هر صبح یک آیه:
🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺
«فَإِن تَوَلَّوْا فَقَدْ أَبْلَغْتُكُم مَّا أُرْسِلْتُ بِهِ إِلَيْكُمْ ۚ وَيَسْتَخْلِفُ رَبِّي قَوْمًا غَيْرَكُمْ وَلَا تَضُرُّونَهُ شَيْئًا ۚ إِنَّ رَبِّي عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ حَفِيظٌ»
پس اگر روى گردان شوید، من رسالتى را که مأمور بودم به شما رساندم و پروردگارم گروه دیگرى را جایگزین شما خواهد ساخت. و شما هیچ زیانى به او نمى رسانید. پروردگارم حافظ و نگاهبان هر چیز است.»
(سوره مبارکه هود/ آیه ۵۷)
@ayehsobh
❇ تفســــــیر
سرانجام، هود ع، در آخرین سخن به آنها چنین مى گوید: اگر شما از راه حق روى بر تابید به من زیانى نمى رسد، چرا که من رسالت خویش را به شما ابلاغ کردم (فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقَدْ أَبْلَغْتُکُمْ ما أُرْسِلْتُ بِهِ إِلَیْکُمْ).
اشاره به این که، گمان نکنید اگر دعوت من پذیرفته نشود، براى من شکست است. من انجام وظیفه کردم، انجام وظیفه، پیروزى است هر چند دعوتم مورد قبول واقع نشود، و این درسى است براى همه رهبران راستین و پیشوایان راه حق، که هرگز از کار خود احساس خستگى و نگرانى نکنند، هر چند مردم دعوت آنان را پذیرا نشوند.
سپس، همان گونه که بت پرستان او را تهدید کرده بودند، او به طرز شدیدترى آنها را به مجازات الهى تهدید مى کند و مى گوید: اگر شما دعوت حق را نپذیرید، خداوند به زودى شما را نابود کرده و گروه دیگرى را جانشین شما مى کند و هیچ گونه زیانى به او نمى رسانید (وَ یَسْتَخْلِفُ رَبِّی قَوْماً غَیْرَکُمْ وَ لاتَضُرُّونَهُ شَیْئاً).
🌼🌼🌼
این قانون خلقت است که هر گاه مردمى لیاقت پذیرا شدن نعمت هدایت و یا نعمت هاى دیگر پروردگار را نداشته باشند، آنها را از میان بر مى دارد و گروهى لایق به جاى آنان مى نشاند.
این را هم بدانید، که پروردگار من حافظ همه چیز و نگاه دارنده هر گونه حساب است (إِنَّ رَبِّی عَلى کُلِّ شَیْء حَفیظٌ).
نه فرصت از دست او مى رود، نه موقعیت را فراموش مى کند، نه پیامبران و دوستان خود را به دست نسیان مى سپارد، و نه حساب هیچ کس از علم او بیرون است،بلکه، همه چیز را مى داند و بر هر چیز مسلط است.
(تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۵۷ سوره مبارکه هود)
@ayehsobh
هر صبح یک آیه:
🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺
«وَلَمَّا جَاءَ أَمْرُنَا نَجَّيْنَا هُودًا وَالَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ بِرَحْمَةٍ مِّنَّا وَنَجَّيْنَاهُم مِّنْ عَذَابٍ غَلِيظٍ»
و هنگامى که فرمان ما فرارسید، هود و کسانى را که با او ایمان آورده بودند، با رحمت خود نجات دادیم. و آنها
را از عذاب شدید رهایى بخشیدیم!
(سوره مبارکه هود/ آیه ۵۸)
@ayehsobh
❇ تفســــــیر
آخرین قسمت از آیات مربوط به سرگذشت قوم عاد و پیامبرشان هود، به مجازات دردناک این سرکشان اشاره کرده، نخست مى گوید:
هنگامى که فرمان ما دائر به مجازاتشان فرا رسید، هود و کسانى را که با او ایمان آورده بودند، به خاطر رحمت و لطف خاصى که به آنان داشتیم رهائى بخشیدیم (وَ لَمّا جاءَ أَمْرُنا نَجَّیْنا هُوداً وَ الَّذینَ آمَنُوا مَعَهُ بِرَحْمَة مِنّا).
و باز براى تأکید بیشتر مى فرماید: و ما این قوم با ایمان را از عذاب شدید و غلیظ رها ساختیم (وَ نَجَّیْناهُمْ مِنْ عَذاب غَلیظ).
جالب این که قبل از آن که مجازات افراد بى ایمان و یاغى و ستمکار را بیان کند، نجات و رهائى قوم با ایمان را ذکر مى کند، تا این پندار پیدا نشود که به هنگام عذاب الهى طبق ضرب المثل معروف، خشک و تر با هم خواهند سوخت; چرا که او حکیم است و عادل، و محال است که حتى یک فرد با ایمان را در میان انبوهى بى ایمان و گناهکار مجازات کند.
بلکه، رحمت الهى این گونه اشخاص را قبل از درگیر شدن در مجازات، به محل امن و امانى منتقل مى سازد، چنان که دیدیم قبل از آن که طوفان فرا رسد، کشتى نجات نوح آماده بود، و پیش از آن که شهرهاى لوط در هم کوبیده شود، شب هنگام لوط و تعداد معدود یاران با ایمانش، به فرمان الهى خارج شدند.
🌼🌼🌼
در این که جمله نَجَّیْنا (رهائى بخشیدیم) چرا در این آیه تکرار شده، تفسیرهاى گوناگونى وجود دارد:
بعضى معتقدند: نَجَّیْنا در مرحله اول اشاره به رهائى بخشیدن از مجازات دنیا است و در مرحله دوم رهائى از عذاب آخرت است، که با توصیف به غلیظ بودن نیز کاملاً سازگار است.
بعضى دیگر به نکته لطیفى اشاره کرده اند که چون سخن از رحمت الهى به میان آمده، اگر بلا فاصله کلمه عذاب تکرار مى شد، تناسب نداشت، رحمت کجا و عذاب غلیظ کجا، لذا نَجَّیْنا بار دیگر تکرار شده، تا میان این دو فاصله بیفتد و چیزى از شدت عذاب و تأکید روى آن کاسته نشود.
این نکته را نیز باید مورد توجه قرار داد که در آیات قرآن، در چهار مورد عذاب توصیف به غلیظ شده است که با دقت در آن آیات، چنین به نظر مى رسد: عذاب غلیظ مربوط به سراى دیگر است مخصوصاً آیات سوره ابراهیم که در آن اشاره به عذاب غلیظ شده است با صراحت، حال دوزخیان را بیان مى دارد. و باید هم چنین باشد; چرا که هر اندازه عذاب دنیا شدید باشد، باز در برابر عذاب آخرت خفیف و کم اهمیت است.
(تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۵۸ سوره مبارکه هود)
@ayehsobh
هر صبح یک آیه:
🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺
«وَتِلْكَ عَادٌ ۖ جَحَدُوا بِآيَاتِ رَبِّهِمْ وَعَصَوْا رُسُلَهُ وَاتَّبَعُوا أَمْرَ كُلِّ جَبَّارٍ عَنِيدٍ»
و این قوم «عاد» بودند که آیات پروردگارشان را انکار کردند و از اطاعت پیامبرانش سر برتافتند. و از فرمان هر ستمگر حق ستیز، پیروى کردند!
(سوره مبارکه هود/ آیه ۵۹)
@ayehsobh
❇ تفســــــیر
آنگاه گناهان قوم عاد را در سه موضوع خلاصه مى کند: نخست این که آنها آیات پروردگارشان را انکار کردند و با لجاجت، هر گونه دلیل و مدرک روشنى را بر صدق دعوت پیامبرشان منکر شدند (وَ تِلْکَ عادٌ جَحَدُوا بِآیاتِ رَبِّهِمْ).
دیگر این که، آنها از نظر عمل نیز به عصیان و سرکشى در برابر پیامبران برخاستند (وَ عَصَوْا رُسُلَهُ).
این که رُسُل به صورت جمع بیان شده، یا به خاطر آن است که دعوت همه پیامبران به سوى یک واقعیت است (توحید و شاخه هاى آن) بنابراین، انکار یک پیامبر، در حکم انکار همه پیامبران است و یا این که، هود آنها را به ایمان به انبیاى پیشین نیز دعوت مى کرد و آنها انکار مى کردند.
سومین موضوع این بود که فرمان خدا را رها کرده و از فرمان هر جبار عنیدى پیروى مى کردند (وَ اتَّبَعُوا أَمْرَ کُلِّ جَبّار عَنید).
چه گناهى از این گناهان بالاتر، ترک ایمان، مخالفت پیامبران و گردن نهادن به فرمان جبّاران عنید.
🌼🌼🌼
جبّار به کسى مى گویند که از روى خشم و غضب مى زند، مى کشد و نابود مى کند، و پیرو فرمان عقل نیست.
به تعبیر دیگر، جبّار کسى است که دیگرى را مجبور به پیروى خود مى کند و یا مى خواهد نقص خود را با ادعاى عظمت و تکبر ظاهراً بر طرف سازد.
و عَنِید کسى است که با حق و حقیقت، فوق العاده مخالف است و هیچ گاه زیر بار حق نمى رود.
این دو صفت، صفت بارز طاغوت ها و مستکبران هر عصر و زمان است، که هرگز گوششان بدهکار حرف حق نیست، و با هر کس مخالف شدند با قساوت و بى رحمى، شکنجه مى کنند، مى کوبند و از میان مى برند.
در اینجا، یک سؤال پیش مى آید و آن این که اگر جبّار معنایش این است، چرا یکى از صفات خدا در قرآن سوره حشر آیه ۲۳ و سایر منابع اسلامى جبّار ذکر شده است؟
پاسخ این که جبّار در اصل ریشه لغت یا از ماده جبر به معنى قهر و غلبه و قدرت است و یا از ماده جبران به معنى برطرف ساختن نقص چیزى است.
اما، گاه جبّار از همین دو ریشه در معنى مدح به کار مى رود، و به کسى گفته مى شود که نیازمندى هاى مردم و نقائص آنها را جبران مى کند، و استخوان هاى شکسته را پیوند مى دهد، و یا این که، داراى قدرت فراوانى است که غیر او در برابر او خاضع مى باشند، بى آن که بخواهد بر کسى ستم کند، و یا از قدرتش سوء استفاده نماید، و به همین جهت، جبّار هنگامى که به این معنى باشد با صفات مدح دیگر همراه مى گردد.
روشن است، صفاتى همچون قُدُّوس و سَلام و مُؤمن، هرگز با جبّار به معنى ظالم و ستمگر، و متکبر به معنى خود برتربین سازگار نیست، و این عبارت به خوبى نشان مى دهد: جبّار در اینجا به معنى دوم است.
ولى، از آنجا که بعضى تنها پاره اى از استعمالات جبار را در نظر گرفته، و به ریشه لغت و معانى متعدد آن توجه نکرده اند، چنین پنداشته اند که به کار بردن آن درباره خداوند صحیح به نظر نمى رسد (و همچنین واژه متکبر) اما با در نظر گرفتن ریشه هاى اصلى لغت، ایراد برطرف مى شود.
(تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۵۹ سوره مبارکه هود)
@ayehsobh
هر صبح یک آیه:
🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺
«وَأُتْبِعُوا فِي هَٰذِهِ الدُّنْيَا لَعْنَةً وَيَوْمَ الْقِيَامَةِ ۗ أَلَا إِنَّ عَادًا كَفَرُوا رَبَّهُمْ ۗ أَلَا بُعْدًا لِّعَادٍ قَوْمِ هُودٍ»
آنان، در این دنیا و روز قیامت، لعنت (و نام ننگینى) به دنبال دارند! بدانید قوم «عاد» نسبت به پروردگارشان کفر ورزیدند. دور باد «عاد» قوم هود
(از رحمت خدا، و خیر و سعادت)!
(سوره مبارکه هود/ آیه ۶۰)
@ayehsobh
❇ تفســــــیر
در آخرین آیه مورد بحث که داستان هود و قوم عاد با آن پایان مى گیرد، نتیجه اعمال زشت و نادرست آنها را چنین بیان مى کند: آنها به خاطر اعمالشان در این دنیا، مورد لعن و نفرین واقع شدند، و بعد از مرگشان جز نام بد و تاریخ ننگین از آنها باقى نماند (وَ أُتْبِعُوا فی هذِهِ الدُّنْیا لَعْنَةً).
و در روز رستاخیز گفته مى شود: بدانید که قوم عاد پروردگارشان را انکار کردند (وَ یَوْمَ الْقِیامَةِ أَلا إِنَّ عاداً کَفَرُوا رَبَّهُمْ).
دور باد عاد، قوم هود از رحمت پروردگار (أَلا بُعْداً لِعاد قَوْمِ هُود).
🌼🌼🌼
با این که کلمه عاد، براى معرفى این گروه کافى است، در آیه فوق بعد از ذکر عاد، قوم هود نیز ذکر شده است که هم تأکید را مى رساند و هم اشاره به این که این گروه همان کسانى هستند که پیامبر دلسوزشان هود را آن همه ناراحت و متهم ساختند و به همین جهت از رحمت خداوند دورند.
(تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۶۰ سوره مبارکه هود)
@ayehsobh
هر صبح یک آیه:
🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺
«وَإِلَىٰ ثَمُودَ أَخَاهُمْ صَالِحًا ۚ قَالَ يَا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ مَا لَكُم مِّنْ إِلَٰهٍ غَيْرُهُ ۖ هُوَ أَنشَأَكُم مِّنَ الْأَرْضِ وَاسْتَعْمَرَكُمْ فِيهَا فَاسْتَغْفِرُوهُ ثُمَّ تُوبُوا إِلَيْهِ ۚ إِنَّ رَبِّي قَرِيبٌ مُّجِيبٌ»
و به سوى قوم «ثمود»، برادرشان «صالح» را فرستادیم. گفت: «اى قوم من! خدا را پرستش کنید، که هیچ معبودى جز او براى شما نیست! اوست که شما را از زمین آفرید. و آباد کردن آن را به شما سپرد! از او آمرزش بطلبید، سپس به سوى او باز گردید، که پروردگارم (به بندگان خود) نزدیک و اجابت کننده (خواسته هاى آنها) است!»
(سوره مبارکه هود/ آیه ۶۱)
@ayehsobh
❇ تفســــــیر
آغاز سرگذشت قوم ثمود
سرگذشت قوم عاد، با تمام درس هاى عبرت انگیزش به طور فشرده پایان یافت و اکنون نوبت قوم ثمود است. همان جمعیتى که طبق نقل تواریخ، در سرزمین وادى القرى در میان مدینه و شام زندگى داشتند.
باز در اینجا، مى بینیم قرآن مجید هنگامى که سخن از پیامبر آنها صالح مى گوید، به عنوان برادر از او یاد مى کند، چه تعبیرى از این رساتر و زیباتر، که به قسمتى از محتواى آن در تفسیر آیات گذشته اشاره کردیم: برادرى دلسوز و مهربان، که جز خیر خواهى هدف دیگرى ندارد، مى فرماید: ما به سوى قوم ثمود برادرشان صالح را فرستادیم (وَ إِلى ثَمُودَ أَخاهُمْ صالِحاً).
🌼🌼🌼
باز مى بینیم برنامه صالح سومین پیامبر از پیامبران بزرگ، همان برنامه اصولى همه پیامبران است، برنامه اى که از توحید و نفى هر گونه شرک و بت پرستى، که خمیرمایه تمام رنج هاى بشر است، آغاز مى شود.
لذا مى افزاید: صالح گفت: اى قوم من! خدا را پرستش کنید، که هیچ معبودى جز او نیست (قالَ یا قَوْمِ اعْبُدُوا اللّهَ ما لَکُمْ مِنْ إِله غَیْرُهُ).
آنگاه، براى تحریک حسّ حق شناسى آنها، به گوشه اى از نعمت هاى مهم پروردگار، که سراسر وجودشان را فرا گرفته اشاره کرده، مى گوید:
او کسى است که شما را از زمین آفرید (هُوَ أَنْشَأَکُمْ مِنَ الأَرْضِ).
زمین و آن خاک بى ارزش و بى مقدار کجا و این وجود عالى و خلقت بدیع کجا؟ آیا هیچ عقلى اجازه مى دهد انسان چنین خالق و پروردگارى را، که این همه قدرت دارد، و این همه، نعمت بخشیده، کنار بگذارد و به سراغ این بت هاى مسخره برود؟!
پس از اشاره به نعمت آفرینش، نعمت هاى دیگرى را که در زمین قرار داده به این انسان هاى سرکش یادآورى مى کند: او کسى است که عمران و آبادى زمین را به شما سپرد، و قدرت و وسائل آن را در اختیارتان قرار داد (وَ اسْتَعْمَرَکُمْ فیها).
واژه استعمار و اعمار در لغت عرب، در اصل به معنى تفویض آبادى زمین به کسى است و لازمه طبیعى آن این است که وسائل لازم را در اختیار او بگذارد. این چیزى است که ارباب لغت مانند راغب در مفردات و بسیارى از مفسران در تفسیر آیه فوق گفته اند.
این احتمال نیز، در معنى آیه داده شده است که منظور آن است: خداوند عمر طولانى به شما داده، البته، معنى اول با توجه به متون لغت صحیح تر به نظر مى رسد.
و در هر حال، این موضوع به هر دو معنى درباره قوم ثمود، صادق بوده است. چرا که آنها زمین هاى آباد و خرم و سرسبز و باغ هائى پر نعمت داشتند و اصولاً در کشاورزى ابتکار و قدرت فراوان به خرج مى دادند، و از این گذشته، عمرهاى طولانى و اندام هائى قوى و نیرومند داشتند، و در ساختن بناهاى محکم پیشرفته بودند، چنان که قرآن مى گوید: وَ کانُوا یَنْحِتُونَ مِنَ الْجِبالِ بُیُوتاً آمِنین: در دل کوه ها خانه هائى امن و امان به وجود مى آوردند.
اکنون که چنین است، از گناهان خود توبه کنید و به سوى خدا باز گردید که پروردگار من به بندگان خود نزدیک است و در خواست آنها را اجابت مى کند (فَاسْتَغْفِرُوهُ ثُمَّ تُوبُوا إِلَیْهِ إِنَّ رَبِّی قَریبٌ مُجیبٌ).
(تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۶۱ سوره مبارکه هود)
@ayehsobh
هر صبح یک آیه:
🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺
«قَالُوا يَا صَالِحُ قَدْ كُنتَ فِينَا مَرْجُوًّا قَبْلَ هَٰذَا ۖ أَتَنْهَانَا أَن نَّعْبُدَ مَا يَعْبُدُ آبَاؤُنَا وَإِنَّنَا لَفِي شَكٍّ مِّمَّا تَدْعُونَا إِلَيْهِ مُرِيبٍ»
گفتند: «اى صالح! تو پیش ازاین، در میان ما مایه امید بودى!آیا ما را از پرستش آنچه پدرانمان مى پرستیدند، نهى مى کنى؟!
در حالى که ما، درمورد آنچه به سوى آن دعوتمان مى کنى، در شکى توأم با بد گمانى هستیم!»
(سوره مبارکه هود/ آیه ۶۲)
@ayehsobh