❇ تفســــــیر❇ در این آیه، اشاره به آخرین مرحله کار انسان کرده، مى فرماید: افراد بشر پس از طى دوران خود با این پرونده هاى تنظیم شده که همه چیز در آنها ثبت است، در روز رستاخیز به سوى پروردگارى که مولاى حقیقى آنها است بازگردانده مى شوند (ثُمَّ رُدُّوا إِلـَى اللّهِ مَوْلاهُمُ الْحَقِّ). و در آن دادگاه، دادرسى و حکم و قضاوت مخصوص ذات پاک خدا است (أَلا لَهُ الْحُکْمُ). و با آن همه اعمال و پرونده هائى که افراد بشر در طول تاریخ پرغوغاى خود داشته اند به سرعت به تمام حساب هاى آنها رسیدگى مى کند (وَ هُوَ أَسْرَعُ الْحاسِبینَ). تا آنجا که در بعضى از روایات وارد شده: اِنَّهُ سُبْحانَهُ یُحاسِبُ جَمِیْعَ عِبادِهِ عَلى مِقْدارِ حَلْبِ شاة!: خداوند حساب تمام بندگان را در زمان کوتاهى به اندازه دوشیدن یک گوسفند رسیدگى مى کند! 🌼🌼🌼🌼 همان طور که در تفسیر آیه ۲٠۲ سوره بقره گفتیم، سرعت حساب بندگان به قدرى است که حتى در یک لحظه همه حساب آنها را مى تواند مشخص کند، حتى ذکر زمان دوشیدن یک گوسفند و روایت بالا براى نشان دادن کوتاهى زمان است. لذا در روایت دیگرى مى خوانیم: خداوند حساب همه بندگان را در یک لحظه مى رسد! و دلیل آن همان است که در تفسیر آیه فوق گذشت، و آن این که: اعمال آدمى در وجود او و در موجودات اطراف او اثر مى گذارد، یعنى درست همانند ماشین هائى است که مقدار حرکت و کارکرد خود را روى دستگاه هائى با نمره نشان مى دهند! و به تعبیر روشن تر اگر دستگاه هائى دقیقى باشد، مى تواند در چشم انسان تعداد نگاه هاى خیانت آمیزى که کرده است، بخواند، و روى زبان انسان تعداد دروغ ها، تهمت ها، زخم زبان ها و سخنان نادرست را مطالعه کند. خلاصه هر یک از اعضاء بدن انسان، علاوه بر روح او، دستگاه حساب و شمارشى در درون خود دارد که با یک لحظه بررسى حساب آن روشن مى گردد. و اگر در پاره اى از روایات مى خوانیم: افراد پرمسئولیت و پر ثروت محاسباتشان در آن روز طولانى مى شود، در حقیقت نه به خاطر آن است که معطل رسیدگى به اصل حساب شوند، بلکه آنها باید در برابر سؤالاتى که نسبت به اعمال آنها مى شود، جوابگو باشند، یعنى سنگینى بار مسئولیت و لزوم جواب گوئى و اتمام حجت، زمان دادگاه آنها را طولانى مى کند. «تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۶۲ سوره انعام » @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 «قُلْ مَن يُنَجِّيكُم مِّن ظُلُمَاتِ الْبَرِّ وَالْبَحْرِ تَدْعُونَهُ تَضَرُّعًا وَخُفْيَةً لَّئِنْ أَنجَانَا مِنْ هَٰذِهِ لَنَكُونَنَّ مِنَ الشَّاكِرِينَ» بگو: «چه کسى شما را از تاریکیهاى صحرا و دریا رهایى مى بخشد؟! در حالى که او را با حالت تضرع (و آشکارا) و در پنهانى مى خوانید. (و مى گویید:) اگر از این (خطرات و تاریکى ها) ما را رهایى بخشد، از شکرگزاران خواهیم بود.» (انعام/۶۳) @ayehsobh

آیه ۶۳ سوره انعام استاد پرهیزگار @ayehsobh

❇ تفســــــیر❇ نورى که در تاریکى مى درخشد در این آیات بار دیگر قرآن دست مشرکان را گرفته و به درون فطرتشان مى برد و در آن مخفیگاه اسرار آمیز، نور توحید و یکتاپرستى را به آنها نشان مى دهد و به پیامبر چنین دستور مى دهد: به آنها بگو: چه کسى شما را از تاریکى هاى بر و بحر رهائى مى بخشد؟! (قُلْ مَنْ یُنَجِّیکُمْ مِنْ ظُلُماتِ الـْبَرِّ وَ الـْبَحْرِ). لازم به یادآورى است که ظلمت و تاریکى گاهى جنبه حسّى دارد و گاهى جنبه معنوى: ظلمت حسّى آن است که نور به کلّى قطع شود یا آن چنان ضعیف شود که انسان جائى را نبیند یا به زحمت ببیند. و ظلمت معنوى، همان مشکلات، گرفتارى ها و پریشانى هائى است که عاقبت آنها تاریک و ناپیدا است. جهل، ظلمت است. هرج و مرج اجتماعى و اقتصادى و نابسامانى هاى فکرى، انحرافات و آلودگى هاى اخلاقى ـ که عواقب شوم آنها قابل پیش بینى نیست ـ و یا چیزى جز بدبختى و پریشانى نمى باشد، همگى ظلمتند. ظلمت و تاریکى ذاتاً هولناک و توهم انگیز است; زیرا حمله بسیارى از جانوران خطرناک، دزدان و جانیان در پرده تاریکى صورت مى گیرد و هر کس خاطراتى در این زمینه دارد. لذا به هنگام گرفتار شدن در میان تاریکى، اوهام و خیالات، جان مى گیرند، اشباح و هیولاهاى وحشتناک از زوایاى خیال بیرون مى دوند، و افراد عادى را در خوف و ترس فرو مى برند. ظلمت و تاریکى شعبه اى از عدم است و انسان ذاتاً از عدم مى گریزد و وحشت دارد، و به همین جهت معمولاً از تاریکى مى ترسد. اگر این تاریکى، با حوادث وحشتناک واقعى آمیخته شود و مثلاً انسان در یک سفر دریائى شب تاریک و بیم موج و گردابى هائل محاصره شود وحشت آن به درجات بیش از مشکلاتى است که به هنگام روز پدید مى آید; زیرا معمولاً راه هاى چاره در چنان شرائطى به روى انسان بسته مى شود. همین طور اگر در شبى تاریک در میان بیابانى راه را گم کند و صداى وحشتناک حیوانات درنده که در دل شب طعمه اى براى خود مى جویند از دور و نزدیک به گوش او رسد. در چنین لحظاتى است که انسان همه چیز را به دست فراموشى مى سپارد و جز خودش و نور تابناکى که در اعماق جانش مى درخشد و او را به سوى مبدئى مى خواند که تنها او است که مى تواند چنان مشکلاتى را حل کند، از یاد مى برد. این گونه حالات دریچه هائى هستند به جهان توحید و خداشناسى. 🌼🌼🌼 لذا در جمله بعد مى گوید: در چنین حالى شما از لطف بى پایان او استمداد مى کنید گاهى آشکارا و با تضرع و خضوع و گاهى پنهانى در درون دل و جان او را مى خوانید (تَدْعُونَهُ تَضَرُّعاً وَ خُفْیَةً). در چنین حالى فوراً با آن مبدأ بزرگ عهد و پیمان مى بندید که اگر ما را از کام خطر برهاند به طور قطع از شاکران خواهیم بود (لَئِنْ أَنْجانا مِنْ هذِهِ لـَنَکُونَنَّ مِنَ الشّاکِرینَ) شکر نعمت هاى او را انجام خواهیم داد و جز به او دل نخواهیم بست. «تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۶۳ سوره انعام » @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 «قُلِ اللَّهُ يُنَجِّيكُم مِّنْهَا وَمِن كُلِّ كَرْبٍ ثُمَّ أَنتُمْ تُشْرِكُونَ» بگو: «خداوند شما را از اینها، و از هر مشکل و اندوهى، نجات مى دهد. بازهم شمابراى او همتا قرار مى دهید. (و راه کفر مى پویید.)» (انعام/۶۴) @ayehsobh

آیه ۶۴ سوره انعام استاد پرهیزگار @ayehsobh

❇ تفســــــیر❇ و در آیه بعد، به پرسش آیه قبل چنین پاسخ مى دهد: اى پیامبر به آنها بگو: خداوند شما را از این تاریکى ها و از هر گونه غم و اندوه دیگر نجات مى دهد (و بارها نجات داده است) ولى پس از رهائى باز همان راه شرک و کفر را مى پوئید (قُلِ اللّهُ یُنَجِّیکُمْ مِنْها وَ مِنْ کُلِّ کَرْب ثُمَّ أَنْتُمْ تُشْرِکُونَ). این پاسخ در حقیقت از درون جان آنها است و فطرتشان این ندا را مى دهد، گر چه در اینجا پاسخ دهنده همان سؤال کننده است. 🌼🌼🌼 کَرْب (بر وزن حرب) در اصل، به معنى زیر و رو کردن زمین و حفر آناست، و نیز به معنى گره محکمى که در طناب دلو مى زنند آمده، سپس در غم و اندوه هائى که قلب انسان را زیر و رو مى کند و همچون گرهى بر دل انسان مى نشیند گفته شده است. بنابراین، ذکر کلمه کَرْب در آیه بالا که معنى وسیع و گسترده اى دارد و هر گونه مشکل مهمى را شامل مى شود بعد از ذکر ظلمات برّ و بحر ـ که به قسمت خاصى از شدائد گفته مى شود ـ از قبیل ذکر یک مفهوم عام بعد از بیان مفهوم خاص است (دقت کنید). در اینجا یادآورى حدیثى که در ذیل این آیه در بعضى از تفاسیر اسلامى آمده است، بى مناسبت نیست. از پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله) نقل شده که فرمود: خَیْرُ الدُّعاءِ الخَفِىُّ وَ خَیْرُ الرِّزْقِ ما یَکْفِى: بهترین دعا آن است که پنهانى (و از روى نهایت اخلاص) صورت گیرد، و بهترین روزى آن است که به قدر کافى بوده باشد (نه ثروت اندوزى هائى که مایه محرومیت دیگران و بار سنگینى بر دوش انسان باشد). و در ذیل همین حدیث مى خوانیم: مَرَّ بِقَوْم رَفَعُوا أَصْواتَهُمْ بِالدُّعاءِ فَقالَ اِنَّکُمْ لا تَدْعُونَ الأَصَمَّ وَ لا غائِباً وَ اِنَّما تَدْعُونَ سَمِیْعاً قَرِیْباً: پیامبر ص، از کنار جمعیتى گذشت که صداى خود را به دعا بلند کرده بودند، فرمود: شما شخص کَرى را نمى خوانید و نه شخصى را که از شما پنهان و دور باشد، بلکه شما کسى را مى خوانید که هم شنوا و هم نزدیک است! از این حدیث استفاده مى شود که اگر دعا آهسته و آمیخته با توجه و اخلاص بیشتر باشد بهتر است. «تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۶۴ سوره انعام » @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 «قُلْ هُوَ الْقَادِرُ عَلَىٰ أَن يَبْعَثَ عَلَيْكُمْ عَذَابًا مِّن فَوْقِكُمْ أَوْ مِن تَحْتِ أَرْجُلِكُمْ أَوْ يَلْبِسَكُمْ شِيَعًا وَيُذِيقَ بَعْضَكُم بَأْسَ بَعْضٍ ۗ انظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الْآيَاتِ لَعَلَّهُمْ يَفْقَهُونَ» بگو:«او قادر است که از فرازتان یا از زیر پاى شما، عذابى بر شما بفرستد. یا بصورت دسته هاى پراکنده شما را با هم بیامیزد. و طعم جنگ (و اختلاف) را به هر یک از شما بوسیله دیگرى بچشاند.» ببین چگونه آیات گوناگون را(براى آنها) شرح مى دهیم. شاید بفهمند (و بازگردند). (انعام/۶۵) @ayehsobh

آیه ۶۵ سوره انعام استاد پرهیزگار @ayehsobh

❇ تفســــــیر❇ عذاب هاى رنگارنگ در آیات قبل، ضمن بیان توحید فطرى در حقیقت یک نوع تشویق و اظهار محبت به بندگان شده بود که چگونه خداوند به هنگام شدائد و مشکلات آنها را در پناه خود مى پذیرد، و به خواسته هاى آنها ترتیب اثر مى دهد. در این آیه، براى تکمیل طرق مختلف تربیتى، روى مسأله تهدید به عذاب و مجازات الهى تکیه شده، یعنى همان طور که خداوند ارحم الراحمین و پناه دهنده بى پناهان است، همچنین در برابر طغیانگران و سرکشان، قهّار و منتقم نیز مى باشد. در این آیه، به پیامبر دستور داده شده است: مجرمان را به سه نوع مجازات تهدید کند: عذاب هائى از طرف بالا. عذاب هائى از طرف پائین. و مجازات اختلاف کلمه و بروز جنگ و خون ریزى، لذا مى فرماید: بگو: خداوند قادر است که مجازاتى از طرف بالا یا از طرف پائین بر شما بفرستد (قُلْ هُوَ الْقادِرُ عَلى أَنْ یَبْعَثَ عَلَیْکُمْ عَذاباً مِنْ فَوْقِکُمْ أَوْ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِکُمْ). و یا این که شما را به صورت دسته هاى پراکنده به یکدیگر مخلوط کند و طعم جنگ و خون ریزى را به بعضى به وسیله بعضى دیگر بچشاند (أَوْ یَلْبِسَکُمْ شِیَعاً وَ یُذیقَ بَعْضَکُمْ بَأْسَ بَعْض). و در پایان آیه اضافه مى کند: بنگر که چگونه نشانه ها و دلائل مختلف را براى آنها بازگو مى کنیم شاید درک کنند و به سوى حق بازگردند (أُنـْظُرْ کَیْفَ نُصَرِّفُ الآیاتِ لَعَلَّهُمْ یَفْقَهُونَ). 🌼🌼🌼 نکته: منظور از عذاب از طرف بالا و از طرف پائین چیست؟ در این که منظور از عذاب از طرف بالا و پائین چیست؟ در میان مفسران گفتگو است، ولى ظاهر این است که: این دو کلمه (فوق و تحت) معنى بسیار وسیعى دارند، هم طرف بالا و پائین حسى را شامل مى شوند. یعنى هم مجازات هائى مانند صاعقه ها، رگبارهاى خطرناک و طوفان ها از طرف بالا، و هم زلزله ها و شکاف هاى ویرانگر زمینى و طغیان رودها و دریاها از طرف پائین، را در بر مى گیرد. و نیز عذاب هاى دردناکى را که از طرف طبقه حکّام و قشرهاى بالاى اجتماع بر سر بعضى از ملت ها فرو مى ریزد، و ناراحتى ها و شکنجه هائى که از طرف بعضى از کارگران وظیفه نشناس دامنگیر مردم مى شود که گاهى کمتر از عذاب هاى دسته اول نیست، هر دو قسمت را شامل مى گردد. همچنین ممکن است سلاح هاى جنگى مخوف عصر ما که از هوا و زمین زندگانى بشر را به صورت وحشتناکى در هم مى کوبد و در مدت کوتاهى آبادترین شهرها را از طریق بمباران هاى هوائى و حمله هاى زمینى و مین گذارى ها و زیر دریائى ها تبدیل به تل خاکسترى مى کند در مفهوم وسیع آیه داخل باشد. «تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۶۵ سوره انعام » @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 «وَكَذَّبَ بِهِ قَوْمُكَ وَهُوَ الْحَقُّ ۚ قُل لَّسْتُ عَلَيْكُم بِوَكِيلٍ» قوم و جمعیّت تو، آن (آیات الهى) را تکذیب و انکار کردند، در حالى که حق است. (به آنها) بگو: «من مسئول (ایمان آوردن و اجبار) شما نیستم. (وظیفه من، تنها ابلاغ رسالت است).» (انعام/۶۶) @ayehsobh

آیه ۶۶ سوره انعام استاد پرهیزگار @ayehsobh