هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 «وَ عَلَى اللَّهِ قَصْدُ السَّبِيلِ وَمِنْهَا جَائِرٌ ۚ وَلَوْ شَاءَ لَهَدَاكُمْ أَجْمَعِينَ» و بر خداست که راه راست را (به بندگان) نشان دهد. امّا بعضى از راهها بی‌راهه است و اگر خدا مى خواست، همه شما را (به اجبار) هدایت مى کرد (ولى هدایت اجبارى ارزش ندارد). (سوره مبارکه نحل/ آیه ۹) @ayehsobh

❇ تفســــــیر * به دنبال نعمتهاى مختلفى که در آیات گذشته بیان شد، قسمت دیگرى از نعمتهاى مهم الهى در آیات مورد بحث، آمده است. نخست، به یکى از نعمتهاى بسیار مهم معنوى اشاره کرده مى فرماید: بر خدا است که راه راست و صراط مستقیم را که هیچگونه انحراف و کژى در آن نیست در اختیار بندگان بگذارد (وَ عَلَى اللّهِ قَصْدُ السَّبِیلِ). قَصْد به معنى صاف بودن راه است، و بنابراین، قَصْدُ السَّبِیْلِ به معنى راه راست مى باشد راهى که انحراف و ضلالت در آن وجود ندارد. در این که این راه راست اشاره به جنبه تکوینى یا تشریعى مى کند، مفسران تفسیرهاى مختلفى دارند، ولى، هیچ مانعى ندارد که هر دو جنبه را شامل شود. توضیح این که: خداوند، انسان را با نیروهاى مختلفى مجهز ساخته، و استعدادهاى گوناگونى به او داده، تا در مسیر تکامل که هدف آفرینش است به او کمک کند، و از این نظر، همانند گیاهان و یا انواع جانداران است، که نیروها و غرائز لازم براى رسیدن به این هدف در اختیارشان گذارده شده است، با این تفاوت که، انسان با اراده خود و آزادانه تصمیم مى گیرد ولى حیوانات و گیاهان، بى اختیار به سوى هدفشان پیش مى روند، و قوس صعودى تکامل انسان نیز قابل مقایسه با جانداران دیگر نیست. به این ترتیب، از نظر خلقت، آفرینش و تکوین انسان را مجهز به عقل و استعداد و نیروهاى لازم براى پیمودن این صراط مستقیم کرده است. از سوى دیگر، خدا پیامبران را با وحى آسمانى و تعلیمات کافى و قوانین مورد نیاز انسان، فرستاده است، تا از نظر تشریع، راه را از چاه مشخص کرده و با انواع بیانها او را تشویق به پیمودن این راه کنند، و از مسیرهاى انحرافى باز دارند. 🌼🌼🌼 جالب این که خداوند در آیه فوق، این امر را به عنوان فریضه اى بر خود لازم شمرده و با کلمه عَلَى اللّهِ (بر خدا لازم است) از آن یاد کرده است که همانند آن را در آیات دیگر قرآن نیز مى خوانیم: اِنَّ عَلَیْنا لَلْهُدى: بر ما است که انسان را هدایت کنیم. اگر ما، در وسعت مفهوم عَلَى اللّهِ قَصْدُ السَّبِیْلِ و مجموعه نیروهاى مادى و معنوى که در آفرینش انسان و تعلیم و تربیت او به کار رفته دقیق شویم، از عظمت این نعمت بزرگ که از همه نعمتها برتر است، آگاه خواهیم شد. آن گاه از آنجا که راههاى انحرافى فراوان است، به انسانها هشدار مى دهد و مى گوید: بعضى از این راهها منحرف و بیراهه است (وَ مِنْها جائِرٌ). و از آنجا که نعمت اختیار و آزادى اراده و انتخاب، یکى از مهمترین عوامل تکامل انسان مى باشد با یک جمله کوتاه به آن اشاره کرده مى گوید: اگر خدا مى خواست همه شما را به اجبار به راه راست هدایت مى کرد به گونه اى که نتوانید گامى از آن فراتر بگذارید (وَ لَوْ شاءَ لَهَداکُمْ أَجْمَعِینَ). ولى این کار را نکرد; چرا که هدایت اجبارى، نه افتخار است و نه تکامل، بلکه، به شما آزادى داد، تا این راه را با پاى خود بپیمائید و به بالاترین اوج تکامل برسید. جمله فوق، ضمناً، به این واقعیت اشاره مى کند که گام نهادن گروهى از انسانها در طریق جائر و راه منحرف، نباید این توهم را ایجاد کند که خدا در برابر آنها مغلوب شده است، بلکه این خواست او و مقتضاى حکمت است که انسانها آزاد باشند. (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۹ سوره مبارکه نحل) @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 «هُوَ الَّذِي أَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً ۖ لَّكُم مِّنْهُ شَرَابٌ وَمِنْهُ شَجَرٌ فِيهِ تُسِيمُونَ» او کسى است که از آسمان آبى فرستاد، که هم از آن مى نوشید و هم گیاهانى که حیوانات خود را در آن به چَرا مى برید، از آن حاصل مى شود. (سوره مبارکه نحل/ آیه ۱۰) @ayehsobh

❇ تفســــــیر * در آیه بعد باز به سراغ نعمتهاى مادى مى رود تا حسّ شکرگزارى انسانها را برانگیزد، آتش عشق خدا را در دلهایشان بیفروزد و آنها را به شناخت بیشتر بخشنده این نعمتها دعوت کند. مى گوید: او کسى است که از آسمان آبى فرو فرستاد (هُوَ الَّذِی أَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً). آبى حیاتبخش، زلال، شفاف و خالى از هر گونه آلودگى که شما از آن مى نوشید (لَکُمْ مِنْهُ شَرابٌ). و نیز گیاهان و درختانى از آن به وجود مى آید که حیوانات خود را در آن به چرا مى فرستید (وَ مِنْهُ شَجَرٌ فِیهِ تُسِیمُونَ). تُسِیمُونَ از ماده إِسامَه به معنى چراندن حیوانات است و مى دانیم حیوانات هم از گیاهان زمین استفاده مى کنند، هم از برگهاى درختان، و اتفاقاً شَجَر در لغت عرب، معنى وسیعى دارد که هم به درخت گفته مى شود و هم به گیاه. 🌼🌼🌼 بدون شک، منافع آب باران تنها نوشیدن انسان و رویانیدن درختان و گیاهان نیست، بلکه شستشوى زمینها، تصفیه هوا، ایجاد رطوبت لازم براى طراوت پوست تن انسان، و راحتى تنفس او، و مانند آن همه از فوائد باران است، ولى از آنجا که دو قسمت یاد شده، از اهمیت بیشترى برخوردار بوده روى آن تکیه شده است. (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۱۰ سوره مبارکه نحل) @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 «يُنبِتُ لَكُم بِهِ الزَّرْعَ وَالزَّيْتُونَ وَالنَّخِيلَ وَالْأَعْنَابَ وَمِن كُلِّ الثَّمَرَاتِ ۗ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَةً لِّقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ» خداوند با آن (آب)، براى شما زراعت و زیتون و نخل و انگور و از همه میوه ها مى رویاند. به یقین در این، نشانه اى (روشن از عظمت خدا) براى اندیشمندان است. (سوره مبارکه نحل/ آیه ۱۱) @ayehsobh

❇ تفســــــیر * باز، ادامه مى دهد: به وسیله این آب باران براى شما زراعت را مى رویاند، و همچنین زیتون و نخل و انگور را (یُنْبِتُ لَکُمْ بِهِ الزَّرْعَ وَ الزَّیْتُونَ وَ النَّخِیلَ وَ الأَعْنابَ). و خلاصه از تمام میوه ها (وَ مِنْ کُلِّ الثَّمَراتِ). 🌼🌼🌼 مسلماً در آفرینش این میوه هاى رنگارنگ و پر برکت، و این همه محصولات کشاورزى، نشانه روشنى است از خدا براى کسانى که اهل تفکرند (إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیَةً لِقَوْم یَتَفَکَّرُونَ). زَرْع هر گونه زراعتى را شامل مى شود، زَیتون، هم، نام آن درخت مخصوص است و هم نام میوه آن (ولى، به گفته بعضى از مفسران زَیتون فقط نام درخت است و زَیتونه نام میوه آن، در حالى که در آیه ۳۵ سوره نور زَیتونه به خود درخت اطلاق شده است). نَخِیل (درخت خرما) هم به معنى مفرد و هم به معنى جمع، استعمال مى شود و أَعناب جمع عنبه به معنى انگور است. در اینجا این سؤال پیش مى آید: چرا از میان همه میوه ها، قرآن مجید، تنها روى این سه میوه تکیه کرده است، زیتون و خرما و انگور، دلیل آن را به خواست خدا در ذیل همین آیات مى خوانید. (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۱۱ سوره مبارکه نحل) @ayehsobh

استاد قرائتی موضوع: تفسیر قرآن نوع:سخنرانی کوتاه سوره مبارکه نحل آیه: ۹_۱۱ @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 «وَ سَخَّرَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ ۖ وَالنُّجُومُ مُسَخَّرَاتٌ بِأَمْرِهِ ۗ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَعْقِلُونَ» او شب و روزو خورشید و ماه را مسخّر شما ساخت و ستارگان نیز به فرمان او مسخّر (و در خدمت شما) هستند. در این نیز، نشانه‌هایی است (از عظمت خدا،) براى گروهى که مى اندیشند. (سوره مبارکه نحل/ آیه ۱۲) @ayehsobh

❇ تفســــــیر * پس از آن به نعمت تسخیر موجودات مختلف جهان در برابر انسان اشاره کرده، مى فرماید: خداوند شب و روز را براى شما مسخر کرد و همچنین خورشید و ماه را (وَ سَخَّرَ لَکُمُ اللَّیْلَ وَ النَّهارَ وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ). ستارگان نیز به فرمان او مسخر شما هستند (وَ النُّجُومُ مُسَخَّراتٌ بِأَمْرِهِ). مسلماً در این امور نشانه هائى است از عظمت خدا و بزرگى آفرینش براى آنها که اندیشه مى کند (إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیات لِقَوْم یَعْقِلُونَ). در ذیل آیات سوره رعد و ابراهیم گفتیم: مفهوم واقعى تسخیر موجودات براى انسان آنست که در خدمت منافع او باشند و به نفع او کار کنند و به او امکان بهره گیرى دهند. به همین جهت، شب و روز و خورشید و ماه و ستارگان که هر کدام به نوعى در زندگى انسان اثر دارند و مورد بهره بردارى او قرار مى گیرند، در تسخیر اویند. 🌼🌼🌼 این تعبیر جالب، (مسخر بودن موجودات براى انسان به فرمان خدا) علاوه بر این که شخصیت و عظمت واقعى انسان را از دیدگاه اسلام و قرآن روشن مى سازد و به او عظمتى مى بخشد که درخور مقام خلیفة اللّهى است، نعمتهاى گوناگون خدا را به خاطرش مى آورد، حسّ قدردانى را در او برمى انگیزد، و از نظام بدیعى که در چگونگى این تسخیر به کار رفته، وى را به خدا نزدیک مى سازد. به همین جهت، در پایان آیه مى گوید: در این تسخیر نشانه هائى است براى آنها که اندیشه مى کنند. (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۱۲ سوره مبارکه نحل) @ayehsobh

استاد قرائتی موضوع: تفسیر قرآن نوع:سخنرانی کوتاه سوره مبارکه نحل آیه: ۱۲ @ayehsobh