تفسیر: بعد از نفى پندارهاى این غافلان خودخواه، چگونگى حال مؤمنان و سرعت کنندگان در خیرات را، ضمن چند آیه بازگو مى کند و صفات اساسى آن‌ها را تشریح مى نماید. نخست مى گوید: کسانى که از خوف پروردگارشان بیمناک و نگرانند (إِنَّ الَّذِینَ هُمْ مِنْ خَشْیَةِ رَبِّهِمْ مُشْفِقُونَ). 🌺🌺🌺 قابل توجه این که خشیت به معنى هر گونه ترس نیست، بلکه ترسى است که توأم با تعظیم و احترام باشد، همچنین مشفق از ماده اشفاق و از ریشه شفق به معنى روشنائى آمیخته با تاریکى، به معنى خوف و ترسى است که آمیخته با محبت و احترام است. و از آنجا که خشیت بیشتر جنبه قلبى دارد، و اشفاق جنبه عملى را شامل مى شود، ذکر این دو، به صورت علت و معلول در آیه، روشن مى گردد، در حقیقت مى فرماید: آن‌ها کسانى هستند که ترس آمیخته با عظمت خدا در دل هایشان جاى کرده است و آثار آن در عملشان و مراقبتهایشان نسبت به دستورات الهى نمایان است. و به تعبیر دیگر اشفاق مرحله تکامل خشیت است که در عمل اثر مى گذارد، و به پرهیز از گناه و انجام مسئولیت ها وا مى دارد. (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۵۷ سوره‌ مبارکه مؤمنون)

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 🌹بسم الله الرحمن الرحیم🌹 «وَالَّذِينَ هُم بِآيَاتِ رَبِّهِمْ يُؤْمِنُونَ» و آنان که به آیات پروردگارشان ایمان می‌آورند، (سوره مبارکه مؤمنون، آیه ۵۸) #هر_صبح_یک_آیه @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 🌹بسم الله الرحمن الرحیم🌹 «وَالَّذِينَ هُم بِرَبِّهِمْ لَا يُشْرِكُونَ» و آن‌ها که به پروردگارشان شرک نمی‌ورزند، (سوره مبارکه مؤمنون، آیه ۵۹) #هر_صبح_یک_آیه @ayehsobh

تفسیر: بعد از مرحله ایمان به آیات پروردگار، مرحله تنزیه و پاک شمردن او از هر گونه شبیه و شریک فرا مى رسد. مى گوید: کسانى که نسبت به پروردگارشان شرک نمىورزند (وَ الَّذِینَ هُمْ بِرَبِّهِمْ لا یُشْرِکُونَ). 🌺🌺🌺 در واقع نفى شرک، نتیجه ایمان به آیات پروردگار و معلول آن است و یا به تعبیر دیگر، ایمان به آیات پروردگار به صفات ثبوتى او اشاره مى کند و نفى شرک، اشاره به صفات سلبى است. به هر حال، نفى هر گونه شرک ـ اعم از آشکار و نهان ـ (جلى و خفى) در این جمله درج است. (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۵۹ سوره‌ مبارکه مؤمنون)

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 🌹بسم الله الرحمن الرحیم🌹 «وَالَّذِينَ يُؤْتُونَ مَا آتَوا وَّقُلُوبُهُمْ وَجِلَةٌ أَنَّهُمْ إِلَىَ رَبِّهِمْ رَاجِعُونَ» و آن‌ها که نهایت کوشش را در انجام طاعات به خرج می‌دهند و با این حال، دل‌هایشان هراسناک است از اینکه سرانجام به سوی پروردگارشان بازمی‌گردند، (سوره مبارکه مؤمنون، آیه ۶۰) #هر_صبح_یک_آیه @ayehsobh

تفسیر: بعد از این، مرحله ایمان به معاد و رستاخیز و توجه خاصى که مؤمنان راستین به این مسأله دارند، فرا مى رسد، توجهى که آن‌ها را در عمل، کاملاً کنترل مى کند، مى گوید: و کسانى که نهایت تلاش و کوشش را در انجام اطاعات و اداى حقوق مردم و حق پروردگار دارند، اما با این حال خود را مقصر مى دانند و دل‌هایشان ترسان از این است که سرانجام به سوى پروردگارشان باز مى گردند (وَ الَّذِینَ یُؤْتُونَ ما آتَوْا وَ قُلُوبُهُمْ وَجِلَةٌ أَنَّهُمْ إِلى رَبِّهِمْ راجِعُونَ). 🌺🌺🌺 اینان همچون افراد کوته فکر و دون همت نیستند که با انجام یک عمل کوچک خود را از مقربان درگاه خدا پندارند و چنان حالت عجبى پیدا کنند که همه را در برابر خود کوچک و بى مقدار ببینند. بلکه اگر برترین اعمال صالح را انجام دهند، عملى که معادل تمام عبادت انس و جن باشد، على وار مى گویند: آه، مِنْ قِلَّةِ الزّادِ وَ بُعْدِ السَّفَرِ!: آه، از کمى زاد و توشه و طولانى بودن سفر آخرت !. (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۶۰ سوره‌ مبارکه مؤمنون)

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 🌹بسم الله الرحمن الرحیم🌹 «أُولَئِكَ يُسَارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ وَهُمْ لَهَا سَابِقُونَ» (آری) چنین کسانی در خیرات سرعت می‌کنند و از دیگران پیشی می‌گیرند (و مشمول عنایات ما هستند). (سوره مبارکه مؤمنون، آیه ۶۱) #هر_صبح_یک_آیه @ayehsobh

تفسیر: بعد از شرح این صفات چهارگانه، مى فرماید: چنین کسانى هستند که در خیرات سرعت مى کنند و از دیگران پیشى مى گیرند (أُولئِکَ یُسارِعُونَ فِی الْخَیْراتِ وَ هُمْ لَها سابِقُونَ). در واقع خیرات، نیکى ها و سعادت واقعى، آن نیست که غرق شدگان در ناز و نعمت و غافلان مغرور به دنیا مى پندارند، خیر و سعادت و برکت براى گروه مؤمنانى است که داراى ویژگى هاى اعتقادى و اخلاقى فوق هستند و به دنبال آن در انجام اعمال صالح پیش‌قدمند. 🌺🌺🌺 آیات فوق ترسیم جالب و تنظیم کاملاً منطقى براى بیان صفات این گروه از مؤمنان پیشگام است، از ترس آمیخته با احترام و تعظیم که انگیزه ایمان به پروردگار و نفى هر گونه شرک است شروع کرده و به ایمان به معاد و دادگاه عدل خدا که موجب احساس مسئولیت و انگیزه هر کار نیک است منتهى مى گردد و مجموعاً چهار ویژگى و یک نتیجه را بیان مى کند (دقت کنید). ضمناً تعبیر به یُسارِعُونَ که از باب مفاعله و به معنى سرعت براى پیشى گرفتن از یکدیگر است، تعبیر جالبى است که وضع حال مؤمنان را در یک مسابقه که به سوى مقصدى بزرگ و پر ارزش انجام مى شود، مشخص مى کند، و نشان مى دهد آنها چگونه در برنامه اعمال صالح با یکدیگر رقابت سازنده و مسابقه بى وقفه دارند.. (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۶۱ سوره‌ مبارکه مؤمنون)

استاد قرائتی موضوع: تفسیر قرآن نوع:سخنرانی کوتاه سوره مبارکه مؤمنون آیات ۵۴_۶۱ @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 🌹بسم الله الرحمن الرحیم🌹 «وَلَا نُكَلِّفُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا وَلَدَيْنَا كِتَابٌ يَنطِقُ بِالْحَقِّ وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ» و ما هیچ کس را جز به اندازه تواناییش تکلیف نمی‌کنیم؛ و نزد ما کتابی است که (تمام اعمال بندگان را ثبت کرده و) به حق سخن می‌گوید؛ و به آنان هیچ ستمی نمی‌شود. (سوره مبارکه مؤمنون، آیه ۶۲) #هر_صبح_یک_آیه @ayehsobh

تفسیر: از آنجا که صفات بر جسته و ویژه مؤمنان ـ که سر چشمه انجام هر گونه کار نیک است و در آیات قبل به آن اشاره شد ـ این اندیشه را برمى انگیزد که اتصاف به این صفات و انجام این اعمال، کار همه کس نیست، و از عهده همه بر نمى آید. در آیه مورد بحث، به پاسخ پرداخته مى گوید: ما هیچ کس را جز به مقدار توانائیش تکلیف نمى کنیم و از هر کس به اندازه عقل و طاقتش مى خواهیم (وَ لا نُکَلِّفُ نَفْساً إِلاّ وُسْعَها). این تعبیر نشان مى دهد: وظائف و احکام الهى در حدود توانائى انسان ها است، و در هر مورد، بیش از میزان قدرت و توانائى باشد، ساقط مى شود و به تعبیر علماى اصول: این قاعده بر تمام احکام اسلامى حکومت دارد، و بر آن‌ها مقدم است. و باز از آنجا که ممکن است این سؤال پیش آید: چگونه اعمال این همه انسان ها از کوچک و بزرگ، مورد حساب و بررسى قرار مى گیرد؟ اضافه مى کند: و نزد ما کتابى است که به حق سخن مى گوید (و تمام اعمال بندگان را ثبت و بازگو مى کند) و به همین دلیل هیچ ظلم و ستمى بر آن‌ها نمى شود (وَ لَدَیْنا کِتابٌ یَنْطِقُ بِالْحَقِّ وَ هُمْ لا یُظْلَمُونَ). این اشاره به نامه هاى اعمال و پرونده هائى است که همه کارهاى آدمى در آن ثبت و نزد خداوند محفوظ است، پرونده هائى که گوئى زبان دارد و حق را بازگو مى کند، به گونه اى که جاى هیچگونه انکار در آن باقى نمى ماند. 🌺🌺🌺 این احتمال نیز وجود دارد: منظور از این کتاب که نزد پروردگار است، لوح محفوظ باشد و تعبیر به لَدَیْنا (نزد ما) این تفسیر را تأیید مى کند. به هر حال، آیه فوق گویاى این حقیقت است که ذره اى از اعمال آدمى به دست فراموشى سپرده نمى شود، و همه دقیقاً ثبت خواهد شد، ایمان به این واقعیت، نیکوکاران را در کار خیر تشویق و از کار بد بر حذر مى دارد. جمله یَنْطِقُ بِالْحَقِّ: به حق سخن مى گوید که در توصیف کتاب اعمال آدمى آمده، شبیه تعبیرى است که در فارسى نیز مى گوئیم: فلان نامه به قدر کافى گویاست، یعنى نیاز به شرح و توضیح ندارد، گوئى خودش سخن مى گوید و بدون احتیاج به مطالعه، حقایق را بازگو مى کند. جمله وَ هُمْ لا یُظْلَمُونَ نیز اشاره به این است که: با ثبت دقیق اعمال جائى براى ظلم و ستم باقى نمى ماند. (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۶۲ سوره‌ مبارکه مؤمنون)

استاد قرائتی موضوع: تفسیر قرآن نوع:سخنرانی کوتاه سوره مبارکه مؤمنون آیات ۶۲ @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 🌹بسم الله الرحمن الرحیم🌹 «بَلْ قُلُوبُهُمْ فِي غَمْرَةٍ مِّنْ هَذَا وَلَهُمْ أَعْمَالٌ مِّن دُونِ ذَلِكَ هُمْ لَهَا عَامِلُونَ» ولی دل‌های آن‌ها از این نامه اعمال (و روز حساب و آیات قرآن) در بی‌خبری فرورفته؛ و اعمال (زشت) دیگری جز این دارند که پیوسته آن را انجام می‌دهند... (سوره مبارکه مؤمنون، آیه ۶۳) #هر_صبح_یک_آیه @ayehsobh

تفسیر: ولى از این نظر که بیان این واقعیات تنها در کسانى اثر مى کند که مختصر بیدارى و آگاهى دارند، بلافاصله اضافه مى کند: اما دل‌هاى این جمعیت کافر لجوج آن چنان در جهل و بى خبرى فرو رفته که از نامه اعمال، روز حساب و جزا و آنچه در قرآن از وعد و وعید آمده است، غافلند (بَلْ قُلُوبُهُمْ فِی غَمْرَة مِنْ هذا). این انغمار و فرو رفتن در جهل و بى خبرى به آن‌ها اجازه نمى دهد، حقایق روشن را مشاهده کنند، شاید به خود آیند و به سوى خدا باز گردند. پس از آن، مى افزاید: آن‌ها جز این اعمال دیگرى هم دارند که پیوسته آن را انجام مى دهند (وَ لَهُمْ أَعْمالٌ مِنْ دُونِ ذلِکَ هُمْ لَها عامِلُونَ). 🌺🌺🌺 مفسران براى جمله لَهُمْ أَعْمالٌ مِنْ دُونِ ذلِکَ تفسیرهاى گوناگونى گفته اند: بعضى آن را اشاره به اعمال خلاف و زشتى مى دانند که به خاطر جهل و نادانى از آن‌ها سر مى زند (بنابراین، ذلک اشاره به جهل آن‌ها است) و اعمال، اشاره به گناهانى است که از آن‌ها از این رهگذر سر مى زند. بعضى دیگر گفته اند منظور این است: آن‌ها علاوه بر کفر عقیدتى از نظر عمل نیز آلودگى فراوان دارند. و بالاخره بعضى احتمال داده اند منظور این است: برنامه این کافران با برنامه مؤمنان به کلى از هم جدا است، و دو خط مختلف را تعقیب مى کند. این تفسیرها در نهایت، با هم منافاتى نداشته، قابل جمعند، آنچه باید به آن توجه داشت این است که سر چشمه اعمال ننگین آنان، همان قرار گرفتن قلب هایشان در غمره و فرو رفتن در جهل و نادانى است. (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۶۳ سوره‌ مبارکه مؤمنون)

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 🌹بسم الله الرحمن الرحیم🌹 «حَتَّىَ إِذَا أَخَذْنَا مُتْرَفِيهِم بِالْعَذَابِ إِذَا هُمْ يَجْأَرُونَ» تا زمانی که متنعّمان مغرور آن‌ها را در چنگال عذاب گرفتار سازیم؛ در این هنگام، ناله‌های دردناک و استغاثه‌آمیز سرمی‌دهند! (سوره مبارکه مؤمنون، آیه ۶۴) #هر_صبح_یک_آیه @ayehsobh

تفسیر: اما آن‌ها در این غفلت و بی‌خبرى همچنان باقى مى مانند تا روزى که مترفین را (آنان که غرق ناز و نعمتند) در چنگال عذاب گرفتار سازیم، در این هنگام نعره استغاثه آمیز آن‌ها همچون نعره وحوش بیابان برمى خیزد و از سنگینى عذاب و مجازات دردناک الهى ناله سر مى دهند (حَتّى إِذا أَخَذْنا مُتْرَفِیهِمْ بِالْعَذابِ إِذا هُمْ یَجْأَرُونَ). (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۶۴ سوره‌ مبارکه مؤمنون)

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 🌹بسم الله الرحمن الرحیم🌹 «لَا تَجْأَرُوا الْيَوْمَ إِنَّكُم مِّنَّا لَا تُنصَرُونَ» (امّا به آن‌ها گفته می‌شود:) امروز فریاد نکنید، زیرا از سوی ما یاری نخواهید شد! (سوره مبارکه مؤمنون، آیه ۶۵) #هر_صبح_یک_آیه @ayehsobh

تفسیر: اما به آن‌ها خطاب مى شود: فریاد نکنید و ناله نزنید که شما امروز از ناحیه ما یارى نخواهید شد! (لا تَجْأَرُوا الْیَوْمَ إِنَّکُمْ مِنّا لا تُنْصَرُونَ). ذکر خصوص مترفین در اینجا با این که گنهکاران منحصر به آن‌ها نیستند یا به خاطر آن است که آن‌ها سردمداران گمراهى و ضلالتند، و یا براى آن که مجازات در مورد آن‌ها دردناک‌تر خواهد بود. ضمناً، منظور از عذاب در اینجا ممکن است عذاب دنیا، یا عذاب آخرت و یا هر دو باشد، یعنى هنگامى که عذاب دردناک الهى در این جهان یا آن جهان دامانشان را فرا مى گیرد، نعره و فریاد بر مى آورند و استغاثه مى کنند، اما بدیهى است در آن هنگام کار از کار گذشته و راه بازگشت وجود ندارد. (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۶۵ سوره‌ مبارکه مؤمنون)

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 🌹بسم الله الرحمن الرحیم🌹 «قَدْ كَانَتْ آيَاتِي تُتْلَىَ عَلَيْكُمْ فَكُنتُمْ عَلَىَ أَعْقَابِكُمْ تَنكِصُونَ» (آیا فراموش کرده‌اید که) در گذشته آیات من پیوسته بر شما خوانده می‌شد؛ امّا شما اعراض کرده به عقب بازمی‌گشتید؟! (سوره مبارکه مؤمنون، آیه ۶۶) #هر_صبح_یک_آیه @ayehsobh

تفسیر: آیه بعد، در حقیقت بیان علت این سرنوشت شوم است، مى گوید: در گذشته آیات من به طور مداوم بر شما خوانده مى شد اما به جاى این که از آن، درس بیاموزید و بیدار شوید، اعراض مى کردید و به عقب باز مى گشتید (قَدْ کانَتْ آیاتِی تُتْلى عَلَیْکُمْ فَکُنْتُمْ عَلى أَعْقابِکُمْ تَنْکِصُونَ). 🌺🌺🌺 تَنْکِصُون از ماده نکوص به معنى عقب، عقب بر گشتن است، و أعقاب جمع عقب (بر وزن جهش) به معنى پاشنه پا است، مجموع این جمله کنایه از کسى است که سخن نامطلوبى را مى شنود و به قدرى نگران و وحشت زده مى شود که بر پاشنه پایش به عقب باز مى گردد. (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۶۶ سوره‌ مبارکه مؤمنون)

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 🌹بسم الله الرحمن الرحیم🌹 «مُسْتَكْبِرِينَ بِهِ سَامِرًا تَهْجُرُونَ» در حالی که در برابر او [=پیامبر] استکبار می‌کردید، و شب‌ها در جلسات خود به بدگویی می‌پرداختید؟! (سوره مبارکه مؤمنون، آیه ۶۷) #هر_صبح_یک_آیه @ayehsobh

تفسیر: نه تنها در برابر شنیدن آیات الهى عقب گرد مى کردید که در برابر آن، حالت استکبار به خود مى گرفتید (مُسْتَکْبِرِینَ بِهِ). علاوه بر این جلسات شب نشینى تشکیل مى دادید و از پیامبر، قرآن و مؤمنان بدگوئى مى نمودید (سامِراً تَهْجُرُونَ). سامراً از ماده سمر (بر وزن ثمر) به معنى گفتگوهاى شبابه است. بعضى از مفسران گفته اند: معنى اصلى این ماده سایه ماه در شب است که تاریکى و سفیدى در آن آمیخته شده. و از آنجا که گفتگوهاى شبانه گاه در سایه ماهتاب انجام مى شود ـ چنان که نقل کرده اند مشرکان عرب شب هاى ماهتابى در اطراف کعبه جمع مى شدند و بر ضد پیامبر(صلى الله علیه وآله) سخن مى گفتند ـ این واژه در مورد آن به کار رفته، و اگر مى بینیم به افراد گندم گون و یا خود گندم، سمراء گفته مى شود به خاطر آن است که سفیدى آن با کمى تیرگى آمیخته شده است. تَهْجُرُونَ از ماده هجر (بر وزن فجر) در اصل، به معنى دورى کردن و جدائى است، سپس به معنى هذیان گفتن مریض نیز آمده; چرا که سخنانش در آن حالت ناخوش آیند و دور کننده است و نیز هجر (بر وزن کفر) به معنى فحش و ناسزا است که آن نیز مایه دورى و جدائى است. 🌺🌺🌺 در آیه فوق، همین معنى اخیر منظور است یعنى شب ها تا مدت طولانى بیدار مى مانید، همچون بیماران هذیان مى گوئید و فحش و ناسزا مى دهید. و این راه و رسم افراد بى منطق و در عین حال ضعیف و زبون است، به جاى این که روز روشن با شهامت، بر منطق و دلیل تکیه کنند، شب هاى تاریک که چشم مردم در خواب است را انتخاب کرده و براى پیشبرد اهداف شوم یا تسکین ناراحتى هاى درون و گشودن عقده ها به ناسزاگوئى مى پردازند. قرآن مى گوید: مایه بدبختى شما و عذاب دردناک الهى این بود که شما نه شهامت پذیرش حق داشتید، نه متواضعانه در برابر آیات خدا زانو مى زدید، و نه بر خورد شما با پیامبر(صلى الله علیه وآله)، یک بر خورد منطقى و صحیح بود که اگر چنین بود راه حق را پیدا مى کردید. (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۶۷ سوره‌ مبارکه مؤمنون)

استاد قرائتی موضوع: تفسیر قرآن نوع:سخنرانی کوتاه سوره مبارکه مؤمنون آیات ۶۳_۶۷ @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 🌹بسم الله الرحمن الرحیم🌹 «أَفَلَمْ يَدَّبَّرُوا الْقَوْلَ أَمْ جَاءَهُم مَّا لَمْ يَأْتِ آبَاءَهُمُ الْأَوَّلِينَ» آیا آن‌ها در این گفتار نیندیشیدند، یا اینکه چیزی برای آنان آمده که برای نیاکانشان نیامده است؟! (سوره مبارکه مؤمنون، آیه ۶۸) #هر_صبح_یک_آیه @ayehsobh

تفسیر: در تعقیب آیات گذشته، که سخن از اعراض و استکبار کفار در برابر پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) بود، در آیات مورد بحث از بهانه هائى که ممکن است آن‌ها براى خود در این زمینه بتراشند، و پاسخ دندان شکن آن، سخن مى گوید، ضمناً علل واقعى اعراض و روى گردانى آن‌ها را نیز شرح مى دهد، که در پنج قسمت خلاصه مى شود: نخست مى گوید: آیا آن‌ها در این گفتار (آیات الهى) تدبر و اندیشه نکردند؟ (أَ فَلَمْ یَدَّبَّرُوا الْقَوْلَ). 🌺🌺🌺 آرى، نخستین عامل بدبختى آن‌ها تعطیل اندیشه و تفکر در محتواى دعوت تو است، که اگر بود، مشکلات آن‌ها حل مى شد. در دومین مرحله مى گوید: یا این که مطالبى براى آن‌ها آمده است که براى نیاکانشان نیامده؟! (أَمْ جاءَهُمْ ما لَمْ یَأْتِ آباءَهُمُ الأَوَّلِینَ). یعنى اگر توحید و معاد و دعوت به نیکی‌ها و پاکی‌ها تنها از ناحیه تو بود، ممکن بود بهانه کنند که این‌ها سخنان نو ظهورى است که ما نمى توانیم زیر بار آن برویم. و نیز مى توانستند بگویند اگر این مطالب حق بود، چرا خدا ـ که به همه انسان ها نظر لطف و مرحمت دارد ـ براى گذشتگان نفرستاد؟! ولى با توجه به این که محتواى دعوت تو از نظر اصول و اساس همان محتواى دعوت همه پیامبران است، این بهانه جوئى ها بى معنى است. (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۶۸ سوره‌ مبارکه مؤمنون)