#استثنائات #صبر 🔻بنابر آنچه بیان شد، قانون به ما می‌گوید: از نظر اخلاقی بهتر است شخص از حق خویش بگذرد و عفو بکند؛ اما چند مسئله از این قانون استثنا می‌شود و فرد نباید به ظاهر، از حق خود بگذرد: 🔹یکی جایی است که اگر شخص چیزی به شخص توهین کننده نگوید و از حق خویش گذشت کند، جسارت او بیشتر می‌شود و گناهش را تکرار می‌کند. 👈در این صورت، شخص ناچار است برای ممانعت از تکرار گناه و جسورشدن انسان خطاکار، در همان مرتبه‌ی اول که توهین می‌شنود، با کوچک‌ترین اقدام ممکن، او را سرجایش بنشاند. این کار همان دفع کار زشت بهترین حالت است؛ یعنی همان«ادفَع بِالَّتی هِیَ أَحسَن». 🔹دیگر آنکه وقتی کسی مشغول سرقت اموال فرد است، اگر مالک اموال بخواهد ساکت بنشیند و از حق خود بگذرد، سارق تمام اموالش را به یغما می‌برد؛ 👈لذا ناچار است از خود دفاع کند و جلوی این خسارت را بگیرد. 🔹نمونه‌ی سوم نیز در خصوص کسی است که به انسان تهمتی می‌زند و انسان می‌تواند خود را از تهمت مبرا کند. 👈در این صورت، انسان باید خود را از اتهام عمدی و نیز از سوءظن سهوی دیگران برهاند؛ مانند حضرت یوسف«علیه‌السلام» که خود را از اتهام عمدی زلیخا و سوءظن سهوی عزیز مصر مبرا کرد. ✅حاصل آنکه در صورتی‌که شرّ جاهل دفن نمی‌شود، مگر به اینکه انسان حرکتی انجام دهد و مقابله کند، در همان حد دفاع اشکالی ندارد. @abolhasanmahdavi