، لعنت کرده و از رحمتِ خویش در دنیا و آخرت بیبهره دانسته است.
آیاتِ بعدی، هشدار است به اینکه آدم فریبِ شیطان را بخورد، یا به سنّت آباء و اجدادی وابسته باشد، یا برای خودش دین اختراع کند.
آیهٔ صدوهفتادوهشتم آیهٔ قصاص است. خداوند قصاص را حیات دانسته؛ بقول امیرالمؤمنین(ع) این قتل، خودش قتل را میکُشد!
آیات بعد راجع به وصیّت است: آدم باید از بخشی از مالش برای نزدیکانی که ارث نمیبرند، وصیّت کند.
سپس آیات روزه است: خداوند روزهٔ ماه رمضان را بر مسلمین تکلیف کرده تا با تقوای مُکتَسَب از آن، راهی به آستانش بجویند.
آیات صدونود به بعد راجع به جهاد است. سپس آیات حجّ و عمره آمده.
از آیهٔ دویست به بعد، انسانها را تقسیم کرده به چهار طایفه: مقرّبین، ابرار، مستضعفین، و شیاطین. درک این تقسیمبندی، از مهمترین کلیدهای فهم قرآن است.
پس از آن، چندین سؤال و جواب فقهی آمده که ضمنش حکم ماههای حرام، شراب و قمار، ایتام، نکاح و مسائل زنان، سوگند، اقسام طلاق، شیردادن، عدّهٔ طلاق و وفات، مَهریه،و نماز خوف بیان شده.
سپس باز چند آیه راجع به جهاد و نترسیدن از مرگ آمده و برای تبیین مرگ و برکت آن برای مؤمنین، به ماجرای جهاد بنیاسرائیل با عمالقه به رهبری طالوت و داستان گریختن مردم از طاعون و مرگ همگی در صحرا اشاره کرده.
آیهٔ دویستوپنجاهوپنجم آیتالکرسی است؛ آیتالکرسی شریفترین آیهٔ قرآن است.
پس از آن به سه ماجرا اشاره شده تا به زندگیِ پس از مرگ و امکان معاد اشاره کند: ماجرای مرگ عُزیر و زندهشدنش پس از صد سال، ماجرای مُحاجّهٔ ابراهیم با نمرود، و ماجرای کشتن ابراهیم چهار پرنده را و زنده شدن دوبارهٔ آنها به اذن خدا.
بخش بعدیِ سوره تشویق به انفاق و تمجید از اهل انفاق است. در آخر گریزی به قبح ربا میزند و توصیه به نوشتن قراردادها و شاهد گرفتن بر معاملات میکند.
آیات آخر سوره، مناجات مؤمنینِ دلسوخته با خداست و اجابت خدا مر ایشان را.
#سیر_سوره_بقره